Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 grudnia 2014r. powód C. N. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego Województwa (...) – Zarządu Województwa (...) kwoty 5.086.740 zł wraz z odsetkami od dnia 1 lipca 2011r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż łączyły go z pozwanym umowy o dofinansowanie projektu w ramach regionalnego programu operacyjnego województwa (...) na lata 2007-2013. W dniu 30 czerwca 2011 r. pozwany rozwiązał jednostronnie umowy o dofinansowanie. Jednocześnie pozwany zobowiązał powoda do zwrotu całości otrzymanego dofinansowania w kwocie 348.586,38 zł.

C. N. (1) wskazał, iż wystąpił z niniejszym powództwem w związku z niewykonaniem umów o dofinasowanie z okoliczności leżących po stronie Instytucji Zarządzającej. Sprecyzował, iż tytułem odszkodowania dochodzi zwrotu całej kwoty dofinasowania, wraz z kwotami już wypłaconymi, tj. 5.086.740,00 zł (bowiem pozwany żąda od powoda zwrotu wypłaconego już dofinansowania) przy założeniu, że w wypadku korzystnego prawomocnego orzeczenia w przedmiotowej sprawie, część dochodzonego roszczenia w kwocie 348.586,38 zł będzie mogła zostać potrącona przez pozwanego z uwagi na jej wypłacenie powodowi w trakcie obowiązywania umów o dofinansowanie.

Powód zakwestionował skuteczność dokonanego wypowiedzenia wskazując, iż okoliczności na jakie powołuje się pozwany w treści ww. wypowiedzenia nie miały miejsca, gdyż nie doszło do naruszenia § 31 ust. 1 lit. a oraz §31 ust. 2 lit. d umowy o dofinansowanie. Wskazał, iż przy uznaniu, że wypowiedzenie było bezskuteczne, przedmiotowe umowy cały czas obowiązują strony. Podniósł także brak dokonania przez pozwanego pouczenia przy wypowiedzeniu umowy o możliwym prawie odwołania się, do czego był zobowiązany zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego, a co stanowi rażące naruszenie przez pozwanego prawa przy wykonywaniu władzy publicznej. Powód wskazał także, że umowa sprzedaży z dnia 31 grudnia 2010 r. była umową warunkową i w razie braku zgody pozwanego na zmianę podmiotową po stronie beneficjenta, nie weszłaby w życie, zatem stanowisko pozwanego podtrzymujące dokonania rozwiązania umów o dofinansowanie w ocenie powoda jest niezgodne z prawem. Ponadto powołał się na pismo z dnia 23 lutego 2011 r. z którego wynikało, że zawarcie aneksu do umowy o dofinansowanie, na podstawie którego doszłoby do zmiany podmiotu po stronie beneficjenta, wymaga złożenia ponownego wniosku, w celu przeprowadzenia oceny formalnej i merytorycznej. A zatem z treści tego pisma wynika, że zmiana podmiotowa w umowach o dofinansowanie jest możliwa. Powód wskazał, że umowa sprzedaży z dnia 31 grudnia 2010 r. rozwiązała się w dniu 20 czerwca 2011 r., z uwagi na brak zgody pozwanego na przejście praw i obowiązków wynikających z umów o dofinansowanie, na nowego beneficjenta. Wskazał ponadto, iż nie dokonał skutecznego przeniesienia praw i obowiązków wynikających umów o dofinansowanie na nowy podmiot, gdyż nie uzyskał na to zgody pozwanego, co było przesłanką skuteczności umowy z dnia 31 grudnia 2010 r., nadto umowa ta była od początku nieważna, gdyż naruszała postanowienia art. 210 k.s.h. Pismem z dnia 23 lutego 2011 r. pozwany poinformował powoda, że wnioskowana zmiana jest możliwa, o ile zostaną spełnione dodatkowe warunki. W związku z tym powód działał w dobrej wierze i przekonaniu, że jest możliwe przejście praw i obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie na nowy podmiot.

Powód wskazał także, iż wygrał z pozwanym postępowanie sądowoadministracyjne w przedmiocie zwrotu już wypłaconych przez pozwanego kwot w ramach umowy o dofinansowanie projektu. W wyrokach z dnia 22 stycznia 2013 r. o sygn. akt III SA/Łd 665/12 oraz III SA/Łd 666/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, że decyzja o określeniu kwoty do zwrotu była nieważna.

Jednocześnie wskazał, iż doznaną przez niego szkodą w rozumieniu art. 415 k.c. jest różnica między kwotą przyznaną, a kwotą niewypłaconą powodowi w ramach umowy o dofinansowanie projektu. Od dnia wypowiedzenia powodowi w/w umów, tj. od 30 czerwca 2011r., powód utracił środki, które weszły do jego majątku z dniem przyznania dofinansowania, tj. z dniem zawarcia umów o dofinasowanie.

(pozew, k. 3-11)

W odpowiedzi na pozew z dnia 19 marca 2015r. strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. Wskazał, iż nigdy nie udzielił pozwanemu zgody na przeniesienie praw i obowiązków, wynikających z zawartych umów o dofinansowanie, a czego zabraniał wprost § 34 każdej z zawartych umów o dofinansowanie, nie przesądził także o dopuszczalności zmian organizacyjno-prawnych przedstawianych jako planowane przez powoda.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia wierzytelności dochodzonych w n/n sprawie przez powoda oraz zarzut potrącenia wierzytelności dochodzonych n/n pozwem z wierzytelnościami, które przysługują stronie pozwanej w stosunku do powoda, stwierdzonych decyzjami administracyjnymi wydanymi przez Zarząd Województwa (...).

