Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 stycznia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy G. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazano ,że wnioskodawca nie wykazał sumarycznego stażu ubezpieczeniowego w wymiarze 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych a jedynie 24 lata 9 miesięcy i 1 dzień . Wnioskodawca wykazał natomiast 20 lat 9 miesięcy i 3 dni stażu pracy w warunkach szczególnych. Zakład wskazał ,że nie zaliczył do stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy okresu wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym (...) w okresie od dnia 1 września 1977 roku do dnia 28 lutego 1978 roku ponieważ praca nie dotyczyła gospodarstwa rolnego rodziców wnioskodawcy a ponadto wnioskodawca nie przedstawił za ten okres czasu świadectwa pracy . Ponadto wnioskodawca nie ukończył 60 roku życia /decyzja w aktach ZUS/.

W dniu 5 marca 2018 roku wnioskodawca reprezentowany przez pełnomocnika odwołał się od powyższej decyzji. W uzasadnieniu wskazał ,że w gospodarstwie rolnym (...) był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę i świadczył ją w pełnym wymiarze czasu pracy , przez 6 dni w tygodniu. Natomiast wymagany wiek emerytalny wnioskodawca osiągnął w trakcie trwania postępowania./ odwołanie k- 3-6/

W dniu 5 lutego 2018 roku ZUS II Oddział w Ł. decyzją ponownie odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury. W uzasadnieniu wskazano ,że złożone przez wnioskodawcę dokumenty tj. zaświadczenie KRUS o okresach i wysokościach opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników przez A. A. (1) , nie mają znaczenia dla rozpoznania jego wniosku o emeryturę / decyzja w aktach ZUS/.

W dniu 19 lutego 2018 roku wnioskodawca złożył do ZUS II Oddział w Ł. świadectwo pracy potwierdzające jego zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę u A. A. (1) w okresie od dnia 1 września 1977 roku do 28 lutego 1978 roku przy wykonywaniu prac polowych i gospodarskich.

Decyzją z dnia 5 marca 2018 roku ZUS II Oddział w Ł. odmówił ponownie wnioskodawcy prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazano ,że złożone dokumenty nie maja wpływu na przyznanie prawa do emerytury ponieważ wnioskodawca w spornym okresie czasu z tytułu zatrudnienia w gospodarstwie rolnym (...) nie był zgłoszony do ZUS / decyzja w aktach ZUS/. Powyższa decyzja została uchylona decyzją z dnia 22 marca 2018 roku , w której to ponownie odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury . W uzasadnieniu wskazano ,że złożone przez wnioskodawcę dokumenty nie stanowią podstawy do zmiany decyzji przyznania mu emerytury. Pracodawca nie zarejestrować gospodarstwa rolnego w ZUS i nie zgłosił wnioskodawcy do ubezpieczenia społecznego , w związku z czym nie można powyższego okresu zaliczyć jako okresu składkowego / decyzja w aktach ZUS/.

Podczas rozprawy w dniu 10 lipca 2018 roku pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał swoje stanowisko w sprawie, wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie wnioskodawcy emerytury / protokół rozprawy k- 41 i 48/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazano ,że wnioskodawca nie udokumentował 25 letniego okresu ubezpieczeniowego. Jego pracodawca , w spornym okresie czasu nie zarejestrował w ZUS prowadzenia działalności gospodarczej w postaci prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz nie zgłosił do ubezpieczenia wnioskodawcy. Organ rentowy wskazał ,że poza brakiem wykazania 25 letniego okresu ubezpieczeniowego wnioskodawca spełnia wszystkie pozostałe przesłanki nabycia emerytury zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS/. / odpowiedź na odwołanie k- 18-18 odw/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca urodził się (...). Nie jest członkiem OFE. W okresie od dnia 9 marca 1978 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku listonosza. / okoliczność bezsporna, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych w aktach ZUS/.

W okresie od dnia 3 września 1973 roku do dnia 31 sierpnia 1977 roku wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Kombinacie Budowlanym (...) w Ł. na stanowisku betoniarza. Umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron. / świadectwo pracy w aktach ZUS, niesporne/.

