Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2017 roku znak: ENS/15/053110857 Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił W. B., na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., poz. 43 ze zm.) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.), prawa do emerytury z uwagi na to, że wnioskodawca nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku łącznie 27 lat 3 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 27 lat, 1 miesiąc i 7 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 26 dni okresów nieskładkowych, w tym żadnego okresu stażu pracy w szczególnych warunkach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił okresów zatrudnienia wnioskodawcy od 1 IX 1974 roku do 23 IV 1975 roku i od 5 V 1977 roku do 30 XI 1985 roku, gdyż wnioskodawca nie potwierdził tego faktu właściwym dokumentem (decyzja k. 2-3 akt ZUS).

Odwołanie od powyższej deycyzji złożył wnioskodawca, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w dniu 10 maja 2017 roku. W uzasadnieniu podniósł, iż wnioskodawca był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w okresie od 1 września 1971 roku do 31 grudnia 1998 roku, w tym w okresie od 1 września 1974 roku do 30 listopada 1985 roku na stanowisku elektormontera, wykonującego prace elektryczne przy naprawie taboru szynowego w kanałach remontowych oraz w okresie od 1 grudnia 1985 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowiskach mistrza zmianowego i starszego mistrza zmianowego, które to prace powinny zostać uznane za prace wykonywane w warunkach szczególnych (odwołanie k.2-3).

W odwiedzi na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 6-7).

Na rozprawie w dniu 26 września 2017 roku wnioskodawca wskazał, iż wnosi o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w MPK od 1 września 1974 roku do końca listopada 1985 roku jako elektromonter taboru w kanałach remontowych i mistrza zmianowego od grudnia 1985 roku do końca 1998 roku (e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:03:33).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – W. B. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna).

W dniu 21 marca 2017 roku wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury (wniosek k.1-4 akt ZUS).

Przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie środków na dochody budżetu państwa (wniosek k.1-4 akt ZUS).

W okresach: od 1 września 1971 roku do 31 grudnia 1992 roku oraz od 1 stycznia 1993 roku do nadal był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwa pracy k.1 i 3 akt ZUS).

W okresie od 24 kwietnia 1975 roku do 5 kwietnia 1977 roku odbył zasadniczą służbę wojskową ( okolicznośc bezsporna – świadectwo pracy k.1 akt ZUS).

Wnioskodawca pracował kolejno na stanowiskach:

- uczeń elektormontera od 1 września 1971 roku;

- elektormonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – od 1 września 1974 roku;

- mistrz zmianowy – od 1 grudnia 1985 roku;

- starszy mistrz zmianowy – od 1 kwietnia 1988 roku;

- mistrza – od 1 stycznia 1993 roku;

W okresie od 25 stycznia 1984 roku do 31 grudnia 1985 roku pełnił funkcję brygadzisty.

(karty zmianowe, angaże - akta osobowe wnioskodawcy, załącznik do akt).

W okresie zatrudnienia wnioskodawca uzyskał uprawnienia do obsługi dźwignic (uprawnienia – akta osobowe – załącznik do akt).

Żuraw był potrzebny do wymiany silników a jego obsługa odbywała się z poziomu kanału (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55).

W okresie zatrudnienia na stanowisku elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej wnioskodawca pracowałem w ruchu ciągłym na trzy zmiany w zajezdni (...). Wykonywał tam przeglądy kontrolne pk tramwajów, po przebiegu około 4 tysięcy kilometrów (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:03:33, zeznania świadka Z. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:39:15).

