Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - reprezentowanemu przez: Prokuratora Rejonowego w B., Prokuratora Okręgowego w P., Prokuratora (...) w Ł., Prezesa Sądu Okręgowego
w P., Prezesa Sądu Okręgowego wŁ. i Prezesa Sądu Apelacyjnego wŁ.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

1.  odrzuca pozew w części dotyczącej żądania zadośćuczynienia
od Skarbu Państwa - reprezentowanego przez Prokuratora Rejonowego
w B.,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  zasądza od powoda M. K. na rzecz Skarbu Państwa -Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 5 400,00 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

4.  przyznaje i wypłaca adwokatowi M. S. (1) z środków budżetowych Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4 428,00 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) brutto tytułem zwrotu kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sygn. akt I C 409/17

UZASADNIENIE

M. K. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty
100 000,00 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za szkodę wyrządzoną mu przez wydanie niezgodnych z prawem orzeczeń sądowych i decyzji prokuratorów. Powód wskazał też, że poprzez działania Skarbu Państwa usiłowano wyłudzić od niego pawilon handlowy w B., a od jego żony kwotę 50 600,00 zł.

W piśmie procesowym z dnia 21 sierpnia 2017 roku pełnomocnik powoda wskazał, że roszczenie powoda wiąże się z działalnością: Prokuratury Rejonowej w B. w zakresie działań podejmowanych przez prokuratora W. G., Sądu Apelacyjnego w Ł., w zakresie działań podejmowanych przez sędziego D. G. i Sądu Okręgowego
w P., w zakresie działań sędziego A. G..

Pismem procesowym z 27 marca 2018 roku pełnomocnik powoda sprecyzował wcześniejsze żądanie pozwu wskazując, że powód dochodzi odszkodowania w kwocie 100 000,00 zł z ustawowymi odsetkami za okres od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty w związku z utratą pawilonu handlowego
w wyniku wadliwie przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego
na podstawie bezprawnych tytułów wykonawczych oraz zadośćuczynienia
w kwocie 100 000,00 zł za krzywdę wyrządzoną bezprawnym działaniem sądów, które doprowadziły do utraty przez małżonków K. znacznej części ich majątku w postaci zlikwidowanego pawilonu handlowego, w następstwie czego powód utracił dotychczasową pozycję społeczną.

Na rozprawie w dniu 29 marca 2018 roku pełnomocnik pozwanego uzasadnił, że roszczenie o zadośćuczynienie wynika z naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci zdrowia.

Na kolejnej rozprawie w dniu 10 maja 2018 roku powód podał, że swoje roszczenie wiąże także z Sądem Okręgowym w Ł., Prokuraturą Regionalną
w Ł. i Prokuraturą Okręgową w P..

Pozwany reprezentowany przez: Prokuratora Rejonowego w B., Prezesa Sądu Okręgowego w P., Prezesa Sądu Okręgowego w Ł., Prezesa Sądu Apelacyjnego w Ł., Prokuratora Okręgowego w P. i Prokuratora (...) w Ł. wniósł o odrzucenie pozwu w zakresie powództwa skierowanego przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prokuratora Rejonowego
w B. na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku o oddalenie powództwa w tym zakresie oraz
o oddalenie powództwa w zakresie roszczeń kierowanych przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezesa Sądu Okręgowego w P., Prezesa Sądu Okręgowego w Ł., Prezesa Sądu Apelacyjnego
w Ł., Prokuratora Okręgowego w P. i Prokuratora (...) w Ł.. Ponadto wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej kosztów zastępstwa prawnego.

Postanowieniem z dnia 10 maja 2018 roku Sąd Okręgowy oddalił wniosek Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o stwierdzenie niewłaściwości miejscowej i przekazanie sprawy do sądu właściwego.

Na rozprawie w dniu 11 czerwca 2018 roku pełnomocnik powoda wniósł
o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

M. K. w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku prowadził działalność gospodarczą i był właścicielem pawilonu handlowego
w B.. Współpracował wówczas ze Spółką Handlu Zagranicznego (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., u której posiadał zadłużenie z tytułu pobranego i nieopłaconego towaru, (dowód: zeznania powoda - k. 272 verte - 273 verte i nagranie z dnia 10 maja 2018 roku - płyta - koperta - k. 329, minuta od 00:13:30 do 00:55:28 i od 00:56:38 do 00:59:15 oraz k. 314 - 314 verte i nagranie z dnia 11 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 329, minuta od 00:04:57 do 00:11:19) .

Wyrokiem zaocznym z dnia 04 września 1998 roku wydanym w sprawie
o sygn. akt X GC 728/98 Sąd Wojewódzki w Ł. zasądził solidarnie od M. K. i B. K. na rzecz Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. kwotę 16 410,31 zł z ustawowymi odsetkami, (dowód: postanowienie - k. 41 - 41 verte) .

