Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Lubelskim z dn.08.12.2017r. w sprawie II K 442/17 S. K. (1) uznano za winnego tego, że:

- w dniu 14 grudnia 2016 roku w T., województwo (...), włamał się do automatu prowadzącego sprzedaż różnych artykułów w ten sposób, że aby uzyskać dostęp do zamkniętych wewnątrz towarów wrzucił do wrzutni automatu łącznie 4 tureckie monety o nominale 50 kurus, które imitowały polskie monety o nominale 5 złotych, a następnie pobrał towar w postaci drażetek M&M, rogalika o nazwie 7 D., nieustalonego produktu, puszki z nieokreślonym napojem o nieustalonej łącznej wartości oraz nieustaloną kwotę w monetach polskich wydaną mu jako resztę czym spowodował T. K. szkodę w wysokości 20 złotych, przy czym ustala, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi i wyczerpuje dyspozycję art. 279§1 kk w zw. z art. 283 kk i za to na podstawie art. 283 kk w zw. z art. 33§ 2 i 3 kk wymierzono mu karę 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 60 (sześćdziesięciu) stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięć) złotych;

- w dniu 22 grudnia 2016 roku w T., województwo (...), włamał się do automatu prowadzącego sprzedaż różnych artykułów w ten sposób, że aby uzyskać dostęp do zamkniętych wewnątrz towarów wrzucił do wrzutni automatu łącznie 2 tureckie monety o nominale 50 kurus, które imitowały polskie monety o nominale 5 złotych, a następnie pobrał towar w postaci rogalika o nazwie 7 D. i opakowania chusteczek higienicznych o nieustalonej łącznej wartości oraz nieustaloną kwotę w monetach polskich wydana mu jako resztę czym spowodował T. K. szkodę w wysokości 10 złotych, przy czym ustalono, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi i wyczerpuje dyspozycję art. 279§1 kk w zw. z art. 283 kk i za to na podstawie art. 283 kk w zw. z art. 33§ 2 i 3 kk wymierzono mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 60 (sześćdziesięciu) stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięć) złotych;

na podstawie art. 85§ 1 i 2 kk i 86 §1 kk wymierzone, za czyny z punktów I. i II. kary pozbawienia wolności i grzywny połączono, a następnie, jako kary łączne wymierzono oskarżonemu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz 100 (stu) stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięć) złotych;

na podstawie art. 69§1 i 2 kk i art. 70§1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono oskarżonemu tytułem próby na okres 2 (dwóch) lat;

na podstawie art. 46§1kk zobowiązano oskarżonego do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz T. K.:

-

kwoty 20 (dwudziestu) złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 14 grudnia 2016 roku,

-

kwoty 10 (dziesięciu) złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 22 grudnia 2016 roku;

na podstawie art. 72§1 pkt 2 kk zobowiązano oskarżonego do przeproszenia T. K.;

na podstawie art. 43b kk wyrok podano do publicznej wiadomości poprzez wywieszenie jego odpisu na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta w T. na okres 3 (trzech) miesięcy;

na podstawie art. 627 kpk zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w wysokości 420 (czterysta dwadzieścia) złotych.

Apelację od tego wyroku złożył Prokurator, zaskarżając go w całości na niekorzyść oskarżonego i zarzucając mu:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na treść tego orzeczenia polegający na niezasadnym przyjęciu, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz poczynione w jego oparciu ustalenia faktyczne dają podstawę do przypisania oskarżonemu S. K. (1) popełnienia dwóch występków z art.279§1 kk w sytuacji, gdy prawidłowa ocena zebranych dowodów, jak również zamiaru z jakim działał oskarżony wskazuje na to, iż działał on z góry powziętym zamiarem oszukania właściciela automatu do sprzedaży artykułów spożywczych, poprzez wrzucenie do jego wrzutni tureckich monet o nominale 50 kurus, w celu oszukania T. K. co do prawnej dopuszczalności do obrotu na terytorium Polski i rzeczywistej wartości obcego środka płatniczego, w następstwie czego wyzyskując błędne odczytanie wartości wrzuconych monet jako polskich monet 5-złotowych wyłudził określone towary spożywcze oraz resztę w postaci polskich pieniędzy, czym dopuścił się popełnienia przestępstwa opisanego w artykule 286§1 kk,

II.  będącą konsekwencją powyższych uchybień obrazę przepisów prawa materialnego, to jest art.286§1 kk poprzez niezasadne i błędne przyjęcie, że oskarżony S. K. (1) swoim zachowaniem opisanym w zarzucie aktu oskarżenia wyczerpał znamiona przestępstwa określonego w art.279§1 kk, którego popełnienie Sąd przypisał S. K. (1) w wyroku z dnia 8 grudnia 2017r. w sytuacji kiedy prawidłowa subsumcja /materialnokarna/ zachowania oskarżonego prowadzi do wniosku, iż wyczerpało ono znamiona występku z art.286§1 kk,

wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie niniejszej sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy II Wydział Karny w T..

Sąd Okręgowy zważył:

Zarzuty apelacji są bezzasadne, lecz jego wniesienie umożliwiło orzeczenie na korzyść oskarżonego z mocy art.440 kpk w zw. z art.434§2 kpk, bowiem rozstrzygnięcie o kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu oraz rozstrzygnięcie co do kary były obarczone tak poważnymi błędami, że konieczna była gruntowna zmiana wyroku co do tych jego części.

Na wstępie należy zauważyć, że poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, na podstawie których przypisał on oskarżonemu winę w zakresie obu czynów były wynikiem prawidłowej oceny dowodów, która choć swobodna – nie wykroczyła poza ramy określone przez art. 7 kpk i pozostaje pod ochroną tego przepisu. Nie budzi więc wątpliwości wina S.K..

Wbrew jednak stanowisku Sądu I instancji, a także apelującego każdy z czynów przypisanych S.K. wyczerpuje odrębnie dyspozycje art.121§2 kw.

Trzeba bowiem zauważyć, że w przypadku obu czynów oskarżony wrzucając monety tureckie, działał w celu wyłudzenia działania automatu vendingowego bez zamiaru uiszczenia należności za to działanie.

Oskarżony miał bowiem pełną świadomość, że dysponent automatu wyznaczył określoną stawkę (cenę) za uruchomienie jego działania w postaci wydania określonych produktów i ewentualnie reszty – a więc, że uruchomienie automatu jest świadczeniem płatnym. Wiedział też, że stawkę za działanie automatu wyznaczono wyłącznie w PLN. Mimo tego wrzucił do wrzutni automatu w celu uruchomienia jego działania monety kurus, będące środkiem płatniczym w Republice Turcji, których właściwości fizyczne nie odbiegały od monet 5 PLN, które w zamiarze oskarżonego miały imitować, ale ucieleśniona w nich wartość ekonomiczna była znikoma w relacji do wartości ekonomicznej ucieleśnionej w monetach 5 PLN. Był to więc podstępny zabieg mający na celu uruchomienie działania automatu, który wyczerpuje znamię „wyłudzenia działania automatu”. Bez znaczenia dla wyczerpania znamion tego wykroczenia pozostaje kwestia czy to wyłudzenie spowodowało szkodę w mieniu pokrzywdzonego. Z drugiej strony te podstępne zabiegi nie polegały na wprowadzeniu w błąd lub wyzyskaniu błędu innej osoby, gdyż wrzucając do wrzutni automatu monety kurus imitujące monety 5 PLN oskarżony nie wszedł w bezpośrednią styczność z żadną osobą, która mogłaby działać pod wpływem błędu /por.J.Markiewicz KK z komentarzem. Lwów 1932, s.373/.

Należy też uznać, że oskarżony działał bez zamiaru uiszczenia należności.

Trzeba zauważyć, że jeżeli jego zobowiązanie pieniężne z tytułu działania automatu zostało wyrażone w PLN – a było to dla niego oczywiste, bowiem na tablicy w pobliżu wrzutni automatu zaznaczono wyraźnie jakie monety i w jakiej walucie automat ten akceptuje /k.36/ - to użycie monet w innej walucie nie mogło być potraktowane jako właściwie wykonane świadczenie pieniężne, realizujące wskazane zobowiązanie, nie pociągało za sobą ani obowiązku jego przyjęcia przez wierzyciela /w tym przyjęcia częściowego niezależnie od tego, że przyjęcie pozoru świadczenia w monetach kurus naruszało jego uzasadniony interes, co było dodatkową podstawą uzasadniającą niemożność potraktowania czynności oskarżonego jako świadczenia częściowego – por. art.450 kc/, ani też nie powodowało umorzenia zobowiązania pieniężnego, zaciągniętego przez uruchomienie automatu. Przeciwnie – zamiarem oskarżonego nie było w ogóle umorzenie jego zobowiązania pieniężnego, lecz wyłudzenie działania automatu, zaś tureckie monety były jedynie środkiem do obranego celu – którym było uruchomienie automatu i ostatecznie /na skutek uruchomienia automatu zgodnie z jego przeznaczeniem/ uzyskanie określonych wyrobów spożywczych i przemysłowych oraz reszty pieniędzy wydawanej przez automat – mylnie rozpoznającego monety 50 kurus jako monety 5 PLN. Nie może też być mowy o tzw. wymuszeniu kredytu przez oskarżonego, gdyż S.K. nigdy nie zamierzał uiścić świadczenia pieniężnego, zaciągniętego w toku pierwszego lub drugiego z czynów.

Zachowanie oskarżonego, tak w przypadku pierwszego, jak i drugiego z czynów wyczerpało dyspozycję art.121§2 kw, który to przepis jako lex specialis wyłącza zastosowanie art.286§1 kk /por. uzasadnienie wyroku SN z 19.07.2006r., III KK 19/06 Lex nr 193064, M. K. (w) Kw. Komentarz Lex/el, t.15 do art.121/, czy też art.279§1 kk, którego zastosowanie do tych czynów /w postaci wypadku mniejszej wagi/ z art.279§1 kk w zw. z art.283 kk/, stanowiło obrazę prawa materialnego, którą skorygowano – przypisując S.K. popełnienie czynów zakwalifikowanych z art.121§2 kw, w punktach I a i I b wyroku sądu odwoławczego i dostosowując opisy czynów przypisanych do znamion art.121§2 kw. Zaznaczyć należy, raz jeszcze, że okoliczności faktyczne obu czynów zostały przez Sąd I instancji bezbłędnie ustalone.

Wskazano wyżej z jakich przyczyn ustalono, że S. K. co do obu czynów. wyczerpał znamiona przedmiotowe i podmiotowe ustalone w art.121§2 kw. Uzupełniając te wywody należy zauważyć, że oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim chciał on bowiem – w przypadku obu czynów – bez zamiaru uiszczenia należności doprowadzić do uruchomienia automatu – a przez to do uzyskania artykułów spożywczych, przemysłowych i wydawanej przez automat w polskich monetach reszty i przez wrzucenie do wyrzutni automatu monet tureckich o nominale 50 kurus, które imitowały polskie monety o nominale 5 PLN zrealizował swój zamiar, co do każdego z czynów odrębnie. Brak jest dostatecznych podstaw , by uznać, że w chwili popełnienia pierwotnego z czynów miał on już zamiar popełnienia obu czynów. Przeciwnie – okoliczności sprawy wskazują, że swych zachowań, przypisanych mu w wyroku sądu odwoławczego dopuścił się z takim samym zamiarem co do każdego z tych zachowań, lecz nieistniejącym z góry, a pojawiającym się sukcesywnie przy podejmowaniu każdego z zachowań /zob. też porównawczo wyrok SN z 26.03.1999r., IV KKN 28/99, lex 37938 i inne/.

