Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Co do zarzutu naruszenia art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych – ustawa zmieniająca ten przepis została notyfikowana Komisji Europejskiej w dniu 5 listopada 2014 r. pod numerem 2014/0537/PL, stosownie do § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz.U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdraża dyrektywę 98/34/WE (druk sejmowy nr 2927, adnotacja na tekście ustawy opublikowanym w Dz.U. z 2015 r. poz. 1201). W konsekwencji, przepis art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych wszedł w życie z dniem 3 września 2015 r. i od tej daty w nowym brzmieniu uzyskał walor normatywny także w ramach znamion przestępstwa z art. 107 § 1 kks. Wbrew twierdzeniom skarżącego, brak jest powodów, aby kwestionować skuteczność tej notyfikacji. Kwestia dopuszczalności dopełniania znamion występku z art. 107 § 1 kks przepisem art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w odniesieniu do czynów popełnionych po 2 września 2015 r. wielokrotnie była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego ( por. choćby uchwałę SN z dnia 19 stycznia 2017 r., I KZP 17/16; postanowienie SN z dnia 5 października 2017 r., III KK 86/17; wyrok SN z dnia 20 września 2017 r., II KK 66/17, wyrok SN z dnia 9 czerwca 2017 r. V KK 27/17 ). Konsekwentnie prezentowane jest w ramach tego orzecznictwa stanowisko, iż problem niemożności stosowania art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych jako uzupełnienie normy blankietowej z art. 107 § 1 kks został usunięty na skutek opisanej wyżej notyfikacji oraz związanej z tym nowelizacji ustawy o grach hazardowych, która weszła w życie 3 września 2015 roku. Tego rodzaju „ dopełnienie ” jest niedopuszczalne wyłącznie w odniesieniu do spraw, w których zarzut niezgodnego z prawem działania odnosi się do zachowań sprzed 3 września 2015 r.

Co do zarzutów związanych z zastosowaniem przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych – skarżący nie zauważa, że sąd I instancji, skazując oskarżonego za czyn z art. 107 § 1 kks, dopełniając znamiona tego przepisu, do art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w ogóle się nie odwoływał – ani w opisie czynu, ani w jego kwalifikacji prawnej. Ograniczył się wyłącznie do przywołania art. 14 ust. 1 tej ustawy. W związku z powyższym odwoływanie się do czysto teoretycznych wywodów związanych z problematyką stosowania przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych oraz jego wzajemnej relacji do art. 14 ust. 1 jest w niniejszej sprawie bezprzedmiotowe. Jedynie więc na marginesie podnieść należy, iż oskarżonemu przypisano adekwatne do treści art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych znamię czasownikowe „ urządzania ” gier na automatach, prawidłowo odnosząc je do opisanych w wyroku lokali, które kasynami wszak nie są i nigdy nie były. Przypisanie zaś oskarżonemu tej czynności było uprawnione choćby w świetle treści umowy, jaką zawarł on w imieniu spółki z I. K., albowiem wprost w niej wyłożono, w jakim celu i zamiarze jest ona przez oskarżonego zawierana oraz w świetle wyników czynności procesowych przeprowadzonych przez funkcjonariuszy celnych w tych lokalach w dniu 12 listopada 2015 r. . Konkludując – zarzuty związane z art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych rozmijają się z realiami niniejszej sprawy.

Podobną uwagę odnieść należy do zarzutów dotyczących czynu kwalifikowanego z art. 110a § 1 kks. Wczytując się w uzasadnienie apelacji nasuwa się nieodparty wniosek, iż dotyczy ona zupełnie innego czynu, aniżeli ten przypisany G. W. i innego, aniżeli on, oskarżonego. Skarżący nawiązuje do innej postaci reklamy hazardu, aniżeli przypisana oskarżonemu oraz odnosi ją do osoby o innych, aniżeli oskarżony, inicjałach. Nie sposób się więc się do tego merytorycznie odnosić. Poprzestać należy na stwierdzeniu, iż sąd I instancji prawidłowo zastosował przepis art. 110 a § 1 kks, zestawiając go z niekwestionowanym ustaleniem, iż przed lokalem umieszczono znak pięciu cyfr „ (...)” oraz napisy H. (...) i (...). Art. 29 ust 6 ustawy o grach hazardowych zawiera szeroką definicję pojęcia reklamy hazardu, stanowiąc min. że przez reklamę gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, zakładów wzajemnych lub gier na automatach rozumie się publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych lub symboli graficznych i innych oznaczeń z nimi związanych. Mając na uwadze, iż opisane wyżej symbole i wyrażenia mają związek z grami na automatach i dla każdego przeciętnego odbiorcy tych treści już na pierwszy rzut oka się z nimi kojarzą, zarzut o publicznym rozpowszechnianiu oznaczeń związanych z grami na automatach jest słuszny.

