Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2018 r. w Legnicy

sprawy z wniosku L. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania L. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 24 listopada 2016 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 24 listopada 2016 r. znak (...) w ten sposób, że do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje WWPW ustalony z kolejnych 10 lat tj. od 1973 do 1982 roku wynoszący 128,11%, przy którym wartość kapitału początkowego po waloryzacji na dzień nabycia prawa do emerytury wynosi 293 881, 16 złotych, zaś emerytura po przeliczeniu od miesiąca złożenia wniosku 1555 złotych, do której przysługuje zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w kwocie 37,51 złotych,

II.  w pozostałym zakresie odwołanie oddala,

III.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu wysokości świadczenia,

IV.  przekazuje organowi rentowemu do rozpoznania jako nowy wniosek o uwzględnienie L. Ś. okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników okresu od 01 stycznia 1986 roku do 31 marca 1990 roku złożony na rozprawie w dniu 07 marca 2018 roku wraz z dokumentami potwierdzającymi ubezpieczenie.

SSO Regina Stępień

Sygn. akt V U 95/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 24 listopada 2016 r. znak (...) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 9 listopada 2016 r. odmówił prawa do przeliczenia kapitału początkowego i przeliczenia emerytur wnioskodawcy L. Ś. albowiem nie przedłożył on nowych dowodów mających wpływ na zmianę wysokości świadczenia.

W uzasadnieniu organ wskazał, że w aktach emerytalnych znajduje się legitymacja ubezpieczeniowa, która zawiera wyłącznie daty zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) bez wskazania wysokości uzyskanego w trakcie zatrudnienia wynagrodzenia. Ponadto organ poinformował, że w decyzji przyznającej świadczenie z dnia 21 kwietnia 2016 r. przy przeliczeniu podstawy wymiaru świadczenia uwzględniono kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym okresie za lata pracy w Przedsiębiorstwie (...) za okres od 25 stycznia 1974 r. do 31 sierpnia 1979 r.

Wnioskodawca odwołał się od przedmiotowej decyzji wnosząc o jej zmianę.

W uzasadnieniu wskazał, że nie zgadza się z faktem braku przeliczanie podstawy wymiaru jego emerytury według wpisów do legitymacji ubezpieczeniowej. Ubezpieczony zaproponował wzięcie pod uwagę wynagrodzenie jego znajomych z którymi pracował w latach 1974-1979 w (...) B..

W odpowiedzi organ wniósł o oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu wskazał, że ubezpieczony ubiegał się uprzednio o przeliczenie emerytury w postępowaniu prowadzonym przed Sądem Okręgowym w Legnicy ( sygn. akt V U 533/16 ), który wyrokiem z dnia 21 czerwca 2016 r. oddalił jego odwołanie od decyzji z dnia 21 kwietnia 2016 r. o przyznaniu prawa do emerytury. W ocenie organu rentowego wnioskodawca wraz z odwołaniem z dnia 30 grudnia 2016 r. nie przedłożył żadnych nowych dowodów mających wpływ na ponowne przeliczenie świadczenia.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca L. Ś. ur. (...) jest uprawniony do emerytury od 1 marca 2016 r. w kwocie 1.206,40 zł. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła składka zewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 32.668,68 zł, kapitał początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek w kwocie 220.675,25 zł podzielone przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę tj. 210 miesięcy.

W dniu 9 listopada 2016 r. ubezpieczony złożył wniosek ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego.

W uzasadnieniu wskazał, że w domaga się doliczenia dochodów osiąganych w latach 1974 - 1979 w (...) B. w wysokości wskazanej w książce zdrowia tj. w oparciu o grupę zaszeregowania.

W odpowiedzi organ wydał skarżoną decyzję.

W dniu 29 czerwca 2017 r. organ rentowy wydał decyzję o przeliczeniu emerytury znak: (...). Emeryturę ustaloną w kwocie 1.216,10 zł organ zwiększył się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 13 czerwca 2017 r. Po ponownym ustaleniu wysokość emerytury wyniosła: 1.253,91 + ( 5.928,71/202,30 ) = 1.283,22 zł.

