Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 lipca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Antoni Smus

Sędziowie SSO Katarzyna Powalska

SSR del. Magdalena Kościarz

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z wniosku L. G. (1)

z udziałem M. G.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestniczki postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 06 marca 2018 roku, sygnatura akt I Ns 1755/15

postanawia:

1. zmienić zaskarżone postanowienie w pkt. VI tylko w ten sposób, że zasądzoną w tym punkcie na rzecz adwokata J. G. (1) kwotę 2952 zł brutto podwyższyć do kwoty 4.428,00 zł (czterech tysięcy czterystu dwudziestu ośmiu złotych) brutto;

2. sprostować z urzędu oczywistą omyłkę rachunkowa zawartą w pkt. I. 1) zaskarżonego postanowienia w ten sposób, że w miejsce wartości wierzytelności określonej na kwotę 191 333,30 zł wpisać kwotę 194 333,33 zł (sto dziewięćdziesiąt cztery tysiące trzysta trzydzieści trzy 33/100 złote);

3. oddalić apelację w pozostałej części;

4. przyznać adwokatowi J. G. (1) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce postępowania z urzędu w postępowaniu apelacyjnym kwotę 2214 zł (dwa tysiące dwieście czternaście złotych) brutto, które nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa - Sąd Rejonowy w Wieluniu;

5. ustalić, że w pozostałym zakresie każde z zainteresowanych ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 237/18

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2015 roku (data wpływu) wnioskodawca L. G. (1), działający przez profesjonalnego pełnomocnika, wystąpił o dokonanie podziału majątku dorobkowego i zniesienie współwłasności, poprzez ustalenie, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzą nakłady w postaci nadbudowy budynku mieszkalnego na nieruchomości położonej w S. gmina K., objętej księgą wieczystą Kw Nr (...) o wartości 150.000,00 zł i dokonanie podziału majątku wspólnego w ten sposób aby wymienione nakłady przyznać na własność L. G. (1) ze spłatą na rzecz M. G. w kwocie 75.000,00 zł w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia. Jednocześnie wnioskodawca wniósł o zasądzenie od uczestniczki postępowania na jego rzecz zwrotu kosztów postępoania.

W uzasadnieniu pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, iż strony zamieszkują nieruchomość stanowiącą współwłasność L. G. (2) (udział 4/6), U. K. (udział 1/6) i wnioskodawcy (udział 1/6). Za zgodą ówczesnych właścicieli, w 1981 roku strony dokonały nakładów na nieruchomość, wskutek których powstało piętro w budynku parterowym oraz poddasze użytkowe.

Na rozprawie w dniu 11 lutego 2016 roku, uczestniczka postępowania, działająca przez profesjonalnego pełnomocnika z urzędu, przyłączyła się do wniosku o podział majątku wspólnego. Zakwestionowała wartość nakładów wskazując, iż w skład majątku wspólnego wchodzą jeszcze ruchomości.

Pismem z dnia 22 marca 2016 roku (data wpływu), uczestniczka postępowania wniosła o zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz spłaty w wysokości 250.000,00 zł, tytułem połowy nakładów na nieruchomość, objętą księgą wieczystą Kw Nr (...); przyznanie rzeczy ruchomych na rzecz wnioskodawcy ze spłatą na rzecz uczestniczki w kwocie 31.893,00 zł; przyznanie na własność uczestniczki samochodu marki C. (...) bez spłat na rzecz wnioskodawcy; przyznanie na rzecz wnioskodawcy samochodu marki M. (...) ze spłatą na rzecz uczestniczki w kwocie 5.000,00 zł; przyznanie na rzecz uczestniczki od wnioskodawcy spłaty w kwocie 9.159 Euro tytułem połowy oszczędności zgromadzonych na rachunku wnioskodawcy.

Na rozprawie w dniu 23 marca 2017 roku, uczestniczka zażądała od wnioskodawcy spłaty w wysokości 200.000,00 zł. Wnioskodawca wyraził zgodę na spłatę na rzecz uczestniczki postępowania w wysokości 120.000,00 zł.

Zainteresowani nie doszli do ugodowego zakończenia postępowania.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 06 marca 2018 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 1755/15, z wniosku L. G. (1) z udziałem M. G. Sąd Rejonowy w Wieluniu Wydział I Cywilny:

I. ustalił, iż w skład majątku dorobkowego wnioskodawcy L. G. (1) i uczestniczki postępowania M. G. wchodzi:

1) wierzytelność w postaci nakładów na udział wynoszący 5/6 (pięć szóstych) części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę o nr (...) położoną w S., objętej księgą wieczystą nr (...), będącej własnością osób trzecich o wartości 191.333,30 zł (sto dziewięćdziesiąt jeden tysięcy trzysta trzydzieści trzy złote i trzydzieści groszy);

2) wierzytelność w postaci nakładów na udział wynoszący 1/6 (jedna szósta) części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę o nr (...) położoną w S., objętej księgą wieczystą nr (...), będącym majątkiem osobistym wnioskodawcy L. G. (1), o wartości 38.866,66 zł (trzydzieści osiem tysięcy osiemset sześćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt sześć groszy) oraz ruchomości:

3) samochód osobowy marki M. (...), o wartości 15.000,00 zł (piętnaście tysięcy złotych); 4) samochód osobowy marki C. (...), o wartości 12.000,00 zł (dwanaście tysięcy złotych); 5) meble kuchenne o wartości 2.835,00 zł (dwa tysiące osiemset trzydzieści pięć złotych); 6) kuchnia o wartości 386,00 zł (trzysta osiemdziesiąt sześć złotych); 7) okap kuchenny o wartości 174,00 zł (sto siedemdziesiąt cztery złote); 8) zmywarka o wartości 595,00 zł (pięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych); 9) lodówko – zamrażarka o wartości 405,00 zł (czterysta pięć złotych); 10) stół o wartości 94,00 zł (dziewięćdziesiąt cztery złote); 11) krzesła o wartości 182,00 zł (sto osiemdziesiąt dwa złote); 12) kuchenka mikrofalowa o wartości 81,00 zł (osiemdziesiąt jeden złotych); 13) czajnik o wartości 41,00 zł (czterdzieści jeden złotych); 14) krajalnica o wartości 45,00 zł (czterdzieści pięć złotych); 15) żaluzje o wartości 86,00 zł (osiemdziesiąt sześć złotych); 16) ekspres do kawy o wartości 214,00 zł (dwieście czternaście złotych); 17) żyrandol o wartości 45,00 zł (czterdzieści pięć złotych); 18) robot kuchenny o wartości 35,00 zł (trzydzieści pięć złotych); 19) patelnia o wartości 50,00 zł (pięćdziesiąt złotych); 20) patelnie o wartości 30,00 zł (trzydzieści złotych); 21) garnki o wartości 54,00 zł (pięćdziesiąt cztery złote); 22) 28 (dwadzieścia osiem) kufli o wartości 76,00 zł (siedemdziesiąt sześć złotych); 23) filtr do wody o wartości 40,00 zł (czterdzieści złotych); 24) uchwyt o wartości 54,00 zł (pięćdziesiąt cztery złote); 25) garnki o wartości 1 368,00 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt osiem złotych); 26) dekoracje z kubkami o wartości 86,00 zł (osiemdziesiąt sześć złotych); 27) filiżanki do kawy o wartości 81,00 zł (osiemdziesiąt jeden złotych); 28) szklanki o wartości 32,00 zł (trzydzieści dwa złote); 29) kieliszki o wartości 32,00 zł (trzydzieści dwa złote); 30) talerze głębokie o wartości 48,00 zł (czterdzieści osiem złotych); 31) talerze deserowe o wartości 57,00 zł (pięćdziesiąt siedem złotych); 32) talerze płytkie o wartości 30,00 zł (trzydzieści złotych); 33) miski szklane o wartości 32,00 zł (trzydzieści dwa złote); 34) półmiski o wartości 8,00 zł (osiem złotych); 35) miski sałatkowe o wartości 26,00 zł (dwadzieścia sześć złotych); 36) miseczki małe o wartości 24,00 zł (dwadzieścia cztery złote); 37) miski plastikowe o wartości 13,00 zł (trzynaście złotych); 38) sztućce o wartości 47,00 zł (czterdzieści siedem złotych); 39) kubki do kawy o wartości 21,00 zł (dwadzieścia jeden złotych); 40) serwis do kawy o wartości 97,00 zł (dziewięćdziesiąt siedem złotych); 41) szklanki do napoi o wartości 32,00 zł (trzydzieści dwa złote); 42) kieliszki o wartości 28,00 zł (dwadzieścia osiem złotych); 43) kieliszki kryształowe o wartości 49,00 zł (czterdzieści dziewięć złotych); 44) szklanki kryształowe o wartości 58,00 zł (pięćdziesiąt osiem złotych); 45) stół o wartości 540,00 zł (pięćset czterdzieści złotych); 46) krzesła o wartości 756,00 zł (siedemset pięćdziesiąt sześć złotych); 47) komoda o wartości 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych); 48) witryna o wartości 358,00 zł (trzysta pięćdziesiąt osiem złotych); 49) barek o wartości 89,00 zł (osiemdziesiąt dziewięć złotych); 50) wieża o wartości 135,00 zł (sto trzydzieści pięć złotych); 51) karnisz o wartości 17,00 zł (siedemnaście złotych); 52) firana o wartości 45,00 zł (czterdzieści pięć złotych); 53) oświetlenie duże o wartości 97,00 zł (dziewięćdziesiąt siedem złotych); 54) oświetlenie duże o wartości 73,00 zł (siedemdziesiąt trzy złote); 55) kryształy o wartości 50,00 zł (pięćdziesiąt złotych); 56) wazony szklane o wartości 36,00 zł (trzydzieści sześć złotych); 57) meble do sypialni o wartości 2.088,00 zł (dwa tysiące osiemdziesiąt osiem złotych); 58) telewizor T. o wartości 251,00 zł (dwieście pięćdziesiąt jeden złotych); 59) żyrandol o wartości 57,00 zł (pięćdziesiąt siedem złotych); 60) karnisz o wartości 36,00 zł (trzydzieści sześć złotych); 61) firana o wartości 58,00 zł (pięćdziesiąt osiem złotych); 62) meble o wartości 80,00 zł ( osiemdziesiąt złotych); 63) komplet wypoczynkowy o wartości 80,00 zł (osiemdziesiąt złotych); 64) ławo-stół o wartości 54,00 zł (pięćdziesiąt cztery złote); 65) wieża o wartości 41,00 zł (czterdzieści jeden złotych); 66) ława o wartości 23,00 zł (dwadzieścia trzy złote); 67) meble ogrodowe o wartości 135,00 zł (sto trzydzieści pięć złotych); 68) pralka I. o wartości 81,00 zł (osiemdziesiąt jeden złotych); 69) firana o wartości 32,00 zł (trzydzieści dwa złote); 70) meble o wartości 122,00 zł (sto dwadzieścia dwa złote); 71) stół o wartości 27,00 zł (dwadzieścia siedem złotych); 72) krzesła o wartości 36,00 zł (trzydzieści sześć złotych); 73) odkurzacz o wartości 81,00 zł (osiemdziesiąt jeden złotych); 74) komoda o wartości 97,00 zł (dziewięćdziesiąt siedem złotych); 75) obraz o wartości 73,00 zł (siedemdziesiąt trzy złote); 76) firana o wartości 15,00 zł (piętnaście złotych); 77) telewizor o wartości 182,00 zł (sto osiemdziesiąt dwa złote); 78) komplet wypoczynkowy o wartości 1.620,00 zł (jeden tysiąc sześćset dwadzieścia złotych); 79) szafka pod telewizor o wartości 315,00 zł (trzysta piętnaście złotych); 80) żyrandol o wartości 113,00 zł (sto trzynaście złotych); 81) lampa stojąca o wartości 45,00 zł (czterdzieści pięć złotych); 82) ława o wartości 73,00 zł (siedemdziesiąt trzy złote); 83) żaluzja o wartości 284,00 zł (dwieście osiemdziesiąt cztery złote); 84) 2 (dwa) stojaki na płyty o wartości 87,00 zł (osiemdziesiąt siedem złotych); 85) 150 (sto pięćdziesiąt) płyt o wartości 1 500,00 zł ( jeden tysiąc pięćset złotych); 86) odtwarzacz o wartości 97,00 zł (dziewięćdziesiąt siedem złotych); 87) wazon szklany o wartości 162,00 zł (sto sześćdziesiąt dwa złote); 88) przyczepa samochodowa o wartości 194,00 zł (sto dziewięćdziesiąt cztery złote); 89) piec o wartości 680,00 zł (sześćset osiemdziesiąt złotych); 90) myjka o wartości 150,00 zł (sto pięćdziesiąt złotych); 91) prostownik o wartości 41,00 zł (czterdzieści jeden złotych); 92) kosa spalinowa o wartości 120,00 zł (sto dwadzieścia złotych); 93) kuchnia gazowa o wartości 27,00 zł (dwadzieścia siedem złotych); 94) pompa (...) o wartości 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych); 95) pompa do szamba o wartości 36,00 zł (trzydzieści sześć złotych); 96) zamrażarka o wartości 400,00 zł (czterysta złotych);

II. dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawcy L. G. (1) i uczestniczki M. G. w ten sposób, iż przyznał:

- na wyłączną własność na rzecz wnioskodawcy L. G. (1): wierzytelności opisane w pkt I 1) i 2); ruchomości wymienione w pkt. I 3, 5, 9, 10, 11, 13, 17, 19, 20, 24, 26, 30, 32, 51, 52, 53, 54, 57, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 75, 76, 77, 78, 80, 83, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, oraz 14 kufli opisanych w pkt I 22), jeden stojak na płyty opisany w pkt I 84), 75 płyt opisanych w pkt I 85),

- a na wyłączną własność uczestniczki M. G. ruchomości wymienione w pkt I 4, 6, 7, 8, 12, 14, 15, 16, 18, 21, 23, 25, 27, 28, 29, 31, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 55, 56, 58, 67, 74, 79, 81, 82, 86, 96 oraz 14 kufli opisanych w pkt I 22), jeden stojak na płyty opisany w pkt I 84), 75 płyt opisanych w pkt I 85);

III. zasądził na rzecz uczestniczki M. G. od wnioskodawcy L. G. (1) kwotę 124.409,97 zł (sto dwadzieścia cztery tysiące czterysta dziewięć złotych i dziewięćdziesiąt siedem groszy) tytułem spłaty, płatną w terminie 2 (dwóch) miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;

IV. nakazał zainteresowanym L. G. (1) i M. G. wydanie ruchomości znajdujących się w ich posiadaniu, a przyznanych na rzecz drugiego z byłych małżonków w terminie 1 (jednego) miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia;

V. nakazał pobrać od zainteresowanych L. G. (1) i M. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wieluniu kwoty po 2.105,54 zł (dwa tysiące sto pięć złotych i pięćdziesiąt cztery grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

VI. zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Wieluniu na rzecz adwokata J. G. (1) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce M. G. z urzędu kwotę 2.952,00 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote), w tym kwotę 552,00 zł (pięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem podatku od towarów i usług;

VII. ustalił, iż pozostałe koszty sądowe zainteresowani ponoszą w zakresie dotychczas przez siebie wydatkowanym.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło po następujących ustaleniach i wnioskach:

Zainteresowani w dniu 14 lutego 1981 roku zawarli związek małżeński. Małżonkowie pozostawali w trakcie małżeństwa we wspólności ustawowej małżeńskiej. Małżeństwo zainteresowanych zostało prawomocnie rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu w sprawie I 1 C 617/15 z dnia 28 października 2015 roku. Wyrok uprawomocnił się 19 listopada 2015 roku. Po zawarciu małżeństwa zainteresowani przez rok czasu mieszkali u rodziców uczestniczki. Wnioskodawca pracował do 1996 roku jako operator żurawi samojezdnych. Uczestniczka rozpoczęła pracę w sanepidzie, gdzie pracuje do chwili obecnej z wynagrodzeniem 1 800,00 złotych miesięcznie.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, iż zainteresowani po zawarciu małżeństwa rozpoczęli rozbudowę domu mieszkalnego i budynków gospodarczych położonych w S., gmina K. na działce nr (...), objętej księgą wieczystą nr (...). Nieruchomość ta w chwili rozpoczęcia rozbudowy domu stanowiła własność rodziców wnioskodawcy – L. G. (2) i J. G. (2). Po śmierci ojca wnioskodawcy J. G. (2), współwłaścicielami w/w nieruchomości stali się matka wnioskodawcy - L. G. (2) w 4/6 częściach oraz siostra wnioskodawcy U. K. i L. G. (1) po 1/6 części. Pieniądze jakie małżonkowie uzyskali z wesela oraz z wynagrodzeń za pracę, przeznaczali na rozbudowę domu mieszkalnego i budynków gospodarczych oraz nasadzeń roślinności na działce. Po 1996 roku wnioskodawca wyjechał za granicę i pieniądze tam zarabiane były przeznaczane na potrzeby rodziny oraz domu. Uczestniczka była współwłaścicielem konta wnioskodawcy. Uczestniczka wyprowadziła się ze wspólnego domu w październiku 2016 roku i zamieszkała w W. w wynajętym pokoju. Wnioskodawca obecnie mieszka za granicą, gdzie wyjechał w celach zarobkowych.

W dalszej części pisemnych motywów wydanego orzeczenia Sąd pierwszej instancji ustalił również, iż na dzień uprawomocnienia się wyroku wnioskodawca posiadał na rachunku bankowym oszczędności w kwocie 14.184,52 Euro, co po przeliczeniu daje kwotę 60.284,21 złotych. W dniu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego wartość 1 Euro odpowiadała kwocie 4,2477 złotych, w zaokrągleniu 4,25 złotych. Na dzień uprawomocnienia się wyroku rozwodowego uczestniczka posiadała w (...) Bank S.A środki finansowe w łącznej kwocie 10.053,24 złote. Uczestniczka posiadała także tytułem jednostek uczestnictwa w (...) L. kwotę 20.000,00 złotych. Uczestniczka przekazała wspólnemu synowi zainteresowanych pieniądze w kwocie 20.000,00 złotych należące do majątku wspólnego, bez zgody wnioskodawcy. Wnioskodawca obecnie zarabia około 2000 Euro. Zainteresowani nie mają nikogo na utrzymaniu.

Sąd zwrócił uwagę, iż małżonkowie zgodnie ustalili wartość następujących składników majątkowych: samochodu marki C. (...) - 12.000,00 zł oraz samochodu marki M. (...) - 15.000,00 zł. Natomiast, wartość nakładów dokonanych na nieruchomości położonej w S., objętej księgą wieczystą nr (...) ustalono na kwotę 226.000,00 złotych. Z kolei, wartość roślinności wchodzącej w skład nakładów na nieruchomości położonej w S., objętej księgą wieczystą nr (...) została ustalona na kwotę 7.200,00 złotych.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzą następujące ruchomości: 1) meble kuchenne o wartości 2.835,00 zł, 2) kuchnia o wartości 386,00 zł, 3) okap kuchenny o wartości 174,00 zł, 4) zmywarka o wartości 595,00 zł, 5) lodówko – zamrażarka o wartości 405,00 zł, 6) stół o wartości 94 zł, 7) krzesła o wartości 182,00 zł, 8) kuchenka mikrofalowa o wartości 81,00 zł, 9) czajnik o wartości 41,00 zł, 10) krajalnica o wartości 45,00 zł, 11) żaluzje o wartości 86,00 zł, 12) ekspres do kawy o wartości 214,00 zł, 13) żyrandol o wartości 45 zł, 14) robot kuchenny o wartości 35,00 zł, 15) patelnia o wartości 50,00 zł, 16) patelnie o wartości 30,00 zł, 17) garnki o wartości 54,00 zł, 18) Kufle o wartości 76,00 zł, 19) filtr do wody o wartości 40,00 zł, 20) uchwyt o wartości 54,00 zł, 21) garnki o wartości 1 368,00 zł, 22) dekoracje z kubkami o wartości 86,00 zł, 23) filiżanki do kawy o wartości 81,00 zł, 24) szklanki o wartości 32,00 zł, 25) kieliszki o wartości 32,00 zł, 26) talerze głębokie o wartości 48,00 zł, 27) talerze deserowe o wartości 57,00 zł, 28) talerze płytkie o wartości 30,00 zł, 29) miski szklane o wartości 32,00 zł, 30) półmiski o wartości 8,00 zł, 31) miski sałatkowe o wartości 26,00 zł, 32) miseczki małe o wartości 24,00 zł, 33) miski plastikowe o wartości 13,00 zł, 34) sztućce o wartości 47,00 zł, 35) kubki do kawy o wartości 21,00 zł, 36) serwis do kawy o wartości 97,00 zł, 37) szklanki do napoi o wartości 32,00 zł, 38) kieliszki o wartości 28,00 zł, 39) kieliszki kryształowe o wartości 49,00 zł, 40) szklanki kryształowe o wartości 58,00 zł, 41) stół o wartości 540,00 zł, 42) krzesła o wartości 756,00 zł, 43) komoda o wartości 360,00 zł, 44) witryna o wartości 358,00 zł, 45) barek o wartości 89,00 zł, 46) wieża o wartości 135,00 zł, 47) karnisz o wartości 17,00 zł, 48) firana o wartości 45,00 zł, 49) oświetlenie duże o wartości 97,00 zł, 50) oświetlenie duże o wartości 73,00 zł, 51) kryształy o wartości 50,00 zł, 52) wazony szklane o wartości 36,00 zł, 53) meble do sypialni o wartości 2 088,00 zł, 54) telewizor T. o wartości 251,00 zł, 55) żyrandol o wartości 57,00 zł, 56) karnisz o wartości 36,00 zł, 57) firana o wartości 58,00 zł, 58) meble o wartości 80,00 zł, 59) komplet wypoczynkowy o wartości 80,00 zł, 60) ławo-stół o wartości 54,00 zł, 61) wieża o wartości 41,00 zł, 62) ława o wartości 23,00 zł, 63) meble ogrodowe o wartości 135,00 zł, 64) pralka I. o wartości 81,00 zł, 65) firana o wartości 32,00 zł, 66) meble o wartości 122,00 zł, 67) stół o wartości 27,00 zł, 68) krzesła o wartości 36,00 zł, 69) odkurzacz o wartości 81,00 zł, 70) komoda o wartości 97,00 zł, 71) obraz o wartości 73,00 zł, 72) firana o wartości 15,00 zł, 73) telewizor o wartości 182,00 zł, 74) komplet wypoczynkowy o wartości 1.620,00 zł, 75) szafka pod telewizor o wartości 315,00 zł, 76) żyrandol o wartości 113,00 zł, 77) lampa stojąca o wartości 45,00 zł, 78) ława o wartości 73,00 zł, 79) żaluzja o wartości 284,00 zł, 80) dwa stojaki na płyty o wartości 87,00 zł, 81) 150 płyt o wartości 1.500,00 zł, 82) odtwarzacz o wartości 97,00 zł, 83) wazon szklany o wartości 162,00 zł, 84) przyczepa samochodowa o wartości 194,00 zł, 85) piec o wartości 680,00 zł, 86) myjka o wartości 150,00 zł, 87) prostownik o wartości 41,00 zł, 88) kosa spalinowa o wartości 120,00 zł, 89) kuchnia gazowa o wartości 27,00 zł, 90) pompa (...) o wartości 180,00 zł, 91) pompa do szamba o wartości 36,00 zł, 92) zamrażarka o wartości 400,00 zł. Wartość ruchomości została przyjęta w oparciu o opinie biegłego M. M..

