Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa D. S.

przeciwko Gminie B.

o nakazanie

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Biskupcu

z dnia 20 września 2017 r., sygn. akt I C 575/16,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Jacek Barczewski Beata Grzybek Agnieszka Żegarska

Sygn. akt IX Ca 1211/17

UZASADNIENIE

Powódka D. S. wniosła o nakazanie pozwanej Gminie B. zawarcie z nią umowy najmu lokalu mieszkalnego położonego w miejscowości C. (...) o powierzchni użytkowej 28,20 m ², obejmującego 2 izby, usytuowanego na I kondygnacji - na czas nieokreślony.

W uzasadnieniu wskazała, że umową z dnia 18 maja 2015 r. pozwany przedłużył na kolejny okres 6 miesięcy prawo najmu powódce i jej synowi M. S. lokal socjalny położony w miejscowości C. (...). W związku z kończącym się okresem, na który zawarto umowę najmu - powódka rozpoczęła starania w zakresie przedłużenia umowy na czas nieokreślony przedkładając wszystkie wymagane dokumenty. Pozwany odmówił zawarcia umowy wskazując, że przekracza próg dochodowy, posiada tytuł prawny do innego lokalu i sporadycznie korzysta z lokalu socjalnego. Powódka wskazała, że jej dochody zostały źle wyliczone, jej stałym miejsce zamieszkania jest lokal socjalny, tylko w czasie pracy na terenie Niemiec tam właśnie zamieszkuje i nie dysponuje prawem do innego lokalu mieszkalnego, tj. w (...). Jest spadkobiercą po swojej siostrze E. S. - zmarłej 3 sierpnia 2015r. w B., w skład spadku po siostrze wchodzi udział w nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, ale stan prawny nieruchomości nie jest uregulowany. Budynek wymaga pilnych nakładów. Powódka nie ma możliwości stałego zamieszkiwania w ww. nieruchomości. Powódka podała, że czuje się bardziej związana z mieszkaniem socjalnym, w którym zamieszkiwała od tylu lat .

W odpowiedzi na pozew pozwana Gmina B. wnosiła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych, o ile nie zostanie przedłożony spis kosztów.

W uzasadnieniu wskazała, że roszczenie powódki jest całkowicie nieuzasadnione i jako takie powinno zostać oddalone, albowiem przyznanie lokalu socjalnego może nastąpić w drodze orzeczenia Sądu o jego przyznaniu w toku postępowania eksmisyjnego albo w drodze umowy najmu zawartego zgodnie z uchwałą Rady Gminy. Pozwana powołała przepisy art. 14 ust 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, art. 35 ust. 1 i 2, art. 14 ust. 6 podając, że nie mogą znaleźć zastosowania w rozpoznawanej sprawie, albowiem wobec powódki nie zapadło żadne orzeczenie eksmisyjne, zaś niniejsza sprawa nie ma charakteru sprawy o opróżnienie lokalu mieszkalnego. Gmina B. jest właścicielem lokalu mieszalnego położonego w C. pod numerem (...) który obecnie jest zajmowany bez tytułu prawnego przez powódkę. Zgodnie z art. 140 k.c. w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. W związku z powyższym wskazać należy, że pozwana jako właścicielka ma pełne prawo dysponować swoją własnością w sposób jaki jej odpowiada i nie jest związana żadnymi nakazami w zakresie konieczności zawierania umów najmu. Kwestię zasad i trybu wynajmu lokali socjalnych reguluje uchwała nr (...)Rady Miejskiej w B. z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy B.. Powodem odmowy zawarcia umowy przez stronę pozwaną było przekroczenie przez powódkę kryteriów dochodowych kwalifikujących do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, jak również lokalu komunalnego. Kwota dochodu kwalifikującego do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego nie może przekraczać zgodnie z § 2 pkt 12 obecnie obowiązującej uchwały 441,28 zł. (50% najniższej emerytury, która od 1 marca 2016 r. wynosi - 882,56 * 50%= 441,28 zł). Pozwany wskazał nadto iż powodem odmowy było również posiadanie przez powódkę tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego położonego w (...), jak również nie zamieszkiwanie w lokalu socjalnym.

