Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2013 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 r. w Olsztynie

na rozprawie sprawy z powództwa K. R.

przeciwko Gospodarstwu (...) Sp. z o.o. w R.

o sprostowanie świadectwa pracy

I.Oddala powództwo,

II.Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt IV P 553/13

UZASADNIENIE

Powód K. R. wniósł pozew przeciwko Gospodarstwu (...) spółka z o.o. w R. - o wydanie świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

W uzasadnieniu wskazał, że pracował w pozwanej spółce - na stanowisku magazyniera chłodni w okresie od 01.07.2007r. do 31.03.2011r. a praca ta była wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Stanowisko to znajduje się natomiast w wykazie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.

Na rozprawie w dniu 08.10.2013r. powód sprecyzował, że wnosi o sprostowanie, wystawionego mu przez pracodawcę świadectwa pracy w ten sposób - że w ust. 4 pkt 8 powinno być wpisane, że: od 1 lipca 2007 do 31.03.2011 wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy i stale pracę w szczególnych warunkach jako magazynier chłodni - praca w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0 stopni C., wymieniona w Załączniku nr 1 poz. 35 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych oraz wymieniona w wykazie A dział X poz. 7 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w wykazie A dział X poz. 7 pkt 14 wykazu, stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uprawniających do niższego wieku emerytalnego, wzrostu emerytury, lub renty inwalidzkiej.

Pozwany - Gospodarstwo (...) spółka z o.o. w R. w odpowiedzi na pozew - wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z obowiązującymi przepisami - § 2 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze – praca w szczególnych warunkach, w chłodni i w zamrażalni – tj. w pomieszczeniach o temperaturze poniżej 0 º C – musi być wykonywana stale w pełnym wymiarze czasu pracy. Powód zaś wykonywał pracę w pomieszczeniach w chłodni i zamrażalni od 1 do 3 godzin dziennie i to nie każdego dnia, ponieważ zdarzały się dni, kiedy praca w takich warunkach w ogóle nie była przez niego wykonywana. Podczas większej dostawy surowca - powód był wspomagany przez innych pracowników – co skracało okres jego przebywania w ujemnej temperaturze, a ponadto wykonywał szereg innych prac, które odbywały się w temperaturze dodatniej i nie były pracami w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. R. zatrudniony był początkowo w (...) K. Zakład (...) - w okresie od 01.07.1994r. do 30.06.2007r. na stanowisku magazyniera.

W świadectwie pracy wystawionym (w dniu 09.11.2010r.) - przez ówczesnego pracodawcę Agencję Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. – wskazano, że powód zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako magazynier – prace w chłodniach składowych i przyzakładowych o temperaturze wewnętrznej poniżej 0 º C wymienionych w wykazie A dział X pozycja 7 punkt 14 – wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uprawniających do niższego wieku emerytalnego, wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k: 25)

Pismem z dnia 11.05.2007r. powód został poinformowany, że z dniem 01.06.2007r. (następnie termin ten przesunięty został na dzień 01.07.2007r.) - planowane jest przejęcie Zakładu (...) w O. w związku z wyłonieniem dzierżawcy. Pierwotny stosunek pracy ustał zatem w wyniku przejęcia pracowników w oparciu o przepis art. 23 ¹ kp.

(dowód: informacja k: 27-28; świadectwo pracy k: 26; informacja dotycząca zmiany terminu przejęcia pracowników k: 29)

W konsekwencji powyższych zmian - w okresie od 01.07.2007r. do 31.03.2011r. powód zatrudniony był w Gospodarstwie (...) spółka z o. o - w R. na stanowisku magazyniera chłodni. W okresie od 01.04.2011r. do 31.07.2013r. wykonywał pracę na stanowisku rybaka pstrągowego – w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: umowa o prace k: 3, świadectwo pracy k: 4)

W umowie o pracę, zawartej w dniu 01.07.2007r. pracodawca zawarł zapis w pkt 5, dotyczącym warunków zatrudnienia powoda – że praca była wykonywana w warunkach szkodliwych.