Prace wykonywał w kanale. Otwierał w tym celu skrzynie aparatowe, które znajdowały się pod wozem, gdzie znajdują się przekaźniki, styczniki, rezystory, diody sterownicze, okablowanie, tablice zaciskowe. W razie potrzeby wymieniał np. styki na stycznikach, sprawdzał także stan okablowania. Jeżeli było uszkodzone wymieniał je na nowe, wykonywał przeglądy silników, rozrusznika, stycznika liniowego, nawrotnika, bocznika indukcyjnego. Wykonywał także naprawy awaryjne. Zepsute podzespoły pokazywał mistrzowi, a on decydował czy będzie to dalej eksploatowane czy wymieniane. (...) dokonywał odwołujący. Oprócz przeglądów zajmował się także naprawami pojazdów zjeżdżających awaryjnie. Były to tzw. ciężkie naprawy dotyczące układów jazdy, hamowania, uszkodzonych grup silników. Naprawy takie były wykonywane przez dwóch elektryków. Jeśli silnik uległ poważnemu uszkodzeniu np. przebite było uzwojenie lub były uszkodzone łożyska silnika, należało silnik wymontować i był odsyłany do remontu na ul. (...) (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:03:33, zeznania świadka J. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:11:58, zeznania świadka J. K. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:18:40).

Naprawami wewnętrznymi wagonu zajmowały się inne osoby. Pantografy naprawiały specjalnie przeszkolone osoby, bo to była praca na wysokości (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:03:33, zeznania świadka Z. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:39:15, zeznania świadka J. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:11:58, zeznania świadka J. K. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:18:40).

Osoby naprawiające pantografy i elektrykę wewnątrz wagonu pracowały na stanowiskach elektromonterów i ślusarzy. Odwołujący nie był oddelegowywany do innych prac. Otrzymywał dodatki za warunki szkodliwe, w okresie zimowym także posiłki regeneracyjne. W zakładzie był warsztat elektryczny, w którym pracowali elektrycy i elektromonterzy (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:16:44).

W okresie, w którym wnioskodawca zatrudniony był jako mistrz zmianowy podlegała mu brygada składająca się z 10 do 15 osób (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:19:19, zeznania świadka Z. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:55:44).

Sprawował nad nimi bezpośredni, stały nadzór. Podlegali mu elektromonterzy i ślusarze. Elektromonterzy wykonywali takie prace, które wcześniej wykonywał wnioskodawca. Podlegali mu tylko elektromonterzy wykonujący pracę w kanałach. Ślusarze zajmowali się regulacją, naprawą układów takich jak hamulce tarczowe, hamulce szczękowe, szynowe, regulacje w układach jazdy i hamowania. Wymieniali też silniki, hamulce szynowe. W przypadku wymiany silnika, mogły to wymieniać pary mieszane: elektromonterzy i ślusarze, chociaż przeważnie robili to ślusarze. Osoby, które podlegały odwołującemu, nie wykonywały prac w warsztacie, tylko w kanałach. Była odrębna brygada, która zajmowała się wymianą żarówek, pantografów. Był również mistrz do prac obiektu, któremu podlegała brygada, która zajmowała się naprawami nadwozia. W okresie gdy odwołujący był mistrzem podlegał mu również brygadzista, ale był to brygadzista pracujący. Jako mistrz nie wykonywałe bezpośrednio pracy, tylko ją nadzorował i sprawdzał. Do jego obowiązków należała weryfikacja podzespołów, stopnia ich zużycia, decydowanie czy dany podzespół będzie wymieniany czy naprawiany (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:19:19).

Kontrola odbywała się w kanale (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:19:19, zeznania świadka A. A. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:05:38, zeznania świadka J. K. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:18:40).

W początkowym okresie było 9 kanałów, po modernizacji było 8. Podczas przeglądu kontrolnego mogło być nawet 8 osób w kanale. Kanał ciągnął się przez całą halę, a hala miała ok. 70 metrów długości (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:19:19, zeznania świadka Z. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:44:43).

Musiał sprawdzić jakość wykonania pracy elektromonterów i ślusarzy a także wypisywać karty przeglądu pk. Wykonywał to także w kanale. Inne czynności typu przygotowanie grafików, wykonywał inny pracownik zatrudniony na stanowisku rozdzielczego. Raz w roku sugerował wysokość premii czy awansu (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55 w zw. z e-protokół z 26 IX 2017 roku 00:19:19, zeznania świadka Z. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:53:08, zeznania świadka A. A. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:06:38, zeznania świadka J. K. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:18:40).