/ bezsporne a nadto akta ubezpieczeniowe /

Wynagrodzenie wnioskodawcy za 1968 r. wyliczone według stawki 4,50 zł ( stawka za prace wykonywane na powierzchni ) wyniosło 2.930 zł, wyliczone według stawki 5 zł ( stawka za prace wykonywane pod ziemią ) wyniosło 3.255 zł.

Wynagrodzenie wnioskodawcy za 1969 r. według stawki 4,50 zł wyniosło 3.168 zł, wyliczone według stawki 5 zł wyniosło 3.520 zł.

Wynagrodzenie wnioskodawcy za 1971 r. wyliczone za 1971 r. wyniosło 13.115 zł.

Wynagrodzenie wnioskodawcy za 1972 r. wyliczone za 1972 r. wyniosło 21.615 zł w skład ww. wynagrodzenia wchodziła kwota specjalnego wynagrodzenia z Karty Górnika która wynosiła 331,20 zł.

Wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawcy w 1973 r. wyniosło 38.090 zł. Kwota specjalnego wynagrodzenia kwartalnego należnego wnioskodawcy wyniosła 4.222,80 zł. Łącznie wynagrodzenie wnioskodawcy wyliczone za 1973 r. wyniosło ( 38.090 zł + 4.228,80 zł ) 42.313 zł.

Wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawcy wyliczone za okres od 1 stycznia 1974 r. do 23 stycznia 1974 r. wyniosło 2.372,50 zł. Specjalne wynagrodzenie kwartalne z Karty Górnika za okres od 1 stycznia 1974 r. do 23 stycznia 1974 r. wyniosło 262,20 zł. Wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawcy wyliczone za okres od 25 stycznia 1974 r. do 31 grudnia 1974 r. wyniosło 39.840 zł. Specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika za okres od 25 stycznia 1974 r. do 31 grudnia 1974 r. wyniosło 5.523,30 zł. Łączne wynagrodzenie wnioskodawcy wyliczone za 1974 r. wyniosło ( 2.634,70 zł + 45.363,30 zł ) 47.998 zł.

Wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawcy wyliczone za 1975 r. wyniosło 42.700 zł. Specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika za 1975 r. wyniosło 6.610,50 zł. Dodatkowo ubezpieczony otrzymał deputat węglowy w kwocie. 4.400 zł. Łącznie wynagrodzenie wnioskodawcy wyliczone za 1975 r. wyniosło ( 42.700 zł + 6.610,50 zł + 4.400 zł ) 53.711 zł.

Wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawcy wyliczone za 1976 r. wyniosło 42.980 zł. Specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika za 1976 r. wyniosło 7.982 zł. Łącznie wynagrodzenie wnioskodawcy wyliczone za 1976 r. wyniosło ( 42.980 zł + 7.982 zł + 4.400 zł ) 55.362 zł.

Wynagrodzenie wnioskodawcy wyliczone za 1977 r. było takie same jak w roku poprzednim.

Wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawcy wyliczone za 1978 r. wyniosło 46.856 zł. Specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika za 1978 r. wyniosło 8.599,60 zł. Dodatkowo ubezpieczony otrzymał deputat węglowy w kwocie. 4.400 zł. Łącznie wynagrodzenie wnioskodawcy wyliczone za 1978 r. wyniosło ( 46.856 zł + 8.599,60 zł + 4.400 zł ) 59.856 zł.

Wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawcy wyliczone za okres od 1 stycznia 1979 r. do 31 sierpnia 1979 r. wyniosło 33.124 zł. Specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika za okres od 1 stycznia 1979 r. do 31 sierpnia 1979 r. wyniosło 5.822 zł. Deputat węglowy ubezpieczonego za 8 miesięcy wyniósł 2.933 zł ( 4.400 zł :12 miesięcy ) x 8 miesięcy. W okresie od 1 września 1979 r. do 22 czerwca 1982 r. wnioskodawca pracował w (...) Zakłady (...) w I.. Z tytułu zatrudnienia u ww. pracodawcy wnioskodawca otrzymał wynagrodzenie za 1979 r. w kwocie 41.819 zł. Łączne wynagrodzenie wnioskodawcy wyliczone za 1979 r. wyniosło ( 41.879 zł + 41.819 zł ) 83.206 zł.

