Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Apelacja obrońcy jest bezzasadna.

Chybiony jest zarzut bezwzględnej przyczyny odwoławczej w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela. Skarżący upatruje tej przesłanki w tym, że mimo przedłużania dochodzenia przez prokuratora nie podpisał się on pod aktem oskarżenia.

Istotnie, dochodzenie w tej sprawie prowadził finansowy organ postępowania przygotowawczego, ale było ono dwukrotnie przedłużane przez prokuratora ( k. 98 i k. 122), zaś akt oskarżenia podpisany został jedynie przez zastępcę Naczelnika Urzędu Celnego w P. ( k. 129 v). Jednak zwrócić należy uwagę na datę wpływu tego aktu oskarżenia do Sądu – był to dzień 29 listopada 2013 roku ( k. 128). Tymczasem dla oceny, czy brak zatwierdzenia przez prokuratora aktu oskarżenia w sprawie karno - skarbowej, w której dokonywał on przedłużania dochodzenia, prowadzi do braku skargi uprawnionego oskarżyciela, nie ma znaczenia data wszczęcia postepowania, tylko data wniesienia aktu oskarżenia – przy czym datą graniczną jest dzień 1 lipca 2015 roku.

W stanie prawnym obowiązującym przed dniem 1 lipca 2015 r. Przepisy Kodeksu karnego skarbowego samodzielnie regulowały czynności związane ze sporządzeniem i wnoszeniem aktu oskarżenia, wskazując w art. 155 § 1 kks, że w dochodzeniu należą one do kompetencji finansowego organu postępowania przygotowawczego. Organ ten był jedynie zobowiązany do niezwłocznego zawiadomienia prokuratora o wniesieniu aktu oskarżenia w sprawie o przestępstwo skarbowe przez doręczenie mu odpisu tego aktu. Kodeks karny skarbowy nie przewidywał w tym zakresie żadnego wyjątku dla dochodzeń nadzorowanych przez prokuratora. Dlatego w przypadku wniesienia aktu oskarżenia przed dniem 1 lipca 2015 roku brak zatwierdzenia go przez prokuratora, nawet w sytuacji wcześniejszego przedłużania przez niego dochodzenia, nie stanowi braku skargi uprawnionego oskarżyciela.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku aktów oskarżenia wnoszonych po dniu 1 lipca 2015 roku. Na skutek nowelizacji przepisów prawa karnego skarbowego, dokonanej ustawą z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247), z dniem 1 lipca 2015 r. sytuacja ta uległa zmianie. Zgodnie z obecnym brzemieniem przepisu art. 155 § 1 i 2 KKS, w sprawie, w której finansowy organ postępowania przygotowawczego prowadził dochodzenie objęte nadzorem prokuratora, akt oskarżenia zatwierdza i wnosi do sądu prokurator. Przedłużenie przez prokuratora czasu trwania dochodzenia, jako powodujące, że jest ono kontynuowane już pod jego nadzorem, oznacza, iż obecnie ( po dniu 1 lipca 2015 roku) - stosownie do art. 155 § 1-3 KKS - to do niego wówczas, a nie do organu finansowego prowadzącego postępowanie przygotowawcze, należy również wnoszenie aktu oskarżenia, jak i jego surogatów wskazanych w tych przepisach( por uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2016 r., I KZP 13/15). Dlatego w takiej sytuacji dojdzie do braku skargi uprawnionego oskarżyciela.

Powyższy wywód jest zgodny z tym, jaki zaprezentował Sąd Najwyższy w najnowszym orzecznictwie, w szczególności uzasadnieniu wyroku z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie IV KK 225/15. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zaprezentował także w kolejnych orzeczeniach wydanych w sprawach: IV KK 325 / 14, V KK 22 / 17 oraz V KK 20/ 17.

Ponieważ w niniejszej sprawie akt oskarżenia wniesiono przed dniem 1 lipca 2015 roku, omawiany zarzut apelacyjny uznać należy za całkowicie chybiony.