Wskazał nadto, iż gdyby przyjąć – jak wskazuje powód - że wypowiedzenie wszystkich umów o dofinansowanie było bezskuteczne, to naturalną konsekwencją jest przyjęcie założenia, że wszystkie z zawartych pomiędzy stronami niniejszego sporu umowy nadal wiążą powoda jako beneficjenta, a pozwanego jako dysponenta środków pochodzących z (...) Funduszu Rozwoju Regionalnego. Tymczasem powód na trwałe zaprzestał realizacji projektów i nie dokończył żadnego z nich. Zaprzestał także wykonywania obowiązków wynikających z zawartych umów nie tylko w zakresie realizacji rzeczowej projektów, jak również w zakresie obowiązków sprawozdawczych. Przy przyjęciu zaś, że wypowiedzenie umów o dofinansowanie było skuteczne, to powoda obciąża w niniejszym postępowaniu obowiązek dowodowy w zakresie wykazania szkody, jaką poniósł w związku ze skutecznym rozwiązaniem umów o dofinansowanie, jak również podstaw uznania wypowiedzenia za bezskuteczne. Powód z kolei nie wykazuje, że zrealizował projekty, których dotyczyły zawarte umowy o dofinansowanie.

(odpowiedź na pozew, k. 176-185)

Pismem procesowym z dnia 22 lutego 2016r. powód dokonał modyfikacji roszczenia pozwu wniesionego w dniu 2 grudnia 2014 r. w ten sposób, że wniósł o ustalenie przez Sąd, iż dokonane w dniu 30 czerwca 2011r. wypowiedzenia umów o dofinansowanie o nr (...) z dnia 13 listopada 2009r., zmieniona aneksem nr (...) z dnia 18 marca 2010 r., (...) z dnia 10 września 2010 r. oraz nr (...) z dnia 30 grudnia 2010 r. są bezskuteczne oraz o nakazanie stronom realizacji przedmiotowych umów na warunkach w nich określonych, alternatywnie, na wypadek uznania przez Sąd, iż ustalenie bezskuteczności w/w umów o dofinansowanie jest niemożliwe, o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 5.086.740,00 zł wraz z odsetkami od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia zapłaty.

(pismo procesowe, k 1080-1082)

Ustosunkowując się do powyższego pismem procesowym datowanym na dzień 8 czerwca 2016r., strona pozwana wskazała, iż zgodnie z art. 56 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ostateczny termin kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 stanowi 31 grudnia 2015 r. Termin ten obowiązuje także dla wydatków z (...) Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach którego powód otrzymał dofinansowanie. Koniec okresu kwalifikowalności wydatków w ramach programu stanowi data 31 grudnia 2015 r. Zatem nie jest możliwe w chwili obecnej uwzględnienie przez Sąd powództwa o ustalenie i w dalszym etapie wykonanie przez stronę powodową obowiązków umownych, a w szczególności dokonywania wydatków związanych z projektami powoda po upływie terminów realizacji projektów.

Pomoc przyznawana przedsiębiorcom w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) 2007- 2013 stanowiła pomoc publiczną dozwoloną wyłącznie w oparciu o Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielenia regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych oraz przepisy Rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 roku uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu. Z uwagi na fakt, że Rozporządzenie nr 800/2008 wygasło z dnia 31 grudnia 2014 roku, zaś rozporządzenie w sprawie regionalnej pomocy inwestycyjnej (wydane na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju /ustawy, która dotyczy perspektywy finansowej 2007-2013/ także utraciło swoją moc, nie ma możliwości w chwili obecnej udzielenia pomocy publicznej na projekty strony powodowej. Ewentualna wypłata środków stanowiłaby udzielenie stronie powodowej niedozwolonej pomocy publicznej.

Pozwany wskazał, iż w chwili obecnej nie możliwe jest także osiągnięcie przez powoda celów, które zakładał na etapie ubiegania się o dofinansowanie również w odniesieniu do deklarowanej zgodności każdego z projektów z celami Strategii (...) do roku 2013 (vide pkt 5.1 każdego z wniosku o dofinansowanie). Nie jest możliwe w chwili obecnej wykonanie projektów na warunkach określonych w umowach o dofinansowanie, a co za tym idzie powód nie ma interesu prawnego w ustaleniu bezskuteczności wypowiedzenia wszystkich zawartych umów o dofinansowanie.

(pismo procesowe, k. 1112-1115)

Ostatecznie na rozprawie w dniu 5 czerwca 2018r. strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanego Województwa (...) – Zarządu Województwa (...) kwoty 5.086.740 zł wraz z odsetkami od dnia 1 lipca 2011r. do dnia zapłaty, zaś w przypadku uznania przez Sąd, że roszczenie odszkodowawcze jest w niniejszej sprawie niedopuszczalne, o ustalenie, że dokonane przez pozwanego wypowiedzenie w/w umów jest bezskuteczne i nakazanie stronie pozwanej kontynuowania realizacji projektów w ramach zawartych umów o dofinansowanie.

