Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 września 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. P. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy do pracy w szczególnych warunkach uwzględnił następujące okresy pracy ubezpieczonego:

- od 20 kwietnia 1976 r. do 18 października 1978 r. – (...), Ł.,

- od 2 listopada 1978 r. do 31 lipca 1980 r. – (...), Ł..

Wnioskodawca udokumentował ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat, 2 miesiące, 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych, w tym staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 4 lata, 2 miesiące i 28 dni.

/decyzja – k. 31 plik II akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji w dniu 12 września 2017 r. złożył wnioskodawca A. P. i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury. Wskazał, że organ rentowy niesłusznie nie zaliczył mu do pracy w szczególnych warunkach pracy w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony w firmie (...) i w firmie (...).

/odwołanie – k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 3/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. P. urodził się (...)

/bezsporne/

W dniu 31 lipca 2017 r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

/wniosek – k. 1 – 3 plik II akt ZUS/

Ubezpieczony A. P. był zatrudniony w (...) i US (...) w Ł. od 22 października 1980 r. do 30 września 1990 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach:

- mechanika maszyn budowlanych w systemie II zmian od 22 października 1980 r. do 4 listopada 1980 r.,

- kierowcy od 5 listopada 1980 r. do 30 września 1990 r.

/zaświadczenie – k. 21 plik II akt ZUS, umowy o pracę – k. 18 i 19 plik II akt ZUS, angaże – k. 7 – 17 plik II akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 22, świadectwo pracy w aktach osobowych w kopercie – k. 22/

Podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy ubezpieczony od samego początku pracował jako kierowca samochodu ciężarowego. S. świadczył usługi transportowe i wnioskodawca był wynajmowany przez swoje przedsiębiorstwo. Pracował na betonwozie na tzw. gruszce. Był to samochód ciężarowy powyżej 3,5 tony. Woził beton na budowę. Przewoził jednorazowo około 5 ton betonu. Po przewiezieniu betonu na budowę ubezpieczony wylewał go na ławy lub do pojemników do betonu. Rozładunek trwał od około 20 minut do 30 minut. Następnie jechał po kolejny beton. W okresie dużych mrozów -14/-15 ⁰ C wnioskodawca nie woził betonu. Jeździł Kamazem z pługiem i odśnieżał dla MPK. W firmie nie było przestojów, wnioskodawca nie był oddelegowywany do innych prac. Awarie w firmie zdarzały się bardzo rzadko – 1 – 2 razy w roku. Pracował w godzinach od 6.00 do 16.00 – 17.00. Nie korzystał z urlopów bezpłatnych.

/zeznania wnioskodawcy z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:01:25 -00:19:31 płyta CD – k. 40 w zw. z zeznaniami – 01:09:43 – 01:10:17 – płyta CD, zeznania świadka A. L. z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:25:38 – 00:42:11 – płyta CD – k. 40, zeznania świadka J. P. z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:42:11 – 00:51:04 – płyta CD – k. 40/

W firmie było 150 – 200 samochodów. Oprócz samochodów ciężarowych o ciężarze minimum 6 ton były także nysy, żuki i samochody osobowe.

/zeznania świadka A. L. z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:25:38 – 00:42:11 – płyta CD – k. 40/

Wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w B. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy w okresie od 2 listopada 1990 r. do 28 listopada 1993 r.

/świadectwo pracy – k. 11 plik I akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 27/

Firma (...) była to firma remontowo – budowlana. Firma posiadała samochody marki S. i J.. Podczas całego zatrudnienia ubezpieczony jeździł S. 200 o ładowności 5,5 tony. Woził cement, wapno, materiały budowlane, drzewo na budowy. Naraz prowadzone były 2 – 3 budowy. Brał udział np. przy budowie banku na ul. (...), na ul. (...), dworca PKP w S., Szkoły w R.. Po cement, wapno wnioskodawca jeździł na ul. (...), po cegłę jeździł do cegielni do B. i woził ją do Ł.. (...) na budowę woził przez cały rok bowiem zimą nie przerywano prac na budowach. Samochód był przypisany do konkretnego kierowcy.

/zeznania wnioskodawcy z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:01:25 -00:19:31 płyta CD – k. 40 w zw. z zeznaniami – 01:09:43 – 01:10:17 – płyta CD, zeznania świadka B. S. z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:51:04 – 01:00:56 – płyta CD – k. 40, zeznania świadka J. K. z dnia 4 stycznia 2018 r. – 01:00:56 – 01:05:51 – płyta CD – k. 40/

Zdarzało się, że ubezpieczony pomagał w naprawie samochodu czy przy wymianie oleju, ale zdarzało się to bardzo rzadko, np. raz w roku.

/zeznania wnioskodawcy z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:01:25 -00:19:31 płyta CD – k. 40 w zw. z zeznaniami – 01:09:43 – 01:10:17 – płyta CD /

Wnioskodawca nie był oddelegowywany do innych prac. Nie jeździł mniejszymi samochodami. W zakładzie nie było przestojów.

/zeznania wnioskodawcy z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:01:25 -00:19:31 płyta CD – k. 40 w zw. z zeznaniami – 01:09:43 – 01:10:17 – płyta CD, zeznania świadka B. S. z dnia 4 stycznia 2018 r. – 00:51:04 – 01:00:56 – płyta CD – k. 40/

Wnioskodawca posiada prawo jazdy kategorii A, B, C, BE, CE wydane w dniu 19 maja 2015 r. przez Starostę (...), z którego wynika, że ubezpieczony posiada kategorię A od 14 marca 1975 r., kategorię (...) od 15 października 1976 r., kategorię C od 24 czerwca 1978 r., kategorię (...) od 29 sierpnia 1978 r., kategorię (...) od 29 sierpnia 1978 r.

/bezsporne, e-protokół z dnia 4 stycznia 2018 r. – 01:05:51 /

Obecnie wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/bezsporne/

Wnioskodawca udokumentował staż pracy w wymiarze 25 lat, 2 miesiące, 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych, w tym staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 4 lata, 2 miesiące i 28 dni.

/wyliczenia ZUS/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 w/w ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle §2 ust. 1 i 2 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11. 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do wieku – ukończył 60 rok życia oraz lat okresów składkowych i nieskładkowych (co najmniej 25 lat). Skarżący nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, iż wnioskodawca pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony w pełnym wymiarze czasu pracy:

- od 22 października 1980 r. do 30 września 1990 r. w (...) i US (...) w Ł.,

- od 2 listopada 1990 r. do 28 listopada 1993 r. w Przedsiębiorstwie (...) w B..

Pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony zaliczyć należy do prac w warunkach szczególnych.

Cytowane przepisy wymagają aby praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wynika, że do prac w warunkach szczególnych należy wymieniona w poz. 2 działu VIII praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Pomocnicze znaczenie w tym zakresie stanowi wykaz zawarty w załączniku do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty.

Stanowisko to wymienione zostało w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 2, pkt 2 – kierowca samochodu ciężarowego.

Stosownie do § 2 ust. 1 okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. W myśl § 2 ust. 2 okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z dokumentów, z zeznań wnioskodawcy i z zeznań świadków.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, że skarżący nie udowodnił okresu pracy 15 lat w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu wnioskodawca wykazał w przedmiotowym postępowaniu, że od 22 października 1980 r. do 30 września 1990 r. w (...) i US (...) w Ł. oraz od 2 listopada 1990 r. do 28 listopada 1993 r. w Przedsiębiorstwie (...) w B. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach.

Świadkowie oraz wnioskodawca zgodnie podali, że podczas całego zatrudnienia w (...) wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego. S. świadczył usługi transportowe i wnioskodawca był wynajmowany przez swoje przedsiębiorstwo. Pracował na betonwozie na tzw. gruszce. Był to samochód ciężarowy powyżej 3,5 tony. Woził beton na budowę. Przewoził jednorazowo około 5 ton betonu. Następnie jechał po kolejny beton. Przy dużych mrozach -14/-15 ⁰ C nie woził betonu. Jeździł wtedy Kamazem z pługiem i odśnieżał dla MPK.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony w toku postępowania wykazał, że w przedsiębiorstwie (...) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego w spornym okresie.

Pewne wątpliwości może budzić treść umowy o pracę na okres próbny ubezpieczonego, z której wynika, że ubezpieczony w okresie od 22 października 1980 r. do 4 listopada 1980 r., czyli przez okres 14 dni, był zatrudniony na stanowisku mechanika maszyn budowlanych, jednakże z zeznań świadków oraz ubezpieczonego wynika, że ubezpieczony pomimo takiego zapisu w umowie nigdy nie wykonywał czynności mechanika maszyn budowlanych i zawsze pracował jako kierowca samochodów ciężarowych.

Zaś jeśli chodzi o sporny okres zatrudnienia w (...) od 2 listopada 1990 r. do 28 listopada 1993 r. to z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że podczas całego zatrudnienia ubezpieczony jeździł S. 200 o ładowności 5,5 tony. Woził cement, wapno, materiały budowlane, drzewo na budowy. Ubezpieczony materiały na budowy woził przez cały rok. Wnioskodawca nie był oddelegowywany do innych prac. Nie jeździł mniejszymi samochodami. Zdarzało się, że ubezpieczony pomagał w naprawie samochodu czy przy wymianie oleju, ale zdarzało się to bardzo rzadko.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje fakt, że wnioskodawca oprócz jazdy samochodem ciężarowym sporadycznie pomagał w jego naprawie czy przy wymianie oleju.

Czasu tego jednak nie należy odliczać od czasu pracy zaliczanego do pracy w warunkach szczególnych, ponieważ czynności te wiązały się w sposób nierozerwalny z obowiązkami kierowcy. Aby wyjechać w trasę ubezpieczony musiał bowiem czuwać nad właściwym stanem technicznym swojego pojazdu. Trudno zatem uznać by czynności te były niezwiązane z podstawowymi obowiązkami ubezpieczonego.

Praca w warunkach szczególnych istotnie powinna być wykonywana stale, czyli ma to być podstawowe, zasadnicze zajęcie pracownika. Nie oznacza natomiast, iż praca taka ma być wykonywana wyłącznie, czyli bez jakiegokolwiek wyjątku. Nie tylko udowodnienie tego byłoby trudne a nawet niemożliwe, ale nawet mało prawdopodobne jest aby pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach nigdy nie zdarzyło się wykonać innych czynności, w szczególności, nie zaliczonych do pracy w warunkach szczególnych.

Jak przyjął Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 9 maja 2014 roku w sprawie III AUa 1255/13 - przyjęcia, iż zatrudniony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie niweczą natomiast krótkotrwałe nieobecności na stanowisku pracy związane np. ze szkoleniami, pracami biurowymi, sprawozdawczością, jak również wykonywanie innych prac, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, ale stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości, która już daje się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do cytowanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku ( LEX nr 1469326).

W tym stanie faktycznym, zdaniem Sądu okresy zatrudnienia skarżącego na stanowisku kierowcy w w/w zakładach pracy w spornych okresach od 22 października 1980 r. do 30 września 1990 r. (9 lat, 11 miesięcy i 8 dni) oraz od 2 listopada 1990 r. do 28 listopada 1993 r. (3 lata, 27 dni) w pełnym wymiarze czasu pracy stanowią pracę w szczególnych warunkach.

Skoro organ rentowy uznał ubezpieczonemu staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 4 lata, 2 miesiące i 28 dni, a przed Sądem Okręgowym udowodnił on staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący łącznie 13 lat i 5 dni to w ocenie Sądu, w niniejszej sprawie wnioskodawca w sposób niewątpliwy wykazał, że przepracował ponad 15 lat w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Podkreślić należy, iż nawet gdyby nie zaliczyć wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) i US (...) w Ł. od 22 października 1980 r. do 4 listopada 1980 r., na stanowisku mechanika maszyn budowlanych, który to okres wynosił zaledwie 14 dni, to i tak nie zmieniłoby to rozstrzygnięcia sądu. Bowiem nawet bez tego okresu wnioskodawca niewątpliwie udowodnił, iż w warunkach szczególnych pracował 12 lat 11 miesięcy i 21 dni, co łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy, wynoszącym 4 lata, 2 miesiące i 28 dni stanowi w sumie 17 lat, 2 miesiące i 19 dni prqacy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wnioskodawca spełnia także wszystkie pozostałe wymagane przepisami prawa przesłanki, zarówno w zakresie stażu pracy oraz nie bycia członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego jak i wieku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek w dniu 31 lipca 2017 r., a w dniu (...) ukończył 60 lat, zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od ukończenia przez ubezpieczonego wymaganego wieku 60 lat.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi.

K.K.-W.