Trafnie wreszcie Sąd I instancji wywiódł z materiału dowodowego sprawy, że nie zachodziły w niniejszej sprawie okoliczności dające podstawę do wyłączenia bezprawności czynów przypisanych oskarżonemu lub jego winy co do któregokolwiek z tych czynów. Przeciwnie – oskarżony miał możliwość podjęcia /co do obu czynów/ decyzji wymaganej przez prawo i postępowania zgodnie z tą decyzją /tj. nie wyłudzania działania automatu bez zamiaru uiszczenia należności/, co przesądza o zarzucalności mu tych czynów, a przy uzwględnieniu pozostałych czynników – pozwala na przypisanie mu winy co do każdego z czynów z art.121§2 kw odrębnie.

Wymierzając S.K. karę Sąd uwzględnił także cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie ma ona osiągnąć wobec obwinionego. Przez cel zapobiegawczy wobec oskarżonego rozumieć należy ukierunkowanie kary na zapobieżenie popełnieniu przez niego kolejnego wykroczenia.

Z kolei wzgląd na społeczne oddziaływanie kary, oznacza potrzebę wymierzenia takich kar, które odpowiadają społecznemu poczuciu sprawiedliwości, dają gwarancję skutecznego zwalczania przestępczości, tworzą atmosferę zaufania do obowiązującego systemu prawnego i potępienia, a nie współczucia dla ludzi, którzy to prawo łamią. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 stycznia 2007 r., II AKa 350/06, LEX nr 314617).

Podstawowa dla wymiaru kary dyrektywa z art. 33 kw wskazuje, by dolegliwość kary uwzględniła stopień społecznej szkodliwości czynu a także cele stawiane karze.

Ponadto Sąd odwoławczy uwzględnił też przy wymiarze kary okoliczności łagodzące i obciążające obwinionego, trafnie ustalone przez Sąd I instancji z zastrzeżeniem, że sąd odwoławczy wziął także pod uwagę wyrządzenie przez obwinionego szkody w mieniu pokrzywdzonego każdym czynem odrębnie.

Biorąc pod uwagę te rozważania Sąd uznał, że wymierzona łącznie za oba wykroczenia kara 300 zł grzywny należycie uwzględnia stopień społecznej szkodliwości obu czynów obwinionego i spełni wobec niego swe cele, zwł. w zakresie prewencji indywidualnej. Jej dolegliwość ekonomiczna, szczególnie odczuwalna dla obwinionego z uwagi na jego trudną sytuacje materialną, powstrzyma go w przyszłości od popełnienia wykroczeń, w szczególności skierowanych przeciwko cudzemu mieniu, wskazując mu na nieodpłatność zdobywania dóbr materialnych z naruszeniem prawa. W środowisku obwinionego kara ta wzmocni przekonanie o skuteczności ochrony prawnej udzielanej mieniu.

Aby dodatkowo ugruntować wychowawcze i prewencyjne oddziaływanie orzeczonej kary grzywny sąd nałożył na obwinionego obowiązki z art.121§3 kw /pkt III wyroku/.

Z uwagi na wynik postępowania apelacyjnego co do istotny sprawy i normy art.634 kpk w zw. z art.121§1 kpsw w zw. z art.119§1 kpsw zasądzono od S. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa:

a/ kwotę 170 zł tytułem wydatków za postępowanie przed sądem pierwszej i drugiej instancji, w tym – za postepowanie wyjaśniające – 20 zł, postępowanie przed sądem II instancji – 50 zł /por.§2, §3 pkt 1, §4 rozporządzenia z 22.12.2017r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty sadowej wniosku o uznanie postępowania w sprawach o wykroczenia – Dz.U. z 2017 poz.2467/;

b/ kwotę 30 zł tytułem opłaty za obie instancje /art.3 ust.1 w zw. z art.10 ust.1 w zw. z art.21 pkt 2 ustawy z 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych Dz.U. z 1983, poz.223 ze zm./.

/-/ Na oryginale właściwe podpisy.