(dowód: umowa o pracę k: 3)

Zgodnie z zakresem obowiązków powoda wykonywał on czynności polegające na przyjmowaniu ryb do chłodni z zakupu oraz przetworzonych w patroszarni, sporządzanie na bieżąco dokumentów związanych z przyjęciem ryb do chłodni i przekazywanie do księgowości, wydawanie ryb do sprzedaży i przerobu na podstawie prawidłowo sporządzonej pisemnej dyspozycji wydania, prowadzenie prawidłowej gospodarki rybami w chłodni, troska o powierzone mienie i zgłaszanie kierownikowi bazy o zauważonych przejawach marnotrawstwa, niegospodarności i złej jakości ryb, prowadzenie zaopatrzenia Bazy R., wykonywanie innych zleconych prac przez Kierownika, prowadzenie magazynu budowlanego.

(dowód: akta osobowe powoda – zakres obowiązków )

W praktyce praca powoda wyglądała tak, że przyjeżdżał on do pracy codziennie około godziny 06.30 i od godz. 7 był już na swoim stanowisku pracy. Kończył natomiast pracę na ogół o godzinie 15. Zasadniczo zajmował się on przygotowaniem towaru z chłodni, który musiał rozpakować i przygotować do produkcji – do obróbki, którą zajmował się K. J. (1). Pracownik ten zajmował się odłuszczaniem ryby, następnie przekazywał ją do filetowania dla pań patroszarek, a potem zajmował się tymi rybami - powód.

(dowód: zeznania powoda k: 31v-32, 101v; zeznania świadka K. J. k: 97-98v)

W pierwszej kolejności powód przywoził dla pań patroszarek - z magazynu ryby, które przygotowane były na paletach. Robił kilka kursów dziennie z magazynu, gdzie panowała temperatura ok. 0 stopni celcjusza. Panie patroszarki filetowały te ryby i układały je na tacach. Tace te trafiały następnie na stojaki (jedna pod drugą) i przenoszone były do zamrażarki. Można było tace wstawić za pomocą wózka – wtedy zajmowało to 5 minut. Układane one były przez powoda w chłodni przy temperaturze ok. 10 stopni, przy wyłączonym agregacie. Prace wstawiania stojaków do zamrażalni maksymalnie trwały pół godziny. Następnie ryby całą noc były zamrażane, w (temperaturze około minus 40) - i trwało to od godziny 22 do 7 rano.

(dowód: zeznania świadka P. S. k: 98v-99)

Gdy rano powód przychodził do pracy, to wykładał z zamrażalni tace z rybami (które odfiletowane zostały dzień wcześniej). Wchodząc do zamrażalni - temperaturę minus 40 się wyłączało, otwierało się drzwi zamrażalni - żeby temperatura spadła, i wyciągało się np. po 5 tac z rybami. Po otwarciu zamrażalni po około 3 godzinach – temperatura tam panująca była już dodatnia. Jeżeli ryby były ułożone na wózku - to wyjęcie np. 100 kg ryb z chłodni następowało w przeciągu kilku minut. W zależności od różnorodności asortymentu tą samą ilość ryb można było wyjmować przez 4 godziny z chłodni. Wszystko zależało od tego, jak ryby były ułożone w chłodni. Jeżeli one były ustawione na paletach, to wyciągało się je szybko. Jeżeli były ułożone na regale, to powód musiał zdejmować je z regału, stawiać je na palety, w zależności od tego czy była ona zamrożona w workach, czy kartonach. Wózkami można było wywieść jednorazowo 500 kg w zależności od tego, jakie były zapotrzebowania, dlatego też powód wykonywał wówczas dwa i trzy kursy. Następnie zsypywał on te ryby do skrzynek (odbywało się to w pomieszczeniu o temperaturze 10-12 stopni), skąd zabierał je do pobliskiego pomieszczenia (mieszczącego się ok. 5 metrów dalej) - do tzw. glazurownika - gdzie ryby pokrywane były warstwą wody. Była to specjalna maszyna, którą można było regulować zraszanie wodą, a glazurowane ryby musiały być zamrożone. Glazurowanie tych ryb, miało na celu zabezpieczanie ich przed wysychaniem. Tą czynność powód również wykonywał z innym pracownikiem. Zajmowało mu to średnio czas od godziny 7-9 (około 2 godziny dziennie), w zależności od ilości produkcji z poprzedniego dnia. W pomieszczeniu, gdzie odbywało się glazurowanie panowała temperatura powyżej 0, i była w granicach od 10 do 15 stopni. W dalszej kolejności - po zamrożeniu filetów - trzeba było je zdjąć do skrzynek i wsadzić do chłodni, gdzie panowała temperatura od -18 do – 20 stopni. Potem następowało pakowanie tych ryb, które odbywało się w tym miejscu, gdzie wcześniej było glazurowanie, tj. w temperaturze od 10 do 15 stopni.