W zakładzie były 4 brygady, a praca była 3 zmianowa. Praca się niczym nie różniła w tych brygadach. Polegała na naprawie taboru, który zjechał awaryjnie. Były osobne brygady specjalne, które zajmowały się naprawą wagonów zderzonych i malowaniem. Naprawy wewnątrz wagonów, np. oświetlenia robiły brygady pracujące na mieście. Takie naprawy robili także uczniowie. Były brygady, które zajmowały się specjalnie naprawą wewnątrz wagonu w nocy, albo popołudniu (zeznania świadka Z. S. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:44:43, zeznania świadka A. A. e-protokół z 8 II 2018 roku 01:00:17).

Z zakresu obwiązków wnioskodawcy wynikało, iż podlegały mu także brygady pomocnicze, naprawcze, jednak czynności tych nie wykonywał (przesłuchanie wnioskodawcy W. B. e-protokół z 8 II 2018 roku 00:03:55, zakres obowiązków wnioskodawcy – akta osobowe, załacznik do akt).

Miejskie Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. wydało wnioskodawcy zaświadczenie, w którym stwierdzono, iż w okresach od 1 września 1974 roku do 23 kwietnia 1975 roku i od 5 maja 1977 roku do 30 listopada 1985 roku odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych wymienione w wykazie A działu XIV poz. 16 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 II 1983 roku (Dz. U. nr 8 poz. 43) na stanowisku elektormonter zatrudniony wyłącznie w kanałach remontowych wymienione w wykazie A dziale XIV, poz. 16 pkt 2 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy (Dz. Urz. Ministerstwa Administracji, (...) Terenowej i Ochrony (...), poz. 3 z dnia 27 VII 1983 roku. Jednocześnie wskazano, iż w okresie od 1 września 1974 roku do 23 kwietnia 1975 roku i od 5 maja 1977 roku do 30 listopada 1985 roku stanowisko nosiło w przedsiębiorstwie nazwę elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej (zaświadczenie k.5 akt ZUS).

Odwołujący posiada łącznie 27 lat 3 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 27 lat, 1 miesiąc i 7 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 26 dni okresów nieskładkowych (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887 ze zm), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt. 1.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis §4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu §2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac wykonywanych w warunkach szczególnych należą wymieniona w Dziale XIV pod poz. 24 kontrola między operacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-technicznych na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Do prac wykonywanych w warunkach szczególnych należą również wymienione w Dziale XIV pod poz. 16 prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Powyższe potwierdza również analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 roku w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej (Dz. U. Ministerstwa Komunikacji nr 10, poz. 77) (dalej: zarządzenie Ministra Komunikacji) wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą między innymi wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne” pod poz. 24 - „kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-technicznych na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie oraz pod poz. 16 - „prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych” na stanowisku między innymi elektromechanika napraw pojazdów samochodowych i sprzętu budowlanego (poz. 16 pkt 1), mechanika napraw pojazdów samochodowych (poz. 16 pkt 2) i ślusarza wagonowego (poz. 16 pkt 8) pod warunkiem zatrudnienia wyłącznie w kanałach remontowych.

Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 rozporządzenia - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku i ogólnego stażu pracy ubezpieczeniowego - co najmniej 25 lat. Przedmiotem sporu pozostawało, czy w okresie od 1 września 1974 roku do końca 1998 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu powołanego rozporządzenia. Okresów tych organ rentowy nie uznał z uwagi na nieprawidłowości w wydanym wnioskodawcy przez pracodawcę Miejskie Przedsiębiorstwo (...) – spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. zaświadczeniu. Nadto organ rentowy podkreślił, iż nawet pracodawca nie potwierdził pracy w warunkach szczególnych w całym tym okresie a jedynie okresach od 1 września 1974 roku do 23 kwietnia 1975 roku i od 5 maja 1977 roku do 30 listopada 1985 roku.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 r. sygn. III AUa 3113/08, opubl. LEX nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 r. sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 r. sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60/. Jednocześnie w judykaturze ugruntowane jest stanowisko, iż regulacja § 2 rozporządzenia statuująca ograniczenia dowodowe nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków /por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. III UZP 5/85; uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, opubl. OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562/.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na okoliczność rodzaju i charakteru wykonywanych przez wnioskodawcę czynności przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę złożonej do akt sprawy dokumentacji, znajdującej się w aktach osobowych oraz zeznania zgłoszonych świadków.

W oparciu o dostępną dokumentację osobową ustalono, wnioskodawca w spornym okresie zatrudniony był na stanowiskach: elektormonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – od 1 września 1974 roku, mistrz zmianowy – od 1 grudnia 1985 roku, starszy mistrz zmianowy – od 1 kwietnia 1988 roku, mistrza – od 1 stycznia 1993 roku. Jednocześnie w okresie od 24 kwietnia 1975 roku do 5 kwietnia 1977 roku odbył zasadniczą służbę wojskową.

Na okoliczność rodzaju i charakteru prac rzeczywiście wykonywanych, na wskazanych stanowiskach, Sąd przesłuchał samego ubezpieczonego oraz zgłoszonych przez niego świadków, którzy zatrudnieni byli na tych bądź zblizonych stanowiskach. Na ich podstawie ustalono, że w okresie zatrudnienia na stanowisku elektormontera odwołujący zajmował się przede wszystkim naprawą aparatury elektrycznej i konserwacją pojazdów szynowych, przy czym czynności te wykonywał stale w kanale remontowym pod wagonem tramwajowym. Jako mistrz czy starszy mistrz ubezpieczony kontrolował również pracę innych elektromonterów i ślusarzy, wykonywał diagnostykę oraz wydawał i odbierał prace, co również wymagało konieczności przebywania w kanale. Kontrolował prace wyłącznie pracowników wykonujących czynności w kanałach.

Istotne jest przy tym, że skarżący przyznał, iż w czasie pracy, na stanowiskach mistrzowskich oprócz kontoli innych pracowników wypisywał również karty przeglądu pk. Czynności te wykonywał jednak również w kanale, gdzie znajdował się specjalny stolik. Nadto raz w roku sugerował wysokość premii czy awansu.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych, spełnione zostały przesłanki do tego, aby pracę świadczoną przez odwołującego w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł., a następnie w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) – Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. na stanowisku elektromontera urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej oraz mistrza i starszego mistrza uznać za prace w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia. Wykonywane przez wnioskodawcę na tym stanowisku czynności, polegające na naprawie, konserwacji elementów pojazdów szynowych w kanałach remontowych odpowiadają wymienionym w dziale XIV wykazu A pod poz. 16 „pracom wykonywanym w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”, zaś czynności nadzorcze wypełniają przesłanki określone w Dziale XIV pod poz. 24 kontrola między operacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-technicznych na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Wnioskodawcy podlegali bowiem jedynie pracownicy zatrudnieni w kanałach.

Podkreślenia wymaga, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy - rzeczywiście wykonywanych zadań pracowniczych /wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 lipca 2014 r., III AUa 169/14/.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. sygn. I UK 393/10, opubl. LEX nr 950426/. Nie byłoby zatem dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07, opubl. OSNP 2009/21-22/290/. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje skoro jednoznacznie ustalono, że zarówno prace wykonywane w kanale remontowym, polegające na naprawie i konserwacji, a także kontroli pracy innych pracowników należały do prac zaliczanych do wykonywanych w warunkach szczególnych określonych w stanowiącym załącznik do rozporządzenia wykazie A w dziale XIV pod poz. 24 dziale i pod poz. 16.