Na podstawie tytułu egzekucyjnego z dnia 04 września 1998 roku, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, Komornik Sądowy Rewir II przy Sądzie Rejonowym w B. prowadził na wniosek syndyka masy upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. postępowanie egzekucyjne pod sygn. II Km 1590/04, (dowód: postanowienie - k. 44 - 44 verte) .

W dniu 20 stycznia 2005 roku syndyk A. Ś. zawarł
z S. G. (1) umowę o przelew wierzytelności, w tym przysługującej firmie (...) od B. i M. K. na mocy wyżej wymienionego wyroku z dnia 04 września 1998 roku - w wysokości 7 486,45 zł, (dowód: umowa przelewu wierzytelności z załącznikami - k. 34 - 40) .

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2005 roku Sąd Okręgowy w Ł.
nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu wyrokowi zaocznemu Sądu Wojewódzkiego w Ł. z dnia 04 września 1998 roku wydanemu w sprawie
o sygn. X GC 728/98 na rzecz S. G. (2) - jako następcy prawnego dotychczasowej wierzycielki - Spółki Handlu Zagranicznego (...) Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., (dowód: postanowienie - k. 41 - 41 verte) .

Na podstawie tego tytułu wykonawczego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w B. T. H. prowadził postępowanie egzekucyjne, w toku którego przystąpił do licytacji nieruchomości należącej
do M. K. i B. K., stanowiącej działkę położoną w B., o numerze 707/14, o powierzchni 0,0137 ha, zabudowaną pawilonem handlowo - usługowym, (dowód: ogłoszenie prasowe o licytacji nieruchomości - k. 45) .

W dniu 03 listopada 2008 roku M. K. i B. K. zawarli porozumienie ze S. G. (1) i zobowiązali się zapłacić
na jego rzecz - do rąk reprezentującego go pełnomocnika A. Ś. - kwotę 50 600,00 zł, (dowód: porozumienie z dnia 03 listopada 2008 roku - k. 286) .

Postanowieniem z dnia 08 grudnia 1998 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I C 1300/98 Sąd Wojewódzki w P. umorzył postępowanie wobec cofnięcia pozwu przez pełnomocnika powodów B.
i M. małżonków K., który został wniesionego przez przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. o zapłatę, (dowód: postanowienie - k. 294; protokół - k. 295) .

Z uwagi na spłacenie swojej wierzytelności wobec pierwotnego wierzyciela M. K. wniósł przeciwko S. G. (1) pozew
o pozbawienie wykonalności wyroku Sądu Wojewódzkiego w Ł. z dnia
04 września 1998 roku wydanego w sprawie o sygn. akt X GC 728/98 oraz
o udzielenie powództwu zabezpieczenia poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego Rewir II przy Sądzie Rejonowym w B. pod sygn. akt II Km 1590/04. Postanowieniem z dnia 27 września 2005 roku Sąd Rejonowy w P. uwzględnił wniosek o udzielenie zabezpieczenia i zawiesił postępowanie egzekucyjne, (dowód: zeznania powoda - k. 272 verte - 273 verte i nagranie z dnia 10 maja 2018 roku - płyta - koperta - k. 329, minuta od 00:13:30 do 00:55:28
i od 00:56:38 do 00:59:15 oraz k. 314 - 314 verte i nagranie z dnia 11 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 329, minuta od 00:04:57 do 00:11:19; postanowienie - k.44 - 44 verte) .

Wyrokiem z dnia 06 lutego 2013 roku Sąd Rejonowy w B. pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wyroku Sądu Wojewódzkiego w Ł. wydanego w dniu
04 września 1998 roku w sprawie o sygn. akt XGC 728/98, (dowód: wyrok - k. 10 - 10 verte) .

Komornik Sądowy Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w B.
w sprawie o sygn. akt II Km 1590/04 wyegzekwował od powoda i jego małżonki na rzecz S. G. (1) pewne kwoty pieniędzy, (dowód: karty rozliczeniowe - k. 288 - 291 verte) .

M. K. wielokrotnie informował prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa przez S. G. (1) i A. Ś.. Postanowieniem z dnia 05 listopada 2008 roku Prokurator Prokuratury Rejonowej w B. zatwierdził umorzenie postępowania w sprawie oszustwa dokonanego przez S. G. (1) na szkodę powoda. Sąd Rejonowy w B. postanowieniem z dnia 03 sierpnia 2009 roku uchylił
to postanowienie i przekazał sprawę Prokuraturze Rejonowej w B.
do ponownego rozpoznania. Postanowieniem z dnia 06 października 2010 roku Sąd Rejonowy w Radomsku uchylił też zaskarżone przez M. K. postanowienie Prokuratury Rejonowej w P. o odmowie wszczęcia śledztwa w sprawie sfałszowania protokołu posiedzenia Sądu Wojewódzkiego w P. w sprawie o sygn. akt I C 1300/98. Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2016 roku Prokurator Prokuratury Rejonowej w P. umorzył śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w B., polegającym na niesłusznym umorzeniu postępowań przygotowawczych
lub wydawaniu niesłusznych postanowień o odmowie wszczęcia postępowania inicjowanych przez powoda. Postanowieniem z dnia 12 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Opocznie uwzględnił zażalenie M. K. i uchylił
to postanowienie, (dowód: postanowienie -k. 6 - 6 verte; postanowienie - k. 156 - 157; postanowienie - k. 8 - 9) .

Prokuratura (...) w Ł. poinformowała powoda, że decyzją z dnia 26 maja 2017 roku do dalszego prowadzenia sprawy PR 1 Ds. 43.2017 Prokuratury Rejonowej w P. została wyznaczona jednostka organizacyjna prokuratury podległa Prokuraturze Okręgowej
w O., (dowód: pismo - k. 24) .

W dniu 29 kwietnia 2013 roku M. K. złożył do Sądu Okręgowego w P. pozew o zapłatę przez Skarb Państwa - Prokuratora Rejonowego w B. kwoty 80 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. Wyrokiem z dnia 29 maja 2014 roku wydanym w sprawie
o sygn. akt I C 638/13 Sąd Okręgowy w P. oddalił powództwo. Wyrokiem z dnia 10 marca 2015 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 1400/14 Sąd Apelacyjny w Ł. oddalił apelację M. K. od powyższego wyroku. W uzasadnieniu pozwu, który był przedmiotem rozpoznania w sprawie o sygn. akt I C 683/13 przez Sąd Okręgowy w P., M. K. wskazał, że jego żona została zmuszona przez A. Ś. do podpisania porozumienia zobowiązującego do wypłacenia kwoty 50 600,00 zł. Wskazał ponadto, że Prokurator Prokuratury Rejonowej w B. odmawiał wszczęcia śledztwa w tej sprawie, czym chronił układ zamknięty działający w B., (dowód: pozew - k. 3 - 4 akt
o sygn. I C 683/13; wyrok z uzasadnieniem - k. 211 - 217 akt o sygn. I C 683/13; wyrok - k 316 akt o sygn. I C 683/13) .

Sędzia Małgorzata Stanek, sędzia Dorota Ocholska - Gola i sędzia Wincenty Ślawski brali udział w rozpoznawaniu spraw z udziałem powoda, (dowód: protokół rozprawy - k. 65, 67, 73; postanowienie - k. 230, k. 152 i k. 299; wyrok - k 316 akt o sygn. I C 683/13) .

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2010 roku Sąd Apelacyjny w Ł. oddalił zażalenie małżonków K. na postanowienie Sądu Okręgowego w P. o odrzuceniu ich skargi o wznowienie postępowania w sprawie o sygn. akt I C 1300/98 Sądu Wojewódzkiego w P., (dowód: postanowienie - k. 152 - 152 verte) .

Postanowieniem z dnia 25 maja 2017 roku Sąd Najwyższy uchylił postanowienie Sądu Apelacyjnego w Ł. z dnia 26 października 2016 roku
odrzucające skargę M. K. o wznowienie postępowania
w sprawie o sygn. akt I Ca 990/14 z powództwa M. K. przeciwko T. H. - Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w B., które zostało oddalone przez Sąd Okręgowy
w P. wyrokiem z dnia 04 kwietnia 2014 roku wydanym
w sprawie o sygn. akt I C 853/13, (dowód: postanowienie - k. 80 - 82; protokoły - k. 65) .

Powód ma 68 lat, pozostaje w związku małżeńskim z B. K.. Nie leczy się psychiatrycznie, choruje na serce, (dowód: zeznania powoda - k. 272 verte - 273 verte i nagranie z dnia 10 maja 2018 roku - płyta - koperta - k. 329, minuta od 00:13:30 do 00:55:28 i od 00:56:38 do 00:59:15 oraz k. 314 - 314 verte i nagranie z dnia 11 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 329, minuta od 00:04:57 do 00:11:19; karta informacyjna - k. 271) .

Powyższy stan faktyczny jest prawie w całości bezsporny, gdyż został oparty na dowodach z dokumentów, które nie były negowane przez strony.

Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków D. G., M. S. (2) i W. Ś.
na okoliczność trybu i motywów, jakimi kierowali się przy orzekaniu w sprawach powoda, ponieważ wniosek ten nie zmierza do wyjaśnienia sprawy i jest oczywiście bezprzedmiotowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W rozpatrywanej sprawie powód domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa - Prokuratury Rejonowej w B., Prokuratury Okręgowej
w P., Prokuratury (...) w Ł., Sądu Okręgowego w P., Sądu Okręgowego w Ł. i Sądu Apelacyjnego
w Ł. kwoty 100 000,00 zł tytułem odszkodowania za szkodę wyrządzoną poprzez działanie tych organów, to jest wydawanie orzeczeń niezgodnych
z prawem i kwoty 100 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych na skutek takich działań tych jednostek.

Pozwany Skarb Państwa wskazał, że powód nie przedstawił w sprawie właściwego prejudykatu stwierdzającego niezgodność z prawem wydawanych przez wskazane przez niego sądy orzeczeń, ponadto podniósł, że działanie sądów i prokuratury nie było bezprawne, a powód nie wykazał szkody, jak i związku przyczynowego pomiędzy działaniem sądów i prokuratury a wystąpieniem szkody.

