Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2013r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Duda- Marciszewska

Protokolant: sekr. sądowy Marlena Budzyńska

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2013r. we Włocławku na rozprawie

sprawy J. B.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej we W.

o wypłatę renty rolniczej

na skutek odwołania J. B.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej we W.

z dnia 8 lutego 2013r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P.Terenowa we W.do wypłaty wnioskodawcy J. B.renty rolniczej za okres od 1 kwietnia 2012 roku do 31 października 2012 roku.

Sygn. akt IV U 247/13

UZASADNIENIE

W dniu 7 marca 2013 roku J. B.wniósł odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P.Terenowej we W.z dnia 8 lutego 2013 roku znak: (...)odmawiającej prawa do wypłaty renty rolniczej za okres od 01.04.2012r. do 31.10.2012r.

W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca wskazał, iż w piśmie ZUS z dnia 11.11.2012r. otrzymał informację, że jest nieprzerwanie uprawniony do renty rolniczej od dnia 24.12.2008r. do 31.03.03.2014r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P.Terenowa we W.w odpowiedzi na odwołanie podniósł, że zaskarżoną decyzją odmówił wnioskodawcy prawa do wypłaty renty rolniczej za okres od dnia 01.04.2012r. do dnia 31.l0.2012r. Wnioskodawca prawo do okresowej renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym od dnia 24.12.2008r. do dnia 31.0l.2011r. otrzymał na mocy decyzji z dnia 29.01.2009r. na podstawie przepisów ustawy
z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008, Nr 50, poz. 291 tekst jedn. ze zm.). We wniosku o przyznanie świadczenia złożonym w dniu 24.12.2004r. J. B. oświadczył, iż prowadzi działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jako renta okresowa przez okres wskazany w decyzji Prezesa Kasy lub do czasu objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym. W myśl art. 6 pkt 12 powołanej ustawy — ilekroć w ustawie jest mowa o osobie podlegającej innemu ubezpieczeniu społecznemu — rozumie się osobę podlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub objętą przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym.

W piśmie z dnia 02.02.2009r. organ rentowy pouczył wnioskodawcę o przesłankach wynikających z art. 22 ust. 1 cytowanej ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników zobowiązując jednocześnie do złożenia oświadczenia w sprawie podlegania ubezpieczeniu społecznemu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

W dniu 12.02.2009r. J. B. oświadczył, iż z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej nie podlega ubezpieczeniu społecznemu w ZUS.

Kolejny wniosek o przyznanie renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym został złożony w dniu 24.02.2011r.

Po przeprowadzeniu postępowania orzeczniczego dotyczącego ustalenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym Prezes KRUS wydał w dniu 04.04.2011r. decyzję przyznającą J. B. prawo do okresowej renty rolniczej od dnia 01.02.2011r. do dnia 31.03.2014r.

W dniu 30.11.2011r. do organu rentowego wpłynęło zaświadczenie Prezydenta Miasta W.z dnia 28.ll.2011r. o dokonaniu zmiany wpisu do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez J. B. wraz z kserokopią wniosku o wpis do centralnej ewidencji informacji o działalności gospodarczej.

Na podstawie złożonych dokumentów organ rentowy wszczął postępowanie wyjaśniające w zakresie prawidłowości wypłacanego wnioskodawcy świadczenia rentowego.

W dniu 23.12.2011r. do P.Terenowej KRUS we W.wpłynęło zaświadczenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z którego wynika że Jerzy Bujak podlega ubezpieczeniu społecznemu w ZUS od dnia 0l.04.2009.

W konsekwencji w dniu 17.02.2011r. Prezes KRUS zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników wydał decyzję, w której odmówił wnioskodawcy prawa do renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i wstrzymał wypłatę od dnia 01.04.2012r.

J. B.nie zgodził się z takim rozstrzygnięciem i złożył odwołanie do Sądu Okręgowego — Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji z dnia 17.02.2012r. Sąd Okręgowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń wydał w dniu 15.06.2012r. wyrok oddalający odwołanie (sygn. akt IV U 280/12).

Następnie w dniu 21.11.2012r. do P.Terenowej KRUS we W.wpłynął wniosek J. B.w sprawie podjęcia wypłaty renty rolniczej. Do wniosku dołączono decyzję z dnia 16.11.2012r nr (...), na mocy której ZUS 0/T.swoją decyzję z dnia 11.01.2010r. znak: (...)stwierdził, iż J. B.z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej tj. (...)nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym (tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) od dnia O..04.2009r.

W konsekwencji Prezes KRUS wydał w dniu 28.11.2012r. decyzję podejmującą wypłatę renty rolniczej od dnia 0l.ll.2012r.