Co do zarzutów naruszenia prawa materialnego poprzez wypełnienie normy blankietowej z art. 107 § 1 kks przepisem art. 6 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych ( dalej : u.g.h.) to są one chybione. W.w przepis nie ogranicza się jedynie do sytuacji urządzania gier w kasynach, a zatem urządzanie takich gier poza kasynem nie jest bezkarne. Z uwagi na treść art. 1 i 3 ustawy o grach hazardowych nie występuje możliwość prowadzenia działalności w zakresie określonym w art. 6 ust. 1-3 i 7 ust. 2 na innych zasadach jak tylko po uzyskaniu stosownej koncesji czy zezwolenia. Należy bowiem podkreślić, że urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Tym samym jedynie ustawa o grach hazardowych określa warunki urządzania i zasady prowadzenia działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach.

Działalność w zakresie gier na automatach, w rozumieniu art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.), urządzana bez stosownej koncesji oraz poza kasynem gry, jest zawsze działalnością nielegalną. Dlatego też, każdy kto spełnia powyższe kryteria zakwalifikowania go jako urządzającego grę hazardową, bez względu na formę prawną oraz gdy miejscem urządzenia gry nie będzie kasyno gry, narusza przepisy ustawy karnoskarbowej. Mimo więc pewnego związku występującego pomiędzy art. 6 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, to jednak przepisy te mają niezależny od siebie charakter: o ile artykuł 6 ust. 1 tej ustawy dotyczy strony podmiotowej działalności w zakresie urządzania gier hazardowych, skoro przewiduje, że może ją prowadzić wyłącznie podmiot posiadający koncesję na prowadzenie kasyna (podmiotowa reglamentacja działalności), o tyle art. 14 ust. 1 reguluje pewien aspekt przedmiotowy urządzania i prowadzenia gier na automatach, określa bowiem miejsce użytkowania tych automatów. Pierwszy z tych przepisów nie przesądza przy tym, że posiadacz koncesji może urządzać i prowadzić gry na automatach wyłącznie w kasynach gry, a takie zastrzeżenie zawiera art. 14 ust. 1 ustawy (zob. M. Skowrońska, Przecięcie węzła gordyjskiego w dziedzinie hazardu - uwagi w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości w sprawie G.M. i M.S., EPS.2017.1.14) Przepisy powyższe obowiązują wszystkie podmioty w państwie, jako reglamentujące działalność gospodarczą w zakresie udostępniania urządzeń losowych, między innymi gry na automatach, do czego konieczna jest koncesja na prowadzenie kasyna gry, gdyż automaty te mogą być użytkowane tylko w kasynach gry. Z ich treści wynika również, że zakaz w nich określony jest adresowany do wszystkich podmiotów, a zatem zarówno osób fizycznych jak i prawnych oraz niezależnie od tego, czy posiadają one koncesję na prowadzenie kasyna gry, czy też nie. Niezasadnym jest również twierdzenie, że skoro automaty takie znajdują się w miejscu, które kasynem nie jest (np. stacja benzynowa, bar lub inny lokal ), to nie jest wymagana koncesja na prowadzenie gier na automatach. Regulacje ustawy o grach hazardowych są w tym zakresie jednoznaczne i nie ulega wątpliwości, że każda działalność w zakresie gier na automatach może być prowadzona jedynie na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry (art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych ).

Nie są również zasadne zarzuty związane z tym, jakoby do uzupełnienia normy blankietowej z art. 107 kks doszło dopiero w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Przecież już w jego sentencji wskazuje się na mający ogólny charakter art. 3 u.g.h., a zatem wyraźnie uzupełnia się normę blankietową prawa karno – skarbowego wskazując ustawę, w której nalży szukać jej dopełnienia. Natomiast w uzasadnieniu nastąpiło doprecyzowanie, który konkretnie artykuł miał Sąd na myśli wskazując w wyroku na ogólny przepis art. 3 w/w ustawy.