Pakowanie mogło trwać cały dzień w sytuacji, gdy było dużo ryby, a zależało to od wielkości przerobu, było raz mniej, a raz więcej tej pracy. Jak była mniejsza produkcja - to wtedy powód zajmował się tylko dokumentacją i utrzymywał porządek w chłodni, pomagał też paniom patroszarkom w porządkach oraz mył skrzynki po rybach. Jeżeli produkcja była w danym czasie w toku - to wkładanie do chłodni ryb odbywało się codziennie, ale temperatura była wówczas dodatnia, choć towar nie mógł być dopuszczony do rozmrożenia. Jeżeli towar był już umieszczony na paletach, to dopiero włączano agregat, który obniżał temperaturę.

W okresach przedświątecznych – raczej produkcja dotyczyła tylko ryb świeżych (dotyczyło to okresu 2-3 tygodni) i wówczas powód nie miał w ogóle styczności z pracą w chłodni, a wszystkie czynności były wykonywane w plusowej temperaturze.

(dowód: zeznania świadka P. S. k: 98v-99v; zeznania pozwanego M. S. k: 100-101v; zeznania świadka S. K. k: 96v-97)

Poza tymi zadaniami powód wykonywał też inne czynności zlecone mu przez dyrektora. I tak wykonywał także prace, związane z: prowadzeniem sprzedaży bezpośredniej ryb wędzonych dla klientów indywidualnych i hurtowych, prowadzeniem sprzedaży bezpośredniej ryb świeżych dla klientów indywidualnych i hurtowych, prowadzeniem rozliczeń ilościowych produkcji przetwórni ryb, pakowaniem ryb, prowadzeniem magazynu artykułów „pozostałych” tj. środki czystości, opakowania, opał, etykiety, przyjmowaniem zamówień na ryby wędzone, przygotowaniem surowca do wędzenia, rozliczaniem ilościowym wędzarni, dbaniem o stan środków dezynfekcji na hali produkcyjnej. Cała papierkowa praca wykonywana była przez powoda w oddzielnym pomieszczeniu, gdzie panowała dodatnia temperatura - ok. 18 stopni. Prace te np. w święta zajmowała powodowi więcej czasu, ale średnio do 40 minut dziennie. Zdarzały się również dni, kiedy w ogóle nie było produkcji związanej z chłodnią. Np. w piątki - 2, 3 godziny powód zajmował się tylko obsługą klientów.

(dowód: oświadczenie dotyczące zakresu obowiązków służbowych k: 14; zeznania świadka S. K. k: 96v-97; zeznania powoda k: 31v-32; zeznania świadka K. J. (1) k: 97-98v; zeznania świadka P. S. k: 98v-99v)

Z zestawień ryb mrożonych wydawanych i przyjmowanych do chłodni przez powoda w okresie jego zatrudnienia od 01.01.2008r. do 31.12.2010r. oraz od 01.01.2011r. do 17.02.2011r. - wynikało w jakiej ilości (spakowane w skrzynki, kartony bądź luzem) wydawane były i przyjmowane w danym dniu pracy powoda – mrożone ryby. Nie wynika z tych zestawień natomiast, w jakich godzinach dokładnie powód przebywał w chłodni. Czas przebywania magazyniera w chłodni ograniczał się do okresu - jaki niezbędny był do przyjęcia i wydania towarów wg zapotrzebowania. Towary w chłodni umieszczane były w formie kartonów po 5, 10, 20, 21 kg, lub skrzynek 25-30 kg, koszyków 20 kg lub palet do 400 kg. Kartony transportowane były do chłodni na wózku podręcznym po 5 sztuk co zajmowało około 5 minut), zaś skrzynki po 6-8 sztuk, które były wsuwane i wyciągane grupowo (i zajmowało to około 2 minut). Palety transportowane były wózkiem.