Wynagrodzenie wykazane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ( Rp-7 ) z dnia 7 września 2011 r., wystawione przez (...) S.A. Zakłady (...) Wydział K." wyniosło:

- za rok 1980 - 150.509 zł,

- za rok 1981 -147.515 zł,

- za rok 1982 - 74.265 zł.

W okresie od l stycznia 1986 r. do 31 marca 1990 wnioskodawca opłacał składki w KRUS.

Od l kwietnia 1990 r. do 12 grudnia 1993 r. ubezpieczony opłacał składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu działalności gospodarczej.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wyliczony z 10 kolejnych lat wybranych z 20 lat kalendarzowych wynosi 128,11 %.

Podstawa wymiaru kapitału początkowego ustalona poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, wynoszącego 128,11 %, przez kwotę bazową, tj. l.220,89 zł, wynosi l.564,08 zł.

Do obliczenia wysokości kapitału początkowego uwzględniono 12 lat i 8 miesięcy okresów składkowych, 0 miesięcy nieskładkowych.

Współczynnik proporcjonalny do - osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. - wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawcy wynosi 58,56 %.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosi 89.700,71 zł.

Na wysokość emerytury wpływa kwota składek zewidencjonowanych na koncie – z uwzględnieniem waloryzacji – wynosząca 32.668,68 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego, wynosząca 293.881,16 zł oraz średnie dalsze trwanie życia, wynoszące 210 miesięcy.

( 32.668,68 zł + 293.881,16 zł ) / 210 miesięcy = 1.555 zł.

Kwota emerytury wyniosła 1.555 zł.

Dowód:

- dokumenty w aktach ubezpieczeniowych wnioskodawcy;

- opinia biegłej z zakresu przeliczania oraz ustalania wysokości świadczeń emerytalnych, sporządzona w dniu 30 maja 2017 r. ( k.43-55v );

- opinia uzupełniająca sporządzona w dniu 22 lipca 2017 r. ( k.84-89 );

- opinia uzupełniająca sporządzona w dniu 25 października 2017 r. ( k.119 -128v );

Sąd zważył:

Odwołanie wnioskodawcy zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Wysokość emerytury wnioskodawcy w niniejszej sprawie wyliczona została na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t. jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 887 ze zm. ).

Zgodnie z ust. 1 tego przepisu – emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. W myśl art. 25 ust. 1 ww. ustawy, podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Zgodnie z art. 173 ust. 1 w/w ustawy dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, na dzień 1 stycznia 1999 r. ustala się kapitał początkowy.

W myśl art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (ust. 2).

Zgodnie z art. 53 ust. 1 w/w ustawy wysokość kapitału początkowego wynosi:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3 % podstawy jego wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7 % podstawy jego wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

W myśl art. 174 ust. 8 w/w ustawy przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r.

W sprawie wnioskodawca żądał ponownego przeliczenia wysokości emerytury, wskazując, że organ nie wyliczył we właściwy sposób jego wynagrodzeń za okres od 1968 r. do 1979 r.

W odpowiedzi na wniosek ubezpieczonego Sąd zlecił bieglej sporządzenie opinii celem ustalenia wysokości emerytury wnioskodawcy.

Biegła realizując nałożone na nią zobowiązanie sporządziła w sprawie trzy opinie. Biegła sporządziła dwie opinie uzupełniające albowiem w następstwie ustosunkowania się do zarzutów stron zaszła konieczność poszerzenia materiału dowodowego w sprawie o następujące dokumenty:

- Układ Zbiorowy Pracy dla Górnictwa Rud z dnia 1 stycznia 1975 r. zawarty pomiędzy Ministrem Przemysłu Ciężkiego a Zarządem Głównym Związku Zawodowego Górników,

- Protokoły Dodatkowe za lata 1975-1980 do Układu Zbiorowego Pracy dla Górnictwa Rud,

- Regulacje Płacowe za lata 1968-1974 do Układu Zbiorowego Pracy dla Górnictwa Rud z dnia 1 stycznia 1975 r.,

- Regulacje Płacowe za lata 1968-1974 do Układu Zbiorowego Pracy dla Górnictwa Rud zawartego w dniu 10 stycznia 1958 r. pomiędzy Ministrem Przemysłu Ciężkiego i Zarządem Głównym Związku Zawodowego Górników.