(stanowisko strony, k. 00:02:04, k. 1221, e-protokół, k.1222)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

C. N. (1) od 7 października 2010r. do 17 czerwca 2015r. prowadził działalność gospodarczą (...) C. N. (1).

(informacja z CEiDG, k. 1156)

W dniu 13 listopada 2009r. między powodem C. N. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) C. N. (1) (beneficjentem), a Województwem (...), w imieniu którego działa Zarząd Województwa (...) (Instytucja Zarządająca), została zawarta umowa o dofinansowanie projektu nr (...) w ramach regionalnego programu operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 o dofinansowanie projektu pn.: (...) wyłonionego do dofinansowania na podstawie Uchwały podjętej przez Instytucję Zarządzającą w dniu 16 września 2009 roku nr (...) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 201S ((...)) współfinansowanego ze środków (...) Funduszu (...). Na warunkach określonych w niniejszej umowie, beneficjentowi przyznano na realizację w/w projektu (którego całkowita wartość wynosi 1.259 040,00 zł) dofinansowanie w formie dotacji rozwojowej w łącznej kwocie nieprzekraczającej 722.400,00 zł, w tym środki z (...)Funduszu Rozwoju Regionalnego w kwocie nieprzekraczającej: 614.040,00 zł stanowiące 59,50 % wydatków kwalifikowanych projektu, oraz inne środki z budżetu państwa, w kwocie nieprzekraczającej 108.360,00 zł stanowiące nie więcej niż 10,50 % wydatków kwalifikowanych projektu.

Beneficjent zobowiązał się pokryć ze środków własnych wszelkie wydatki niekwalifikowane w ramach projektu.

Całkowite wydatki kwalifikowalne w ramach projektu określono na kwotę 1.032.000 zł. Beneficjent zobowiązał się do wydatkowania na realizację projektu wkładu własnego w ramach wydatków kwalifikowanych w wysokości 309.600 zł.

W § 10 umowy określono okres realizacji projektu zgodny z okresem wskazanym we wniosku o dofinansowanie, tj. termin rozpoczęcia realizacji projektu nie później niż: 01.01.2010 r., zakończenie rzeczowe realizacji projektu: 31.12.2011 r., zakończenie finansowe realizacji projektu (data poniesienia ostatniego uzasadnionego wydatku) 11.12.2011r. Beneficjent zobowiązał się do realizacji projektu w oparciu o harmonogram realizacji projektu, który stanowi część wniosku o dofinansowanie (§ 8 umowy). Nadto zgodnie z § 9 pkt 5 umowy beneficjent oświadczył, iż w ramach realizacji projektu, liczba bezpośrednio utworzonych nowych miejsc pracy wyniesie 2 oraz będzie monitorowana w okresach, o których mowa w ust. 3, tj. od 2010-2015r. Zobowiązał się do pomiaru wartości wskaźników kluczowych (§ 9 umowy). Zgodnie z § 14 umowy dotacja rozwojowa miała być przekazywana beneficjentowi w formie zaliczki w jednej lub kilku transzach, zgodnie z harmonogramem płatności. Wypłata kolejnej transzy była uzależniona mi.in. od rozliczenia 70% łącznej kwoty przekazanych wcześniej transz oraz od rozliczenia otrzymanej wcześniej zaliczki, przez co rozumie się złożenie w ciągu miesiąca od otrzymania dofinansowania wniosku o płatność wskazującego na wykorzystanie otrzymanej dotacji (§ 14 ust. 5, § 15 umowy).

W dniu 18 marca 2010r. strony zawarły aneks do umowy o dofinansowanie projektu podpisanej w dniu 13 listopada 2009 r.

(umowa, k. 15-24, aneks, k. 205-221)

Przed zawarciem w/w umowy o dofinasowanie powód złożył w dniu 6 sierpnia 2008r. wniosek o dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007/2013. We wniosku określono cel projektu. Wskazane zostało także jakiego rodzaju wydatki powinny być poniesione przez beneficjenta w danym okresie realizacji projektu i zakres ich realizacji.

Zgodnie z pkt 5.8 wniosku planowany przez beneficjenta termin rozpoczęcia realizacji projektu oraz wykonawcy to I kwartał 2010 roku. W ramach tego etapu powód wyróżnił trzy podetapy:

narzędzia dla użytkowników – zakup aplikacji umożliwiającej klientom portalu założenie własnego sklepu internetowego (I kwartał 2010r.), wdrożenie sklepu internetowego (II kwartał 2010r.), zakup modułu (...) wspomagającego zarządzanie firmą (I kwartał 2010r.), wdrożenie (...) (II kwartał 2010r.).

baza danych produktów budowalnych – zakup oprogramowania bazy danych do wprowadzania treści (I kwartał 2010r.), opracowanie zawartości platformy bazy danych (II kwartał 2010r. – IV kwartał 2011r.), wdrożenie oprogramowania bazy danych do wprowadzania treści (II kwartał 2010r.),

promocja projektu.

Planowany termin rzeczowego zakończenia projektu oraz zakończenie finansowe realizacji projektu przewidziano na IV kwartał 2011r.