Z ustaleń Sądu wynika również, iż zainteresowani posiadali środki finansowe na dzień uprawomocnienia się wyroku w łącznej kwocie 90.337,45 zł. Z czego na rachunku wnioskodawcy była to kwota 60.284,21 zł, a na rachunkach uczestniczki była to kwota 30.053,24 zł. Zainteresowani posiadali też kwotę 20.000,00 zł, która została rozdysponowana przez uczestniczkę na rzecz ich syna, bez zgody wnioskodawcy. Natomiast wnioskodawca uiścił zaległy abonament RTV w kwocie 1.064,00 zł.

Przedstawiony stan faktyczny, Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o zeznania zainteresowanych, świadków oraz zgromadzone w sprawie dokumenty w takim zakresie w jakim wzajemnie się one uzupełniają. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom uczestniczki w zakresie w jakim podała, iż rozdysponowała kwotę 20.000,00 złotych na rzecz wspólnego syna za zgodą wnioskodawcy. Uczestniczka na tę okoliczność nie przedstawiła żadnych dowodów, chociażby w postaci dowodu z zeznań syna, który powyższe potwierdziłby.

Wartość ruchomości, nakładów na nieruchomości Sąd ustalił w oparciu o opinie biegłych M. C. i M. M.. Opinie te Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Nie dostrzeżono żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności.

Sąd oddalił wniosek uczestniczki o powołanie innego biegłego, celem wyceny wartości nakładów w postaci roślinności znajdujących się na nieruchomości położonej w S., albowiem samo niezadowolenie uczestniczki z ustalonej wartości, poparte prywatną opinią nie mogą tego uzasadniać. Sąd przyjął za miarodajne wnioski opinii M. C., a dokonując oceny walorów dowodowych tej opinii, kierował się kryteriami oceny, które stanowiły poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania wyrażonego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, nie znajdując argumentów, by opinii tej waloru dowodowego odmówić i dopuścić dowód z opinii innego biegłego rzeczoznawcy.

Po dokonaniu powyższych ustaleń faktycznych, Sąd Rejonowy w Wieluniu zważył, iż zgodnie z regułą wyrażoną w art. 43 § 1 k. r. i o., oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, a więc po podziale majątku dorobkowego zainteresowani powinni otrzymać majątek o wartości równej połowie tej kwoty lub, w razie otrzymania składników o mniejszej wartości, winni otrzymać stosowną dopłatę. W świetle płynącego z ustawy domniemania i braku żądania małżonków ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, Sąd ustalił, iż udziały majątku wspólnym są równe.

Jak podkreślił Sąd pierwszej instancji, w postępowaniu o podział majątku Sąd ustala skład i wartość majątku podlegającego podziałowi (art. 684 k.p.c.). Skład majątku wspólnego ustala się według stanu na dzień ustania wspólności, przy czym podziałowi podlegają tylko te składniki, które istnieją w czasie orzekania o podziale. Ustalając w niniejszej sprawie skład majątku dorobkowego Sąd Rejonowy przyjął, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą: ruchomości o łącznej wartości 20.020,00 zł, samochód osobowy marki C. (...) o wartości 12.000,00 zł, samochód osobowy marki M. (...) o wartości 15.000,00 zł, wierzytelność w postaci nakładów na udział wynoszący 5/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) położoną w S., będącej własnością osób trzecich o wartości 191.333,30 złote, wierzytelność w postaci nakładów na udział wynoszący 1/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) położoną w S., będącym majątkiem osobistym L. G. (1) o wartości 38.866,66 zł. Tym samym, ustalając składniki majątku podlegające podziałowi Sąd orzekł, jak w punkcie I sentencji postanowienia.

Sąd Rejonowy, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, określił wartość wierzytelności z tytułu nakładów poczynionych na nieruchomości należącej do osób trzecich – tj. L. G. (2) w 4/6 częściach i U. K. w 1/6 części – na kwotę 191.333,30 zł oraz nakładów na majątek osobisty wnioskodawcy na przysługującym mu udziale w wysokości 1/6 części w/w nieruchomości na kwotę 38.866,66 zł. Sąd wskazał, iż łączna wartość nakładów wyceniona została przez biegłego na kwotę 230.200,00 zł (nakłady na budynki + roślinność).

Jak wyjaśnił Sąd pierwszej instancji, jeśli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość z tytułu nakładów dokonanych przez małżonków na nieruchomość należącą do osoby trzeciej, a żaden z małżonków nie wyraża zgody na przyjęcie tej wierzytelności w całości, Sąd dokonuje podziału majątku w ten sposób, że każdemu z małżonków przyznaje ułamkową część wierzytelności bez oznaczania jej wartości. Z kolei, określenie wartości nakładów jest konieczne w sytuacji gdy cała wierzytelność przyznana jest jednemu z małżonków, a na rzecz drugiego małżonka zasądza się spłatę.

W ocenie Sądu Rejonowego, w okolicznościach niniejszej sprawy bezspornym było, iż wnioskodawca przejmie całą wierzytelność z tytułu nakładów poczynionych na majątek osób trzecich. W związku z powyższym należało od niego zasądzić na rzecz uczestniczki spłatę z tego tytułu tj. połowę wartości nakładów budowalnych na udział wynoszący 5/6 części czyli 94.166,65 zł z kwoty 188.333,30 zł oraz połowę wartości nakładów budowalnych na udział wynoszący 1/6 części czyli 18.833,33 zł z kwoty 37.666,66 złotych. Co dało kwotę 112.999,98 zł. Według Sądu, podobnie należało rozliczyć nakłady w postaci roślinności wycenionej na kwotę 7.200,00 złotych, co w ostatecznym rozliczeniu dało kwotę 3.600,00 złotych. Spłata z tytułu wszystkich nakładów należała się uczestniczce w kwocie 116 599,98 złotych.

Jak podkreślił Sąd pierwszej instancji, rozstrzygając o sposobie podziału majątku dorobkowego zainteresowanych kierował się ogólnie w doktrynie i judykaturze przyjętą regułą, iż w takiej sytuacji mają istotne znaczenie okoliczności istniejące w chwili podziału tego majątku. Dlatego też ocena, co do tego, jaki sposób podziału najlepiej odpowiadałby usprawiedliwionym interesom każdego z małżonków, wymagała rozważenia sytuacji osobistej, majątkowej i rodzinnej małżonków (orz. SN z dnia 27 sierpnia 1979 roku, III CRN 137/79, OSN 1980, Nr 2, poz. 33). Sąd wskazał również, iż odnośnie ruchomości strony zgodnie na rozprawie ustaliły sposób ich podziału. Jedynie, jak zaznaczył Sąd Rejonowy, w przypadku przyczepki samochodowej, gdzie oboje małżonkowie byli zainteresowani jej przejęciem, Sąd przyznał ten składnik wnioskodawcy, gdyż przyczepka znajduje się w jego posiadaniu.

Wartość majątku ruchomego zainteresowanych wynosi 47.020,00 zł (dwa samochody osobowe plus pozostałe ruchomości), a zatem Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z regułą wyrażoną w art. 43 § 1 k. r. i o., po podziale majątku dorobkowego, zainteresowani powinni otrzymać majątek o wartości równej połowie tej kwoty (po 23.510,00 zł) lub, w razie otrzymania składników o mniejszej wartości, winni otrzymać stosowną dopłatę. Skoro Sąd uznał, iż wnioskodawca otrzyma składniki ruchome majątku dorobkowego o wartości 26.736,50 zł, a uczestniczka o wartości 20.283,50 zł, to uczestniczka winna otrzymać dopłatę w wysokości 3 226,50 zł.

Jak zważył Sąd pierwszej instancji zainteresowani posiadali również środki finansowe na dzień uprawomocnienia się wyroku w łącznej kwocie 90.337,45 zł, z czego na rachunku wnioskodawcy była to kwota 60.284,21 zł, a na rachunkach uczestniczki była to kwota 30.053,24 zł. Zainteresowani posiadali też kwotę 20.000,00 zł, która została rozdysponowana przez uczestniczkę na rzecz ich syna, bez zgody wnioskodawcy.