Co do zarzutu związanego z kwestionowaniem prawa do realizacji funkcji oskarżycielskich przed sądem I instancji przez przedstawiciela Łódzkiego Urzędu Celno - Skarbowego – twierdzenia o rzekomym braku sukcesji po urzędzie celnym na etapie sądowym w sprawach karnoskarbowych nie przekonują. Przeczy temu przepis art. 199 ust 2 przepisów wprowadzających, który w sposób jednoznaczny świadczy o tym, iż zamysł ustawodawcy był zgoła odmienny od sugerowanego przez obrońcę. Wyraża wolę płynnego przejścia uprawnień śledczych i oskarżycielskich urzędów celnych na właściwych naczelników urzędów celno – skarbowych w ramach sukcesji generalnej. Trudno przyjąć, by zamiarem ustawodawcy była niczym nieuzasadniona rezygnacja z sukcesji prawnej na etapie postępowania sądowego, skutkująca nagłym odstąpieniem od ścigania już ujawnionych sprawców przestępstw, których pozostawiono w stan oskarżenia. Wykładając ten przepis logicznie należy przyjąć, że skoro to, co prowadziły, a nie zakończyły urzędy celne przechodzi na naczelników urzędów celno skarbowych, to tym bardziej przechodzi na nich również to, co zostało w ramach postępowania przygotowawczego zakończone.

Co do zarzutu obrońcy zmierzającego do wykazania, iż zachowanie oskarżonego winno być oceniane jako działanie w warunkach kontratypów z art. 10 § 3 i 4 kks – z przepisów tych wynika, iż nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność ( art. 10 § 3 kks ) lub w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności ( art. 10 § 4 kks ). Skarżący, uzasadniając powołanie się na te kontratypy wskazuje, iż świadomość oskarżonego o legalności i niekaralności tego rodzaju zachowań, jak przypisane mu zaskarżonym wyrokiem, była usprawiedliwiona, bo kształtowało ją między innymi orzecznictwo sądowe, wedle którego brak notyfikacji przepisów art. 6 ust. 1 oraz 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w Komisji Europejskiej powoduje, iż postępowanie pozostające z nimi w sprzeczności nie może wywoływać niekorzystnych konsekwencji – w tym również w zakresie odpowiedzialności karnoskarbowej za występek z art. 107 § 1 kks. Rozumowanie skarżącego jest jednak selektywne, bo zakłada, że w powyższym zakresie orzecznictwo było jednomyślne, pomijając istnienie szeregu ważnych judykatów, które na skuteczne powoływanie się na takie usprawiedliwione błędne przekonanie lub usprawiedliwioną nieświadomość, o jakich mowa w art. 10 § 3 i 4 kks, nie pozwalają. Problem stosowania art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, w kontekście prawa Unii Europejskiej, wywołał bowiem w ciągu ostatnich lat rozbieżności w orzecznictwie, także w zakresie oceny, czy i w jakich warunkach wymienione przepisy mogą uzupełniać normę blankietową z art. 107 § 1 kks. Wystarczy przywołać choćby: postanowienie SN z dnia 28 listopada 2013 r. I KZP 15/13, wyrok SN z dnia 3 grudnia 2013 r., V KK 82/13, wyrok SN z dnia 8 stycznia 2014 r., IV KK 183/13, czy postanowienie SN z dnia 20 sierpnia 2014 r. IV KK 69/14. Płynęły nich dostatecznie czytelne sygnały, które podważały przekonanie o legalności i niekaralności takiego zachowania, jak przypisane niniejszym wyrokiem. Zatem decydując się na prowadzenie tego rodzaju działalności oskarżony musiał brać pod uwagę jej potencjalną sprzeczność z prawem, w tym prawem karnym skarbowym i na to się godził. Taki stan świadomości nie jest tożsamy z istotą kontratypów, o jakich mowa powyżej. Oskarżony podjął ryzyko działalności niezgodnej z porządkiem prawnym, opierając się podglądach o możności niestosowania nienotyfikowanych przepisów technicznych, mając świadomość, iż kwestia ta jest w trakcie rozstrzygania i nie musi ona odpowiadać stosowanej przez niego praktyce. W sytuacji rozbieżności orzeczniczych odnośnie ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, z perspektywy art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34/WE, oskarżony musiał zdawać sobie sprawę, że niektóre przepisy mogą być tylko potencjalnie, a więc hipotetycznie, „techniczne” i kwestia ta zmierza do rozstrzygnięcia przez organy unijne.