(wniosek, k. 223-244)

Dotacje rozwojowe były wypłacane w formie transz. Wskazany wniosek o dofinansowanie projektu a także harmonogram płatności transz stanowiły integralny element umowy.

(harmonogram, k. 222, umowa, k. 15-24, aneks, k. 205-221)

W dniu 10 września 2010r. między powodem C. N. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) C. N. (1), a Województwem (...), w imieniu którego działa Zarząd Województwa (...) została zawarta umowa o dofinansowanie projektu nr (...) w ramach regionalnego programu operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013, o dofinansowanie projektu pn.: (...) zakwalifikowanego do dofinansowania na podstawie Uchwały podjętej przez Instytucję Zrządzającą w dniu 13 lipca 2010r. nr (...) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 ((...). Zgodnie z umową beneficjent otrzymał na realizację projektu, którego całkowita wartość wyniosła 4.478.864 zł dofinansowanie w łącznej kwocie nieprzekraczającej 2.568.840 zł (wynoszące 69,97 % wydatków kwalifikowanych projektu) stanowiącej środki (...) Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Beneficjent zobowiązał się pokryć ze środków własnych wszelkie wydatki niekwalifikowane w ramach projektu.

Całkowite wydatki kwalifikowalne w ramach projektu określono na kwotę 3.671.200 zł. Beneficjent zobowiązał się do wydatkowania na realizację projektu wkładu własnego w ramach wydatków kwalifikowanych w wysokości 1.102.360 zł.

W § 10 umowy określono okres realizacji projektu zgodny z okresem wskazanym we wniosku o dofinansowanie, tj. termin rozpoczęcia realizacji projektu nie później niż: 01.10.2010 r., zakończenie rzeczowe realizacji projektu: 30.09.2012r., zakończenie finansowe realizacji projektu (data poniesienia ostatniego uzasadnionego wydatku) 30.09.2012r. Beneficjent zobowiązał się do realizacji projektu w oparciu o harmonogram realizacji projektu, który stanowi część wniosku o dofinansowanie (§ 8 umowy). Nadto zgodnie z § 9 pkt 5 umowy beneficjent oświadczył, iż w ramach realizacji projektu, liczba bezpośrednio utworzonych nowych miejsc pracy wyniesie 2 oraz będzie monitorowana w okresach, o których mowa w ust. 3, tj. od 2010-2011r. Zobowiązał się do pomiaru wartości wskaźników kluczowych (§ 9 umowy). Zgodnie z § 14 aneksu do umowy dofinansowanie miało być przekazywana beneficjentowi w formie zaliczki w jednej lub kilku transzach.

W dniu 12 stycznia 2011r. strony zawarły aneks do umowy o dofinansowanie projektu podpisanej w dniu 10 września 2010 r.

(umowa, k. 35-44, aneks, k. 45)

Przed zawarciem w/w umowy o dofinasowanie powód złożył w dniu 21 kwietnia 2010r. wniosek o dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007/2013. We wniosku określono cel projektu.

Zgodnie z pkt 5.8 wniosku planowany przez beneficjenta termin rozpoczęcia realizacji projektu oraz wyłonienia wykonawcy to I kwartał 2010 roku. Szczegółowo zostały przedstawione etapy realizacji projektu. Planowany termin rzeczowego zakończenia projektu oraz zakończenie finansowe realizacji projektu przewidziano na III kwartał 2012r.

(wniosek, k. 271-302)

Wskazany wniosek o dofinansowanie projektu a także harmonogram płatności transz stanowiły integralny element umowy. Przewidziane umową dofinasowanie miało być wypłacane w transzach. Załącznik nr 2 umowy – harmonogram płatności dofinansowania przedstawiał planowany termin otrzymania dofinansowania.

(harmonogram, k. 270, k. 35-44, aneks, k. 45)

Następnie w dniu 30 grudnia 2010r. została zawarta kolejna umowa o dofinasowanie projektu, nr (...)w ramach regionalnego programu operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013, o dofinasowanie projektu pn. (...) na rynek usług budowlanych, zakwalifikowanego do dofinansowania na podstawie Uchwały podjętej przez Instytucję Zarządzającą w dniu 14 grudnia 2010r. Na warunkach określonych w niniejszej umowie, beneficjentowi przyznano na realizację w/w projektu (którego całkowita wartość wynosi 3.131.740 zł) dofinansowanie w kwocie nieprzekraczającej 1.795.500 zł stanowiące środki (...) Funduszu Rozwoju Regionalnego (70 % wydatków kwalifikowanych projektu).

Beneficjent zobowiązał się pokryć ze środków własnych wszelkie wydatki niekwalifikowane w ramach projektu.

Całkowite wydatki kwalifikowalne w ramach projektu określono na kwotę 2.565.000 zł. Beneficjent zobowiązał się do wydatkowania na realizację projektu wkładu własnego w ramach wydatków kwalifikowanych w wysokości 769.500 zł.

