Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 29.01.2018r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, sygn. akt X P 281/17, po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. W. przeciwko Politechnice (...) w Ł. o przywrócenie do pracy oddalił powództwo, a także nie obciążył powódki A. W. kosztami zastępstwa procesowego pozwanego.

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

A. W. była zatrudniona w Politechnice (...) w Ł. od 1.10.1997r. na podstawie mianowania, ostatnio na stanowisku starszego wykładowcy .

Pozwany oświadczeniem woli z 20.02.2015r. doręczonym powódce A. W. rozwiązał stosunek pracy bez wypowiedzenia z powodu niedostarczenia w wyznaczonym terminie orzeczenia potwierdzającego zdolność do pracy na zajmowanym stanowisku, wydanego przez lekarza prowadzącego badania okresowe lub kontrolne .

Sąd Okręgowy w Łodzi VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 29.10.2015 r. w sprawie VII Pa 224/15 na skutek apelacji powódki A. W. od wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi XI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 30.06.2015r. w sprawie XI P 140/15 zmieniał zaskarżony wyrok w punkcie 1 i 2 w ten sposób, że przywrócił A. W. do pracy w Politechnice (...) w Ł. na poprzednich warunkach

W związku z prawomocnym wyrokiem z 29.10.2015r. w sprawie VII P 224/15 powódka A. W. zgłosiła pracodawcy Politechnice (...) w Ł. gotowość do podjęcia pracy.

Pracodawca skierował powódkę A. W. na kontrolne badania lekarskie zgodnie z art. 229 k.p.

Orzeczeniem Lekarskim nr (...) z 29.03.2016r. lekarz medycyny pracy Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł., stosownie do art. 43 pkt 2 i art. 229 § 4 ustawy z dnia 26.06.1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1502 z późn. zm.) orzekł, że A. W. wobec istnienia przeciwskazań zdrowotnych jest niezdolna do wykonywania pracy na stanowisku starszego wykładowcy.

Senat Politechniki (...) uchwałą z 27.04.2016r. na mocy §58 Statutu Politechniki (...) pozytywnie zaopiniował wniosek Rektora PŁ o rozwiązanie stosunku pracy z mianowanym nauczycielem akademickim A. W. z powodu istnienia przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku starszego wykładowcy, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim nr (...) Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. z 29.03.2016 r.

Powódka nie była członkiem związków zawodowych.

Na podstawie art. 125 w zw. z art. 123 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z 27.07.2015 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 572 ze zm.) oraz § 58 Statutu Politechniki (...) z 29.04.2015r., Rektor Politechniki (...) w dniu 15.06.2016r. rozwiązał z A. W. stosunek pracy za wypowiedzeniem z końcem semestru tj. z dniem 30.09.2016 r. z powodu istnienia przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku starszego wykładowcy, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim nr (...) Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. z 29.03.2016 r.

U powódki A. W. z punktu widzenia psychologicznego, psychiatrycznego i biegłego z zakresu medycyny pracy rozpoznano schizofrenię paranoidalną w okresie zaostrzenia choroby, niedoczynność tarczycy w okresie hormonalnej suplementacji i zaburzenia rytmu serca w wywiadzie. Z psychologicznego punktu widzenia u powódki stwierdzono przede wszystkim sztywną, negatywną ocenę działań ze strony pracodawcy wobec jej osoby. Powódka nie jest z kolei krytyczna w ocenie własnych zachowań. Formułowane w jej kierunku oceny interpretuje jako krzywdzące i szkodzące oraz mające wymiar celowego, zorganizowanego działania. Wypowiedzi badanej mają wymiar urojeniowej interpretacji sytuacji w pracy, co jest związane z długoletnim procesem psychotycznym. A. W. ma objawy przewlekłej choroby psychiatrycznej pod postacią schizofrenii paranoidalnej. Stan taki ma miejsce od 2014 r. Nie było w przypadku powódki korekty leczenia farmakologicznego ze strony lekarza prowadzącego. Doszło do dużego nasilenia objawów u powódki. W październiku 2016 r. powódka była hospitalizowana psychiatrycznie bez zgody w trybie nagłym. Tryb nagły dotyczy sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta lub osób z otoczenia. Doszło więc w przypadku powódki do dużego nasilenia objawów. Choroba psychiatryczna rokuje powrót do zdrowia powódki i odzyskanie zdolności do pracy, ale po odpowiednim leczeniu farmakologicznym. Powódka nie wyraziła jednak zgody na korektę leczenia farmakologicznego, które jest niezbędne. Jeżeli bowiem nie włączy się intensywnego leczenia farmakologicznego, treści urojeniowe powódki mogą się nasilać. Choroba powódki nie cofnie się samoistnie. Z powodu zaostrzenia procesu chorobowego, powódka wymaga obecnie intensywnego leczenia. Przyczyną niezdolności powódki do pracy jest zaostrzony przebieg choroby psychiatrycznej – schizofrenii paranoidalnej. Początkową datą niezdolności do pracy A. W. był dzień 4.03.2015r., kiedy rozpoczął się okres długotrwałej niezdolności do pracy z przyczyn psychiatrycznych. Występowały przeciwskazania do pracy na stanowisku starszego wykładowcy w dacie wystawienia orzeczenia przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy z 29.03.2016r. Powódka w aktualnym stanie zdrowia jest niezdolna do ostatnio wykonywanej pracy na stanowisku starszego wykładowcy na Politechnice (...) w Ł. w okresie co najmniej do końca 2017r., a następnie winna być poddana badaniu kontrolnemu. Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 1.09.2015r. w związku z ubieganiem się o świadczenia z ubezpieczenia społecznego o tym, iż powódka nie jest niezdolna do pracy należy uznać za błędne.

Sąd I instancji wyjaśnił, że biegli sądowi z zakresu psychologii, psychiatrii i medycyny pracy ustosunkowali się do zgłoszonych zastrzeżeń stron wskazując, że niezdolność do pracy powódki na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy powstała od 4.03.2015 r., od kiedy A. W. rozpoczęła długotrwały zasiłek chorobowy z przyczyn psychiatrycznych i trwa nieprzerwanie co najmniej do dnia wydania łącznej opinii sądowej biegłych z zakresu psychologii, psychiatrii i medycyny pracy tj. do sierpnia 2017 r., wskazując, że przy takim nasileniu objawów, który zaobserwował zespół biegłych wydających opinię, niemożliwy jest powrót powódki do wykonywania obowiązków służbowych na stanowisku, jaki zajmowała wcześniej. W dacie doręczenia powódce wypowiedzenia umowy o pracę, orzeczenia wskazujące na przeciwwskazania do pracy przez powódkę były właściwe i dotyczyły czasowej niezdolności do pracy, z uwagi na zaostrzenie objawów choroby pod postacią schizofrenii paranoidalnej. Sąd Rejonowy wskazał, że konsultant ZUS-u w ocenie biegłej sądowej z zakresu psychiatrii i biegłego z zakresu medycyny pracy nie wydał prawidłowego orzeczenia, tym bardziej, że lekarz prowadząca powódkę - lekarz psychiatra dr S.-C. wystawiła zaświadczenie o niezdolności do pracy A. W. w październiku 2016 r., a wkrótce po tym doszło do hospitalizacji powódki w trybie nagłym, który dotyczy sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta lub osób z otoczenia. Sąd I instancji argumentował, że z powodu zaostrzenia procesu chorobowego, powódka wymaga obecnie intensywnego leczenia, dodając, że wskazane jest wydanie ponownego orzeczenie o zdolności do pracy lub braku tejże zdolności poprzedzone ponownym badaniem kontrolnym psychologicznym i psychiatrycznym w styczniu 2018 r. Powódka w aktualnym stanie zdrowia jest niezdolna do ostatnio wykonywanej pracy na stanowisku starszego wykładowcy na Politechnice (...) w Ł..

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że biegli z zakresu psychologii, psychiatrii i medycyny pracy w sposób jasny wskazali szczegółowo wszystkie podstawy dokonanych przez siebie ustaleń, w efekcie czego tenże Sąd w pełni uznał wartość dowodową łącznej opinii biegłych sądowych podzielając, jako przekonujące, wnioski wypływające z jej treści.

W ocenie Sądu I instancji opinie biegłych, którzy dysponowali dokumentacją lekarską powódki, a także dokonali badania w zakresie swej specjalności, są rzetelne i nie zawierają braków, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, wobec czego brak okoliczności pozwalających na ich zdyskredytowanie. Jednocześnie Sąd Rejonowy zaznaczył, że po uzupełnieniu łącznej opinii przez biegłych sądowych z zakresu psychologii, psychiatrii i medycyny pracy strony nie zgłaszały innych zastrzeżeń.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika powódki o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. C. (lekarza psychiatry prowadzącego powódkę) oraz wnioski dowodowe pełnomocnika pozwanego w przedmiocie dopuszczenia dowodu z zeznań zgłoszonych świadków, albowiem celem n/n postępowania jest wykazanie na podstawie obiektywnych dokumentów w postaci opinii biegłych z zakresu psychologii, psychiatrii i medycyny pracy, jaki jest faktyczny stan zdrowia powódki A. W., podkreślając, że Sąd ma obowiązek korzystania z opinii biegłych sądowych, czyli osób niezwiązanych w jakikolwiek sposób nie tylko ze stronami postępowania, ale również sądem, jeśli okoliczności sprawy wymagają wiedzy stricte fachowej. Sąd Rejonowy wyjaśnił też, że choć strony postępowania, w tym pozwana wnioskowały o przesłuchanie świadków na okoliczność istnienia konfliktu pomiędzy powódką a jej bezpośrednim przełożonym, to jednak okoliczności te były nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

Sąd I instancji argumentował, że przedmiotem n/n postępowania była ocena zasadności rozwiązania z powódką stosunku pracy za wypowiedzeniem z powodu istnienia przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku starszego wykładowcy, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim nr (...) Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. z dnia 29 marca 2016 r., gdyż powódka zakwestionowała podstawę wskazaną w oświadczeniu o rozwiązaniu z nią stosunku pracy za wypowiedzeniem z uwagi na to, że w jej opinii orzeczenie Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. nie było wydane w oparciu o rzetelne badanie powódki, z pominięciem historii choroby, jej przebiegu i leczenia w poradni specjalistycznej.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że do powódki jako mianowanego nauczyciela akademickiego znajdują zastosowanie przepisy art. 123 ust. 1, art. 124 ust. 1 i 2, art. 125, art. 128 ust. 1 i 2, art. 136 ust. 1 ustawy z 27.07.2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 2183 - dalej ustawa o szkolnictwie wyższym), akcentując, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalone należy uznać stanowisko, że odnośnie nauczycieli akademickich w sprawach nieuregulowanych w w/w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu pracy w zakresie wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy. Sąd I instancji wskazał, że sam fakt, że przepisy Kodeksu Pracy posługują się pojęciem umowy o pracę (art. 45 k.p. i art. 56 k.p.) w części odnoszącej się do roszczeń pracownika z tytułu wadliwego wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy z nominacji przez pracodawcę nie może niweczyć żądania powoda, gdyż inne rozumienie tych odesłań oznaczałoby - w szczególności - brak możliwości stosowania Kodeksu pracy, podkreślając, że w tym przypadku nie powinno budzić wątpliwości, że te roszczenia pracownika są sprawami nieuregulowanymi w rozumieniu art. 5 k.p. i art. 136 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym, albowiem bez stosowania odpowiednich przepisów Kodeksu pracy brak byłoby sankcji naruszenia przez pracodawcę przepisów o wypowiedzeniu i rozwiązaniu stosunku pracy mianowanego nauczyciela akademickiego. W konkluzji Sąd Rejonowy stwierdził, że podstawę rozstrzygania w n/n sprawie stanowią, obok przepisów Kodeksu pracy, unormowania zawarte w ustawie o szkolnictwie wyższym.

Po przytoczeniu treści art. 45 §1 i art. 30 § 4 k.p., Sąd Rejonowy argumentował, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem przyjmuje się, że Sąd Pracy, w przypadku zgłoszenia roszczenia w oparciu o przywołany wyżej przepis, ocenia zasadność wypowiedzenia umowy o pracę w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę, akcentując, że kryteriami tej oceny są ustalenia w zakresie konkretyzacji przyczyny wypowiedzenia, jej rzeczywistości oraz jej weryfikacja jako przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie i podkreślając, że przyczyna wypowiedzenia powinna być tak na piśmie sformułowana, aby pracownik wiedział i rozumiał, z jakiego powodu pracodawca dokonuje wypowiedzenia i mógł zadecydować o ewentualnym wniesieniu lub zaniechaniu wniesienia odwołania do sądu. Sąd I instancji podkreślił, że wskazanie tej przyczyny lub przyczyn przesądza o tym, że spór przed sądem pracy może się toczyć tylko w ich granicach, dodając, że okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za zasadnością wypowiedzenia umowy. W konkluzji Sąd Rejonowy stwierdził, że wypowiedzenie musi być uzasadnione, a wskazana przyczyna wypowiedzenia prawdziwa i konkretna, zaś okoliczności uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy powinny istnieć najpóźniej w dacie złożenia pracownikowi oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę, akcentując, że istnienie uzasadnionych powodów wypowiedzenia umowy o pracę jest materialnoprawną przesłanką dopuszczalności wypowiedzenia, a zarazem stanowi ograniczenie swobody rozwiązywania stosunku pracy z inicjatywy pracodawcy.

Sąd I instancji argumentował, że celem powołanego przepisu jest zapewnienie pracownikowi, w razie ewentualnego sporu z pracodawcą gwarancji, że ocena zasadności wypowiedzenia mu umowy o pracę będzie rozważana tylko w granicach przyczyn w nim wskazanych, zaś obowiązek konkretnego wskazania przyczyny wypowiedzenia ma umożliwić pracownikowi obronę przed zarzutami, a sądowi pracy – sprawdzenie, czy wypowiedzenia umowy o pracę dokonano zgodnie z prawem, zweryfikowanie zaistnienia i zasadności danej przyczyny.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że w n/n sprawie pracodawca jako przyczynę rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem z końcem semestru tj. z dniem 30.09.2016r. powołał art. 125 ustawy o szkolnictwie wyższym, wobec czego ta przyczyna określa granice n/n postępowania. Sąd I instancji zaznaczył, że oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z mianowanym nauczycielem akademickim winno odpowiadać rygorom sformułowanym w art. 30 k.p., dodając, że inna ważna przyczyna w rozumieniu art. 125 ustawy o szkolnictwie wyższym, to taka, która w odróżnieniu od „zwykłego wypowiedzenia umowy o pracę”, powinna cechować się „ważnością”, istotnością z punktu widzenia interesu pracodawcy, ale też ochrony trwałości stosunku pracy opartego na mianowaniu, wobec czego nie wystarczy jakakolwiek przyczyna, ale taka, która są wagą uzasadnia wypowiedzenie stosunku pracy z mianowania. Sąd Rejonowy podkreślił, że tym samym ustawa o szkolnictwie wyższym dopuszcza wypowiedzenie stosunku pracy z mianowania w znacznie węższym zakresie niż kodeks pracy. Powołując się na judykaty Sądu Najwyższego, Sąd I instancji wyjaśnił, że przyczyną taką może być znaczny niedobór zajęć, brak kwalifikacji albo trudna sytuacja finansowa wydziału uczelni oraz orzecznictwo wyraźnie wskazują na określoną funkcję rozwiązania przyjętego w art. 125 oraz przykładowe sytuacje, które pozwalają stwierdzić "ważną przyczynę". "Inne ważne przyczyny", to przyczyny, które uniemożliwiają dalsze zatrudnienie nauczyciela mianowanego na czas nieokreślony na zajmowanym stanowisku, w sytuacji gdy inne przepisy ustawy nie określają odrębnych konsekwencji wystąpienia takiej przyczyny. Sąd Rejonowy zaakcentował, że sformułowanie użyte w art. 125 ustawy o szkolnictwie wyższym zawiera w swojej treści pojęcie nieostre – „inne ważne przyczyny”, przez co dyspozycja art. 125 w/w ustawy, pozostawia pewną swobodę decyzyjną powierzoną Rektorowi uczelni uzasadnioną niemożliwością uregulowania wszelkich możliwych sytuacji, albowiem podjęcie próby takiego uszczegółowienia prowadziłoby do zbytniej kazuistyki przepisu, a jednocześnie nie dałoby zamierzonego efektu w związku z brakiem możliwości przewidzenia wszelkich sytuacji jakie mogłyby mieć miejsce i być jednocześnie zakwalifikowane do tej kategorii spraw. Sąd Rejonowy wskazał, że powyższe oznacza, że należy w każdym postępowaniu indywidualnie, przez pryzmat konkretnej sytuacji, konkretnych zdarzeń i naruszeń oceniać, czy rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z mianowanym nauczycielem akademickim z „innych ważnych przyczyn” jest zasadne.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że pozwana Politechnika (...) w Ł. na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 29.10.2015r. w sprawie VII Pa 224/15 przywróciła A. W. do pracy, która zgłosiła pracodawcy gotowość do podjęcia pracy. Sąd I instancji stwierdził, że pracodawca zgodnie z art. 229 §4 k.p. skierował powódkę na kontrolne badania lekarskie, podkreślając, że pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, natomiast pracownik zobowiązany jest dostarczyć pracodawcy zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do zatrudnienia na danym stanowisku, a nadto - w myśl art. 211 pkt 5 k.p. - obowiązany jest stosować się do wskazań zawartych w orzeczeniu lekarza orzecznika. Sąd Rejonowy stwierdził, że przedstawienie przez pracownika zaświadczenia nieoddającego rzeczywistego obrazu jego zdrowia może być kwalifikowane jako naruszenie obowiązku przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy (lojalnego zachowania się stron stosunku pracy), a co najmniej powinności przestrzegania w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. Sąd I instancji zaakcentował, że pracownik zamierzający powrócić do pracy dla skutecznego uchronienia się przed następstwem długotrwałej absencji chorobowej (np. rozwiązaniem przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia), nie tylko powinien poddać się kontrolnym badaniom lekarskim, lecz musi też uzyskać - po przeprowadzeniu takiego badania - zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania dotychczasowej pracy (potwierdzające odzyskanie zdolności do pracy). Jednocześnie Sąd Rejonowy wyjaśnił że obowiązek pracodawcy dotyczący skierowania pracownika na badania lekarskie powstaje dopiero wówczas, gdy pracownik w sposób wyraźny i niebudzący wątpliwości zgłasza swoją gotowość do pracy, a aktualnym orzeczeniem lekarskim w rozumieniu art. 229 § 4 k.p. jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której ma być dopuszczony do pracy, które zachowuje aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika.

W ocenie Sądu Rejonowego pracodawca w sposób konkretny wskazał przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę powołując się na przepis art. 125 ustawy o szkolnictwie wyższym, gdyż „inną ważną przyczyną” wypowiedzenia powódce stosunku pracy za wypowiedzeniem na podstawie w/w przepisu, było istnienie przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku starszego wykładowcy, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim nr (...) Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. z 29.06.2016r., skoro zgodnie z art. 229 §4 K.p., pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Jak bowiem stanowi rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.05.1996r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 69 poz.332 ze zm.) w § 2 ust.5, badania profilaktyczne kończą się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku albo istnienie przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Sąd I instancji zaakcentował, że powódka konsekwentnie domagała się przywrócenia do pracy i kwestionowała podstawę wskazaną w oświadczeniu o rozwiązaniu z nią stosunku pracy za wypowiedzeniem ponieważ jej zdaniem orzeczenie Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. nie było wydane w oparciu o rzetelne badanie powódki, z pominięciem historii choroby, jej przebiegu i leczenia w poradni specjalistycznej, natomiast strona pozwana powoływała się na istnienie przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku starszego wykładowcy, stwierdzonych podważanym przez powódkę orzeczeniem lekarskim z 29.03.2016 r.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że pominął w ustaleniach faktycznych sprawy i rozważaniach kwestie relacji bezpośredniego przełożonego z powódką, ponieważ wskazana i rzeczywista przyczyna wypowiedzenia powódce umowy nie jest z tym związana, podkreślając, że przedmiotem oceny pozostawało, czy ustalenia faktycznego stanu zdrowia A. W. stanowiące przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę za wypowiedzeniem stwierdzone w w/w orzeczeniu lekarskim z 29.06.2016 r. i wskazujące na przeciwwskazania do podjęcia pracy na zajmowanym przez powódkę dotychczasowym stanowisku były właściwe.

Sąd pierwszej instancji argumentował, że biegli potwierdzili, że powódka ma objawy przewlekłej schizofrenii paranoidalnej w okresie zaostrzenia choroby i z powodu zaostrzenia procesu chorobowego wymaga obecnie intensywnego leczenia farmakologicznego, a stan taki istnieje od marca 2015 r. do dnia badania powódki przez biegłych sądowych tj. do sierpnia 2017 r., przy czym w październiku 2016 roku powódka była hospitalizowana psychiatrycznie bez zgody w trybie nagłym, który dotyczy sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta lub osób z otoczenia. Z powyższego Sąd Rejonowy wywodził, że doszło w przypadku powódki do dużego nasilenia objawów schizofrenii paranoidalnej, dodając, że choroba psychiatryczna rokuje powrót do zdrowia powódki i odzyskanie zdolności do pracy, ale po intensywnym leczeniu farmakologicznym. Jednocześnie Sąd I instancji wskazał, że powódka nie wyraziła zgody na korektę leczenia farmakologicznego, które jest niezbędne, aby treści urojeniowe powódki się nie nasiliły, akcentując, że choroba schizofrenii paranoidalnej nie cofnie się samoistnie. Sąd Rejonowy argumentował, że zdaniem biegłych sądowych, wskazane jest jednocześnie wydanie ponownego orzeczenie o zdolności do pracy lub braku tejże zdolności poprzedzone ponownym badaniem kontrolnym psychologicznym i psychiatrycznym w styczniu 2018r., ponieważ według opinii biegłych do końca 2017 r. powódka w aktualnym stanie zdrowia jest niezdolna do ostatnio wykonywanej pracy na stanowisku starszego wykładowcy na Politechnice (...) w Ł., a przyczyną tej niezdolności jest zaostrzony przebieg choroby psychiatrycznej – schizofrenii paranoidalnej. Sąd I instancji stwierdził, że zgodnie z opinią biegłych sądowych, w dacie doręczenia powódce wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę, orzeczenie Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. z 29.03.2016 r. wskazujące na przeciwwskazania do pracy przez powódkę było właściwe z uwagi na zaostrzenie objawów choroby pod postacią schizofrenii paranoidalnej. W konkluzji Sąd Rejonowy stwierdził, że w świetle ustaleń faktycznych, w tym ustaleń poczynionych na podstawie łącznej opinii biegłych sądowych z zakresu psychologii, psychiatrii i medycyny pracy, oraz oceny materialnoprawnej, przyczyna wypowiedzenia powódce umowy o pracę za wypowiedzeniem okazała się nie tylko wystarczająco konkretna i zrozumiała. W efekcie Sąd Rejonowy oddalił powództwo uznając, że dokonane powódce wypowiedzenie jest zgodne z prawem i uzasadnione, a także spełnia wszelkie przesłanki formalne, jakie przewidziane są dla jego skuteczności, albowiem powódka w aktualnym stanie zdrowia w przebiegu zaostrzonej choroby psychiatrycznej – schizofrenii paranoidalnej była niezdolna do pracy w dacie wręczenia oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy oraz pozostawała do dnia zamknięcia rozprawy niezdolną do ostatnio wykonywanej pracy na stanowisku starszego wykładowcy na Politechnice (...) w Ł..