(dowód: zestawienia k: 30, 43-90; protokoły przerobu ryb, dowody magazynowe przyjęcia i wydania ryb mrożonych w chłodni – segregatory; zeznania świadka P. S. k: 98v-99v)

W kwietniu 2011r. powód został przeniesiony na stanowisko rybaka pstrągowego, a jego dotychczasowe czynności magazyniera przejął pracownik P. S. (2).

(dowód: zeznania powoda k: 31v-32, 101v; zeznania świadka P. S. k: 98v-99v; akta osobowe – porozumienie zmieniające umowę o pracę)

Stosunek pracy z powodem ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę z zachowaniem okresu wypowiedzenia z przyczyn ekonomicznych – reorganizacja zakładu pracy.

(dowód: świadectwo pracy k: 4; akta osobowe powoda – rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem)

Po rozwiązaniu stosunku pracy - powód zwrócił się do pracodawcy o wystawienie świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na powyższe, pracodawca w piśmie z dnia 14.08.2013r. poinformował powoda, że nie ma podstaw do wystawienia mu takiego dokumentu.

W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 1983r. – aby pracodawca mógł wystawić świadectwo pracy w warunkach szczególnych – nie wystarczy, aby wykonywana praca znajdowała się w wykazie będącym załącznikiem do tego rozporządzenia, ale dodatkowo praca ta zgodnie z §2 ust. 1 Rozporządzenia – musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W odniesieniu zaś do powoda po analizie dokumentacji pracowniczej i dotyczącej przerabianego surowca - pracodawca stwierdził, że prace realnie wykonywane przez powoda w pomieszczeniach chłodni i zamrażalni tj. w [pomieszczeniach poniżej 0 º C) zajmowały od 1-3 godzin dziennie, bywało też, że mniej, albo zdarzały się takie dni, że praca w takich warunkach nie była wykonywana wcale. Poza tym pracodawca wskazał, że posiada ocenę ryzyka zawodowego nr 3-03/2009, opracowaną przez rzeczoznawcę, z której wynika, że zagrożenie – negatywne oddziaływanie niskich temperatur dla grupy pracowniczej, do której powód był zakwalifikowany – określono jako małe. W związku z powyższym pracodawca nie widział podstaw do wystawienia powodowi świadectwa pracy w szczególnych warunkach za okres od 01.07.2007r. do 31.003.2011r., który jako magazynier krótko przebywał w chłodniach i warunkach poniżej 0 º C.

(dowód: odpowiedź pozwanego k: 15; ocena ryzyka zawodowego Nr (...) k: 10-13)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo K. R. w całości było niezasadne i podlegało oddaleniu.

Na wstępie wskazać należy, że powód wniósł o sprostowanie wystawionego mu świadectwa pracy przez pozwaną spółkę w ten sposób - aby w ust. 4 pkt 8 zostało wpisane, że: od 1 lipca 2007 do 31.03.2011 wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy i stale pracę w szczególnych warunkach jako magazynier chłodni - praca w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0 stopni C., wymieniona w Załączniku nr 1 poz. 35 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych oraz wymieniona w wykazie A dział X poz. 7 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w wykazie A dział X poz. 7 pkt 14 wykazu, stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uprawniających do niższego wieku emerytalnego, wzrostu emerytury, lub renty inwalidzkiej.