W oparciu o dostarczoną dokumentację biegła w opinii uzupełniającej z 25 października 2017 r. dokonała przeliczenia wysokości emerytury wnioskodawcy. Za lata 1968-1969 biegła wyliczyła wynagrodzenie w dwóch wersjach ze względu na brak jednoznacznego określenia w dokumentach faktycznie obowiązującej stawki. W wersji I wynagrodzenie zostało ustalone przy uwzględnieniu stawki godzinowej wynoszącej 4,50 zł ( w przypadku pracy na powierzchni ), w wersji II wynagrodzenie zostało ustalone przy uwzględnieniu stawki godzinowej wynoszącej 5,00 zł ( w przypadku pracy pod ziemią ). Biegła wskazała, że dla wnioskodawcy najkorzystniejszy wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego wyliczony z 10 kolejnych lat, tj. od 1973 r. do 1982 r. wynosi 128,11 %. W wyniku ponownego ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.554,08 zł, zmianie uległa wartość kapitału początkowego i wynosiła ona na dzień 1 stycznia 1999 r. kwotę 429, 11 zł, a po waloryzacji wynosi kwotę 293.881,16 zł ( na dzień nabycia prawa do emerytury ). Emerytura po przeliczeniu wynosi więc od 1 listopada 2016 r. tj. od miesiąca złożenia wniosku o przeliczenie 1.555,00 zł, plus zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w kwocie 37,51 zł.

Wnioskodawca wniósł zastrzeżenia do ww. opinii wskazując, że nie uwzględniono mu wynagrodzenia z tytułu dodatkowego zajęcia tj. pracy w Pogotowiu (...) w (...) L.. Z tego tytułu wnioskodawca, co drugi miesiąc otrzymywał wynagrodzenie stanowiące równowartość wynagrodzenia za pracę. Powyższą pracę wnioskodawca wykonywał w latach 1972-1982. Nadto w ocenie wnioskodawcy biegła nie uwzględniła ekwiwalentu za deputat węglowy.

W przedmiocie ww. zarzutów wnioskodawcy przypomnienia wymaga, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe ( Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412 ) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi bowiem dysponować pewnymi danymi, co do wysokości dochodów ubezpieczonego ( por. wyrok SN z 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Lex nr 390123 ). Jakkolwiek zaś w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia, co do zakresu środków dowodowych stwierdzających wysokość dochodu, to nie to oznacza jednakże dopuszczalności ustalania dochodu w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Możliwe jest dokonanie jedynie stosownych obliczeń rachunkowych w oparciu o dowody pozwalające na ustalenie wynagrodzenia w spornym okresie, nie może natomiast ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy tez hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno – rentowych mogą być bowiem uwzględnione tylko dochody faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie. Ich wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna.

Należy zauważyć, że jakkolwiek Sąd dał wiarę ubezpieczonemu, że rzeczywiście wykonywał on pracę w Pogotowiu (...) w (...) L., to z uwagi na brak dokumentacji dotyczącej dyżurów w pogotowiu górniczym takiej jak np. zaświadczenie zakładu pracy o wysokości wynagrodzenia ( Rp - 7 ) czy karty wynagrodzeń nie sposób było wyliczyć wynagrodzenie z tego tytułu. Sąd zatem podobnie jak biegła zgadza się z także z tezą ubezpieczonego, że jego wynagrodzenie było prawdopodobnie wyższe od wynagrodzenia wyliczonego w opinii. Należy jednakże zauważyć, że jego wysokości nie można jak już wskazano wyliczać w zupełnie dowolny sposób.