Zdaniem Sądu Rejonowego, wspólne środki finansowe zgromadzone przez zainteresowanych powinny przysługiwać zainteresowanym po połowie czyli po 45.168,72 zł, więc to wnioskodawca powinien dopłacić uczestniczce tytułem wyrównania kwotę 15.115,49 zł, którą należało pomniejszyć o kwotę 10.000,00 zł stanowiącą połowę kwoty 20.000,00 zł przekazanej przez uczestniczkę synowi, bez zgody wnioskodawcy.

Jednocześnie Sąd wskazał, iż wnioskodawca uiścił zaległy abonament RTV w kwocie 1.064,00 zł, więc uczestniczka winna partycypować w połowie w/w kosztów, tj. kwotą 532,00 zł.

Po dokonaniu powyższych rozważań, Sąd Rejonowy w Wieluniu uznał, iż uczestniczce należy się od wnioskodawcy spłata w kwocie 124.409,97 zł. Kwotę tę Sąd zasądził z terminem płatności 2 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, gdyż wnioskodawca w toku postępowania wyrażał cały czas gotować spłaty uczestniczki kwotą 120.000,00 zł, a więc zasadnym jest przypuszczenie, iż posiada gotówkę wskazanej wysokości i nie było konieczności rozkładania w/w należności na raty.

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd orzekł na podstawie art. 455 k.c. i art. 481 § 1 i 2 k.c., w brzmieniu ustawy obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz art. 481 § 1 i 2 ¹ k.c., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 09 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1830).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł, jak w pkt I, II, III sentencji postanowienia, na podstawie art. 46 k.r.i o. w zw. z art. 684 k.p.c., 688 k.p.c. i art. 622 k.p.c.

W następstwie przyznania ruchomości między zainteresowanych, zgodnie z ich zdaniem, Sąd pierwszej instancji nakazał zainteresowanym wydanie ruchomości znajdujących się w ich posiadaniu, a przyznanych na rzecz drugiego z byłych małżonków w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia na podstawie art. 46 k.r.o. i art. 624 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i w zw. z 320 k.p.c. (punkt IV postanowienia).

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł, jak w pkt V, na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. uznając, iż obie strony były w równym stopniu zainteresowane zakończeniem postępowania i winny ponieść koszty po połowie. Na koszty sądowe złożyły się: koszt sporządzenia opinii, koszt mediacji.

Ponieważ uczestniczka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika ustanowionego z urzędu Sąd przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wieluniu adwokatowi reprezentującemu uczestniczkę kwotę 2.952,00 zł, w tym kwotę 552,00 zł tytułem podatku od towarów i usług, o czym orzekł w punkcie VI sentencji.

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodziła się uczestniczka postępowania M. G., wnosząc apelację, którą zaskarżyła postanowienie w zakresie pkt I, III , V i VI.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności nieuwzględnienie wszystkich dowodów, między innymi oświadczenia notarialnego L. G. (2) – matki wnioskodawcy z dnia 22 października 2009 roku, w którym wskazywała, iż już w tamtym czasie nakłady na nieruchomość będącą przedmiotem podziału wynosiły 400.000 zł, co biegli dokonujący wyceny tejże nieruchomości, jak i Sąd I Instancji pominęli, a co w ocenie apelującego miało wypływ na ustalenie prawidłowej wartości nakładów poczynionych na nieruchomość,

- art. 328 § 2 k.p.c. „poprzez brak wskazania przyczyn, dla których Sąd pierwszej instancji dokonał podzielenia mocy dowodowej przyjętych za podstawę faktyczną dowodów, w szczególności bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych uczestniczki postępowania w zakresie uzupełniających opinii biegłych z zakresu wyceny nieruchomości, w sytuacji gdy opinie te dotknięte były poważnymi wadami”,

- § 8 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie z urzędu poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyznaniu kosztów zastępstwa procesowego poniżej stawek minimalnych.

W świetle powyższych zarzutów skarżąca, w której imieniu działał profesjonalny pełnomocnik z urzędu, wniosła o uchylenie postanowienia w zaskarżonym zakresie i przekazanie Sądowi pierwszej instancji sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o:

- zmianę postanowienia w pkt I poprzez podwyższenie wierzytelności w postaci nadkładów na udział wynoszący 5/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę o nr (...) położoną w S., objętej księgą wieczystą nr (...), będącej własnością osób trzecich oraz wierzytelności w postaci nakładów na udział wynoszący 1/6 część w prawie własności nieruchomości, stanowiącej działkę o nr (...) położoną w S., objętej księgą wieczystą nr (...), będącym majątkiem osobistym L. G. (1) z kwoty 230.196,96 zł do kwoty łącznie 400.000,00 zł,

- zmianę postanowienia w pkt III poprzez podwyższenie spłaty na rzecz uczestniczki postępowania M. G. od wnioskodawcy L. G. (1) z kwoty 124.409,97 zł do kwoty 200.000,00 zł,

- zmianę postanowienia w pkt VI poprzez przyznanie adwokatowi J. G. (1) kwoty ustalonej na podstawie § 8 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2016, poz. 1714) tj. według wartości przedmiotu zaskarżenia należności pieniężnej, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce postępowania M. G. z urzędu powiększonej o należny podatek VAT,

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz adwokata J. G. (1) kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej M. G. z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, które to koszty nie zostały poniesione ani w całości ani w części,

- zmianę postanowienia w pkt V poprzez nieobciążanie uczestniczki postępowania kosztami postępowania, z uwagi na ciężką sytuację materialną,

- zwolnienie uczestniczki postępowania z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym w całości, w tym od opłaty od apelacji w całości, gdyż nie jest ona w stanie uiścić tejże opłaty w całości ani w części bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie.

W uzasadnieniu skarżąca zarzuciła Sądowi pierwszej instancji, przy dokonywaniu oceny materiału dowodowego, pominięcie okoliczności świadczących na korzyść uczestniczki postępowania, a uwypuklenie okoliczności przemawiających na rzecz wnioskodawcy. W szczególności, zdaniem apelującej, Sąd bezzasadnie oddalił wniosek dowodowy w zakresie uzupełniającej opinii biegłych z zakresu wyceny nieruchomości w sytuacji, gdy opinie te dotknięte wadami powodują konieczność dokonania ponownej wyceny nakładów na nieruchomość, będącą przedmiotem postępowania oraz niewłaściwe przyjęcie do obliczeń wartości majątku wspólnego wyliczenia z opinii biegłego M. C. przyjmując, iż wartość nasadzeń wynosi 7.200 zł, a z opinii uzupełniającej biegłego wynika, iż wartość tych nasadzeń wynosi 8.900 zł, a więc jest niższa o 1.700 zł. Poza tym, Sąd niesłusznie uznał, iż do środków finansowych stron, które łącznie wynosiły 90.337,45 zł, należało doliczyć kwotę 20.000,00 zł „nie wiadomo skąd”, skoro kwota 20.000,00 zł przekazana synowi mieściła się już w kwocie 90.337,45 zł. Ponadto, skarżąca zarzuciła również Sądowi pierwszej instancji, iż pominął kwestię związaną ze spłatą przez uczestniczkę postępowania wspólnych zobowiązań kredytowych stron w wysokości około 20.000,00 zł, a także spłatę rachunków telewizyjnych w kwocie 1.677,70 zł. Dodatkowo, Sąd dokonując podziału ruchomości pomiędzy stronami, zaniżył spłatę na rzecz uczestniczki postępowania o kwotę 3.369 zł (apelacja k. 354-357).

W odpowiedzi na apelację uczestniczki postępowania M. G., pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o:

- oddalenie apelacji,

- zasądzenie od uczestniczki postępowania na rzecz wnioskodawcy kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie apelacyjne według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż zarzuty podniesione w apelacji, są całkowicie chybione, jako że Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się naruszenia przepisów prawa procesowego, a rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest trafne i usprawiedliwione wynikami postępowania dowodowego (odpowiedź na apelację k. 380-382).