Zgodnie bowiem z w/w Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – z § 2 wynika, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Zgodnie zaś z Wykazem A - w którym wyszczególnione są stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach – w Dziale X ust. 7 wyszczególnione zostały – prace w chłodniach składowych i przyzakładowych o temperaturze wewnętrznej poniżej 0 º C. Zgodnie zaś Zarządzeniem nr 16 - Ministra rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – wskazane zostały stanowiska pracy uprawniające do niższego wieku emerytalnego. I tak w wykazie A działu X poz. 7 pkt 14 tego wykazu – wskazano stanowisko – magazyniera.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy po pierwsze, należało ustalić, czy faktycznie powód w spornym okresie wykonywał pracę w szczególnych warunkach - stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. I w związku z tym - czy okres ten podlega zaliczeniu do wymaganego do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Poza sporem jest bowiem że powód zatrudniony był w pozwanej spółce na stanowisku magazyniera chłodni. Nie mniej jednak z zeznań świadków: S. K., K. J., P. S. oraz pozwanego M. S. nie wynikało, by swoje obowiązki powód na danym stanowisku - wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0 stopni C.. W toku postępowania sądowego ustalono bowiem, że średnio powód przebywał w chłodni jedynie od 1 do 3 godzin dziennie. Przywożąc bowiem z magazynu ryby dla pań patroszarek robił kilka kursów dziennie (z magazynu, gdzie panowała temperatura ok. 0 stopni). Po wykonaniu prac przez panie patroszarki – powód przenosił ułożone na tacach ryby do chłodni (w temperaturze ok. 10 stopnia), a dopiero następnie wkładane on je do zamrażalni, gdzie przez całą noc były one mrożone (w temperaturze ok. minus 40 stopni). Rano co prawda powód musiał je wyjąć z zamrażalki, a zatem musiał wejść do tego pomieszczenia, gdzie panowała temperatura ok. minus 40 stopni. Nie mniej jednak wyłączało się wówczas mrożenie, i po 3 godzinach od otwarcia zamrażalki – temperatura tam panująca była już dodatnia. Czas, jaki powód spędzał w temperaturze poniżej 0 stopnia – uzależniony był zatem od różnorodności asortymentu ryb, albowiem „jeżeli ryby były ułożone na wózku - to wyjęcie np. 100 kg ryb z chłodni następowało w przeciągu 2 minut (…)”. Jeżeli ryby były ustawione na paletach, to wyciągało się je szybko. Jeżeli były ułożone na regale, to powód musiał zdejmować je z regału, stawiać je na palety - w zależności od tego czy była ona zamrożona w workach, czy kartonach. Istotnym jest, jak zeznali w/w świadkowie, że pozostałe czynności powód wykonywał już w pomieszczeniach, gdzie panowała dodatnia temperatura. Zsypując bowiem ryby do skrzynek (robił to w pomieszczeniu o temperaturze 10-12 stopni), następnie zabierał je do pobliskiego pomieszczenia tzw. glazurownika – gdzie poddanie ryb glazurowaniu zajmowało mu około 2 godzin dziennie, a w pomieszczeniu tym również panowała temperatura powyżej 0 - w granicach od 10 do 15 stopni. Następnie po zamrożeniu filetów wkładał ryby do skrzynek (tj. pakował je w tym samym pomieszczeniu, gdzie wcześniej je glazurował) i dopiero wtedy przenosił je do chłodni, gdzie panowała temperatura od ujemna (od -18 do – 20 stopni).

Istotnym jest również jest, że poza w/w czynnościami - powód wykonywał też inne czynności zlecone mu przez dyrektora – tj. prowadzenie sprzedaży bezpośredniej ryb wędzonych dla klientów indywidualnych i hurtowych oraz ryb świeżych dla klientów indywidualnych i hurtowych, prowadzenie rozliczeń ilościowych produkcji przetwórni ryb, pakowanie ryb, prowadzenie magazynu artykułów „pozostałych” tj. środki czystości, opakowania, opał, etykiety, przyjmowanie zamówień na ryby wędzone, przygotowanie surowca do wędzenia, rozliczanie ilościowe wędzarni, dbanie o stan środków dezynfekcji na hali produkcyjnej. Te czynności wykonywał w pomieszczeniach, gdzie panowała dodatnia temperatura. Zdarzały się również dni, kiedy w ogóle nie było produkcji, związanej z chłodnią jak np. w piątki – kiedy to powód przez 2, 3 godziny zajmował się tylko obsługą klientów.