Jeżeli chodzi o kwestię deputatu węglowego, to wskazania wymagało, że został on uwzględniony w takim stopniu w jakim wynikało to zarówno z ogólnych przepisów jak i układu zbiorowego zawartego w dniu 1 stycznia 1975 r. pomiędzy Ministrem Przemysłu Ciężkiego a Zarządem Głównym Związku Zawodowego Górników. Zgodnie z załącznikiem nr 10 do wyżej wymienionego UZP węglowego roczną wysokość deputatu węglowego określono w zależności od rodzaju ogrzewania mieszkania, odrębnie dla osób utrzymujących rodzinę i osób samotnych. Jak wskazała biegła z dokumentacji osobowej wynikało, że wnioskodawca miał na utrzymaniu rodzinę. Wobec braku informacji o rodzaju ogrzewania mieszkania biegła przyjęła wartość dla pracowników utrzymujących rodzinę i zajmujących mieszkanie bez centralnego ogrzewania i bez gazu w łącznej ilości 8 ton na rok. Roczna kwota za węgiel wynosi więc 8 x 550 zł ( zakład przyjął taką stawkę za każdą tonę węgla deputowanego ) = 4 400 zł i odpowiada kwocie wykazanej w zaświadczeniu i wynagrodzeniu ( Rp-7 ) za lata 1979 - 1981. Należy zaznaczyć, że nie było możliwości uwzględnienia deputatów węglowych w wyższym wymiarze niż wskazany w układach zbiorowych, gdyż nie było jakiejkolwiek dokumentacji wskazującej, że deputat węglowy był wypłacany dla pracowników w oparciu o korzystniejsze zasady.

W tym stanie rzeczy Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania wyliczeń dokonanych przez biegłą. Wskazania wymaga, że biegła sporządziła opinię w sposób staranny. Sporządzona przez biegłą opinia zawiera wyliczenia, które pokrywają się z materiałem dowodowym. który był możliwy do zgromadzenia w niniejszej sprawie. Przy tym wskazać należy, że część materiału dowodowego została pozyskana przez Sąd z urzędu.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił decyzję organu w sposób wskazany w pkt I sentencji wyroku.

Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie w pozostałym zakresie jako nieznajdujące oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym w tym w opinii biegłej. O powyższym Sąd orzekł w pkt II sentencji wyroku.

Sąd miał obowiązek orzec także o odpowiedzialności organu za opóźnienie w ustaleniu wysokości świadczenia.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( t. jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ), jeżeli Zakład, w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zawarte w art. 85 ust. 1 ustawy systemowej określenie „nie ustalił prawa do świadczenia” oznacza zarówno nie wydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2001 r., sygn. akt II UKN 402/2000 ).

Dla uwolnienia organu rentowego od obowiązku wypłaty odsetek wynikającego z treści art. 85 ust. 1 ustawy systemowej niezbędne jest wykazanie, że opóźnienie w wypłaceniu świadczenia było następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności. Niewystarczające jest jednak wykazanie wyłącznie braku winy w odmowie wypłaty świadczenia, ale konieczne jest także stwierdzenie, że po stronie organu rentowego nie występowały żadne okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność.

Terminy obowiązujące organ rentowy do wydania decyzji w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia czy też jego wypłaty normuje przepis art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm. ). Zgodnie z przywołanym przepisem, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 ( ust. 1 ). W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W rozpoznawanej sprawie w ocenie Sądu organ nie ponosi odpowiedzialności za nieprzyznanie świadczenia w prawidłowej wysokości. Podnieść bowiem należy, że dopiero zawnioskowanie przez Sąd o dowody wskazane przez biegłą w opinii uzupełniającej z 22 lipca 2017 r. przyczyniło się do prawidłowego wyliczenia świadczenia wnioskodawcy. Organ natomiast prawidłowo ocenił materiał dowodowy jaki został mu zaoferowany przez ubezpieczonego na dzień wydania skarżonej decyzji.

W pkt IV wyroku Sąd na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. przekazał organowi rentowemu do rozpoznania jako nowy wniosek – wniosek o uwzględnienie L. Ś. okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 stycznia 1986 r. do 31 marca 1990 r. Żądanie wnioskodawcy nie było bowiem przedmiotem skarżonej decyzji, równocześnie wykraczało poza okres który w sprawie był przedmiotem sporu.