Jednocześnie pozwany podniósł, że żądanie zasądzenia zadośćuczynienia skierowane przeciwko Skarbowi Państwa - Prokuratorowi Rejonowemu
w B. zostało już oddalone na mocy prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 29 maja 2014 roku wydanego
w sprawie o sygn. akt I C 638/13.

Mając powyższe na uwadze należy w pierwszej kolejności rozpoznać zarzut prawomocnego osądzenia sprawy.

Zgodnie z treścią art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd odrzuci pozew, jeżeli
o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona.

Przepis art. 199 § 1 pkt. 2 k.p.c. powinien być wykładany i stosowany
w powiązaniu z art. 366 k.p.c., który reguluje zakres powagi rzeczy osądzonej.
Z powyższego wynika, że tożsamość roszczenia w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. zachodzi tylko wówczas, gdy identyczne są nie tylko przedmioty,
ale i podstawa sporu (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 09 czerwca 1971 roku, II CZ 59/71, OSNCP 1971, nr 12, poz. 226). W uzasadnieniu wyroku z dnia 14 grudnia 1963 roku (sygn. akt II PR 274/62) Sąd Najwyższy stwierdził, że o tym, czy w nowym procesie chodzi o tę samą, czy też o inną podstawę faktyczną sporu, decyduje stan faktyczny, jaki istniał w chwili zamknięcia rozprawy w poprzednim procesie, a nie to, czy powód zgłosił istniejące i istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty. Pojęcie „podstawa sporu” nie może być identyfikowane z podstawą faktyczną rozstrzygnięcia, która jest wynikiem dokonanych - w toku postępowania - ustaleń faktycznych obejmujących fakty
czy ich zespoły subsumowane pod odpowiednią normę prawną. Zaznaczyć trzeba,
że do uznania, że sprawa została prawomocnie osądzona, a więc, że istnieją podstawy do odrzucenia nowego pozwu, nie wystarcza samo stwierdzenie,
że w obydwu sprawach chodzi o to samo roszczenie i że identyczne są strony obydwu procesów, mimo bowiem identyczności stron i dochodzonego roszczenia stan rzeczy osądzonej nie występuje, jeżeli uległy zmianie okoliczności, których istnienie było przyczyną oddalenia pierwszego powództwa, a więc jeżeli roszczenie stało się w świetle nowego stanu faktycznego uzasadnione (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1980 roku, IV CR 85/80, OSNCP 1980, nr 11, poz. 214 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2018 roku, I CSK 645/17, LEX nr 2482578).

Prawomocny wyrok (postanowienie co do istoty sprawy) ma powagę rzeczy osądzonej, tzn. kończy spór pomiędzy stronami (zainteresowanymi) i wyklucza ponowne rozpoznanie tej samej sprawy, co stanowi podstawowy jego skutek procesowy. W ten sposób jest osiągnięty także cel procesu, którym jest urzeczywistnienie normy prawa materialnego i wprowadzenie stanu pewności prawa, w zakresie łączącego strony stosunku prawnego. Oznacza ona nakaz przyjmowania, że w danej sytuacji stan prawny przedstawia się tak, jak to wynika z zawartego w orzeczeniu rozstrzygnięcia (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 roku, II CSK 452/06, LEX nr 274151). W istocie jednak powaga rzeczy osądzonej jest pojęciem procesowym i oznacza cechę prawomocnego merytorycznego orzeczenia wykluczającą ponowne przeprowadzenie takiego samego procesu (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1997 roku, I CKU 65/96, LEX nr 29569).

Z powagi rzeczy osądzonej korzystają także orzeczenia oddalające powództwo, tak jak w przedmiotowej sprawie, wobec stwierdzenia przez Sąd Okręgowy w P., że nie zachodzą podstawy do przyznania na rzecz powoda jakiekolwiek kwoty z tytułu zadośćuczynienia. Podstawę rozstrzygnięcia tego Sądu stanowiło ustalenie, że powód nie wykazał, iż w związku z wydaniem przez Prokuraturę Rejonową w B. decyzji odmawiającej wszczęcia postępowania i umarzającej postepowanie przygotowawcze poniósł szkodę majątkową lub niemajątkową.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić,
że w przedmiotowej sprawie zachodzi przesłanka powagi rzeczy osądzonej,
ale tylko w zakresie powództwa o zadośćuczynienia od Skarbu Państwa - Prokuratura Rejonowego w B.. Powód dochodził bowiem już tego roszczenia w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym w P. w sprawie o sygn. akt I C 638/13. Nie przedstawił przy tym żadnych nowych okoliczności faktycznych oprócz tych, które miały wpływ
na oddalenie wymienionego powództwa. Podnoszone przez niego argumenty,
jak i przedstawiane dowody odnosiły się do tożsamych okoliczności faktycznych. Pełnomocnik powoda argumentował, że w niniejszej sprawie powód wskazał nowych funkcjonariuszy publicznych, których działanie miałoby uzasadniać jego roszczenie, jednak byli to sędziowie, a nie prokuratorzy Prokuratury Rejonowej w B.. Wobec zaś niezaoferowania innego materiału dowodowego
od tego, który był przedmiotem analizy dokonanej przez Sąd Okręgowy
w P., należało odrzucić pozew w części dotyczącej żądania zadośćuczynienia od tej jednostki Skarbu Państwa, o czym orzeczono,
jak w pkt 1 wyroku, na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.