Wobec takich ustaleń Sąd uznał, że wnioskodawca nie pracował w temperaturze wewnętrznej poniżej 0 stopni stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie).

„Wykonywanie zaś pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach.” – co wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 marca 2009 r. I PK 194/08.

W konsekwencji nie jest zatem dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Od tej reguły istnieje odstępstwo wskazywane przez orzecznictwo ale dotyczy ono jedynie przypadków kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny (por. wyrok Sąd Najwyższy z dnia 12 kwietnia 2012 r. sygn. akt II UK 233/11, LEX nr 1216852). Nie ma zatem możliwości uwzględniania do okresów pracy w szczególnych warunkach innych prac zwykle wykonywanych w ramach czasu pracy, które nie miały szkodliwego wpływu na zdrowie pracownika.

W niniejszej sprawie co bezsporne i czego nie kwestionował też powód praca w warunkach szczególnych - poniżej zera stopni – nie miała charakteru permanentnego a obejmowała co najwyżej ¼ dnia roboczego a nadto narażenie to nie zawsze występowało każdego dnia ( gdy był przerób ryby świeżej bądź był dzień sprzedażowy – piątek, narażenie na warunki szkodliwe z reguły w ogóle nie występowało )

Rozpoznając niniejszą sprawę celem uzasadnienia prawidłowości powyższej argumentacji warto odwołać się można rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, który uznał w podobnej sytuacji faktycznej – że również nie został spełniony warunek wymieniony w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 października 2012 r III AUa 516/2012 LexisNexis nr 4633415, uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 maja 2011 r. IV Ua 1336/2010).

Na gruncie tamtego stanu faktycznego - Sąd Apelacyjny wskazał - że do zadań maszynisty chłodniczego, należało - uruchamianie maszynowni, utrzymywanie parametrów temperatury, konserwacja i utrzymywanie w ruchu czterech agregatów służących do mrożenia. Chłodnia miała tam powierzchnię 700-800 metrów i była podzielona na segmenty, w których panowała zróżnicowana temperatura w zależności chłodzonego asortymentu: dla mleka +5[0] C, dla serów: + 5[0] C, dla lodu od - 12[0] do - 15[0] C. Wnioskodawca pracował co najmniej 8 godzin dziennie, jednak zdarzało się, że lód przywożono po godzinach pracy i wówczas skarżący musiał go umieścić w chłodni. Jednak jak przyznał sam wnioskodawca to - w chłodni tylko w segmentach przeznaczonych na przechowywanie lodów panowały temperatury ujemne ( - 12 do - 15 stopni C.), w segmentach wydzielonych do przechowywania mleka i twarogów temperatury były dodatnie ( + 5 do +8 stopni C.). Temperatura dodatnia panowała również w maszynowni ( + 8 do + 12 stopni C.) gdzie stały 4 urządzenia chłodnicze. Wnioskodawca wyjaśnił, iż przy dostawie lodów do chłodni pomagał magazynierce wkładać je na półki, co zajmowało około 2 godziny dziennie, a zatem tylko w tym czasie mógł on pracować w temperaturach ujemnych. Poza obowiązkami w chłodni wnioskodawca wskazywał, że do jego obowiązków należało sprawdzanie ciśnienia w hydroforni usytuowanej obok maszynowni.