W § 10 umowy określono okres realizacji projektu zgodny z okresem wskazanym we wniosku o dofinansowanie, tj. termin rozpoczęcia realizacji projektu nie później niż: 01.04.2011r., zakończenie rzeczowe realizacji projektu: 31.12.2012 r., zakończenie finansowe realizacji projektu (data poniesienia ostatniego uzasadnionego wydatku) 31.12.2012r. Beneficjent zobowiązał się do realizacji projektu w oparciu o harmonogram realizacji projektu, który stanowi część wniosku o dofinansowanie (§ 8 umowy). Zobowiązał się do pomiaru wartości wskaźników kluczowych (§ 9 umowy). Zgodnie z § 14 umowy dotacja dofinansowanie miało być przekazywane beneficjentowi w formie zaliczki w jednej lub kilku transzach, zgodnie z harmonogramem płatności. Wypłata kolejnej transzy była uzależniona mi.in. od rozliczenia 70% łącznej kwoty przekazanych wcześniej transz oraz od rozliczenia otrzymanej wcześniej zaliczki, przez co rozumie się złożenie w ciągu miesiąca od otrzymania dofinansowania wniosku o płatność wskazującego na wykorzystanie otrzymanej dotacji (§ 14 ust. 5, § 15 umowy).

(umowa, k. 46-55)

Przed zawarciem w/w umowy o dofinasowanie powód złożył w dniu 26 listopada 2010r. wniosek o dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007/2013. We wniosku określono cel projektu.

Zgodnie z pkt 5.8 wniosku planowany przez beneficjenta termin rozpoczęcia realizacji projektu to II kwartał 2010 roku. Szczegółowo zostały przedstawione etapy realizacji projektu. Planowany termin rzeczowego zakończenia projektu oraz zakończenie finansowe realizacji projektu przewidziano na IV kwartał 2012r.

(wniosek, k. 326-354)

Wskazany wniosek o dofinansowanie projektu a także harmonogram płatności transz stanowiły integralny element umowy. Przewidziane umową dofinasowanie miało być wypłacane w transzach. Załącznik nr 2 umowy – harmonogram płatności dofinansowania przedstawiał planowany termin otrzymania dofinansowania.

(harmonogram, k. 324, umowa, k. 46-55)

W sprawach nieuregulowanych w/w umowami miały zastosowanie przepisy prawa Unii Europejskiej, m.in. Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz Rozporządzenia (WE) nr 1080/2006, Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006.

(umowy, k. 15-24, 46-55, 35-44)

Wskazane powyżej umowy o dofinansowanie dotyczyły projektu w ramach regionalnego programu operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013, zatwierdzonego decyzją Komisji Europejskiej, zawierały niżej wskazane postanowienia:

Zgodnie z § 26 umowy Beneficjent zobowiązał się do przedstawiania na pisemne wezwanie Instytucji Zarządzającej wszelkich informacji i wyjaśnień, a także dokumentów (w tym potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii faktur lub dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej, dowodów zapłaty) związanych z realizacją projektu, w terminie określonym w wezwaniu.

W § 31 ust. 1a wskazano, iż Instytucja Zarządzająca rozwiązuje niniejszą umowę, w przypadku, gdy Beneficjent złoży podrobione, przerobione lub stwierdzające nieprawdę dokumenty w celu uzyskania wsparcia finansowego w ramach niniejszej umowy, zaś w ust. 2 przewidziano, iż Instytucja Zarządzająca może rozwiązać niniejszą umowę, w przypadku gdy Beneficjent uchyla się od wypełniania innych obowiązków wynikających z niniejszej umowy, aniżeli przewidziane w ust. 1, w szczególności - beneficjent w sposób uporczywy uchyla się od wykonywania obowiązków, o których mowa w § 26 ust. 1 (§ 3 ust. 2 pkt d).

Stosownie do § 32 przewidziano, iż przypadku rozwiązania umowy Beneficjent zwraca otrzymane dofinansowanie w całości z zastrzeżeniem ust. 2 wraz z odsetkami określonymi zgodnie z § 19 ust. 4. Zgodnie z ust. 2 umowy w przypadku nieosiągnięcia zakładanych wskaźników produktu lub rezultatu, Beneficjent zobowiązany jest do zwrotu całej otrzymanej dotacji rozwojowej wraz z odsetkami określonymi zgodnie z § 19 ust 4.

W § 34 umowy przewidziano, iż prawa i obowiązki Beneficjenta wynikające z umowy nie mogą być przenoszone na osoby trzecie.

§ 9 umów przewidywał obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości, wypełniane są w oparciu o informacje dotyczące postępu rzeczowo-finansowego w realizacji projektu zawarte we wniosku o płatność. Brak wydatków po stronie beneficjenta nie zwalniał go z obowiązku przedkładania wniosku o płatność z wypełnioną częścią dotyczącą przebiegu realizacji projektu w terminach: w przypadku sprawozdań okresowych oraz rocznych – do 10 dni roboczych od zakończenia okresu sprawozdawczego, zaś w przypadku sprawozdań końcowych – zgodnie z terminem określonym w § 16 ust. 2 umowy, zgodnie z którym wniosek o płatność końcową należało złożyć w terminie do 30 dni od dnia zakończenia realizacji projektu.

(umowy, k. 15-24, 46-55, 35-44)

W dniu 31 grudnia 2010r. pomiędzy (...)w Ł. (sprzedającym) a (...) Spółka z o.o. w Ł. (nabywcą) została zawarta umowa sprzedaży, przedmiotem której była sprzedaż ogółu wierzytelności i zobowiązań związanych z projektem (...) stanowiący wartość niematerialną i prawną a obejmujący wszystkie zrealizowane w jego ramach działania, w tym m.in. portal, znak towarowy, serwer wirtualny zlokalizowany na (...), wszystkie domeny związane z projektem, umowę z C. i inne elementy wchodzące w skład prowadzonego projektu za kwotę netto: 350.000 zł.

W pkt 4 umowy strony przewidziały możliwość zwrotu projektu do (...) za równowartość w/w kwoty, w przypadku odmowy przez Urząd Marszałkowski możliwości przeniesienia ogółu praw i obowiązków wynikających z przyznanego dofinansowania na podstawie umowy nr (...) z dnia 13.11.2009r, (...) z dnia 10.09.2010r , (...) z dnia 30.12.2010r.

(umowa sprzedaży, k. 89-90)

(...) miał zawarte z firmą (...) dwie umowy o współpracę, na podstawie których Euro (...) uczestniczyła w procesie aplikowania w zakresie uzyskania dofinasowania oraz rozliczania dwóch z trzech realizowanych przez (...) projektów.

Powodowi zależało, aby profesjonalny podmiot zajął się problemem zmiany beneficjenta w kontekście umów o dofinansowanie.

Powód zwrócił się do firmy (...) z zapytaniem w przedmiocie możliwości dokonania zmian organizacyjno-prawnych firmy (...) C. N. (1) w kierunku przekształcenia firmy z osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w kontekście faktu, iż firma (...) była beneficjentem środków unijnych.

(pismo (...)skierowane do Urzędu Marszałkowskiego w Ł., k. 616-620, zeznania B. T., k 776, 00:20:53-00:39:30, e-protokół k. 778, korespondencja, k. 621-647)

Wnioskiem, który wpłynął do Urzędu Marszałkowskiego w Ł. w dniu 13 stycznia 2011r., firma (...) C. N. (1), jako beneficjent, który otrzymał dofinansowanie w ramach działania E-technologie dla przedsiębiorstw Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013, zwrócił się z prośbą o możliwość zawarcia aneksu do umów o dofinansowanie projektów, dotyczącego strony umowy nr: (...), (...) oraz nr (...), w związku z planowanymi zmianami organizacyjno-prawnymi firmy (...) C. N. (1) w kierunku przekształcenia działalności z osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w spółkę prawa handlowego – w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością poprzez przekazanie projektu (...) do spółki z o.o. (...). Jednocześnie zaświadczył, iż Spółka z o.o. przejmie wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umów o dofinansowanie, które zawarł C. N. (1) z Urzędem Marszałkowskim, zatem nastąpi przeniesienie praw i obowiązków w zakresie przyznanych dotacji z osoby fizycznej na spółkę, do której C. N. (1) przekaże projekt (...)We wniosku wskazano, iż jedynym właścicielem Spółki z o.o. (...), jest C. N. (1) oraz, że Spółka z o.o. (...) odpowiada warunkom dofinansowania, gdyż zalicza się do mikroprzedsiębiorców, tym samym nie zmieni się status podmiotu – Beneficjenta środków unijnych. Spółka z.o.o N. przejmie zobowiązania firmy – osoby fizycznej jako beneficjenta, zatem nie zostanie w żaden sposób zagrożona trwałość projektów ani realizacja wskaźników projektów na poziomie produktu i rezultatu, a co za tym idzie zmiana strony umów nie wpłynie w jakikolwiek sposób negatywnie na przebieg realizacji projektów.

(wniosek, k. 56)

W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 23 lutego 2011r., Dyrektor Departamentu (...) Urzędu Marszałkowskiego w Ł. poinformował, iż aneksowanie umów o dofinansowanie projektów nr (...) nr (...) oraz nr (...) polegające na zmianie sposobu działalności gospodarczej, będzie wymagać ponownej oceny formalnej i merytorycznej w/w projektów, co w przypadku oceny negatywnej będzie skutkować rozwiązaniem dotychczasowych umów.

(odpowiedź, k. 87)

Następnie pismem z dnia 5 kwietnia 2011r. firma (...) C. N. (1) wniosła o wyrażenie zgody na zmianę strony umów dotyczących wyżej wymienionych projektów z dniem 31.12.2010 r. na podstawie umowy zawartej między (...) C. N. (1) a (...) sp. z o. o. stanowiącej załącznik do niniejszego wniosku. Do wniosku została załączona kopia zawartej w dniu 31 grudnia 2010r. pomiędzy (...) w Ł. (sprzedającym) a (...) Spółka z o.o. w Ł. (nabywcą) umowy sprzedaży, przedmiotem której była sprzedaż ogółu wierzytelności i zobowiązań związanych z projektem (...) stanowiący wartość niematerialną i prawną a obejmujący wszystkie zrealizowane w jego ramach działania, w tym m.in. portal, znak towarowy, serwer wirtualny zlokalizowany na (...), wszystkie domeny związane z projektem, umowę z C. i inne elementy wchodzące w skład prowadzonego projektu za kwotę netto: 350.000 zł.

W pkt 4 umowy strony przewidziały możliwość zwrotu projektu do (...) za równowartość w/w kwoty, w przypadku odmowy przez Urząd Marszałkowski możliwości przeniesienia ogółu praw i obowiązków wynikających z przyznanego dofinansowania na podstawie umowy nr (...) z dnia 13.11.2009r, (...) z dnia 10.09.2010r , (...)z dnia 30.12.2010r.

(wniosek, k. 88, umowa, k. 89-90)

W nawiązaniu do powyższego pisma, Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) poinformowała, iż zgodnie z § 34 umów o dofinansowanie, prawa i obowiązki Beneficjenta wynikające z umowy nie mogą być przenoszone na osoby trzecie. Instytucja Zarządzająca nie wyraziła zgody na zmiany polegające na przeniesieniu praw i obowiązków wynikających z przyznanego dofinansowania w ramach projektów tych projektów.

(pismo datowane na dzień 27 kwietnia 2011r., k. 96)

Następnie pismem datowanym na dzień 11 maja 2011r. Dyrektor Departamentu poinformował, iż do czasu ustosunkowania się Beneficjenta do pisma z dnia 27 kwietnia 2011r. zostaje wstrzymana weryfikacja wniosków o płatność oraz odpowiedzi na korespondencję kierowaną przez Beneficjenta do (...) w sprawie powyższych projektów.

(pismo, k. 97)

Pismami datowanym na dzień 30 czerwca 2011r., w związku z przesłaniem do Departamentu ds. (...) za pismem powoda z dnia 01.04.2011r., umowy sprzedaży praw i obowiązków wynikających z realizacji projektu numerze (...) na rzecz firmy (...), co stanowi rażące naruszenie art. 34 w/w umowy o dofinansowanie projektu oraz brakiem odpowiedzi na pisma Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) na lata 2007 – 2013 z dnia 27.04.2011 r. oraz z dnia 11.05.2011r. dotyczących niewyrażenia zgody na dokonanie przedmiotowej sprzedaży, na podstawie § 31 ust. 1 lit. a oraz § 31 ust. 2 lit. d w/w umowy, Marszałek Województwa (...) w imieniu Instytucji Zarządzającej poinformował o rozwiązaniu umowy z dniem 30 czerwca 2011r. Wskazał, iż zgodnie z § 32 ust. 1 umowy o dofinansowanie, Beneficjent w terminie określonym w § 19 ust. 2, to jest w ciągu 14 dni od doręczenia niniejszego pisma, jest zobowiązany do zwrotu całości otrzymanego dofinansowania:

- w odniesieniu do realizacji projektu o numerze (...) w wysokości 34.986,38 zł wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych od przekazania w dniu 25.01.2011r. pierwszej transzy dofinansowania do dnia zwrotu środków,

- w odniesieniu do realizacji projektu o numerze (...) w wysokości 313.600 zł wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych od dnia przekazania poszczególnych transz dofinansowania: I transza przekazana w dniu 10.03.2010r. w wysokości 1.400 zł, II transza przekazana w dniu 13.07.2010r. w wysokości 13.300 zł, III transza przekazana w dniu 27.10.2010r. w wysokości 214.900 zł, IV transza przekazana w dniu 11.02.2011 r. w wysokości 84.000 zł

do dnia zwrotu środków.

(pisma, k. 99-101)

Po dniu 30 czerwca 2011r. powód nie kontynuował wykonywania obowiązków przewidzianych w w/w umowach oraz stanowiących ich integralną część załącznikach w postaci wniosków o dofinasowanie projektu, w postaci realizacji dalszych etapów projektu oraz składania sprawozdań okresowych, rocznych oraz końcowych.

(okoliczności bezsporne, niezaprzeczone przez powoda)

(...) w Ł. (poprzednio (...) Sp. z o.o.), która w styczniu 2011 r. dokonała od (...) C. N. (2) zakupu projektu (...) na łączną wartość netto 350.000 zł, w miesiącu czerwcu 2011r. dokonała zwrotu projektu.

(pismo Pierwszego Naczelnika US Ł., k. 517)

W piśmie, które wpłynęło do Urzędu Marszałkowskiego w Ł. w dnia 26 lipca 2011r. powód wskazał, iż w rezultacie odpowiednich postanowień umowy sprzedaży projektu oraz w konsekwencji braku wyrażenia zgody przez Marszałka Województwa na przeniesienie dofinasowania do projektu, projekt ten został zwrócony na rzecz (...) C. N. (1) w dniu 20 czerwca 2011r.

Argumentując, iż w chwili obecnej spełnione są wszelkie warunki dofinansowania zawarte w pierwotnej umów o dofinansowanie, powód zwrócił się z prośbą o rozważenie kontynuowania dofinansowania do projektu, na dotychczasowych zasadach. W braku zaś zgody, wskazał, iż zwróci uzyskane dotychczas transze dofinansowania wraz z odsetkami.

(wyjaśnienia, k. 102)

W odpowiedzi na powyższe Urząd Marszałkowski w Ł. poinformował, iż w/w umowy o dofinansowanie projektów firmy (...) C. N. (1) zostały z dniem 30 czerwca 2011r. rozwiązane przez Instytucję Zarządzającą. Wezwał powoda do dokonania niezwłocznie zwrotu otrzymanych transz dofinansowania wraz odsetkami oraz przesłanie dokumentów oświadczających dokonanie w/w zwrotu

(pismo z 01.08.2011r., k. 103)

Zarząd Wojewódzka (...) wydał w dniu 21 listopada 2011r. postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie zwrotu kwoty 313.600 zł wraz z należnymi odsetkami, a także w sprawie zwrotu kwoty 34.986,38 zł wraz należnymi odsetkami.