Pismem z dnia 06 lipca 2018 roku, uczestniczka postępowania przyłączyła się do złożonej apelacji i ponownie przytoczyła wskazane wyżej zarzuty przeciwko wydanemu rozstrzygnięciu (pismo k. 385).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna i zasługuje na uwzględnienie , ale tylko i wyłącznie w zakresie dotyczącym niewłaściwego zastosowania rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, a co za tym idzie u stalenia poniżej stawek minimalnych wysokości wynagrodzenia przyznanego pełnomocnikowi uczestniczki postępowania z urzędu, o czym szczegółowo niżej.

W pozostałej bowiem części, zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu, a zgłoszone zarzuty należy uznać za chybione. W związku z tym, w pierwszej części rozważań, Sąd Okręgowy odniesie się do tych właśnie zarzutów, już na wstępie wskazując, iż Sąd drugiej instancji w całości podziela dokonane przez Sąd Rejonowy w Wieluniu ustalenia faktyczne i rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej zaskarżonego postanowienia, przyjmując je za podstawę własnego rozstrzygnięcia i odwołuje się do nich bez potrzeby ich powtarzania. Dokonując samodzielnie oceny tego materiału, Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do poczynienia ustaleń odmiennych.

Analiza zgromadzonego materiału dowodowego pozwala na stwierdzenie, że brak jest podstaw do przychylenia się do apelacji, którą oceniać należy, tylko i wyłącznie, jako polemikę z prawidłowymi ustaleniami i rozważaniami Sądu pierwszej instancji. Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia oraz odsyła do ponownej, uważnej lektury, gdyż zbędne jest w tym miejscu powielanie jego treści. Zwłaszcza, że celowo, tak obszernie, zostało to uczynione wyżej, dla podkreślenia słuszności dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń i rozważań. Podkreślenia przy tym wymaga, że analiza uzasadnienia podniesionych zarzutów, prowadzi do wniosku, iż uczestniczka postępowania M. G. polemikę z dokonaną przez Sąd pierwszej instancji oceną wiarygodności zgromadzonego materiału oraz poczynionymi w oparciu o tę ocenę ustaleniami faktycznymi, uczyniła w istocie główną osią swego środka odwoławczego.

Pełnomocnik uczestniczki postępowania w swej apelacji podniósł zarzuty naruszenia, zarówno prawa procesowego, jak i prawa materialnego. Co do zasady, w pierwszej kolejności rozważenia wymagają zarzuty naruszenia prawa procesowego, zwłaszcza że skarżący w ramach tej grupy zarzutów kwestionuje, zarówno zakres przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego, jak poczynione w sprawie ustalenia faktyczne. Dopiero bowiem, gdy zarzuty naruszenia prawa procesowego okażą się bezzasadne, możliwa jest ocena zasadności naruszenia prawa materialnego na tle ustaleń stanowiących podstawę faktyczną zaskarżonego orzeczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1997 r., II CKN 60/97, LEX Nr 30156).

Zdaniem Sądu drugiej instancji, nietrafny jest podnoszony przez skarżącą zarzut naruszenia art . 233 k.p.c., który wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, gdyż to jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art . 233 k.p.c., nie wystarczy samo przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów oraz ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. Skarżąca nie wskazała w jaki sposób Sąd meriti uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, bądź w inny sposób uchybił przepisom, wskazując jedynie, iż Sąd pierwszej instancji błędnie nie wziął pod uwagę oświadczenia L. G. (2) z dnia 22 października 2009 roku poświadczonego notarialnie, z treści którego wynikało, że nakłady na nieruchomość, objętą sprawą wynosiły 400.000,00 zł, podczas gdy zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do takich wniosków, jednocześnie nie wskazując, który to dowód uprawniałby do formułowania odmiennych wniosków, od poczynionych przez Sąd. Zwłaszcza, iż z wymienionego oświadczenia wynika, że koszty nadbudowy zostały dokonane przez małżonków, czego nikt w sprawie nie kwestionował oraz, że był na to zaciągnięty kredyt w kwocie 400.000,00 zł, czego również nikt nie podważał. Natomiast, z pewnością z przedstawionego dokumentu nie sposób wnioskować, iż wartość nakładów będących przedmiotem rozliczenia stanowi kwotę 400.000,00 zł, z czego uczestniczce postępowania powinna przypaść połowa czyli suma 200.000,00 zł.

Postawienie bowiem, zarzutu naruszenia przywołanego przepisu nie może polegać, tak jak w niniejszej sprawie, na zaprezentowaniu przez apelującą stanu faktycznego przyjętego przez nią na podstawie własnej oceny dowodów; skarżąca może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, LEX Nr 40107, z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, LEX Nr 40424).

W ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy został zebrany w sposób wyczerpujący, nie zawiera braków i jest kompletny, a decyzja Sądu pierwszej instancji została wydana w oparciu o niewadliwą i wszechstronną ocenę ujawnionych faktów i stanowiła wystarczającą podstawę do wydania zaskarżonego postanowienia, czego apelacja skutecznie nie podważyła. Sąd Rejonowy w Wieluniu w sposób obszerny i wnikliwy omówił zebrany w sprawie materiał dowodowy, wskazując na powody, które sprawiły, że określonym dowodom odmówił prawdziwości, w tym np. zeznaniom uczestniczki postępowania M. G. w części dotyczącej rozdysponowania kwoty 20.000,00 zł, z pewnością nie poprzestając jedynie, jak twierdzi skarżąca, na pomijaniu dowodów świadczących na korzyść apelującej oraz uwypuklaniu dowodów przemawiających na rzecz wnioskodawcy. Przeciwnie, Sąd Rejonowy szczegółowo, w odniesieniu do każdego źródła dowodowego, dokonał jego oceny, a następnie w sposób logiczny, tworzący spójną całość ustalił stan faktyczny sprawy i dokonał jego prawidłowej oceny. Sąd Odwoławczy nie widzi potrzeby, aby po raz kolejny przywoływać treść uzasadnienia Sądu pierwszej instancji w tym zakresie i odsyła skarżącego do jego ponownej, dokładnej analizy. Sąd Rejonowy, w sposób wyczerpujący, wyjaśnił także powody, dla których oddalił wnioski dowodowe, w tym w szczególności w zakresie uzupełniajacych opinii biegłych z zakresu szacowania nieruchomości, a Sąd Okręgowy w pełni podziela to stanowisko.

Jak trafnie podkreślił Sąd pierwszej instancji, zgodnie z przyjętą w zasadą, wartość składników wchodzących w skład majątku wspólnego i objętych podziałem Sąd ustala według cen rynkowych z chwili dokonywania działu, tj. według stanu na dzień zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 §1 k.p.c.). Ustalenie wartości składników majątku wspólnego następuje bowiem zawsze według stanu na dzień ustania wspólności i według cen z chwili orzekania o podziale, a nie z chwili ustania wspólności lub innej chwili ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2002 roku, V CZ 129/02, Legalis Nr 59656, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2018 roku, III CZP 103/17, Legalis Nr 1717964). Przedmiotem podziału staje się wówczas majątek istniejący w chwili podziału, w stanie w tej chwili stwierdzalnym, mający właśnie wtedy określoną wartość stanowiącą następnie wyznacznik wartości udziałów i podstawę rozliczeń między uczestnikami. Oczywiście punktem wyjścia jest skład majątku wspólnego w chwili powstania odrębności majątkowej (ustania wspólności), a więc powstania współwłasności w częściach ułamkowych, a ściślej przeistoczenia się wspólności łącznej (bezudziałowej) we wspólność udziałową ( art. 46 k.r.o. w zw. art. 1035 i nast. k.c.). Wszelkie zmiany majątkowe, do których doszło między chwilą ustania wspólności, a chwilą działu - samoistne, przypadkowe oraz celowe, jak np. naturalne lub fizyczne zużycie składników majątkowych, a nawet ich utrata, wzrost wartości na skutek dokonanych nakładów, obciążenia rzeczowe, sytuacja rynkowa itp. - podlegają rozliczeniu, a następnie wyrównaniu w postaci spłat lub dopłat. Nie jest także wyłączone stosowanie reguł surogacji. W takim wypadku podziałowi podlegają składniki nabyte w zamian za przedmioty objęte wcześniej wspólnością małżeńską ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2017 r., II CSK 883/16, Legalis Nr 1683867). Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż biegły dokonujący wyceny nadkładów poczynionych na nieruchomość w swej opinii wskazał, że wartość rynkowa stanowi najbardziej prawdopodobną cenę danego składnika, możliwą do uzyskania na rynku w dniu wyceny przy przyjęciu następujących założeń:

- strony umowy są od siebie niezależne, nie działają w sytuacji przymusowej oraz mają stanowczy zamiar zawarcia umowy,

- upłynął czas niezbędny do wyeksponowania nieruchomości na rynku i do wynegocjowania warunków umowy. Wartość rynkowa ma bowiem odzwierciedlać to, co potencjalny nabywca jest w stanie zapłacić np. za konkretną nieruchomość. Natomiast, wartość odtworzeniowa to koszt budowy danego budynku pomniejszony o zużycie techniczne. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy, biegły w sposób precyzyjny odniósł się do zarzutów uczestniczki postępowania w zakresie przyjętych metod dokonanych wyliczeń i wytłumaczył w jaki sposób ustalił określoną wartość nakładów. W tym stanie rzeczy, odnosząc się do zarzutu niewłaściwego przyjęcia do obliczenia wartości majątku wspólnego w postaci nasadzeń, należało zwrócić uwagę, iż zarzut ten jest bezzasadny, gdyż biegły przyjął kwotę 7.200 zł jako wartość rynkową roślinności, a nie kwotę 8.900,00 zł, która to suma odnosi się do wartości odtworzeniowej roślinności podlegającej wycenie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie przyjął w realiach przedmiotowej sprawy, sposób rozliczenia małżonków, przy uwzględnieniu sytuacji, że w chwili podziału podlegają rozliczeniu nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek stanowiący współwłasność jednego z małżonków i osób trzecich. Wierzytelność z tytułu nakładów dokonanych przez małżonków na rzecz należącą do osoby trzeciej jest objęta, jako składnik majątku wspólnego, postępowaniem o podział tego majątku. Roszczenie o zwrot nakładów dokonanych przez małżonków na nieruchomości należącej do osoby trzeciej jest prawem majątkowym, i jeśli powstało ono w czasie trwania wspólności ustawowej, wchodzi w skład majątku wspólnego, zgodnie z art. 31 i 32 k.r.o. Żaden bowiem, przepis nie wyłącza takiego prawa z majątku wspólnego. Z kolei, nie ma też przeszkód prawnych, aby tego rodzaju roszczenie zostało objęte postępowaniem o podział majątku wspólnego. Jeżeli bowiem, choćby jeden z małżonków pragnie przyznania mu całej wierzytelności, podział może być przeprowadzony w sposób, jaki w niniejszej sprawie zastosował Sąd Rejonowy, tj. przez przyznanie wierzytelności jednemu małżonkowi, oszacowanie jej wartości i zasądzenie na rzecz drugiego małżonka odpowiedniej spłaty. Małżonkowie obowiązani są wówczas wzajemnie do rękojmi za wady fizyczne i prawne, przy czym rękojmia co do wierzytelności rozciąga się także na wypłacalność dłużnika (art. 1046 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o.). Jest wówczas oczywiste, że do określenia wysokości spłaty niezbędne jest uprzednie ustalenie wartości roszczenia. Jednakże i w takiej sytuacji ustalenie to nie ma mocy wiążącej w stosunku do dłużnika wierzytelności. Małżonek, któremu przyznano wierzytelność w całości, będzie mógł ją zrealizować w drodze odpowiedniego powództwa przeciwko dłużnikowi. Jeżeliby wynik procesu lub egzekucji był dla małżonka, któremu przyznano roszczenie, mniej korzystny niż kwota przyjęta do rozliczenia w postępowaniu o podział majątku, małżonek ten będzie mógł skorzystać z rękojmi przewidzianej w art. 1046 k.c. (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 03 kwietnia 1970 r., III CZP 18/70, Legalis Nr 14479, z dnia 19 grudnia 1973 roku, III CZP 65/73, Legalis Nr 17610, z dnia 11 maja 1978 roku, III CZP 103/77, Legalis Nr 20859). Specyfika nakładu pochodzącego z majątku wspólnego na nieruchomość, która nie należy do tej masy majątkowej, polega na tym, że do majątku wspólnego wchodzi tylko wierzytelność pieniężna stanowiąca jego równowartość. Nieobjęcie tego roszczenia postanowieniem o podziale skutkuje utratą możliwości późniejszego zgłoszenia tego roszczenia przez jednego z małżonków w stosunku do drugiego (art. 567 § 3 w zw. z art. 618 § 2 i 3, art. 686 i art. 688 k.p.c.). Na skutek nakładów dokonanych przez małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej na cudzą rzecz powstają roszczenia przewidziane w przepisach o rozliczeniach między posiadaczem, a właścicielem ( art. 226, 227 i 231 k.c.). Roszczenia takie przysługują oczywiście obojgu małżonkom wspólnie i jako takie wchodzą w skład ich majątku dorobkowego, a skoro tak, to muszą one być objęte postępowaniem o podział majątku wspólnego (chyba że zachodziłaby podstawa do ich wyłączenia z podziału - art. 1038 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o.). W konsekwencji wymienione roszczenia mogą być przyznane - oczywiście po określeniu ich wartości przez sąd - w postanowieniu o podziale majątku wspólnego bądź jednemu, bądź drugiemu małżonkowi. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy przyznał całą wierzytelność wnioskodawcy, w związku z tym przy pomocy biegłych dokonał oszacowania jej wartości i zasądzenia na rzecz drugiego małżonka – uczestniczki postępowania, spłaty.

Na marginesie należy wskazać, iż ewentualne pominięcie w postępowaniu o podziale majątku wspólnego wierzytelności z tytułu nakładów poczynionych z tego majątku w czasie trwania wspólności majątkowej na nieruchomość stanowiącą własność osoby trzeciej nie pozbawia jednak żadnego z byłych małżonków możliwości dochodzenia połowy tej wierzytelności w późniejszym terminie od tej osoby trzeciej. W przedmiotowej sprawie nieobjęcie postanowieniem o podziale majątku, wierzytelności przysługującej z tytułu nakładów na nieruchomość stanowiącą współwłasność, pozbawia uczestniczkę postępowania dochodzenia wierzytelności jedynie od męża, nie ogranicza natomiast jej uprawnień w stosunku do teściowej i szwagierki, będących osobami trzecimi i ponoszącymi odpowiedzialność za istniejący (ciążący na nieruchomości) dług. Orzeczenie o podziale nie może rozstrzygać stosunku między tą osobą i uczestnikami postępowania działowego, a osoba trzecia, niebędąca uczestnikiem tego postępowania, nie może powoływać się na prekluzję wynikającą z art. 618 § 3 k.p.c. ( por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1987 r., III CZP 3/87, Legalis Nr 25714).

Z kolei, przechodząc do oceny dalszych zarzutów apelacji, podkreślić należy, iż na etapie postępowania apelacyjnego nie może podlegać również rozliczeniu kwota 1.677,00 zł dotycząca uregulowanego abonamentu telewizyjnego, gdyż nie została zgłoszona przez uczestniczkę postępowania do zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji. O zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny sąd orzeka bowiem, wyłącznie na wniosek zgłoszony w postępowaniu w pierwszej instancji, a domagający się ich zwrotu zobowiązany jest dokładnie określić te żądania, zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Stosownie zaś do art. 321 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c, żądaniami tymi Sąd jest związany (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2018 r., I CSK 215/17, Legalis Nr 1768192). Tożsame uzasadnienie odnosi się do zarzutu dotyczącego pominięcia przez Sąd „kwestii związanych ze spłatą wspólnych zobowiązań kredytowych stron w wysokości około 20.000 zł przez uczestniczkę postępowania”. Po pierwsze nie został on zgłoszony przed sądem pierwszej instancji, a ponadto, na podstawie załączonych do apelacji dokumentów (k. 366-369), nie sposób go zweryfikować pod kątem zasadności i wysokości, w tym w szczególności w zakresie tego, kiedy i na jaki cel ewentualny kredyt został zaciągnięty.

