Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko W. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda i zażalenia pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 4 lipca 2017 roku, sygn. akt I C 162/17

1.  oddala apelację,

2.  z zażalenia pozwanego zmienia zaskarżony wyrok w punkcie drugim sentencji w ten sposób, że zasądzoną od powoda na rzecz pozwanego tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 287 złotych podwyższa do kwoty 557 (pięćset pięćdziesiąt siedem) złotych,

3.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego W. M. kwotę 285 (dwieście osiemdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Adam Bojko

Sygn. akt: II Ca 703/17, II Cz 724/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 lipca 2017 r., w sprawie I C 162/17, Sąd Rejonowy oddalił powództwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. przeciwko W. M. o zapłatę kwoty 1.150,50 złotych oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego W. M. kwotę 287,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

Pozwany W. M. stał się najemcą lokalu nr (...) położonego w O. przy ul. M. (...) w dniu 6 czerwca 2012 r. W tym dniu protokołem zdawczo-odbiorczym przekazano pozwanemu w/w lokal z zaznaczeniem, że brak jest w lokalu „kuchenki gazowej, podstawy do kuchenki itp.”.

Lokal został przejęty w stanie wymagającym generalnego remontu, do którego pozwany przystąpił po przejęciu lokalu. Kuchenkę gazową zainstalował 10 października 2012 r.

W punkcie gazownictwa w O. poinformowano pozwanego żeby korzystał z gazu i płacił rachunki, które będą przychodzić. Ponieważ w listopadzie i grudniu nie przyszedł żaden rachunek pozwany udał się do P. żeby ustalić kwestę odpłatności za gaz. Został poinformowany, że przedstawiciele Gazowni przyjadą, sprawdzą licznik i zostanie z pozwanym zawarta umowa. Tak też się stało i w styczniu 2013 r. przysłano pozwanemu rachunki za gaz. Wtedy też poinformowano pozwanego, że rachunki przysyłane są raz w roku, jest to sześć rachunków płatnych na dwa miesiące ryczałtowo.

Pozwany zgłosił się w celu zawarcia umowy 14 grudnia 2012 r. Kontroli licznika dokonano 19 grudnia 2012 r. Notę obciążeniową za nielegalny pobór gazu wystawiono 16 stycznia 2014 r.

W dniu 8 maja 2014 r. pozwany przesłał należność za gaz za okres od 10 października 2012 r. do 19 grudnia 2012 r. w kwocie 100 zł.

Z pisma z dnia 14 grudnia 2012 r. skierowanego do Zakładu (...) Oddział w Ł. wynika, że poprzednim najemcą tego lokalu był J. K., któremu za zadłużenie z dniem 22 lutego 2008 r. została wypowiedziana umowa dostarczania gazu i z tym też okresem zakończono rozliczanie tego odbiorcy ,jednak dostawa gazu na ten okres nie została wstrzymana. W dacie wypowiedzenia umowy odnotowano stan licznika 337 m ³.

W dacie kontroli licznika w dniu 19 grudnia 2012 r. odnotowano stan licznika 917 m ³. Z wyliczenia załączonego do noty obciążeniowej wynika, że pozwanego obciążono odpłatnością za gaz pobrany od 22 lutego 2008 r. do 19 grudnia 2012 r. (917 m ³ – 337 m ³ = 580 m ³ = 1.151,50 zł).

W ocenie Sądu podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest uzasadniony.

Art. 120 k.c. stanowi, że: „bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie”.

Powód ustalił stan bieżący licznika w dniu 19 grudnia 2012 r. i już w tym dniu miał wiedzę o tym, że od czasu gdy wypowiedziano umowę poprzedniemu najemcy czyli od dnia 22 lutego 2008 r. jest różnica w stanie licznika.

Według stanu na dzień 20 lutego 2008 r. stan licznika wynosił 337 m3, a według stanu na dzień 19 grudnia 2012 r. stan licznika wynosił 917 m3.

Czynności związane z dochodzeniem należności powód powinien podjąć więc niezwłocznie a więc w terminie 14 dni czy nawet miesiąca. Natomiast powód wystawił notę obciążeniową 16 stycznia 2014 r. czyli po upływie dwóch lat. Ta zwłoka w wystawieniu noty obciążeniowej jest rażąca i dlatego w ocenie Sądu termin przedawnienia należy liczyć najpóźniej od 19 stycznia 2013 r. i w związku z tym uznać, że jest to roszczenie przedawnione, gdyż do powoda jako profesjonalisty prowadzącego działalność gospodarczą ma zastosowanie 2 letni termin przedawnienia – art. 751 pkt 1 k.c.

