Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 26 czerwca 2015 r. powód (...) spółka akcyjna w W. wniósł pozew przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej w W., żądając zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 360,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 20 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż wypłacił na rzecz poszkodowanego zdarzeniem z dnia 9 lipca 2012 r. odszkodowanie za szkodę powstałą z winy Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w P., ubezpieczonej przez pozwanego. Powód domaga się zwrotu wypłaconego odszkodowania na zasadzie art. 828 k.c. (pozew – k. 2-4).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 lipca 2015 r., wydanym w sprawie o sygn. akt XV GNc 3944/15, referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie uwzględnił żądanie powoda w całości (nakaz zapłaty – k. 46).

W dniu 3 sierpnia 2015 r. pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 13 lipca 2015 r., zaskarżając nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie do powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł, iż roszczenie dotyczy zwrotu kosztów naprawy ściany, w której ubezpieczany przez pozwanego świadomie i w zaplanowany sposób wybił dziurę w celu dokonania naprawy instalacji wodnej. Zgodnie ze Regulaminem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) obowiązkiem użytkownika lokalu - W. S. – było zdemontowanie wyposażenia ponadnormatywnego w lokalu (płytek w łazience) na własny koszt w sposób umożliwiający dostęp do pionów (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 51-53).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 lipca 2012 r. wskutek pęknięcia rury w pionie kanalizacyjnym doszło do zalania lokalu nr (...), położonego w P. przy ulicy (...), zajmowanego przez W. S.. Pracownicy Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w P. – właściciela budynku – w celu usunięcia awarii skuli płytki oraz część ściany łazienki należącej do W. S.. Przyczyną zalania było pęknięcie rury kanalizacyjnej, która nie była należycie konserwowana przez właściciela budynku.

(dowód: okoliczność bezsporna, nadto: informacja od administratora budynku dotycząca szkody zalaniowej – k. 5; druk zgłoszenia szkody majątkowej – nr szkody (...) – k. 9-10; informacja o szkodzie – k. 12; zeznania świadka W. S. – protokół rozprawy przed Sądem Rejonowym Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 21 października 2016 r., sygn. akt X GCps 71/16)

W. S. posiadała w dacie szkody ubezpieczenie (...) w (...) spółce akcyjnej w W.. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) była natomiast ubezpieczona w zakresie odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwie (...) spółce akcyjnej w W.

(dowód: okoliczność bezsporna, polisa Seria (...), potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego – k. 6-8; druk zgłoszenia szkody majątkowej – nr szkody (...) – k. 9-10; zeznania świadka W. S. – protokół rozprawy przed Sądem Rejonowym Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 21 października 2016 r., sygn. akt X GCps 71/16)

Na podstawie zawartej umowy (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. przyznał i wypłacił W. S. odszkodowanie w kwocie 360,17 zł, stanowiące koszt usunięcia szkód spowodowanych zalaniem.

(dowód: decyzja z dnia 31 lipca 2012 r. – k. 18; kosztorys – k. 11).

Pismem z dnia 19 sierpnia 2013 r. (...) S.A. w W. wezwała Towarzystwo (...) S.A. w W. do zapłaty kwoty 360,17 zł tytułem zwrotu odszkodowania wypłaconego na rzecz poszkodowanej W. S..

(dowód: wezwanie do zapłaty – k. 19)

Pismem z dnia 14 lutego 2014 r. Towarzystwo (...) S.A. poinformowało (...) S.A., iż nie znajduje podstaw do uznania roszczenia obejmującego zwrot wypłaconego na rzecz W. S. odszkodowania.

(dowód: pismo z dnia 14 lutego 2014 r. – k. 21)

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 Regulaminu obowiązków Spółdzielni i użytkowników w zakresie napraw wnętrz lokali oraz zasad rozliczeń Spółdzielni z użytkownikami zwalniającymi lokale obowiązującego w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do obowiązków Spółdzielni należy naprawa i wymiana części wspólnej instalacji ciepłej i zimnej wody w budynku, a w przypadku wykonania przez użytkownika lokalu wyposażenia ponadnormatywnego, np. zabudowa, ułożenie płytek, boazerii, itd., naprawa lub wymiana instalacji przez spółdzielnię może nastąpić po zdemontowaniu ww. wyposażenia przez użytkownika lokalu na jego koszt, przy czym jeżeli użytkownik lokalu wykona instalację we własnym zakresie, bez zgody Spółdzielni, Spółdzielnia nie ponosi odpowiedzialności za wykonaną instalację.