Wnioskodawca po zakończeniu pracy w Kombinacie Budowlanym podjął pracę w gospodarstwie rolnym (...). Gospodarstwo to mieściło się we wsi B.. Gospodarstwo specjalizowało się w hodowli bydła mięsnego. Liczyło , wraz z gruntami dzierżawionymi ponad 10 hektarów. W gospodarstwie pracował jego właściciel oraz wnioskodawca. / zeznania świadka A. k- 42 , B. k-44, G. k-45, zaświadczenie Starostwa Powiatowego w aktach ZUS/.

Wnioskodawca i A. A. (1) zawarli ustną umowę o pracę , na mocy której wnioskodawca został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy do prac polowych i gospodarczych w gospodarstwie rolnym . wnioskodawca nie miał normowanego czasu pracy . Wszystkie niedziele miał wolne oraz dwie soboty w miesiącu. Strony ustaliły wysokość wynagrodzenia na 4000 zł miesięcznie , płatne z dołu do końca miesiąca. Ponadto strony ustaliły ,że wnioskodawca będzie zamieszkiwał w gospodarstwie oraz otrzymywał wyżywienie. Polecenia co do pracy i wykonywania konkretnych prac wydawał A. K., ojciec wnioskodawcy nie zajmował się gospodarstwem z uwagi na stan swojego zdrowia. Dwóch braci wnioskodawcy w tym czasie nie pomagało mu w gospodarstwie ponieważ starszy odbywał służbę wojskową a młodszy uczęszczał do szkoły poza miejscem zamieszkania. Wnioskodawca wykonywał z reguły proste prace przy obrządzaniu bydła , którego było około 20 sztuk. Woził paszę i kiszonki, zajmował się bydłem. Właściciel gospodarstwa szczegółowo instruował go i szkolił, co do wykonywania poszczególnych prac polowych , uczył jak zachowywać się wśród bydła. Właściciel gospodarstwa sprawdzał wykonanie prac przez wnioskodawcę i wydawał mu na bieżąco polecenia co ma być zrobione. zeznania świadka A. k- 42 , B. k-44, G. k-45, zeznania wnioskodawcy k- 46-48/. Wnioskodawca został ubezpieczony od następstw nieszczęśliwych wypadków począwszy od dnia 11 września 1977 roku / polisa i wniosek k- 15-16/.

Umowa o pracę między stronami została rozwiązana za porozumieniem stron ponieważ właściciel gospodarstwa zamierzał sprzedać hodowane bydło na wiosnę a wnioskodawca znalazł lepsza pracę , na poczcie. / zeznania wnioskodawcy k- 46-48, zeznania świadka A. k- 42, świadectwa pracy w aktach ZUS/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie opierając się na dokumentach załączonych do akt sprawy oraz zeznaniach świadków i wnioskodawcy. W ocenie Sądu zeznania świadków A., B. , G. oraz wnioskodawcy są spójne, konsekwentne i wzajemnie się potwierdzają . Ponadto znajdują one potwierdzenie w dokumentach załączonych do akt sprawy. Podnieść należy ,że wersja wydarzeń przedstawiona przez świadków i wnioskodawcę jest logiczna i spójna. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających na jej zdyskredytowanie. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości ,że między wnioskodawcą a A. A. (1) doszło do zawarcia ustnej umowy o pracę . Przekonywujące są również zeznania zarówno wnioskodawcy jak i A. A. dlaczego nie doszło do oficjalnego zgłoszenia wnioskodawcy do ubezpieczenia społecznego. Złożone dokumenty potwierdzają ,że w spornym okresie czasu właściciel gospodarstwa był zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Ponadto wnioskodawca został przez A. A. (1) ubezpieczony w (...) . Trudno odmówić wiarygodności zeznaniom samego wnioskodawcy ,że nie przywiązywał jako młody człowiek wagi do zgłoszenia jego zatrudnienia do ubezpieczenia społecznego a obie strony nie miały dostatecznego rozeznania w sprawach ubezpieczeniowych. Niewątpliwie najważniejsze było wywiązywanie się obu stron z postanowień zawartej umowy. Właściciel gospodarstwa w zasadzie regularnie płacił umówione wynagrodzenie i zapewniał wnioskodawcy zamieszkanie i wyżywienie natomiast wnioskodawca wykonywał wszystkie zlecone mu prace gospodarskie i polowe, przede wszystkim zajmując się bydłem i końmi.