Zdaniem sądu, do zaliczenia pracy na stanowisku kierowniczym, związanym z nadzorem nad innymi pracownikami i procesem produkcji, do pracy w warunkach szczególnych konieczne jest aby dozór dotyczył wyłącznie oddziałów, na których jako podstawe wykonywane są prace w warunkach szczególnych, aby praca ta była świadczona w pełnym wymiarze czasu pracy oraz aby nadzór był nadzorem bezpośrednim. Bezpośredniość oznacza nadzór nad pracownikami produkcji bez ogniw pośrednich takich jak brygadziści i w warunkach stanowiących narażenie na czynniki szkodliwe. Podobne stanowisko wyrażał zarówno Sąd Najwyższy jak i Sądy Apelacyjne np. w wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 r. II UK 31/09 - LEX nr 559949) czy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. III UK 17/11 (LEX nr 1110998).

Podkreślić jednak należy, iż w niniejszej sprawie wnioskodawcy, co prawda, podlegał brygadzista, ale był to brygadzista pracujący, który de facto zastępował odwołującego tylko w okreasach jego nieobecności.

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2012 r.II UK 297/11 sąd stwierdził, że „praca polegająca na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym może być uznana za pracę w szczególnych warunkach, jeżeli pracownik stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy sprawował taką kontrolę lub dozór na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).” (LEX nr 1214582).

Natomiast Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 23 sierpnia 2012 r. III AUa 366/12 orzekł, że „czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w wydziałach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, objęte poz. 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), to te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Jeśli zatem czynności te wykonywane są w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanym z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem inżynieryjno-technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu…” (LEX nr 1217674).

Wobec powyższego stwierdzic należy, iż wnioskodawca legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych uprawniającym do wcześniejszej emerytury, który obejmuje lata od dnia 1 września 1974 roku do 23 kwietnia 1975 roku ( 7 miesięcy i 23 dni) i od 6 kwietnia 1977 roku do 31 grudnia 1998 roku ( 20 lat, 8 miesięcy i 26 dni). Do okresu tego wlicza się przy tym także okres odbywania przez ubezpieczonego czynnej służby wojskowej od dnia 24 kwietnia 1975 roku do 5 kwietnia 1977 roku ( 1 rok, 11 miesięcy i 13 dni), albowiem pracownik zatrudniony w szczególnych warunkach, który po zakończeniu czynnej służby wojskowej powraca do tego zatrudnienia w przepisanym terminie, zachowuje status pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w okresie pełnienia tej służby /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 r., II UK 217/13, opubl. LEX nr 1408683/.

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. „o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” ( Dz.U.67.44.220 ) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej, pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych.

W oparciu o powyższe należy stwierdzić, że okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia w ustawowym 30 dniowym terminie, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy, a skoro okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od liczby lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Pogląd taki wielokrotnie wyrażał także Sąd N.. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie 30 dni zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (por. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/108, M.P.Pr. (...)).

Pogląd ten został także ostatnio potwierdzony w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r. o sygn. akt II UZP 6/13, opubl. LEX nr 1385939, Biul. SN 2013/10/24, zgodnie z którą „czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art.32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.)”.

Sąd Okręgowy zważył, że na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia. Zgodnie zaś z art. 129 ust. 1 świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

W toku przedmiotowego postępowania udowodnione zostało, że odwołujący posiada ponad 15 letni okres pracy w warunakch szczególnych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 marca 2017 roku, to jest od miesiąca, w którym odwołujący złożył stosowny wniosek do organu rentowego.

O kosztach postępowania przed sądem pierwszej instancji Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zgodnie z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest ponieść koszty postępowania, z uwagi na fakt, że przegrał proces w całości. Koszty poniesione przez ubezpieczoną wyniosły łącznie 180 zł i zostały ustalone w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi.

8 III 2018 roku.