Z tych samych powodów odrzucić należy zarzuty obrońców związane z rzekomym działaniem oskarżonego w usprawiedliwionej nieświadomości karalności czynu ( zarzuty nie zastosowania art. 10 § 4 kks).

W realiach przedmiotowej sprawy oskarżony podejmując się przypisanego mu czynu miał dostateczne sygnały, że jego interpretacja prawa może nie być słuszna. I nie ma znaczenia, że wówczas nie toczyły się przeciwko niemu żadne postępowania karno – skarbowe. Już wówczas bowiem organy finansowe wydawały decyzje na podstawie których zatrzymywały tego rodzaju automaty do gier, zresztą treść przepisów była jednoznaczna. To, że potem rozpętała się batalia prawna związana z kwestią notyfikacji omawianych przepisów w Unii Europejskiej nie oznacza, że oskarżony mógł być nieświadomy możliwości karalności zachowania sprzecznego z w/w ustawą. Wręcz przeciwnie, oskarżony jako biznesmen podejmujący działalność gospodarczą w branży gier hazardowych działał nie w błędzie, tylko w realizacji świadomego ryzyka gospodarczego ( gdzie na szali zysków i strat położył również konsekwencje odpowiedzialności karno – skarbowej). Taka kalkulacja wyłącza błąd ( w każdej jego postaci, a wiec z art. 10 § 1 i § 3 i § 4 kks ). Nie działa bowiem w błędzie, kto świadomie kalkuluje ryzyko odpowiedzialności karnej i z góry podejmuje kroki mające zabezpieczyć go przed taką odpowiedzialnością w przyszłości ( gromadzenie opinii prawnych itp.). Człowiek w błędzie nie zdaje sobie sprawy z możliwości pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej, oskarżony zaś taką możliwość zakładał i się przed nią zabezpieczał – nie był więc w błędzie. Oskarżony nie może więc twierdzić, że pozostawał czy to w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność ( art. 10 § 3 kks ), czy to w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności ( art. 10 § 4 kks ) czy wreszcie w błędzie co do okoliczności stanowiące znamię czynu zabronionego ( art. 10 § 1 kks).

Chybione są zarzuty związane z naruszeniem zasady in dubio pro reo. Analiza akt wskazuje, że w sprawie nie zachodziły nie dające się usunąć wątpliwości – to apelant usiłuje podważyć prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu i doszukuje się wątpliwości tam, gdzie ich nie ma. To, że skarżący nie zgadza się z oceną dowodów zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie jest równoznaczne z występowaniem w sprawie nieusuniętych wątpliwości.

Słusznie oddalono wniosek dowodowy o okazywanie świadkowi M. L. zatrzymanego automatu i o dopuszczenie dowodu z dokumentacji innego urządzenia na okoliczność czy gry miały charakter losowy. Przecież losowy charakter gry ustalono nie tylko w oparciu o opinię biegłego ( której skarżący nie podważył), ale i o eksperyment procesowy, w trakcie którego empirycznie wykazano losowy charakter gry.

Dlatego ustalenia faktyczne Sądu meriti są prawidłowe, zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocena dowodów pełna, logiczna i zgodna z doświadczeniem życiowym, a rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonym wyroku jest sprawiedliwe, nie uchybiające prawu materialnemu, zaś sam wyrok zapadł bez obrazy prawa procesowego.

Na podstawie art. 113 § 1 kks w zw. z art. 636 § 1 kpk i art. 21 pkt 1 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 20 ( dwadzieścia ) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym oraz wymierzył mu 200 ( dwieście ) złotych tytułem opłaty za drugą instancję. Oskarżony wykazuje dochody, nie ma żadnych podstaw do odstępowania w jego przypadku od zasady ponoszenia kosztów sądowych przez skazanego.

Z powyższych względów orzeczono jak w wyroku.