W dniu 15.01.2013r. J. B.wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę renty rolniczej za okres od dnia 01.04.2012r. do dnia 30.10.2012r.

Prezes KRUS w dniu 08.02.2013r. wydał zaskarżoną decyzję odmawiającą prawa do wypłaty renty rolniczej za okres od dnia 01.04.2012r. do dnia 31.10.2012r., albowiem zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w powiązaniu z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych — świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.
Z uwagi na fakt, iż wniosek o wznowienie wypłaty renty rolniczej został złożony w dniu 21.11.2012r., wypłatę renty rolniczej podjęto od dnia 01.11.2012r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prawo do okresowej renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym od dnia 24.12.2008r. do dnia 31.0l.2011r. otrzymał na mocy decyzji z dnia 29.01.2009r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008, Nr 50, poz. 291 tekst jedn. ze zm.).

Dowód: decyzja w aktach organu rentowego nr (...) k.-31-32.

Kolejny wniosek o przyznanie renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym został złożony w dniu 24.02.2011r.

Po przeprowadzeniu postępowania orzeczniczego dotyczącego ustalenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym Prezes KRUS wydał w dniu 04.04.2011r. decyzję przyznającą J. B.prawo do okresowej renty rolniczej od dnia 01.02.2011r. do dnia 31.03.2014r.

Dowód: wniosek w aktach organu rentowego nr (...) k.-58, decyzja w aktach organu rentowego nr (...) k.-78-79.

W dniu 23.12.2011r. do P.Terenowej KRUS we W.wpłynęło zaświadczenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z którego wynika że Jerzy Bujak podlega ubezpieczeniu społecznemu w ZUS od dnia 0l.04.2009.

W konsekwencji w dniu 17.02.2011r. Prezes KRUS zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników wydał decyzję, w której odmówił wnioskodawcy prawa do renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i wstrzymał wypłatę od dnia 01.04.2012r.

J. B.nie zgodził się z takim rozstrzygnięciem i złożył odwołanie do Sądu Okręgowego — Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji z dnia 17.02.2012r. Sąd Okręgowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń wydał w dniu 15.06.2012r. wyrok oddalający odwołanie (sygn. akt IV U 280/12).

Dowód: zaświadczenie w aktach organu rentowego nr (...) k.-89, decyzja w aktach organu rentowego nr (...) k.-94, odwołanie w aktach organu rentowego nr (...) k.-95-96, wyrok w aktach organu rentowego nr (...) k.-105.

Następnie w dniu 21.11.2012r. do P.Terenowej KRUS we W.wpłynął wniosek J. B.w sprawie podjęcia wypłaty renty rolniczej. Do wniosku dołączono decyzję z dnia 16.11.2012r nr (...), na mocy której ZUS 0/T.swoją decyzję z dnia 11.01.2010r. znak: (...)i stwierdził, iż J. B.z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej tj. (...)nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym (tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) od dnia O..04.2009r.

Dowód: wniosek w aktach organu rentowego nr (...) k.-131, decyzja w aktach organu rentowego nr (...) k.-132-133.

W konsekwencji Prezes KRUS wydał w dniu 28.11.2012r. decyzję podejmującą wypłatę renty rolniczej od dnia 0l.ll.2012r.

Dowód: decyzja w aktach organu rentowego nr (...) k.-135.

W dniu 15.01.2013r. J. B.wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę renty rolniczej za okres od dnia 01.04.2012r. do dnia 30.10.2012r.

Dowód: wniosek w aktach organu rentowego nr (...) k.-141.

Prezes KRUS w dniu 08.02.2013r. wydał zaskarżoną decyzję odmawiającą prawa do wypłaty renty rolniczej za okres od dnia 01.04.2012r. do dnia 31.10.2012r., albowiem zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w powiązaniu z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych — świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.
Z uwagi na fakt, iż wniosek o wznowienie wypłaty renty rolniczej został złożony w dniu 21.11.2012r., wypłatę renty rolniczej podjęto od dnia 01.11.2012r.

Dowód: decyzja w aktach organu rentowego nr (...) k.-143.