Wyrokiem z dnia 20 września 2017 r. Sąd Rejonowy w Biskupcu oddalił powództwo. Zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 120,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne. Dnia 18 maja 2015 r. w B. została zawarta umowa najmu lokalu socjalnego C. (...)pomiędzy Zakładem (...) Spółka z o.o. w B. działającym w imieniu i na rzecz Gminy B. reprezentowanym przez: Prezesa Zarządu - A. Ł. zwanym w treści umowy (...) a D. S. jako (...). Wskazano M. S. jako osobę uprawnioną do zamieszkiwania wraz z najemcą. Umowę zawarto na czas oznaczony tj. 6 miesięcy.

Postanowieniem z dnia 09 listopada 2015 r. tut. Sąd Rejonowy stwierdził, iż spadek po E. S. na podstawie ustawy nabyła m.in. D. S. w ¼ części.

Dnia 24 maja 2016 roku I. K. i U. N., pracownice Zakładu (...) Sp. z o.o. w B., udały się z kontrolą do lokalu numer (...) położonego w (...) (...). Ustaliły, że w lokalu nikt nie zamieszkiwał. Z uzyskanych na miejscu informacji wynikało, że D. S. sporadycznie, dwa razy w roku bywa w lokalu, lecz tam nie nocuje.

D. S. pracuje w Niemczech, osiąga dochód ok. 1000 euro miesięcznie. Za granicą przebywa przez około 3 miesięcy w roku. Syn pozwanej M. S. pobiera świadczenie z funduszu alimentacyjnego w kwocie 500 zł miesięcznie.

Pismem z dnia 18 lipca 2016 roku Gmina B. odmówiła D. S. ponownego zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. W uzasadnieniu pisma wskazano, że D. S. przekracza próg dochodowy do najmu lokalu socjalnego, osiągając dochód w wysokości 899 zł w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego. Ponadto w ocenie Gminy D. S. posiada tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego położonego w (...).

W ocenie Sądu Rejonowego roszczenie powódki pozbawione było podstawy prawnej. Powódka nie mogła domagać się spełnienia roszczenia na podstawie art. 674 kc. Sąd Najwyższy wykluczył bowiem stosownie tego przepisu do lokali socjalnych w uchwale z dnia 23 września 2010 r. w sprawie sygn. akt III CZP 51/10. Podstawą taką nie jest również art. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, który określa w sposób ogólny, programowy, zadania gmin związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej. Z tak sformułowanego przepisu nie można zatem wprost wywodzić roszczenia o zawarcie umowy najmu lokalu mieszkalnego z gminnych zasobów mieszkaniowych, albowiem ustawodawca w dalszej części ustawy doprecyzował to ogólne sfomułowanie. Artykuł 23 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów nie dawał powódce także podstawy do żądania zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, gdyż powódka nie spełnia kryteriów dochodowych określonych w ustawie.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją powódka zarzucając wyrokowi:

1. naruszenie prawa materialnego:

- art 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów… poprzez jego błędną wykładnię, uczynienie go podstawą oddalenia powództwa i przyjęcie, że nie można wywodzić z tegoż przepisu roszczenia o zawarcie umowy najmu lokalu z gminnych zasobów mieszkaniowych, w sytuacji gdy powódka jest osobą, która przeszła procedurę kwalifikacyjną, podczas której wykazała się spełnieniem przesłanek uzasadniających przyznanie lokalu socjalnego, zaś pomimo odmowy zawarcia kolejnej umowy najmu lokalu socjalnego powódka nie otrzymała jakiegokolwiek rozstrzygnięcia w przedmiocie wykreślenia z osób zakwalifikowanych, co czyni jej potrzeby mieszkaniowe niezaspokojonymi i aktualizuje obowiązek pozwanej zapewnienia lokalu,