Sąd zważył , co następuje :

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i podlega uwzględnieniu.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn;

2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie organu rentowego wnioskodawca spełnia wszystkie przesłanki do nabycia prawa do emerytury za wyjątkiem wymogu posiadania ogólnego okresu zatrudnienia wynoszącym 25 lat. Organ rentowy stoi bowiem na stanowisku ,iż ogólny staż sumaryczny wnioskodawca wykazał w wymiarze 24 lat 9 miesięcy i 1 dzień. Organ rentowy nie uwzględnił do ogólnego stażu okresu zatrudnienia w gospodarstwie rolnym (...) w okresie od dnia 1 września 1977 do 28 lutego 1978 roku na podstawie umowy o pracę. Organ rentowy nie uwzględnił powyższego okresu również po złożeniu przez wnioskodawcę świadectwa pracy wydanego przez A. A. (1) , potwierdzającego wykonywanie pracy jak i jego oświadczeń w tym zakresie składanych w organie rentowym , wskazując ,że wnioskodawca w spornym okresie czasu nie był zgłoszony przez pracodawcę do ubezpieczenia społecznego, nie była również odprowadzana za niego składka na ubezpieczenie społeczne.

W ocenie Sadu Okręgowego stanowisko organu rentowego nie jest trafne a sporny okres ode dnia 1 września 1977 roku do dnia 28 lutego 1978 roku powinien zostać zaliczony do okresu składkowego wnioskodawcy. Wnioskodawca wykazał w toku postępowania sadowego ,że w spornym okresie czasu łączyła go z A. A. (1) umowa o pracę. Brak pisemnej umowy o pracę jak również brak zgłoszenia do ubezpieczenia i opłacania składek pozostaje bez wpływu na okoliczność ,że wnioskodawcę i świadka A. łączył stosunek pracy . To powoduje ,że sporny okres czasu powinien być zaliczony wnioskodawcy jako okres składkowy.

Wskazać należy ,że już w postępowaniu przed organem rentowym wnioskodawca przedłożył świadectwo pracy wydane przez A. A. (1) potwierdzające zatrudnienie w spornym okresie czasu na podstawie umowy o pracę. Zgodnie z § 22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być dowodzone wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Wnioskodawca przedstawił w ocenie Sądu okręgowego wiarygodne dowody potwierdzające wykonywanie w spornym okresie czasu pracy w postaci zeznań świadków , w tym byłego pracodawcy oraz złożył sam zeznania w tym zakresie . W ocenie Sądu orzekającego nie budzi wątpliwości ,że praca na rzecz A. A. (1) była faktycznie świadczona i to w reżimie umowy o pracę . Podnieść należy ,że brak zachowania formy pisemnej umowy o pracę nie przesądza o jej ważności a co za tym idzie nie ma znaczenia dla rozpoznania sprawy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 29 Kp. pisemna forma umowy o pracę nie została zastrzeżona pod rygorem nieważności lecz dla celów dowodowych. Temu też celowi służą przewidziane w tym artykule instytucje pisemnego potwierdzenia treści umowy i pisemnego poinformowania pracownika przez pracodawcę o dodatkowych warunkach zatrudnienia. Z mocy art. 94 pkt 9a i 9b oraz art. 97 § 1 k.p. na pracodawcy ciąży również obowiązek prowadzenia dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akt osobowych pracownika oraz przechowywania tej dokumentacji w warunkach niezagrażających uszkodzeniem, a nadto niezwłocznego wydania pracownikowi świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy, zaś w myśl art. 281 pkt 1, 6 i 7 k.p. niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę oraz nieprowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akt osobowych pracowników, jak także pozostawienie tej dokumentacji w warunkach grożących jej uszkodzeniem lub zniszczeniem, stanowią wykroczenia przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny. Brak pisemnej umowy o pracę oraz nieprowadzenie przez pracodawcę dokumentacji i akt osobowych pracownika nie oznacza jednak, że nie doszło do nawiązania przez strony stosunku pracy. Nawiązanie pracowniczego stosunku zatrudnienia może bowiem nastąpić na podstawie ustnej umowy o pracę lub nawet przez czynności konkludentne. Fakt istnienia i wykonywania zatrudnienia pracowniczego może więc być dowodzony wszelkimi środkami, także zeznaniami świadków i przesłuchaniem stron. Z możliwości tej w procesie skorzystał wnioskodawca przejawiając inicjatywę dowodową .