(dowód: Regulamin – k. 75-82)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, wymienionych w jego opisie. Autentyczność, wiarygodność i moc dowodowa wskazanych dokumentów nie była przez żadną ze stron kwestionowana, a Sąd nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu. W procesie ustalania stanu faktycznego Sąd oparł się także na zeznaniach świadka W. S., uznając je za wiarygodne. Zeznania świadka były jasne, logiczne i spójne zarówno wewnętrznie, jak i z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W toku procesu nie ujawniły się także żadne okoliczności przemawiające za odmową przyznania omawianym zeznaniom waloru pełnowartościowego dowodu w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód dochodził zapłaty od pozwanego jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w P., podnosząc, że to ona jest odpowiedzialna za szkodę powstałą w dniu 9 lipca 2012 r. w lokalu nr (...) przy ul. ul. (...) w P.. Materialną podstawę roszczenia powoda stanowił więc przepis art. 828 k.c., a w zakresie żądania zapłaty odsetek, również art. 481 i 817 k.c.

Stosownie do treści przepisu art. 822 § 1 i § 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Zgodnie z treścią art. 828 § 1 k.c., jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Zacytowany powyżej przepis reguluje kwestię tzw. regresu ubezpieczeniowego, stanowiącego jedną z postaci wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela, o których mowa w art. 518 § 1 pkt 4 k.c. Na podstawie tego przepisu ubezpieczyciel, przez sam fakt zapłaty odszkodowania, nabywa to samo roszczenie, które przysługiwało ubezpieczającemu względem osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, co jest jednoznaczne z nabyciem przez ubezpieczyciela wierzytelności do wysokości dokonanej zapłaty odszkodowania. Przesłankami powstania regresu ubezpieczeniowego są: powstanie szkody w dobrach poszkodowanego wskutek zajścia wypadku ubezpieczeniowego, istnienie podmiotu prawa cywilnego odpowiedzialnego za szkodę, niebędącego stroną stosunku ubezpieczenia, oraz wypłata przez ubezpieczyciela odszkodowania na rzecz poszkodowanego (K. Malinowska, Komentarz do art. 828 Kodeksu cywilnego [w:] Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz. Tom II. Prawo o kontraktach w ubezpieczeniach. Komentarz do przepisów i wybranych wzorców umów, pod red. Z. Brodeckiego, M. Glicz, M. Serwach, LEX 2010).

W niniejszej sprawie powód wskazywał, że odpowiedzialność za zdarzenie w postaci zalania mieszkania W. S. ponosi Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w P., a w konsekwencji również jej ubezpieczyciel – pozwany zakład ubezpieczeń. Tym samym ciężar wykazania legitymacji biernej strony pozwanej oraz podstaw jej odpowiedzialności, a zatem zawinionego zachowania ubezpieczonego oraz wysokości szkody, spoczywał na powodowej spółce.

Stosownie do treści art. 415 k.c., kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zakresem tego przepisu objęte są właśnie wypadki przelania się wody do lokalu, a w takiej sytuacji zastosowania nie będzie miał art. 433 k.c. przewidujący odpowiedzialność na zasadzie ryzyka (por. np. uchwała SN z 18.07.2012 r., III CZP 41/12, OSNC 2013/3/28).

Zgodnie z art. 61 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany: 1) utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2; 2) zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że między stronami postępowania bezsporny był fakt związania umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwanego (jako ubezpieczyciela) oraz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) (jako ubezpieczającego).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że przyczyną zalania było pęknięcie skorodowanej rury w pionie kanalizacyjnym, w związku z czym konieczne było rozkucie płytek położonych na ścianie łazienki poszkodowanej. Fakt ten został potwierdzony przez poszkodowanego, jak również pracowników samej Spółdzielni Mieszkaniowej (k. 5). Odpowiedzialnością za utrzymanie w należytym stanie tej instalacji ponosi Spółdzielnia jako właściciel budynku – okoliczności tej pozwany nie kwestionował. Pozwany nie kwestionował również wysokości szkody, a także przejścia roszczenia o zapłatę odszkodowania na powoda na podstawie art. 828 k.c.

Jedynym zarzutem zgłoszonym przez pozwanego był brak odpowiedzialności Spółdzielni za powstałą szkodę z uwagi na zapisy Regulaminu Spółdzielni. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 Regulaminu obowiązków Spółdzielni i użytkowników w zakresie napraw wnętrz lokali oraz zasad rozliczeń Spółdzielni z użytkownikami zwalniającymi lokale obowiązującego w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do obowiązków Spółdzielni należała naprawa i wymiana części wspólnej instalacji ciepłej i zimnej wody w budynku, a w przypadku wykonania przez użytkownika lokalu wyposażenia ponadnormatywnego, np. zabudowa, ułożenie płytek, boazerii, itd., naprawa lub wymiana instalacji przez spółdzielnię mogła nastąpić po zdemontowaniu ww. wyposażenia przez użytkownika lokalu na jego koszt, przy czym jeżeli użytkownik lokalu wykona instalację we własnym zakresie, bez zgody Spółdzielni, Spółdzielnia nie ponosi odpowiedzialności za wykonaną instalację.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że regulamin może być uchwalony wyłącznie na podstawie i w granicach przewidzianych przez statut spółdzielni (art. 18 § 5 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze). Pozwany nie wykazał natomiast, czy złożony Regulamin miał oparcie w obowiązującym w Spółdzielni statucie.

W ocenie Sądu, postanowienie § 2 ust. 1 pkt 1 Regulaminu jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego, a tym samym nieważne (art. 58 § 1 k.c.). Przerzuca ono bowiem skutki nienależytego wykonywania obowiązków obciążających Spółdzielnię na użytkownika lokalu. Postanowienie regulaminu jest przy tym niejasne i nieprecyzyjne – posługuje się sformułowaniem „ponadnormatywne wyposażenie”, które nie zostało zdefiniowane. W sposób arbitralny i nie uzasadnionymi żadnymi względami obciąża jedną stronę, tj. użytkownika lokalu. Odbiega ono od zasad obciążających użytkowników lokali znajdujących się w innych budynkach. Nie przystaje również do obecnego ustroju społeczno – gospodarczego.

Należy również wskazać, że zgodnie z Regulaminem użytkownik lokalu ponosi wyłącznie koszt zdemontowania „wyposażenia ponadnormatywnego”. W przedmiotowej sprawie Spółdzielnia nie wzywała poszkodowaną do usunięcia tego wyposażenia (płytek). Jej pracownicy po prostu je skuli aby ustalić przyczynę awarii. Oprócz tego poniesiona przez W. S. szkoda obejmowała nie tylko skute płytki łazienkowe, lecz również, jak wynika z kosztorysu, zamurowanie otworów w ścianach, demontaż/montaż ustępu i malowanie. Pozwany nie wykazał jak część szkody była związana ze skutymi płytkami, a jaka z pozostałymi skutkami zalania.

Wyłączną odpowiedzialność za skutki zalania ponosi Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w P.. Powód wykazał również, iż przysługuje mu roszczenie regresowe względem pozwanego jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej Spółdzielni. Celem wykazania wysokości szkody przedłożył kosztorys i decyzję (k. 18, 11). Pozwany okoliczności tych nie kwestionował. Powód nabył więc z mocy prawa roszczenia regresowe względem ubezpieczyciela sprawcy szkody. Mając na uwadze powyższe, roszczenie powoda należało uwzględnić w zakresie żądania zasądzenia kwoty głównej 360,17 złotych.

Powód wnosił również o zasądzenie od ww. należności odsetek ustawowych od dnia 20 września 2013 r. do dnia zapłaty Zgodnie z treścią art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Powód nie zgłosił wniosków dowodowych w celu wykazania daty doręczenia pozwanemu zawiadomienia o szkodzie. W konsekwencji powyższy 30-dniowy termin należało liczyć od dnia wydania przez pozwanego decyzji odmownej, tj. 14 lutego 2014 r. (k. 21). Z uwagi na to, że pozwany nie spełnił świadczenia w ustawowym terminie 30 dni, powód uprawniony jest do naliczania odsetek ustawowych od dochodzonej kwoty od pierwszego dnia po upływie terminu, a więc od 18 marca 2014 r. Ze względu na zmianę brzmienia przepisu art. 481 § 2 k.c., wprowadzonego z dniem 1 stycznia 2016 roku ustawą z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1830), do dnia 31 grudnia 2015 roku Sąd zasądził odsetki ustawowe, zgodnie przepisem art. 481 § 2 k.c. w poprzednio obowiązującym kształcie, natomiast od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 roku (art. 56 ustawy o zmianie ustawy o terminach zapłaty).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., który stanowi, iż sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Powództwo zostało uwzględnione w przeważającej części, gdyż powód uległ jedynie w zakresie części roszczenia odsetkowego, a więc to pozwanego należy uznać za stronę przegrywającą. Na koszty procesu poniesione przez powoda wynoszące 107 zł, składały się: opłata od pozwu w kwocie 30 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalone na kwotę 60 zł na podstawie § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa – punkt III sentencji.

W punkcie IV sentencji wyroku Sąd na podstawie art. 85 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. nakazał pobrać od pozwanego, który przegrał sprawę w całości, koszty tymczasowo wyłożone z sum Skarbu Państwa związane z kosztami stawiennictwa świadka W. S. w kwocie 37,80 złotych.