Nie ma racji skarżąca, iż Sąd nieprawidłowo wyliczył środki pieniężne posiadane przez małżonków, skoro trafnie, w oparciu o złożone do akt sprawy i miarodajne w tym zakresie dokumenty ustalono, iż uczestniczce postępowania powinna przypaść dopłata w kwocie 15.115,49 zł, pomniejszona o kwotę 10.000,00 zł z kwoty 20.000,00 zł przekazanej synowi stron czyli łącznie 5.115,49 zł.

Natomiast, w ocenie Sądu Okręgowego, nie sposób zweryfikować zarzutu, iż Sąd pierwszej instancji, dokonując podziału ruchomości pomiędzy stronami zaniżył spłatę na rzecz uczestniczki o sumę 3.369,00 zł, gdyż nie wskazano na czym miałoby to „rzekome zaniżenie” polegać, a zebrany i uznany za wiarygodny materiał dowodowy dotyczący tych zagadnień nie zawiera żadnych nieprawidłowości.

Nietrafny jest także, podnoszony przez pełnomocnika uczestniczki postępowania zarzut naruszenia prawa procesowego w postaci art . 328 § 2 k.p.c. Zgodnie bowiem z treścią powołanego przepisu motywy wyroku powinny zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia tj. wskazanie faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a także wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Z kolei sporządzenie uzasadnienia w sposób nie w pełni odpowiadający stawianym mu wymaganiom może stanowić usprawiedliwioną podstawę apelacji jedynie wtedy, gdy z tego powodu orzeczenie nie poddaje się kontroli sądu drugiej instancji (por. wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie - z dnia 20 listopada 2008 r., VI ACa 384/08, LEX Nr 504051, z dnia 10 stycznia 2013 r., III APa 63/12, LEX Nr 1254543). W niniejszej sprawie, zdaniem Sądu Okręgowego, taka sytuacja nie zachodzi. Nie ulega bowiem wątpliwości, że uzasadnienie zaskarżonego postanowienia odpowiada wymogom wskazanego przepisu, zawierając wszystkie konieczne elementy, co pozwoliło na merytoryczną kontrolę orzeczenia. Samo subiektywne przekonanie pełnomocnika uczestniczki postępowania, iż dokonano tego w sposób niedostateczny, nie może w żadnej mierze stanowić uzasadnienia dla efektywnego postawienia zarzutu naruszenia art . 328 § 2 k.p.c.

Jak już wyżej na to wskazywano, dokonując samodzielnie oceny zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd drugiej instancji nie znalazł podstaw do poczynienia ustaleń odmiennych lub ich uzupełnienia w zakresie zakreślonym granicami apelacji. Wbrew twierdzeniom skarżącej, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał wyliczenia należnej uczestniczce postępowania spłaty z tytułu wierzytelności, która została przyznana na wyłączną własność wnioskodawcy L. G. (1).

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy został zebrany w sposób wyczerpujący, a decyzja Sądu pierwszej instancji została wydana w oparciu o niewadliwą i wszechstronną ocenę ujawnionych faktów i stanowiła wystarczającą podstawę do wydania zaskarżonego postanowienia, czego apelacja skutecznie nie podważyła. Fakt, iż uczestniczka postępowania inaczej interpretuje zgromadzony materiał dowodowy i wyciąga na tej podstawie odmienne wnioski nie może stanowić samoistnej podstawy do uwzględnienia apelacji. Tym samym, zdaniem Sądu Okręgowego, a wbrew twierdzeniom skarżącej, Sąd Rejonowy, poza kwestią ustalenia wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu, w sposób prawidłowy rozpoznał przedmiotową sprawę, a co za tym idzie słusznie orzekł o kosztach postępowania uznając, iż obie strony były w równym stopniu zainteresowane zakończeniem postępowania i winny ponieść koszty po połowie.

Z uwagi na powyższe, apelację w zakresie pkt I, III i V wydanego postanowienia z dnia 06 marca 2018 roku, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., należało oddalić, jako bezzasadną, o czym orzeczono, jak w pkt 3.

Z kolei, zdaniem Sądu Okręgowego, apelacja uczestniczki postępowania okazała się zasadna, w zakresie ustalenia kwoty wynagrodzenia przyznanego reprezentującemu ją

pełnomocnikowi z urzędu.

W tym stanie rzeczy, w oparciu o treść art. 386 § k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., zaskarżone postanowienie należało zmienić w pkt VI w ten sposób, iż kwotę przyznaną adwokatowi J. G. (1) z tytułu zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce postępowania z urzędu podwyższyć z kwoty 2.952,00 zł do kwoty 4.428,00 zł, mając na względzie treść § 6 pkt 6 w zw. § 7 pkt 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, tj. z dnia 25 lutego 2013 r., (Dz.U. z 2013 r. poz. 461), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 roku czyli w dacie wpływu przedmiotowej sprawy - 14 grudnia 2015 roku). W ocenie Sądu drugiej instancji, dopiero tak ustalona kwota odpowiada charakterowi sprawy, nakładowi pracy pełnomocnika i jest zgodna z obowiązującymi stawkami (pkt 1 postanowienia).

W tym miejscu wskazać także należy, iż Sąd Rejonowy nie ustrzegł się oczywistych omyłek w wyliczeniach, a raczej w ich oznaczeniu w orzeczeniu, podczas gdy prawidłowe kwoty zostały przyjęte przez Sąd do wzajemnych rozliczeń między zainteresowanymi. W związku z tym w pkt I1) zaskarżonego orzeczenia omyłkowo wpisano kwotę 191.333,30 zł przy określeniu wysokości wierzytelności, zamiast prawidłowej kwoty 194.333,33 zł. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 350 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., sprostował z urzędu oczywistą omyłkę rachunkową (pkt 2 postanowienia).

Mając na uwadze, iż uczestniczka postępowania M. G. w postępowaniu apelacyjnym korzystała z pomocy pełnomocnika z urzędu, Sąd Okregowy w oparciu o treść § 8 pkt 6 w zw. z § 16 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, Dz. U. z 2017 r., poz. 1796, przyznał adwokatowi J. G. (1) od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Wieluniu, kwotę 2.214,00 zł (brutto), gdyż taka kwota odpowiada charakterowi sprawy, nakładowi pracy pełnomocnika i jest zgodna z obowiązującymi stawkami (pkt 4 postanowienia).

O pozostałych kosztach postępowania apelacyjnego, jak w pkt 5 Sąd Odwoławczy orzekł w oparciu o treść art. 520 § 1 k.p.c. W postępowaniu nieprocesowym nie ma „pojedynku” dwóch przeciwstawnych stron, dlatego też nie można mówić o przegrywającym, który powinien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu, zgodnie z ogólną zasadą płynącą z treści art. 98 § 1 k.p.c. Przeciwnie, z treści całego art. 520 k.p.c. wynika, że ustawodawca zakłada, iż w zasadzie uczestnicy postępowania są w tym samym stopniu zainteresowani jego wynikiem, a orzeczenie sądu udziela ochrony prawnej każdemu z nich. Dlatego ten, kto poniósł koszty sądowe lub koszty zastępstwa procesowego, nie uzyska zwrotu wydanych kwot od innego uczestnika, lecz także nie jest obowiązany do zwracania kosztów poniesionych przez innego uczestnika. Jedynie wyjątkowo, jeżeli uczestnicy w różnym stopniu byli zainteresowani wynikiem postępowania, albo jeżeli ich interesy były sprzeczne, sąd może orzec na zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 520 § 2 k.p.c.) lub na zasadzie zawinienia (art. 520 § 3 k.p.c.). W niniejszej sprawie, jak zwracał już na to uwagę także Sąd Rejonowy, zarówno wnioskodawca, jak i uczestniczka postępowania, byli w równym stopniu zainteresowani rozstrzygnięciem sprawy tj. dokonaniem podziału majątku wspólnego.