W ocenie Sądu nie ma znaczenia dla rozpoznania sprawy okoliczność , nie kwestionowana przez wnioskodawcę jak i byłego pracodawcę ,żę nie został wnioskodawca zgłoszony do ubezpieczenia i nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne. . Zgodnie ze wspomnianym § 22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładu pracy o zatrudnieniu. Przepis ten nie ustanawia natomiast obowiązku przedkładania dowodów stwierdzających zgłoszenie do ubezpieczenia i opłacania składek. Zapisy w ewidencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zgłoszeniu lub braku zgłoszenia do ubezpieczenia pracownika przez pracodawcę mającego taki obowiązek mogą być brane pod uwagę przy ocenie wiarygodności dokumentu lub innego dowodu stwierdzającego zatrudnienie. Jeżeli fakt pozostawania w zatrudnieniu został udowodniony, okres tego zatrudnienia jest okresem składkowym nawet w przypadku, gdy pracodawca nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia. W tym miejscu należy podkreślić ,że to na pracodawcy ciąży obowiązek publicznoprawny zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia i odprowadzania składek ubezpieczeniowych . Konsekwencje niedopełnienia tych obowiązków przez pracodawcę nie mogą obciążać pracownika. W kwestii tej wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy jak i Sądy Apelacyjne. W wyroku z dnia 7 marca 2017 roku jaki zapadł w sprawie o sygnaturze akt III UK 84/16 /LEX nr 2278301/ , wskazano ,że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a tej ustawy nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę faktu opłacenia przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Natomiast w tezie 4 wyroku z dnia 1 marca 2018 roku jaki zapadł w sprawie o sygnaturze akt IIIUK 35/17 /LEX nr 2497574/ Sąd Najwyższy wskazał ,że nie do zaakceptowania jest stanowisko, że nie jest okresem ubezpieczenia w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 4 pkt 5 u.e.r.f.u.s. okres obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym z uwagi na fakt nieopłacenia składek przez płatnika z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. Oznaczałoby to bowiem nieuzasadnione przeniesienie na ubezpieczonych ryzyka nierzetelnych lub niezgodnych z prawem działań płatników oraz stałoby w sprzeczności z zasadą automatyzmu ubezpieczeniowego, której istota sprowadza się do powstawania stosunków prawnych ubezpieczeń społecznych od chwili wystąpienia tytułu ubezpieczenia. Natomiast w wyroku z dnia 25 stycznia 2018 roku jaki zapadł w sprawie o sygnaturze akt IIIAUa 5/17 /LEX nr 2465932/ Sąd Apelacyjny w Łodzi wskazał ,że ubezpieczony nie może ponosić ujemnych konsekwencji ewentualnych nieprawidłowych działań płatnika składek w zakresie prowadzenia dokumentacji rozliczeniowych dotyczących składek na ubezpieczenia społeczne. Sąd orzekający w pełni podziela stanowiska wyrażone w powyższych orzeczeniach.

Mając powyższe na uwadze należy przyjąć ,że wnioskodawca spełnia wszystkie wymagane przepisami prawa przesłanki nabycia prawa do emerytury , w tym legitymuje się ponad 25 letnik okresem składkowym i nieskładkowym. Wobec powyższego Sąd zmienił zaskarżone decyzje i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 9 lutego 2018 roku , tj od daty nabycia prawa do emerytury.

Ponieważ wnioskodawca wygrał proces w całości Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( tj. Dz.U z 2018 r poz. 265) przyznał wnioskodawcy kwotę 180 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .