Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 stycznia 2018 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 25 styczni 2018 roku, ustalił wysokość i podjął wypłatę W. W. (1) emerytury od dnia 1 stycznia 2018 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek i rozwiązano umowę o pracę

Do obliczenia wysokości emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata. Emerytura została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej jako równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 25 stycznia 2018 roku. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono:

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 237617,44 zł,

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 540704,00 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 218,90 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3555,60 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: ( (...),44 + (...),00) / 218,90 = 3555,60 zł.

Organ rentowy wskazał, że na podstawie przedłożonych dokumentów do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zaliczono 12 lat, 1 miesiąc i 25 dni w okresach: od dnia 25 czerwca 1970 roku do dnia 1 września 1970 roku, od dnia 20 czerwca 1973 roku do dnia 13 kwietnia 1976 roku (w tym służba wojskowa), od dnia 11 maja 1976 roku do dnia 3 października 1981 roku oraz od dnia 1 lutego 1989 roku do dnia 30 października 1992 roku.

Jednocześnie Zakład podniósł, że przy obliczaniu wysokości kapitału początkowego wnioskodawcy nie uwzględnił dodatku z tytułu rekompensaty, o której mowa w art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, nie uznając za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresu zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku oraz od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku, ponieważ:

- świadectwo z dnia 18 sierpnia 1999 roku wydane przez (...) SA nie spełnia wymogów formalnych: nie zawiera powołania przepisów resortowych. Ponadto ze świadectwa tego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku ślusarza-spawacza. Zaliczenie pracy na takim stanowisku jako zatrudnienie w szczególnych warunkach może nastąpić tylko wówczas, gdy oba te stanowiska występują w tym samym dziale zarządzenia resortowego pod różnymi pozycjami. Jeżeli występują w odrębnych działach, to nie można przyjąć, że praca na nich w tym samym czasie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych,

- świadectwo z dnia 31 lipca 2007 roku wydane przez (...) Sp. z o.o. potwierdza wykonywanie prac przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości w okresie od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku na stanowisku montera instalacji p-poż. Zakład pracy jako Spółka z o.o. nie powołuje przepisów resortowych, jednakże w zarządzeniach ministrów pod tym rodzajem prac wymienione są stanowiska montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości, montera konstrukcji żelbetowych i prefabrykowanych na wysokości oraz cieśli wykonujących prace na wysokości, nie ma natomiast stanowiska montera instalacji p-pożarowych.

/decyzja z dnia 31 stycznia 2018 roku k. 27 - 28v III akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożył w dniu 23 lutego 2018 roku wnioskodawca W. W. (2) wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie rekompensaty z tytułu możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że w organ rentowy w sposób nieuprawniony nie uwzględnił okresu zatrudnienia od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku oraz od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku. Nadto odwołujący się wskazał, ze pracował w pełnym wymiarze czasu pracy i wykonywał parce przy spawaniu elektrycznym i gazowym.

/ odwołanie z dnia 23 lutego 2018 roku k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 2 marca 2018 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w treści zaskarżonych decyzji.

/odpowiedź na odwołanie z dnia 2 marca 2018 roku k. 4 - 4v/

Na rozprawie w dniu 7 czerwca 2018 roku - poprzedzającej wydanie wyroku - pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o uwzględnienie rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych wyliczonej przy kapitale początkowym oświadczając, że nie kwestionuje hipotetycznego wyliczenia - we wskazanym zakresie - dokonanego przez organ rentowy. Ponadto pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zaliczenie obu okresów, które nie zostały uwzględnione w decyzji to jest od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku oraz od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku do warunków szczególnych, ponieważ wnioskodawca pracował jako spawacz Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie oraz oświadczył, że nie kwestionuje okresu pracy w I..

/ stanowiska stron - e- protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:01:50 - 00:07:41 oraz (...):19 - 00:37:46 - płyta - k. 64/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony W. W. (2) urodził się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

W dniu 27 grudnia 2017 roku skarżący złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury wraz z rekompensatą.

/wniosek z dnia 27 grudnia 2017 roku k. 1 –3v plik III akt ZUS/

Decyzją z dnia 25 stycznia 2018 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 27 grudnia 2017 roku, przyznał W. W. (1) emeryturę w kwocie zaliczkowej od dnia 24 grudnia 2017 roku, tj. od osiągnięcia wiek emerytalnego.

Zakład poinformował wnioskodawcę, że wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż kontynuuje on zatrudnienie. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że emeryturę obliczono bez rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

/decyzja z dnia 25 stycznia 2018 roku k. 22 - 23v III akt ZUS/

W dniu 25 stycznia 2018 roku wnioskodawca złożył wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

/wniosek z dnia 25 stycznia 2018 roku k. 24 III akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 31 stycznia 2018 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 25 styczni 2018 roku, ustalił wysokość i podjął wypłatę W. W. (1) emerytury od dnia 1 stycznia 2018 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek i rozwiązano umowę o pracę

Organ rentowy wskazał, że przy obliczaniu wysokości kapitału początkowego wnioskodawcy nie uwzględnił dodatku z tytułu rekompensaty.

/decyzja z dnia 31 stycznia 2018 roku k. 27 - 28v III akt ZUS/

Wnioskodawca posiada wykształcenie średnie techniczne. W 1973 roku ukończył Technikum Mechaniczne w P. uzyskując tytuł technik mechanik - obróbka skrawania.

/kwestionariusz osobowy Część A akt osobowych- załączonych przy piśmie k. 55/

W. W. (2):

- w okresie od 20 marca 1978 roku do dnia 3 czerwca 1978 roku ukończył szkolenie spawalnicze - kurs spawania elektrycznego stopnia podstawowego,

- w okresie od dnia 4 września 1978 roku do dnia 30 listopada 1978 roku ukończył szkolenie spawalnicze - kurs spawania gazowego I ^o ,

- w dniu 18 lutego 1987 roku ukończył szkolenie spawalnicze - kurs spawania w osłonie CO2,

- w okresie od dnia 3 października 1988 roku do dnia 21 grudnia 1988 roku ukończył szkolenie spawalnicze - kurs P3.2 T tj. spawania stali stopowej,

- w okresie od dnia 12 października 1989 roku do dnia 28 listopada 1989 roku ukończył szkolenie spawalnicze - kurs R 1 G tj. ręcznego spawania stali stopowej .

/odpis książeczki spawacza nr (...) k. 17 -18, zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:39:12 - 00:42:49 w zw. z wyjaśnieniami 00:07:53- (...):16 - płyta CD k. 64/

Wnioskodawca w spornym okresie od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowisku ślusarz - spawacz, ślusarz.

/umowa o pracę z dnia 10 września 1984 roku k. 14- 15 akt osobowych- załączonych przy piśmie k. 46, umowa o pracę z dnia 25 września 1984 roku k. 16 -17 akt osobowych - załączonych przy piśmie k. 46, angaż z dnia 1 stycznia 1987 roku k. 23 akt osobowych- załączonych przy piśmie k. 46, angaż z dnia 22 lutego 1986 roku k. 28 akt osobowych- załączonych przy piśmie k. 46, angaż z dnia 20 sierpnia 1985 roku k. 30 akt osobowych- załączonych przy piśmie k. 46, umowa o pracę z dnia 29 września 1988 roku k. 34- 34v akt osobowych- załączonych przy piśmie k. 46, świadectwo pracy z dnia 31 stycznia 1989 roku k. 40 - 40v akt osobowych- załączonych przy piśmie k. 46/.

Wnioskodawca w ramach zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. faktycznie wykonywał tylko czynności spawacza elektrycznego i gazowego oraz cięcie palnikiem w półosłonie w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie wykonywał żadnych prac ślusarskich, porządkowych czy biurowych. Pracował najmniej 8 godzin dziennie. Przez cały czas wykonywał prace spawalnicze. Spawał kominy stalowe, zbiorniki, rozdzielacze parowe, konstrukcje, grzejniki przemysłowe typu hawier. Spawanie odbywało się na hali, gdzie pracowało kilka brygad spawaczy. Elementy do spawania przygotowywali inni pracownicy, którzy nie mieli uprawnień spawalniczych zatrudni na stanowisku np. montera, ślusarza. Zespawane elementy były transportowane na budowę i tam montowane.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:39:12 - 00:42:49 w zw. z wyjaśnieniami 00:07:53- (...):16 - płyta CD k. 64, zeznania świadka W. G. e - protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:28:10 - 00:32:57 - płyta CD k. 64, zeznania świadka A. P. e - protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:32:57 - 00:36:01 płyta CD k. 64/

Wyżej wymieniony zakład pracy wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, że W. W. (2) w okresie od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym na stanowisku ślusarz - spawacz wymienionym w Wykazie A, dziale XIV, poz. 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk prac, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego ( Dz. U. Nr 40/82, poz. 267).

/świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 18 sierpnia 1999 roku k. 12 plik III akt ZUS/

Następnie w okresie od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku wnioskodawca świadczył pracę na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Sp. z o.o. w S. na stanowisku monter instalacji p. pożarowych.

/umowa o pracę z dnia 1 lipca 2001 roku Część B akt osobowych - załączonych przy piśmie k. 55, świadectwo pracy z dnia 31 lipca 2007 roku Część B akt osobowych - załączonych przy piśmie k. 55/

Będąc zatrudnionym ww Zakładzie wnioskodawca zajmował się montażem instalacji wtryskaczowych na wysokości w pełnym wymiarze czasu pracy. Do innych prac nie był kierowany. Praca przy montażu urządzeń wtryskaczowych montowanych przy dachu była uciążliwa z uwagi na wysoką temperaturę, nawet sięgającą do 60 stopni. Była to praca wykonywana na rusztowaniu lub poza nim, ale wtedy wnioskodawca był przypięty dwoma pasami i musiał być w szelkach. Wnioskodawca spawał głównie rury stalowe z wcześniej przygotowanych prefabrykatów i je montował. Czynności te odbywały na wysokości 20-30 m nad ziemią. Praca ta była zawsze w pomieszczeniu, gdzie panowały jak w fabryce papieru wysoka temperatura.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:39:12 - 00:42:49 w zw. z wyjaśnieniami 00:07:53- (...):16 - płyta CD k. 64/

Wyżej wymieniony zakład pracy wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, że W. W. (2) w okresie od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku u stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości na stanowisku monter prefabrykowanych instalacji p. pożarowych wymienionym w Wykazie A, dziale V, poz. 5 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk prac, na których SA wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego ( Dz. U. Nr 40/82, poz. 267).

Pracodawca na wydanym świadectwie z dnia 30 sierpnia 2017 roku odnotował, że świadectwo wystawione w dniu 31 lipca 2007 roku ulega anulowaniu.

/ świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach dnia 30 sierpnia 2017 roku k. 19 wszyta koperta zaświadczenie o zatrudnieniu z dnia 9 listopada 2004 roku k. 19 - wszyta koperta/

Nadto pracodawca wydał wnioskodawcy zaświadczenie, w który to wskazał, że W. W. (2) w okresie od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku u stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy montażu instalacji tryskaczowych.

/zaświadczenie z dnia 27 lipca 2017 roku Część B akt osobowych - załączonych przy piśmie k. 55

Dokonując hipotetycznego wyliczenia wartości kapitału początkowego z uwzględnieniem rekompensaty za pracę w szczególnych organ rentowy ustalił, że wynosi on kwotę 187.999,70 zł (w tym kwota rekompensaty: 43.561,89 zł), zaś hipotetyczna kwota emerytury od 1 stycznia 2018 roku wynosi 4.293,24 zł, po waloryzacji od 1 marca 2018 roku - 4.423,14 zł. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wnioski o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 25 stycznia 2018 roku. Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji - 237.617,44 zł. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego z rekompensatą - 702.172,94 zł. Średnie dalsze trwanie życia - 218,90 miesięcy -wyliczona kwota emerytury - 4.293,24 zł.

/pismo z dnia 11 kwietnia 2018 roku k. 22/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy w tym w aktach ZUS, w szczególności na podstawie dokumentacji osobowej zatrudnienia ubezpieczonego, zeznań ubezpieczonego oraz zeznań świadków: W. G. oraz A. P., którzy w spornym okresie pracowali razem z W. W. (2) w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. i mają w związku z tym wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego. Nadto świadek W. G. był przełożonym wnioskodawcy a zatem miał dostateczną wiedzę co do wykonywanych czynności w ramach zleconych zadań do wykonania. Świadek wskazał, że faktycznie W. W. (2) w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał jedynie czynności spawacza na hali produkcyjnej nie wykonując żadnych innych prac.

Zgromadzone dokumenty, zeznania ubezpieczonego oraz zeznania świadków nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, uzupełniają się wzajemnie i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności, które uzasadniałyby odmówienie im wiarygodności .

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne, co skutkuje zmianą zaskarżonych decyzji.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie był sposób ustalania przez organ rentowy wysokości emerytury. ZUS ustalając wysokość emerytury nie przyznał bowiem W. W. (2) prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017 r., poz. 664) ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 z późn. zm.).

Stosownie do treści art. 2 ust. 5 w/w ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 w/w ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Ust. 2 art. 21 stanowi, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Treść art. 21 ust 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości i jego interpretacji należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 21 ust 5 ustawy zgodnie, z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej, w zamian za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 listopada 2010 r. (K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9, poz. 109).

Skoro, jak wynika z powyższego, celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39 czy tez art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14 grudnia 2015 r., lex nr 1979477).

Art. 23 ust. 1 w/w ustawy stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o których mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 23 ust. 2 w/w ustawy). Jako dodatek do kapitału początkowego, razem z kapitałem początkowym podlega waloryzacjom.