Na marginesie Sąd dodał, iż roszczenie powoda jest także bezzasadne dlatego, że z ustaleń Sądu wynika, że powoda obciążono faktycznie nie karą za nielegalny pobór gazu lecz należnością za gaz pobrany od 20 lutego 2008 r. do 19 grudnia 2012 r., czyli za okres kiedy pozwany nie był najemcą lokalu. Jak wykazano powyżej pozwany był najemcą dopiero od 6.08.2012 r., a pobór gazu rozpoczął od 10 października 2012 r. Obciążono więc pozwanego za pobór gazu poprzedniego najemcy któremu wypowiedziano umowę o dostawę gazu, ale nie zaprzestano dostarczania gazu do tego lokalu co jest ewidentnym zaniedbaniem powoda za które nie może ponosić odpowiedzialności pozwany.

Z tych też przyczyn na mocy powołanych powyżej przepisów Sąd powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasada wyrażoną w art. 98 k.p.c.

Sprawa nie była skomplikowana ani pod względem prawnym ani faktycznym, została rozpoznana na dwóch terminach dlatego w ocenie Sądu nie ma uzasadnionych powodów do zasądzenia pełnomocnikowi powoda wyższego wynagrodzenia o które wnosił.

Od powyższego wyroku apelację złożyła strona powodowa, zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 57 ust. 1 pkt 1) ustawy Prawo energetyczne, co skutkowało przyjęciem, iż pozwany nie jest zobowiązany do zapłaty z uwagi na nieprawidłową kwalifikację prawną roszczenia powódki, podczas gdy do udowodnienia roszczeń opisanych w pozwie wystarczy powołanie się na stosowne obliczenia i stawki wynikające z taryfy, a także nieuznania, iż roszczenie powódki jest roszczeniem wynikającym z deliktu, nie zaś z umowy;

2.  naruszenie prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 3 pkt 18) ustawy Prawo energetyczne, polegające na nieprawidłowej interpretacji przepisu, co skutkowało przyjęciem, iż nie zostały wypełnione przesłanki uznania dokonanego przez pozwanego poboru za nielegalny pobór gazu w rozumieniu powołanej ustawy, podczas gdy bezumowne pobieranie gazu stanowi jedną z trzech alternatywnych, samodzielnych przesłanek uznania poboru za nielegalny pobór gazu;

3.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 442 ¹ § 2 Kodeksu cywilnego, polegające na jego niezastosowaniu co skutkowało niezasadnym przyjęciem, iż dochodzone przez powódkę roszczenie przedawniło się z upływem dwuletniego okresu przedawnienia, podczas gdy w istocie dochodzone przez powódkę roszczenie, wynikające z występku, przedawnia się z upływem dwudziestoletniego okresu przedawnienia;

4.  naruszenie prawda materialnego, tj. art. 751 pkt 1) Kodeksu cywilnego, polegające na niezasadnym zastosowaniu, co skutkowało przyjęciem, iż dochodzone przez powódkę roszczenie przedawniło się z upływem dwuletniego okresu przedawnienia, podczas gdy w istocie dochodzone przez powódkę roszczenie, wynikające z występku, przedawnia się z upływem dwudziestoletniego okresu przedawnienia;

5.  naruszenie przepisów postępowania, które miało znaczący wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 228 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego w związku z art. 233 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez dowolną, nie zaś swobodną ocenę dowodów, polegającą na nieuwzględnieniu przy orzekaniu dowodu - faktu znanego powszechnie — taryfy ogłaszanej w Biuletynie Informacji Publicznej oraz ceny referencyjnej gazu, stanowiących podstawę obliczenia wysokości roszczenia i przyjęcia ryczałtów zużycia dla odbiorników stwierdzonych w toku kontroli w mieszkaniu pozwanego;

6.  naruszenie przepisów postępowania, które miało znaczący wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego poprzez dowolną, nie zaś swobodną ocenę dowodów, co doprowadziło do ustaleń sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, w tym ustaleń dotyczących:

-

uznania, iż roszczenie powódki wynika z umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, podczas gdy powódkę z pozwanym nigdy nie łączyła żadna umowa, zaś roszczenie powódki wynika z deliktu dokonanego przez pozwanego,

-

uznania (pośrednio), iż powódka jest sprzedawcą paliwa gazowego,

-

uznania, iż powódka obciążyła pozwanego opłatami za gazu zużyty przez poprzedniego najemcę,

-

uznania, iż powódka dochodzi zapłaty w wysokości równowartości pobranego przez pozwanego gazu,

-

dokonania przez Sąd błędnego wyliczenia ilości gazu nielegalnie pobranego przez pozwanego, podczas gdy powódka przedstawiła klarowną kalkulację, opartą o ryczałty wynikające z taryfy, nie zaś o ilość rzeczywistego poboru (ryczałt był korzystniejszy dla pozwanego),

-

uznania, iż pozwany zapłacił na rzecz powódki kwotę 100,00 zł tytułem spełnienia świadczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu,

-

błędnego wyliczenia, iż notę obciążeniową wystawiono po dwóch latach od kontroli, podczas gdy wystawiono ją po niewiele ponad roku od tego zdarzenia.

Wskazując na powyższe apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 1.151,50 zł, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 31 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty; względnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji; zasądzenie kosztów postępowania od pozwanego na rzecz powódki za obie instancje według norm przepisanych.

Z kolei pozwany złożył zażalenie na rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

Zarzucił w nim naruszenie przepisu art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 2 w zw. z § 15 ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz błędne ustalenie, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy nakład pracy pełnomocnika pozwanego nie był znaczny i nie uzasadniał przyznania pozwanemu zwrotu wyższych kosztów zastępstwa procesowego niż stawka minimalna w kwocie 270 złotych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Wprawdzie nie sposób odmówić trafności zarzutom apelacyjnym odnoszącym się od podstawy prawnej zgłoszonego w pozwie żądania , bowiem istotnie powód żądał zapłaty w oparciu o przepis art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne, a nie w oparciu o umowę, to jednak orzeczenie sądu oddalające powództwo, z uwagi na zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia, odpowiada prawu.

Błędne jest natomiast stanowisko skarżącego, że termin przedawnienia roszczenia wynosi 20 lat.

W przedmiotowej sprawie nie występuje sytuacja przewidziana w § 2 art. 442 ¹ k.c., bowiem pozwanemu nie sposób przypisać czyn, który stanowiłby zbrodnię lub występek. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa sądów karnych gaz ziemny nie jest energią, o której mowa w art. 278 § 5 kk, ale cudzą rzeczą w rozumieniu § 1 art. 278 kk (por. wyrok SN z 27 lutego 2008 roku V KK 397/07 Legalis, wyrok z dnia 22 października 2013 roku V KK 233/13 OSNKW nr 3 poz. 21).

Zatem czyn pozwanego mógłby zostać zakwalifikowany nie jako występek z art. 278 § 5 kk, przy którym wartość zużytego gazu ziemnego nie ma znaczenia, ale jedynie jako występek z art. 278 § 1 k.c. przy czym wartość tego gazu musiałaby być wyższa niż kwota 250 złotych. Przy kwocie niższej czyn nie stanowi przestępstwa, a jedynie wykroczenie.

W przedmiotowej sprawie nie można uznać, że pozwany, który faktycznie zaczął korzystać z lokalu od października 2012 w ciągu 2 miesięcy zużył taką ilość gazu, która przekroczyłaby 250 złotych, Roczne bowiem zużycie gazu przez powoda kształtuje się na poziomie niewiele wyższym niż 300zł, co wynika ze znajdującego się w aktach sprawy rozliczenia punktu poboru z dnia 31 grudnia 2016 roku ( k 37).

Zatem w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z 3 letnim terminem przedawnienia przewidzianym w art. 442 ¹ § 1 k.c (a nie 2 letnim) liczone od dnia 19 stycznia 2013 roku, jak trafnie przyjął sąd pierwszej instancji.

Dlatego też powództwo wniesione przez powoda po upływie 4 lat od tej daty podlega oddaleniu z uwagi na skorzystanie przez pozwanego z zarzutu przedawnienia.

Uzasadnione jest natomiast zażalenie pozwanego zmierzające do zwiększenia w ramach niezbędnych kosztów procesu – wynagrodzenia pełnomocnika do wysokości 2 stawek minimalnych . Zgodzić się należy ze stanowiskiem skarżącego, że nakład jego pracy w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji uzasadnia zastosowanie podwójnej stawki minimalnej.

Kierując się powyższymi motywami Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku na podstawie art. 385 k.p.c. w zakresie apelacji i art. 386§1 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c w zakresie zażalenia.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

SSA w SO STŁ/AOw

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Adam Bojko