Dla oceny zasadności pozostałych roszczeń podnoszonych przez powoda koniecznym było ustalenie, czy w istocie wydanie rozstrzygnięcia przez sąd
lub prokuratora może stanowić podstawę do żądania naprawienia szkody w myśl przepisów kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności Skarbu Państwa.

Poszukując podstawy prawnej wywiedzionego przez powoda żądania należało poddać pod analizę w świetle ustalonego stanu faktycznego, treść zarówno art. 417 k.c. jak i art. 417 ¹ k.c.

Zgodnie z treścią art. 417 ¹ § 2 k.c., jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności
z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również
do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Powód dochodząc od strony pozwanej zapłaty za szkodę wyrządzoną orzeczeniami Sądu Okręgowego w P., Sądu Okręgowego w Ł. i Sądu Apelacyjnego w Ł. nie wykazał przesłanek niezbędnych
do przypisania odpowiedzialności Skarbowi Państwa w myśl cytowanego przepisu.

Pierwszą przesłanką warunkującą odpowiedzialność Skarbu Państwa wedle powyższego przepisu jest prawomocność orzeczenia, które rzeczoną szkodę miało wyrządzić.

Zgodnie z konstytucyjną zasadą dwuinstancyjności i przepisami kodeksu postępowania cywilnego, od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji (art. 367 § 1 k.p.c.). Okolicznością bezsporną w przedmiotowej sprawie było to, że powód zaskarżył orzeczenie Sądu Okręgowego w P. z dnia 29 maja 2014 roku i z dnia
04 kwietnia 2014 roku, a tym samym skorzystał z przysługującego
mu uprawnienia do instancyjnej kontroli zapadłego orzeczenia, która
nie doprowadziła do jego uchylenia bądź zmiany.

Kolejną, kluczową przesłanką warunkującą uznanie odpowiedzialności Skarbu Państwa w myśl powyższego przepisu jest wcześniejsze stwierdzenie niezgodności z prawem takiego prawomocnego orzeczenia we właściwym postępowaniu, tj. istnienie tzw. prejudykatu. W orzecznictwie wskazuje się, że sąd rozpoznający roszczenie odszkodowawcze nie może samodzielnie ustalić niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego. Jeżeli ustawa wiąże oznaczone skutki prawne z obowiązywaniem prawomocnego orzeczenia,
a jednocześnie reguluje zasady i tryb jego wzruszania z powodu niezgodności
z prawem, to prawna skuteczność takich orzeczeń nie może być podważana bezpośrednio w każdym procesie odszkodowawczym, z pominięciem zasad i trybu postępowania zastrzeżonego do kontroli prawomocnych orzeczeń (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 września 2013 roku, I ACa 392/13, LEX nr 1372254). W odniesieniu do prawomocnych orzeczeń zapadłych
w postępowaniu cywilnym przewidziane są trzy postępowania prejudycjalne: kasacyjne, o wznowienie postępowania oraz dotyczące skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

Zmiana treści art. 417 ¹ § 2 k.c., dokonana ustawą z dnia 22 lipca 2010 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037), polegała na uzupełnieniu pierwszego zdania tego przepisu o stwierdzenie „chyba
że przepisy odrębne stanowią inaczej”. Wskazano w ten sposób na możliwość uchylenia obowiązku uzyskania prejudykatu. Istotnym w tym względzie przepisem jest art. 424 ^1b k.p.c., który expressis verbis stanowi, że w wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia
z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała
z przysługujących jej środków prawnych.

W rozpoznawanej sprawie powód korzystał z przysługujących mu środków prawnych, dlatego też dyspozycja z art. 424 ^1b k.p.c. nie może zostać przez Sąd zastosowana.

Powód nie wykazał, że istnieje prejudykat, gdyż powyższe orzeczenia
nie zostały uchylone na skutek skargi kasacyjnej lub skargi o wznowienie postępowania. Ponadto nie wykazał, że którekolwiek z tych orzeczeń było niezgodne z prawem.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że roszczenie powoda
z oczywistych względów nie znajduje również uzasadnienia w przepisach art. 417 ¹ § 1, 3 i 4 k.c. Nie sposób uznać, iż powód domaga się naprawienia szkody wyrządzonej przez wydanie aktu normatywnego w myśl przepisu art. 417 ¹ § 1 k.c., czy przez niewydanie orzeczenia lub decyzji w myśl przepisu art. 417 ¹ § 3 k.c. Podobnie należy wykluczyć przepis art. 417 ¹ § 4 k.c., gdyż w ustalonym stanie faktycznym nie ma mowy o niewydaniu aktu normatywnego, o którym mowa
w tym przepisie.

Sąd rozważył ponadto podstawę odpowiedzialności Skarbu Państwa wynikającą z treści art. 417 § 1 k.c. , zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa.

Na samym wstępie należy zaznaczyć, iż odpowiedzialność deliktowa Skarbu Państwa, oparta na art. 417 k.c, powstaje wówczas, gdy spełnione są łącznie
jej trzy ustawowe przesłanki: wystąpienie szkody majątkowej, niezgodne
z prawem działanie Skarbu Państwa oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy wykonywaniem władzy publicznej a poniesioną szkodą. Kolejność badania przez sąd powyższych przesłanek nie może być dowolna. Przede wszystkim konieczne jest ustalenie działania, z którego, jak twierdzi poszkodowany, wynikła szkoda oraz ustalenie, czy było ono bezprawne,
a następnie - ustalenie czy wystąpiła szkoda i jakiego rodzaju, dopiero
po stwierdzeniu, że obie te przesłanki zachodzą, możliwe jest zbadanie istnienia między nimi normalnego związku przyczynowego (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2012 roku, II CSK 648/11 LEX nr 1215614).

Ciężar dowodu w niniejszej sprawie spoczywał na powodzie (art. 6 k.c.). Powinien on więc wykazać na czym polegała doznana szkoda, jakich działań
lub zaniechań dotyczyła oraz, co najistotniejsze, że działania będące jej źródłem były niezgodne z prawem. Tymczasem powód nie sprostał temu zadaniu.
Nie wykazał ani zaistnienia szkody, ani naruszenia jego dóbr osobistych, ani też w końcu bezprawnych działań pozwanego, które do tego naruszenia
by doprowadziły.

Biorąc pod uwagę, że pozwany zarzucał bezprawne działanie wobec sądów oraz wobec prokuratury, Sąd rozważył oddzielnie czy wobec którejkolwiek
jednostki realizują się przesłanki z art. 417 k.c.

Jest to konieczne, ponieważ trzeba zwrócić uwagę, że w odniesieniu
do prawomocnych orzeczeń sądowych przyjęto przecież inne, autonomiczne pojęcie bezprawności w wymienionym wyżej art. 417 ¹ § 2 k.c. w postaci „orzeczenia niezgodnego z prawem”.

Powyższa kategoria „bezprawności judykacyjnej” z art. 417 ¹ § 2 k.c. jest węższa od bezprawności obiektywnej z art. 417 § 1 k.c. Wynika to ze względu
na specyfikę władzy sądowniczej obdarzonej w atrybut niezawisłości sędziowskiej. Sprzeciwia się zatem przyjęciu, że każde obiektywnie niezgodne
z prawem orzeczenie, niezależnie od stopnia tej niezgodności, stanowi działanie, które może być źródłem odpowiedzialności Skarbu Państwa. Działalność orzecznicza sądów wymaga przecież zapewnienia sędziom pewnego zakresu władzy dyskrecjonalnej, ponadto polega ona na konieczności interpretacji
i stosowania przepisów zawierających pojęcia nieostre i ocenne, co może prowadzić do przyjmowania różnych interpretacji przez sądy tych samych przepisów w podobnych stanach faktycznych.

Dlatego ustawodawca w stosunku do ogólnego przepisu zawartego w art. 417 § 1 k.c. , regulującego odpowiedzialność odszkodowawczą za bezprawne działania władzy publicznej, przyjął odrębną regulację prawną, obecnie zawartą w art. 417 ¹ § 2 k.c. , dotyczącą odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem. Istota tego przepisu dotyczy przyjęcia specyficznie rozumianej przesłanki bezprawności działania w postaci orzeczenia niezgodnego z prawem oraz sposobu jej stwierdzenia co do zasady w odrębnym postępowaniu.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że roszczenie powoda
nie znajduje uzasadnienia w art. 417 k.p.c., który jako materialnoprawna podstawa powództwa o odszkodowanie wymaga wykazania wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym istnienia szkody i normalnego związku przyczynowego (art. 361 k.c.) pomiędzy tą szkodą a zdarzeniem sprawczym, jakim jest wydanie orzeczenia, które nadto nosi znamiona bezprawności, na co wskazano już wyżej.

Powód, który domagał się zasądzenia odszkodowania z tytułu wydania orzeczenia przez sąd, powinien zatem wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym wysokości szkody. Za bezprawne
nie można przy tym uznać nadanie przez Sąd Okręgowy w Ł. klauzuli wykonalności wyrokowi zaocznemu Sądu Wojewódzkiemu w Ł. z dnia
04 września 1998 roku wydanemu w sprawie o sygn. X GC 728/98, do którego powód odnosił się jako do orzeczenia, którego skutkowało powstaniem jego szkody, ponieważ ze względu na formalizm postępowania klauzulowego wynikający z przepisów proceduralnych, Sąd ten nie brał pod uwagę zarzutów podnoszonych przez powoda w sprawie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności i obecnie podnoszonych, związanych z wykonaniem zobowiązania. Co warto podkreślić, powód skutecznie wykorzystał przysługujące mu możliwości proceduralne w celu ochrony przed egzekucją i uzyskał orzeczenia sądowe zgodnie ze swoim żądaniem, dotyczy to postanowienia o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego, jak i wyroku pozbawiającego tytuł egzekucyjny wykonalności. Co istotne, z twierdzeń powoda ani z dostarczonych przez niego dokumentów nie wynika, czy rzeczywiście doszło do sprzedaży w drodze licytacji pawilonu handlowego, który był jego własnością i to na skutek owego tytułu wykonawczego, zwłaszcza, że pismach procesowych powód odnosił
się do usiłowania sprzedaży tej nieruchomości. Ponadto z zeznań powoda wynika, że toczyły się przeciwko niemu jeszcze inne postępowania egzekucyjne,
jak chociażby z tytułu zaległości podatkowych. Sąd zwrócił także uwagę
na porozumienie, jakie zawarł powód i jego żona z nabywcą długu od spółki (...) już po pozbawieniu tytułu egzekucyjnego wykonalności, co pozwala domniemywać, że powód miał jeszcze inne zadłużenie u tego samego wierzyciela, a do którego żadne z orzeczeń, które wymieniał, się nie odnosiło. Oprócz tego powód wielokrotnie występował do sądów z zażaleniami na decyzje prokuratorów umarzających postępowania przygotowawcze lub odmawiających ich wszczęcia, co skutkowało wydawaniem orzeczeń uchylających te postanowienia. Wszystkie te okoliczności wskazują, że twierdzenia powoda o istnieniu grupy przestępczej składającej się z sędziów i prokuratorów działającej na jego niekorzyść
są gołosłowne.

Co do orzeczenia Sądu Okręgowego w P. z dnia
29 maja 2014 roku i oddalającego apelację od tego orzeczenia wyroku Sądu Apelacyjnego w Ł. z dnia 10 marca 2015 roku, to oczywistym jest,
że nieuwzględnienie powództwa w żądanej wysokości nie może być utożsamiane z wyrządzeniem szkody (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
28 listopada 2016 roku, II CNP 24/ 16, Legalis nr 1565007). Był to natomiast jedyny zarzut jaki powód postawił pozwanemu, i jako taki nie mógł on odnieść żądanego przez powoda skutku.

Z tego samego względu uznać należy, że odrzucenie przez Sąd Apelacyjny w Ł. skargi o wznowienie postępowania w sprawie o sygn. akt I Ca 990/14
z powództwa M. K. przeciwko T. H., samo oddalenie powództwa w tej sprawie, a także umorzenie postępowania
w sprawie o sygn. akt I C 1300/98 przez Sąd Wojewódzki w P. lub odrzucenie przez Sąd Okręgowy w P. skargi małżonków K. o wznowienie postępowania w tej sprawie oraz oddalenie przez Sąd Apelacyjny w Łodzi zażalenia na to postanowienie, nie może być utożsamiane z wyrządzeniem szkody powodowi.

W zakresie odpowiedzialności jednostek prokuratury, to w ocenie powoda bezprawność działa lub braku działań tych jednostek sprowadzała
się do wydawania postanowień umarzających postępowania przygotowawcze wobec wierzycieli powoda lub odmawiające wszczęcia takich postępowań.

W okolicznościach faktycznych sprawy nie można przyjąć, jak tego oczekuje powód, bezprawności działania tych jednostek, polegającego na braku postawienia w stan oskarżenia osób, co do których powód składał zawiadomienia. Poza gołosłownym zarzutem dotyczącym działań tych jednostek powód
nie wskazuje na czym polegała bezprawność tego działania.

W świetle przepisów ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Prawo
o prokuraturze (tekst jedn., Dz.U. z 2017 roku, poz. 1767 ze zm.), jak i w świetle odpowiednich przepisów regulujących przebieg postępowania karnego (art. 9 k.p.k., art. 10 k.p.k., art. 331 k.p.k.), organy ścigania są nie tylko uprawnione,
ale i zobowiązane do wszczęcia i prowadzenia postępowania karnego,
a prokurator do składania aktu oskarżenia. Natomiast art. 3 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy Prawo o prokuraturze stanowi, że prokuratorzy wykonują swoje zadania przez prowadzenie lub nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami.
Na prokuratorach nie ciąży przy tym obowiązek wnoszenia aktu oskarżenia
w każdej sprawie, która była przez prokuratora nadzorowana lub prowadzona. Postępowanie przygotowawcze służy bowiem weryfikacji czy sprawa powinna zakończyć się wniesieniem aktu oskarżenia do sądu poprzez interpretację stanu faktycznego, jako noszącego znamiona przestępstwa (art. 297 k.p.k.),
czy też niewniesieniem takiego aktu. Organy postępowania karnego kształtują
swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.). Ta naczelna zasada postępowania karnego dotyczy wszystkich organów postępowania, nie tylko sądu rozpoznającego sprawę.

Powód wobec postanowień prokuratora o umorzeniu postępowania,
jak i odmowy wszczęcia postępowania, mógł zaskarżyć te postanowienia do sądu, co zresztą kilkukrotnie czynił. Nie ma zatem żądanych przesłanek do uznania,
że prowadzący postępowania przygotowawcze uchybili przepisom ustawy, do której stosowania byli zobowiązani.

Abstrahując od powyższego należy podkreślić, że powód nie wykazał szkody majątkowej, jaką miałby ponieść w związku z działaniami lub brakiem działań sądów i prokuratury. Wnosząc o zasądzenie na swoją rzecz kwoty 100 000,00 zł tytułem odszkodowania w żaden sposób nie wykazał, co składa
się na dochodzoną przez niego kwotę. Nie przedstawił też żadnych danych pozwalających na weryfikację prawidłowości dochodzonej kwoty, nawet
w kontekście sprzedaży pawilonu handlowego, skoro ostatecznie nie wykazał,
że do tej sprzedaży w opisywanych przez niego okolicznościach w ogóle doszło.

Należało także w niniejszej sprawie rozważyć, czy powodowi przysługuje ewentualne odszkodowanie za szkody na jego osobie, które zostały wyrządzone działaniem sądów i prokuratury.

Szkoda na osobie powstaje wskutek naruszenia dóbr osobistych poszkodowanego, a w szczególności uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Naprawienie dotyczyć więc będzie majątkowych i niemajątkowych uszczerbków w dobrach osobistych poszkodowanego, natomiast ochroną nie jest objęte mienie poszkodowanego. Poszkodowany może żądać naprawienia szkody majątkowej, ale także zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z treści art. 444 § 1 k.c. wynika, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (§ 2).

Natomiast z treści art. 445 § 1 k.c. wynika, że w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Mając na uwadze treść tych przepisów i ustalony w sprawie stan faktyczny należy stwierdzić, że z oczywistych względów nie mają one zastosowania
do żądania powoda o zadośćuczynienie, gdyż Skarb Państwa nie wyrządził powodowi szkody w postaci uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Nie wynika to ze zgromadzonego materiału dowodowego. Powód podawał,
że choruje na serce, jednak nie przedstawił żadnych dowodów, z których wynika, że ta choroba pozostaje w normalnym związku przyczynowym z działaniem
lub brakiem działania pozwanych jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa.

Należy też dodać, że sąd może przyznać zadośćuczynienie także
na podstawie art. 448 k.c., który stanowi ku temu podstawę w razie naruszenia dobra osobistego.

Treść powołanego art. 448 k.c., jak i przepisów art. 23 k.c. i 24 k.c., które stanowią o ochronie dóbr osobistych wskazuje, że przesłanką do ochrony tychże dóbr, jest fakt ich bezprawnego naruszenia lub ich zagrożenie. Co istotne jednak, ocena czy doszło do naruszenia dobra osobistego dokonywana jest według kryteriów obiektywnych, a nie subiektywnych odczuć pokrzywdzonego.

Przede wszystkim działaniu pozwanego przypisać nie można bezprawności. Takim działaniem nie jest prowadzenie przez organ władzy publicznej postępowania w ramach określonej przez ustawodawcę procedury. Trzeba stanąć na stanowisku, że nawet błędne zastosowanie prawa materialnego przez organ władzy publicznej w toku przewidzianego przez prawo postępowania nie jest równoznaczne z naruszaniem dóbr osobistych strony tego postępowania. Odmienne zapatrywanie prowadziłoby do uniemożliwienia prowadzenia jakiegokolwiek postępowania publicznoprawnego: administracyjnego, cywilnego czy karnego. Okoliczność, że organ prowadzący postępowanie niewłaściwie zinterpretował prawo materialne, wydał błędną decyzję lub powstrzymał
się od jej wydania uznając, że nie ma ku temu odpowiednich podstaw, jest z tego powodu wzruszalne w drodze kontroli instancyjnej.

W tym miejscu można jeszcze dodać, że pozwany nie wskazał
ani nie udowodnił, że naruszono jego dobro osobiste w postaci zdrowia,
co wymagałoby ustaleń z zakresu specjalnej wiedzy, której sąd nie posiada.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że zgromadzony w sprawie materiał dowody nie dostarczył podstaw do uznania odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej. Powód nie wykazał, by na skutek tych działań lub braku działań poniósł szkodę majątkową bądź niemajątkową, pozostającą z takimi zdarzeniami w normalnym związku przyczynowym.

Z tych wszystkich względów powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie
art. 98 i 99 k.p.c. związku z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 roku
o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2016 roku, poz. 2261) w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U.
z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie § 8 pkt 6 w zw. z § 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku
w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2016 roku, poz.1714 ze zm.).