Bezspornym jest w rozpoznawanej sprawie jest, że wnioskodawca nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

ZUS nie zaliczył W. W. (2) ostatecznie okresu od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku w czasie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. do okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ świadectwo pracy z dnia 18 sierpnia 1999 roku wydane przez (...) SA nie spełnia wymogów formalnych: nie zawiera powołania przepisów resortowych. Ponadto ze świadectwa tego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku ślusarza-spawacza. Zaliczenie pracy na takim stanowisku jako zatrudnienie w szczególnych warunkach może nastąpić tylko wówczas, gdy oba te stanowiska występują w tym samym dziale zarządzenia resortowego pod różnymi pozycjami. Jeżeli występują w odrębnych działach, to nie można przyjąć, że praca na nich w tym samym czasie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Pozostałe przesłanki nabycia prawa do rekompensaty nie były kwestionowane przez organ rentowy.

W rozpoznawanej sprawie nie było wątpliwości, że wnioskodawca w spornym okresie był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarz - spawacz w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł.

Jak stanowi art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 7 ww. ustawy za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazane odwołanie do art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwala na stosowanie omawianych przepisów łącznie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) ( vide art. 32 ust. 4).

Stosownie zaś do treści §2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl §2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art.473§1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art.246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego. W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą §2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art.32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art.245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków, zeznań wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji zatrudnienia wnioskodawcy.

Pamiętać należy, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Pracę spawacza zaliczyć należy do prac w warunkach szczególnych. Analiza treści wykazu A do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że wymienione w pkt 12 Działu XIV prace – prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomotowodorowym są pracami w szczególnych warunkach.

Pomocnicze znaczenie w tym zakresie ma wykaz zawarty w załączniku nr 1 do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1983r., Nr 3, poz. 6) – wykaz A, dział XIV, poz. 12 w pkt 1 - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym (pkt 1 – spawacz elektryczny i gazowy).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, że skarżący nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uznał wnioskodawcy jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku w czasie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

W ocenie Sądu wnioskodawca wykazał, iż w spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach na stanowisku spawacza.

Z zeznań wnioskodawcy, świadków oraz dokumentacji osobowej skarżącego jednoznacznie wynika, że ubezpieczony podczas okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku faktycznie wykonywał tylko czynności spawacza elektrycznego i gazowego oraz dokonywał cięcie palnikiem w półosłonie w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie wykonywał żadnych prac ślusarskich, porządkowych czy biurowych. Pracował najmniej 8 godzin dziennie. Spawał kominy stalowe, zbiorniki, rozdzielacze parowe, konstrukcje, grzejniki przemysłowe typu hawier.

Dodatkowo w ocenie Sądu należy podkreślić okoliczność legitymowania się przez wnioskodawcę świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym przez byłego pracodawcę wnioskodawcy. Dokument ten wskazuje, iż w spornym okresie skarżący w ramach zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. wykonywał prace w warunkach szczególnych.

Postępowanie dowodowe nie potwierdziło zatem stanowiska organu rentowego.

W ocenie Sądu Okręgowego brak nadto przeszkód by zaliczyć ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od dnia 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku.

Mając na uwadze powyższe nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach przez ponad 15 lat oraz że spełnione zostały wszystkie pozostałe przesłanki do nabycia prawa do rekompensaty przewidzianej w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych.

Organ rentowy uznał wnioskodawcy staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 12 lat, 1 miesiąc i 25 dnia, zaś w ocenie Sąd Okręgowego do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć wnioskodawcy także sporny okres od 11 września 1984 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku (4 lat, 4 miesiące i 19 dni) co łącznie daje 16 lat, 6 miesięcy i 14 dni czyli okres ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Na marginesie wskazać jedynie należy, że nie było potrzeby analizowania okresu od dnia 1 lipca 2001 roku do dnia 31 lipca 2007 roku, kiedy to wnioskodawca świadczył pracę w (...) Sp. z o.o. w S., ponieważ powyżej udowodniony okres był wystarczający do uzyskania przedmiotowego świadczenia tj. rekompensaty.

Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Jak stanowi art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca w dniu 25 stycznia 2018 roku złożył wniosek podjęcie wypłaty emerytury wraz z rekompensatą, a zatem Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał W. W. (2) prawo do emerytury z rekompensatą od dnia 1 stycznia 2018 roku.

E.W.

ZARZĄDZENIE

Wyrok z uzasadnieniem i pouczeniem oraz aktami rentowymi doręczyć pełnomocnikowi ZUS.

7.08.2018