W takiej sytuacji - Sąd Apelacyjny w Białymstoku uznał, że - w temperaturach poniżej 0 stopni C. wnioskodawca nie pracował więcej niż 2 godziny dziennie, a zatem nie była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, a tylko tak wykonywana praca uzasadnia nabycie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach stosownie do § 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. wyżej wskazanego.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że w rozpoznawanej sprawie - powód również nie wykonywał stale przez 8 godzin pracy w szczególnych warunkach, albowiem dla przykładu np. w dniu 16.02.2011 r. przewoził do magazynu tylko 10 kartonów, a zatem stale nie pracował w chłodni, a jedynie dowoził tam towar. To, że nie wszystkie czynności powód wykonywał w chłodni potwierdzili również zeznający w sprawie świadkowie. I tak, jak zeznał świadek S. K., to: „W temperaturze poniżej 0 stopni powód mógł przebywać - to zależało od przerobu, raz mógł być 2 godziny dziennie, a raz 4, nigdy nie był cały dzień, nie wiem czy by wytrzymał w takiej temperaturze poza tym miał inne czynności do zrobienia (…)”.

Tą okoliczność potwierdził również świadek K. J. (1), który zeznał, że: „w temperaturze poniżej zera powód nie przebywał cały dzień, bo to by było trudne, ale były częste jego wyprawy do chłodni, w zależności od tego jaką rybę sobie klient życzył (…)”.

Sąd w pełni podzielił zeznania w/w świadków, albowiem były one spójne, konsekwentne i tworzyły logiczną całość.

Wynika z powyższego zatem, że czas przebywania magazyniera w chłodni ograniczał się w zasadzie do okresu - jaki niezbędny był do przyjęcia i wydania towarów wg zapotrzebowania.

Wobec powyższego, Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda, który starał się wykazać, że: „ cały czas był w zimnych pomieszczeniach (…)”.Świadek P. S. (2) (który przejął po powodzie jego obowiązki) - przyznał również, że: „towar pakuje w kartony, ale to nie polega na przesiadywaniu w chłodni. Czasami też jest sprzedawana ryba na świeżo wtedy jest pomijany proces w chłodni (…)”.

Pozwany potwierdził, że powód nie wykonywał prac związanych z czynnościami w temperaturze poniżej 0 stopni, ciągle i cały czas. Przyznał, że średnio od 1 do 3 godzin dziennie przebywał w temperaturze poniżej 0 stopni

Co istotne to - temperatura poniżej 0 stopni jak zeznał pozwany - panuje tylko w jednej chłodni składowej i tylko tam - wchodząc powód przebywał w temperaturze poniżej 0 stopni.

Zarówno świadek S. K., jak i P. S., a także pozwany potwierdzili, że pakowanie ryb i glazurowanie – odbywało się w pomieszczeniu, gdzie była temperatura dodatnia (ok. 10 stopni). Potwierdził to zresztą sam powód, zeznając, że temperatura w pomieszczeniu do glazurowania i pakowania wynosiła 9 stopni,

Pozwany wskazał również, że w samej chłodni powód nie przebywał więcej niż 3 godziny dziennie, albowiem „Pozostały czas musiał podzielić na czas związany z administracją, obsługą klientów. Praca powoda wygląda tak, że jednego dnia robi coś krócej, a drugiego dłużej (…)”.

A zatem mając na uwadze bezsporny fakt, że w chłodni i zamrażalni panowały faktycznie temperatury poniżej 0 stopni, to jednak powód w tych pomieszczeniach nie przebywał stale w pełnym czasie pracy. Pozostałe bowiem czynności wykonywał w pomieszczeniach gdzie temperatura była dodatnia. Tym samym jego praca nie mogła zostać uznana za pracę w warunkach szczególnych. Podobnie wypowiedział się także Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, w wyroku z dnia 7 marca 2013 r. III AUa 1247/12.

Powód, w toku niniejszego postępowania powoływał się również na okoliczność, że skoro w świadectwie pracy, wystawionym przez poprzednika prawnego jego pracodawcy - Agencję Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. – praca wykonywana przez niego na stanowisku magazyniera chłodni - była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy, stale w szczególnych warunkach pracy tj. w chłodni w temperaturze wewnętrznej poniżej 0 stopni C. – to była to ta sama praca, którą powód następnie wykonywał u pozwanego w okresie od 01.07.2007r. do 31.03.2011r.

Nie mniej jednak - zgodnie z utrwalonym orzecznictwem - treść świadectwa pracy oraz świadectwa pracy w szczególnych warunkach może podlegać weryfikacji. Dokonana przez pracodawcę w świadectwie pracy w szczególnych warunkach ocena charakteru zatrudnienia pracownika nie jest dla sądu wiążąca, dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Świadectwo pracy jako dowód z dokumentu prywatnego nie ma natomiast silniejszej mocy dowodowej niż dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron (por. w tym zakresie wyrok SN z dnia 5 października 2011 r. II UK 43/2011) np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2005 r. II UK 15/2005 oraz wyroki tego Sądu z dnia 3 października 2000 r. I CKN 804/98; z dnia 30 czerwca 2004 r. IV CK 474/2003 OSNC 2005/6 poz. 113; z dnia 9 kwietnia 2009 r. I UK 316/2008; z dnia 6 stycznia 2009 r. II UK 117/2008 OSNP 2010/13-14 poz. 167; z dnia 27 lipca 2010 r. II CSK 119/2010). Jak przyznał zresztą sam pozwany to – „Możliwe, że wpisaliśmy w umowie o pracę praca, że praca była w warunkach szkodliwych, to jest nasz błąd, nasze niedopatrzenie (…)”. W odniesieniu zaś do świadectwa pracy wystawionego powodowi w dniu 09.11.2010r. pozwany wskazał, że: „pracownik wystawił taki dokument, ale to ja uważam za niedopatrzenie (…)”.

Dodatkowo w ocenie Sądu poza w/w okolicznościami przemawiającymi przeciwko uznaniu pracy powoda jako w szczególnych warunkach w spornym okresie przemawia analiza Zarządzeniem nr 16 - Ministra rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Co prawda jak się podkreśla w orzecznictwie iż jakkolwiek wykazy resortowe mają jedynie charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający to taki wykaz resortowy ułatwia identyfikację określonego stanowiska pracy jako stanowiska pracy w szczególnych warunkach - w szczególności, jeśli w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie wymienia się konkretnych stanowisk, lecz operuje się pojęciem ogólnym. Innymi słowy, zarządzenia resortowe mogą mieć znaczenie jedynie w sferze dowodowej. Z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego, czy centralny związek spółdzielczy, w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może - w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych - stanowić negatywną przesłankę dowodową (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09, LEX nr 590247). Dodatkowo wskazuje się iż istotne znaczenie przy analizie wskazanych zarządzeń resortowych ma przyporządkowanie danego stanowiska tam wymienionego do konkretnej branży przemysłu. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym ( por. uzasadnieniu wyroku z dnia 1 czerwca 2010 r. II UK 21/10 )

W niniejszej sprawie stanowisko magazyniera ( wykaz A dział X poz. 7 pkt 14 wykazu, stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. ) zostało przyporządkowane do „ stanowisk pracy występujących w działach podstawowych rolnictwa, leśnictwa i przemysłu rolno-spożywczego „ w przemyśle chłodniczym i chłodniach. Innymi słowy jedynie praca w przemyśle chłodniczym i chłodniach ( w działach podstawowych rolniczych i dziale rolno – spożywczym ) w chłodniach składowych i przyzakładowych o temperaturze wewnętrznej poniżej 0 stopni uprawniałaby do kwalifikacji takiej pracy jako pracy w szczególnych warunkach. Przyporządkowanie do takiego a nie innego działu ( przemysłu chłodniczego i chłodniach ) danego stanowisko nie jest przypadkowe skoro można zakładać iż z reguły praca w przemyśle chłodniczym i bezpośrednio mającymi związek z chłodniami naraża stale pracownika na temperatury poniżej zero stopni. W niniejszej sprawie powód świadczył pracę „przy chłodni i w chłodni „ przy przetwórstwie rybnym a taka praca nie naraża w pełnym wymiarze i stale na warunki określone jako szkodliwe ( praca w temperaturze poniżej zera stopni ) .

Wobec powyższego, Sąd w oparciu o cytowane powyżej przepisy powództwo oddalił w całości, o czym orzekł w pkt I wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o przepisy art. 98 kpc w zw. z § 11 ust. 3) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSR R. J.