- art. 23 ust. 2 ustach o ochronie praw lokatorów… poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy w odniesieniu do powódki aktualne były przesłanki zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego wymieniona bowiem co prawda posiada tytuł prawny do lokalu, jednakże na zasadzie współwłasności, zaś jej dochody nie przekraczały wysokości określonych w uchwale rady gminy, ewentualnie do zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony,

2. obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 217 § 1 k.p.c. art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c.. art. 233 § 1 k.p.c., art. 316 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c., a także sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, wskutek naruszenia przepisów postępowania, mającego wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegające na:

- naruszeniu art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania dowodów, na których się oparł oraz, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy oraz lakoniczności uzasadnienia, uniemożliwiająca kontrolę instancyjną,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, jednostronnej, wybiórczej a przez to to błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego

3. istotną sprzeczność między ustaleniami a podstawą rozstrzygnięcia poprzez przyjęcie, że umowa najmu lokalu socjalnego, z zastrzeżeniem może być osobą, która nie ma tytułu prawnego do lokalu i której dochody nie przekraczają wysokości ustalonej w uchwale, przy jednoczesnym ustaleniu, że dochód powódki wynosi 1000 euro miesięcznie przez 3 miesiące w roku

4. nierozpoznanie istoty sprawy przez zaniechanie ustalenia rzeczywistego dochodu powódki, mającego wpływ na odmowę zawarcia kolejnej umowy najmu lokalu socjalnego.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa ewentualnie wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i uwzględnienie kosztów procesu za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji wskazując w uzasadnieniu na trafność orzeczenia Sądu Rejonowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd I instancji prawidłowo i dokładnie przeprowadził postępowanie dowodowe oraz orzekł na podstawie wszystkich prawidłowo zaoferowanych przez strony dowodów, dokonując trafnej ich oceny. Ocena wiarygodności i mocy dowodów została przeprowadzona w granicach przysługującej Sądowi I instancji z mocy art. 233 § 1 k.p.c. swobody osądu.

Ustalenia faktyczne w sprawie poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy dowodów, których ocena nie wykazała błędów natury faktycznej, czy logicznej, znajdując swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Sąd Rejonowy wskazał, jakie fakty uznał za udowodnione, na czym oparł poszczególne ustalenia. Sąd I instancji wskazał również wnioski, jakie wyprowadził z dokonanych ustaleń, opierając na nich swoje merytoryczne rozstrzygnięcie, co zostało zawarte w dokładnych i logicznych wywodach uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia.

Ustalenia faktyczne i ich ocenę Sąd Okręgowy przyjął za własne, zwracając uwagę, że nie ma wobec tego potrzeby procesowej przeprowadzania na nowo w uzasadnieniu tego orzeczenia oceny każdego ze zgromadzonych dowodów, a wystarczy odnieść się do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji ( por. wyroki Sądu Najwyższego z 10 października 1998r., III CKN 650/98, z 4 kwietnia 2003r., III CKN 1217/00, z 27 listopada 2003r., II UK 156/03, z 27 kwietnia 2010r., II PK 312/09 oraz z 9 lutego 2012r., III CSK 179/11).

W dalszej części należy podkreślić, że sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego ( uchwała Sądu Najwyższego 31 stycznia 2008r., III CZP 49/07), dlatego powoływanie się w zarzutach na naruszenie prawa procesowego, ma skutek procesowy tylko do wymienionych w odwołaniu konkretnych zarzutów naruszenia procedury, z wyjątkiem powodujących nieważność postępowania.

Analiza akt sprawy nakazuje stwierdzić, że nie zaszły w toku procedowania Sądu pierwszej instancji jakiekolwiek okoliczności, skutkujące nieważnością postępowania według przesłanek tej nieważności, wskazanych w treści przepisu art. 379 k.p.c.

Sąd Okręgowy nie podziela zarzutów naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego i procesowego.

Powódka wywodziła uprawnie do żądania od pozwanej zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego z art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( j.t. Dz. U. z 2014, poz. 150 z późn. zm.). Stosownie do tego przepisu umowa najmu lokalu socjalnego, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 1, może być zawarta z osobą, która nie ma tytułu prawnego do lokalu i której dochody gospodarstwa domowego nie przekraczają wysokości określonej w uchwale rady gminy podjętej na podstawie art. 21 ust. 3 pkt 1 usawy. Ustawa przewiduje zatem dwa kryteria przyznania lokalu socjalnego: brak tytułu prawnego do lokalu i szczególnie niskie dochody.

W wyroku NSA z 20.1.2017 r. (I OSK 2150/16, Legalis), w sąd uznał, że samo istnienie tytułu prawnego do jakiegokolwiek lokalu bez weryfikacji, czy wnioskodawca ma możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie, nie może automatycznie wykluczać możliwości ubiegania się o zawarcie umowy najmu lokalu socjalnego.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie ulega wątpliwości, iż powódka dysponuje tytułem prawnym lokalu mieszkalnego położonym w C. nr (...), do którego przysługuje jej udział ¼ części w prawie własności. Z twierdzeń powódki wynika, że przebywa często w tym lokalu po powrocie z zagranicy. Nie ma tym samym żadnych podstaw do przyjęcia, że jest to lokal, który uniemożliwia powódce zaspokojenie jej potrzeb mieszkaniowych.

Drugim kryterium przyznania lokalu socjalnego są szczególnie niskie dochody, których próg określony jest w uchwale pozwanej Gminy nr (...) z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy B.. Stosownie do tej uchwały, kwota dochodu kwalifikującego do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego nie może przekraczać kwoty 441,28 zł.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie jest, iż powódka uzyskuje dochody z pracy w Niemczech w wysokości 1000 euro miesięcznie przez 3 miesiące w roku. Dodatkowo powódka otrzymuje alimenty na syna w wysokości 500 zł miesięcznie. Tym samym łącznie miesięczne dochody powódki przekraczają kwotę 441,28 zł, która jest progiem minimalnym umożliwiającym ubieganie się o przyznanie lokalu socjalnego.

W konsekwencji prawidłowo przyjął Sąd Rejonowy, iż powódka nie spełnia kryteriów określonych w art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów (…). , gdyż posiada tytuł prawny do lokalu mieszkalnego, w którym może zamieszkać, a nadto dochody jej gospodarstwa domowego przekraczają wysokość określoną w uchwale rady gminy.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 328 § 2 k.p.c. W judykaturze przeważa pogląd, w myśl którego strona może powołać się na zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia i zarzut taki można ocenić jako zasadny, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wskazanych w art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżony wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1999 r., III CKN 460/98, oraz z dnia 26 lipca 2007 r., V CSK 115/07). Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie wymagane przez ustawodawcę elementy, w szczególności wskazana została podstawa prawna rozstrzygnięcia. W oparciu o jego treść Sąd Okręgowy mógł przeprowadzić kontrolę orzeczenia. Ponadto zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., mógłby być skuteczny tylko wtedy, gdyby skarżący wykazał, że wadliwości uzasadnienia miały wpływ na wynik sprawy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1997 r., I PKN 97/97 ). Takiego rodzaju twierdzenia nie znalazły się w uzasadnieniu rozpoznawanej apelacji.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. uwzględniając, że powódka jest stroną przegrywającą sprawę, w związku z czym zobowiązana jest zwrócić stronie pozwanej na jej żądanie niezbędne koszty do celowej obrony, na które składała się opłata za wynagrodzenie adwokata reprezentującego stronę pozwaną w niniejszej sprawie w wysokości 120 zł.

Jacek Barczewski Beata Grzybek Agnieszka Żegarska