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy oparł na treści art. 102 k.p.c. uznając, że pomimo przegrania procesu przez powódkę w sprawie występuję szczególnie uzasadniony wypadek prawny w rozumieniu w/w przepisu, za czym przemawia stan zdrowia A. W., która wymaga intensywnego leczenia farmakologicznego, co wiążę się z obowiązkiem poniesienia kosztów tego leczenia, jak również fakt pozostawania powódki bez pracy oraz to, że wniosła ona powództwo z subiektywnym przekonaniem o zasadności i słuszności roszczenia wspartym na obiektywnych podstawach.

Od powyższego wyroku apelację złożyła powódka zaskarżając rozstrzygnięcie w zakresie punktu 1 sentencji wyroku.

Skarżonemu wyrokowi apelantka zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania, a mianowcie: art. 223§2 k.p.c., art. 258 k.p.c., art. 227 k.p.c. i art. 217§3 k.p.c., polegające na bezzasadnym oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. S. - lekarza psychiatry leczącego powódkę, w sytuacji, gdy przedmiotem postępowania jest ustalenie faktycznego stanu zdrowia powódki;

2. sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, polegającą na ustaleniu, że lekarz psychiatra dr C.-S. wystawiła w październiku 2016r. zaświadczenie o niezdolności do pracy A. W., w sytuacji, gdy z treści zaświadczenia z dnia 3.10.2016r. wynika, że powódka była zdolna pracy jako nauczyciel akademicki.

W konkluzji do tak sformułowanych zarzutów apelantka wniosła o uchylenie skarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji, jako w całości nieuzasadnionej.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w prawidłowo zebranym w sprawie materiale dowodowym, na podstawie którego właściwie ustalono wszystkie istotne w sprawie okoliczności faktyczne, które następnie zostały poprawnie ocenione przez Sąd Rejonowy na podstawie obowiązujących przepisów prawa.

Sąd II instancji przyjmując ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego jako własne, jednocześnie stwierdził, że nie zachodzi obecnie potrzeba ponownego przytaczania tych ustaleń (por. wyroki SN z 5.11.1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776 oraz z 22.02.2010 r., I UK 233/09, Lex nr 585720 i z 24.09.2009 r., II PK 58/09, Lex nr 558303).

W ocenie Sądu Okręgowego całkowicie chybionym okazał się zarzut apelacyjny dotyczący naruszenia przepisów postępowania, a mianowicie art. 223§2 k.p.c., art. 258 k.p.c., art. 227 k.p.c. i art. 217§3 k.p.c., poprzez bezzasadne oddalenie przez Sąd I instancji wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. S. - lekarza psychiatry leczącego powódkę, na okoliczność ustalenia faktycznego stanu zdrowia powódki. Podkreślenia bowiem wymaga, że kwestia oceny stanu zdrowia i w konsekwencji zdolności do pracy należy do sfery faktów, wymagających wiadomości specjalnych – wiedzy medycznej. Ustalenia w tym zakresie mogą być zatem dokonane wyłącznie na podstawie opinii biegłych, którzy taką wiedzę specjalną posiadają, co więcej – biegłych, którzy są powoływani w konkretnej sprawie. W niniejszej sprawie, wbrew wywodom apelantki, Sąd Rejonowy prawidłowo zatem dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i medycyny pracy i na podstawie łącznej opinii wymienionych biegłych poczynił ustalenia w zakresie stanu zdrowia powódki i ustalenia jej zdolności do pracy do wykonywanej pracy na stanowisku starszego wykładowcy na Politechnice (...) w Ł. w dacie otrzymania przez powódkę wypowiedzenia od pracodawcy.