Sąd zważył, co następuje:

Powyżej ustalony stan faktyczny, w znacznym zakresie bezstronny między stronami, Sąd oparł na materiale dowodowym zgromadzonym w trakcie trwania postępowania i ujawnionym na rozprawie, przede wszystkim w postaci dokumentów zebranych w aktach organu rentowego o nr (...). Przedmiotowy materiał Sąd uznał za rzetelny i wiarygodny. Strony bowiem w trakcie postępowania nie kwestionowały jego prawdziwości, a jedynie odmiennie go interpretowały oraz wyprowadzały z niego odmienne konkluzje o charakterze tak faktycznym jak i jurydycznym. Tym samym należy skonstatować, iż brak jest przesłanek by odmówić dokumentom zgromadzonym w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego o nr (...) przymiotu wiarygodności. W konsekwencji przedmiotowy materiał dowodowy pozwolił dokonać w znacznym zakresie rekonstrukcji stanu faktycznego w niniejszej sprawie.

Zeznania wnioskodawcy Sąd Okręgowy we Włocławku uznał za rzetelne, albowiem są one zbieżne z konkluzjami poczynionymi w następstwie analizy wiarygodnych dokumentów zebranych w aktach organu rentowego o nr (...).

Sąd analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy uznał, ze zaskarżona decyzja nie jest zasadna i nie opowiada prawu. Kluczowym bowiem jest, że zaskarżona decyzja nie stanowi wykonania prawomocnej i ostatecznej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 16.11.2012 r. znak (...), na mocy której ZUS 0/T.zmienił swoją decyzję z dnia 11.01.2010r. znak: (...)i stwierdził, iż J. B. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej tj. (...)nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym (tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) od dnia O..04.2009r. W tym zakresie organ rentowy jest bowiem związany granicami prawomocnej wcześniejszej decyzji – jest to związanie prejudycjalne co oznacza, że nie mógł on dokonać odmiennej oceny prawnej oraz odmiennych ustaleń faktycznych niż zawarta w prejudykacie.

Ostateczność decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia 16.11.2012 r. znak (...) ma również znaczenie dla ustaleń dokonanych w przedmiotowej sprawie albowiem skutkiem jej mocy wiążącej jest to, że przesądzenie we wcześniejszej decyzji kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, iż w procesie późniejszym kwestia ta nie może być już w ogóle badana, a w konsekwencji zachodzi ograniczenie dowodzenia faktów, objętych prejudycjalną decyzją.