Sąd II instancji badając zasadność przedmiotowego zarzutu apelacyjnego zważył także, że dowód z opinii biegłego z uwagi na wiadomości specjalne, jakie są przy nim wymagane, jest dowodem tego rodzaju, że nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową, np. przesłuchaniem świadka, stąd też analizowany zarzut nie mógł odnieść zamierzonego skutku, gdyż Sąd pierwszej instancji wbrew wywodom skarżącej nie mógł ustalić stanu zdrowia powódki na podstawie zeznań świadka A. S..

Ponadto Sąd Okręgowy oceniając zasadność analizowanego zarzutu zważył, że opinia biegłych, jak każdy dowód podlega swobodnej, lecz nie dowolnej, ocenie Sądu zgodnie z regułami art. 233 k.p.c. ale to co odróżnia sędziowską ocenę dowodu z opinii biegłego to szczególne dla tego dowodu kryteria tej oceny, tj.: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (zob. wyr. SN z 15.11.2002 r., V CKN 1354/00, L.). Mimo iż opinia biegłych jest oparta na wiadomościach specjalnych, to podlega ona ocenie sądu na podstawie całego zebranego w sprawie materiału, co oznacza, że na tle tego materiału, konieczne jest stwierdzenie, czy biegły w swojej opinii ustosunkował się do wynikających z innych dowodów faktów mogących stanowić podstawę ocen w opinii zawartych oraz czy opierając się na tym materiale w sposób logiczny i jasny, przedstawia tok rozumowania prowadzący do sformułowanych w niej wniosków. W tym kontekście należy zatem stwierdzić, że w realiach niniejszej sprawy biegli dysponowali dokumentacją medyczną leczenia powódki w (...), w której A. S. leczyła powódkę i dokumentacja ta była także przedmiotem badania biegłych, a zatem całkowicie nieuzasadnione jest twierdzenie apelantki, że została ona pominięta w sprawie. W ocenie Sądu Okręgowego należy zgodzić się z Sądem I instancji co do tego, że łączna opinia biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i medycyny pracy stanowi pełnowartościowy środek dowodowy, pozwalający poczynić na jego podstawie ustalenia faktyczne co do rzeczywistego stanu zdrowia powódki i co do wykonywanej pracy na stanowisku starszego wykładowcy na Politechnice (...) w Ł. w dacie otrzymania przez powódkę wypowiedzenia od pracodawcy, tym bardziej, że jak trafnie, zaakcentował Sąd Rejonowy w swoim uzasadnieniu, po uzupełnieniu łącznej opinii przez w/w biegłych sądowych strony nie zgłaszały innych zastrzeżeń. Sąd II instancji w całości podzielił ocenę Sądu Rejonowego w tym zakresie, uznając ją za własną, wobec czego nie ma obecnie potrzeby jej powielania w tym miejscu.

Reasumując, Sąd Okręgowy badając pierwszy zarzut apelacyjny uznał prezentowaną w apelacji argumentację w całości za chybioną.

Również drugi zarzut apelacyjny dotyczący sprzeczności ustaleń Sądu Rejonowego co do niezdolności do pracy powódki na podstawie zaświadczenia wystawionego przez lekarza psychiatrę A. S. z dnia 3.10.2016r., nie mógł odnieść zamierzonego skutku. Mimo że na stronie 5 uzasadnienia rzeczywiście Sąd Rejonowy w ustaleniach faktycznych stwierdził, że „lekarz prowadząca powódkę - lekarz psychiatra dr S.-C. wystawiła zaświadczenie o niezdolności do pracy A. W. w październiku 2016 r.” choć z treści tego zaświadczenia wynika, że powódka w dacie jego wydania była zdolna do pracy, to jednak Sąd I instancji w sposób prawidłowy wywiódł na podstawie całokształtu materiału dowodowego, że powódka w rzeczywistości nie była zdolna do pracy, skoro jeszcze w tym samym miesiącu (październiku 2016r.) A. W. w trybie nagłym była hospitalizowana z przyczyn psychiatrycznych, co świadczy o tym, że hospitalizacja ta dotyczyła sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta lub osób z otoczenia. Skoro w październiku 2016 roku powódka była hospitalizowana psychiatrycznie bez jej zgody w trybie nagłym, przeto jedynym logicznym wnioskiem, który prawidłowo wywiódł Sąd I instancji, jest ten, że treść zaświadczenia wystawionego w październiku 2016r. przez lekarza psychiatrę dr S.-C. nie potwierdza rzeczywistego stanu zdrowia powódki, u której jeszcze w tym samym miesiącu doszło do dużego nasilenia objawów schizofrenii paranoidalnej. Co więcej, z opinii biegłych wynika, że mimo iż choroba psychiatryczna w przypadku powódki rokuje jej powrót do zdrowia, to jednak odzyskanie zdolności do pracy warunkowane jest podjęciem przez powódkę uprzednio niezbędnego intensywnego leczenia farmakologicznego, na które powódka nie wyraziła jednak zgody, a bez którego choroba schizofrenii paranoidalnej nie cofnie się samoistnie. Z prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego poczynionych w oparciu o łączną opinię biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i medycyny pracy wynika przy tym, że wskazane jest wydanie ponownego orzeczenie o zdolności do pracy lub braku tejże zdolności poprzedzone ponownym badaniem kontrolnym psychologicznym i psychiatrycznym w styczniu 2018 roku, ponieważ według opinii biegłych do końca 2017 roku powódka w aktualnym stanie zdrowia jest niezdolna do ostatnio wykonywanej pracy na stanowisku starszego wykładowcy na Politechnice (...) w Ł., a przyczyną niezdolności powódki do pracy jest zaostrzony przebieg choroby psychiatrycznej – schizofrenii paranoidalnej.

Ponadto Sąd II instancji zważył, że rzeczą Sądu Rejonowego było zbadanie, czy ważna przyczyna wypowiedzenia stosunku pracy podana przez pracodawcę istniała w dacie złożenia powódce wypowiedzenia, tzn. czy była prawdziwa i konkretna i czy wypowiedzenie spełniało wszystkie przesłanki formalne. Trafnie Sąd I instancji w pisemnych motywach skarżonego orzeczenia akcentował, że ocena zasadność wypowiedzenia umowy o pracę odbywa się w postępowaniu sądowym w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę. Bezbłędnie przy tym Sąd I instancji w oparciu o pełnowartościową łączną opinię biegłych ustalił, że powódka od marca 2015 r. do dnia badania powódki przez biegłych sądowych tj. do sierpnia 2017r., ma objawy przewlekłej schizofrenii paranoidalnej w okresie zaostrzenia choroby i z powodu zaostrzenia procesu chorobowego wymaga obecnie intensywnego leczenia farmakologicznego oraz, że w dacie doręczenia powódce wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę, orzeczenie Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. z dnia 29.03.2016 r. wskazujące na przeciwwskazania do pracy przez powódkę było właściwe z uwagi na zaostrzenie objawów choroby pod postacią schizofrenii paranoidalnej. Z tych przyczyn również drugi zarzut apelacyjny okazał się całkowicie nieuzasadniony.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną.

Sąd Okręgowy nie obciążył apelantki kosztami procesu opierając się na treści art. 102 k.p.c. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy: „zastosowanie przez Sąd art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego” (postanowienie Sądu Najwyższego z 14.01.1974 r., II CZ 223/73). Należy także podkreślić, iż „art. 102 k.p.c. nie wymaga, żeby strona wygrywająca sprawę, na rzecz której nie został zasądzony zwrot kosztów procesu, postępowała niewłaściwie lub żeby można jej było przypisać jakąkolwiek inną postać winy” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7.01.1982r., CZ 191/81).

W ocenie Sądu II instancji w realiach n/n sprawy zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający Sądowi skorzystać również w postępowaniu apelacyjnym z dobrodziejstwa przewidzianego w art. 102 k.p.c., albowiem nie ulega bowiem żadnych wątpliwości, że sytuacja powódki jest trudna, skoro z uwagi na aktualny stan zdrowia wymaga ona nadal intensywnego leczenia farmakologicznego w związku z czym zmuszona jest ponosić dodatkowe koszty, a przy tym pozostaje obecnie bez pracy. Mając na uwadze przytoczone wyżej okoliczności, w ocenie Sądu Okręgowego, obciążanie apelantki także kosztami zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie, nawet w ograniczonym zakresie, byłoby z uwagi na jej szczególną sytuację majątkową i osobistą niesłuszne i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

SSO Monika Pawłowska- Radzimierska SSO Jacek Chrostek SSO Agnieszka Domańska- Jakubowska

A.P.