Powszechnie przyjmuje się zasadę uwzględniania przez sądy powszechne skutków prawnych orzeczeń organów administracyjnych, która ma swoje źródło w prawnym rozgraniczeniu drogi sądowej i drogi administracyjnej, czego wyrazem są art. 2 § 3 i art. 177 § 1 pkt 3 kpc oraz art. 16 i 97 § 1 pkt 4 kpc, a pod rządami Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 roku także w idei podziału władz (art. 10) oraz działania organów władzy publicznej na podstawie i w granicach prawa (art. 7). Zasada ta doznaje ograniczenia jedynie w myśl koncepcji tzw. bezwzględnej nieważności decyzji administracyjnej, która nie ma normatywnego umocowania, ale znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, wyrażającym od kilkudziesięciu lat niezmienny pogląd, że decyzja administracyjna nie może wywoływać skutków prawnych, pomimo jej formalnego nieuchylenia, jeśli jest dotknięta wadami, godzących w jej istotę jako aktu administracyjnego. Do takich wad zalicza się brak organu powołanego do orzekania w określonej materii oraz niezastosowanie jakiejkolwiek procedury lub oczywiste naruszenie zasad postępowania administracyjnego (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 1946 r., C.III. 217/46, OSN 1947 nr 1, poz. 25, z dnia 15 października 1951 r., C. 653/51, OSN 1952 nr 3, poz. 75, z dnia 29 czerwca 1957 r., 2 CR 499/57, OSN 1959 nr 3, poz. 88, z dnia 27 sierpnia 1959 r., 1 CR 1051/58, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1960 nr 2, s. 58, z dnia 4 listopada 1959 r., 2 CR 669/59, OSPiKA 1962 nr 4, poz. 106, uchwały z dnia 21 listopada 1980 r., III CZP 43/80, OSNCP 1981 nr 8, poz. 142, z dnia 21 września 1984 r., III CZP 53/84, OSNC 1985 nr 5 - 6, poz. 65, z dnia 27 listopada 1984 r., III CZP 70/84, OSNCP 1985 nr 8, poz. 108 oraz postanowienie z dnia 9 listopada 1994 r., III CRN 36/94, OSNCP 1995 nr 3, poz. 54 i wyrok z dnia 7 kwietnia 1999 r., I CKN 1079/97, OSNC 1999 nr 11, poz. 189). Koncepcja bezwzględnej nieważności decyzji administracyjnej w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczy wad decyzji, które dyskwalifikują ją jako indywidualny akt administracyjny z punktu widzenia podstawowych cech kreatywnych przesądzających o bycie prawnym aktu administracyjnego w ogóle. Możność badania, a ściślej - kwestionowania decyzji administracyjnej wyłącznie w ograniczonym zakresie, w myśl wypracowanej w judykaturze Sądu Najwyższego koncepcji bezwzględnej nieważności (nieistnienia) decyzji administracyjnej, stanowi jedyne odstępstwo od zasady związania sądu cywilnego decyzją administracyjną. Poza tym Sąd Najwyższy wielokrotnie wyrażał pogląd, że sąd w postępowaniu cywilnym nie jest uprawniony do kwestionowania decyzji administracyjnej, w szczególności pod względem jej merytorycznej zasadności, i jest nią związany także wówczas, gdy w ocenie sądu decyzja jest wadliwa (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1938 r., C.I. 1432/37, „Przegląd Notarialny" 1939 nr 2, s. 19, z dnia 4 listopada 1938 r. C. II 1625/37, „Przegląd Sądowy" 1938, poz. 503, z dnia 27 września 1948 r., C. 574/48, „Przegląd Notarialny" 1949 nr 3 - 4, s. 324, z dnia 2 stycznia 1962 r., 4 CR 445/61, OSNCP 1963 nr 4, poz. 82, wyroki z dnia 12 maja 1964 r., II CR 185/64, OSNCP 1965 nr 3, poz. 41, z dnia 6 marca 1967 r., III CR 402/66, „Informacja Prawnicza" 1967 nr 6, poz. 10, z dnia 3 lutego 1976 r., II CR 732/75, OSNCP 1976 nr 12, poz. 263, uchwały z dnia 18 listopada 1982 r., III CZP 26/82, OSNCP 1983 nr 5 - 6, poz. 64, z dnia 27 września 1991 r., III CZP 90/91, OSNCP 1992 nr 5, poz. 72, postanowienia z dnia 9 listopada 1994 r., III CRN 36/94, OSNC 1995 nr 3, poz. 54, z dnia 24 maja 1996 r., I CRN 67/96, niepublikowane, z dnia 30 w czerwca 2000 r., III CKN 268/00, OSNC 2001 nr 1, poz. 10, wyroki z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1071/00, OSNC 2003 nr 9, poz. 120, z dnia 12 marca 2004 r., II CK 47/03, z dnia 28 lipca 2004 r., III CK 296/03, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 2005 nr 6, s. 29, postanowienie z dnia 19 listopada 2004 r., V CK 251/04, „Przegląd Sądowy" 2006 nr 3, s. 113 i wyrok z dnia 30 stycznia 2007 r., IV CSK 350/06, niepublikowany). Ostateczną decyzją administracyjną, od której strona nie wniosła odwołania w trybie art. 477 ⁹ KPC, związany jest także sąd ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2008 r., I UK 173/07, niepublikowany). Reasumując ten wątek rozważań należy przyjąć, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, iż sąd w postępowaniu cywilnym obowiązany jest uwzględniać stan prawny wynikający z osnowy ostatecznej decyzji administracyjnej, chyba że decyzja została wydana przez organ niepowołany lub w zakresie przedmiotu orzeczenia bez jakiejkolwiek podstawy w obowiązującym prawie materialnym, względnie z oczywistym naruszeniem reguł postępowania administracyjnego. W tych przypadkach sąd nie jest związany decyzją administracyjną, ponieważ jest ona bezwzględnie nieważna (nieistniejąca prawnie) i - pomimo jej formalnego nieuchylenia - nie wywołuje skutków prawnych ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2008 roku, I UK 376/07).

W niniejszej sprawie jest bezspornym, iż decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia 16.11.2012 r. znak (...) została wydana przez organ do tego powołany, w zakresie przedmiotu orzeczenia ze wskazaniem podstawy w obowiązującym prawie materialnym, z uznaniem reguł postępowania administracyjnego.

Trzeba wskazać, iż przedmiotowa decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 16.11.2012 r. znak (...)spowodowywała przekształcenie treści praw i obowiązków stron stosunku ubezpieczenia społecznego, tj. wnioskodawcy z jednej strony, a organu rentowego z drugiej, czego nie uwzględnił Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P.Terenowej we W.wydając w dniu 8 lutego 2013 roku znak: (...)decyzję odmawiającej prawa do wypłaty renty rolniczej za okres od 01.04.2012r. do 31.10.2012r.

Mając na uwadze powyższe rozważania uwzględniono odwołanie wnioskodawcy i w konsekwencji, na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, orzeczono jak w sentencji uzasadnianego wyroku, tj. zmieniono zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązano pozwanego Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowa we W. do wypłaty wnioskodawcy renty rolniczej za okres od 1 kwietnia 2012 roku do 31 października 2012 roku.