(postanowienie, k. 371-372, k. 440-441)

Decyzją z dnia 9 marca 2012r. nr (...) Zarząd Województwa (...) określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 313.600 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, na podstawie § 32 ust. 2 umowy o dofinansowanie projektu nr (...) z dnia 13 listopada 2009 r., zm. aneksem nr (...) z dnia 18 marca 2010 r.

Zobowiązał C. N. (1) do zwrotu w terminie 14 dni od dnia doręczenia niniejszej decyzji kwoty 313.600 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia przekazania środków tj.: dla kwoty 1 400,00 zł od 10.03.2010r., dla kwoty 13.300,00 zł od 13.07.2010 r. oraz dla kwoty 214.900,00 zł od 27.10.2010 r., zaś dla kwoty 84 000,00 zł od 11.02.2011 r.

Analogicznie decyzją z dnia 9 marca 2012r. nr (...) Zarząd Województwa (...) określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 34.986,38 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, na podstawie § 32 ust. 2 umowy o dofinansowanie projektu nr (...) z dnia 10 września 2010 r., zm. aneksem nr (...) z dnia 12 stycznia 2011 r., wezwał powoda do zwrotu w/w kwoty w terminie 14 dni, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych od 25 stycznia 2011 r.

Następnie po rozpatrzeniu wniosku powoda o ponowne rozpatrzenie sprawy decyzją nr (...) z dnia 27 czerwca 2012 r. Zarząd Województwa (...) orzekł o uchyleniu w całości decyzji Zarządu Województwa (...) nr (...) z dnia 09.03.2012 r. oraz określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 313.600 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, zaś decyzją nr (...) – o uchyleniu decyzji nr (...) z dnia 9 marca 2012r., określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 34.986,38 zł wraz z odsetkami oraz zobowiązał C. N. (1) do zwrotu w/w kwot w terminie 14 dni od dnia doręczenia niniejszych decyzji.

(decyzja, k. 376-382, decyzja, k. 383-393, 445-451, 452-461 )

Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2013r., wydanym w sprawie III SA/Łd 665/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł., po rozpoznaniu sprawy ze skargi C. N. (1) na decyzję Zarządu Województwa (...) z dnia 27 czerwca 2012r. nr (...) w przedmiocie określenia kwoty przypadającej do zwrotu, dotyczącej dofinansowania projektu nr (...) w ramach regionalnego programu operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 pn.: (...), stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, orzekł, iż zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku oraz orzekł o kosztach postępowania sądowoadministracyjnego.

Analogicznie wyrokiem z dnia 22 stycznia 2013r., wydanym w sprawie III SA/Łd 666/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł., po rozpoznaniu sprawy ze skargi C. N. (1) na decyzję Zarządu Województwa (...) z dnia 27 czerwca 2012r. nr (...) w przedmiocie określenia kwoty przypadającej do zwrotu, dotyczącej dofinansowania projektu w ramach regionalnego programu operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 pn.: (...) stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, orzekł, iż zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku oraz orzekł o kosztach postępowania sądowoadministracyjnego.

W uzasadnieniu obu wyroków Sąd wskazał, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy doszło do wydania decyzji obarczonej wadą skutkującą koniecznością stwierdzenia jej nieważności bowiem do jej wydania doszło z naruszeniem zasady dwuinstancyjności wyrażonej w art. 15 kpa. Zarząd podjął najpierw decyzję kasacyjno-reformatoryjną z uwagi na niedoręczenie decyzji wydanej w I instancji ustanowionemu pełnomocnikowi, następnie rozstrzygnął sprawy co do istoty, co stanowi uchybienie art. 138 § 1 pkt 2 i art. 15 k.pa., mające postać rażącego, w rozumieniu art. 56 § 1 pkt 2 k.p.a., naruszenia prawa.

(wyroki, k. 394-403, 463-472)

Wobec powyższego decyzją z dnia 19 listopada 2013r. nr (...) Zarząd Województwa (...) określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 34.986,38 zł, wezwał powoda do jej zwrotu w terminie 14 dni wraz z odsetkami liczonymi jak wyżej. Decyzją z dnia 23 września 2014r. nr (...) Zarząd Województwa (...) orzekł o utrzymaniu w mocy decyzji nr (...) z dnia 19.11.2013 r.

Następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy na skutek skargi C. N. (1) na decyzję Zarządu Województwa (...) z dnia 23 września 2014r. nr (...) w przedmiocie określenia kwoty przypadającej do zwrotu, wyrokiem z dnia 4 marca 2015r. w sprawie III SA/Łd 1028/14 oddalił skargę. Sąd nie znalazł podstaw do stwierdzenia, iż zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa. Wskazał, iż wydający decyzje organ prawidłowo ustalił, że działania spółki stanowiły naruszenie procedur, o których mowa w art. 207 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, co dawało podstawę do rozwiązania umowy oraz orzeczenia o zwrocie środków. Podstawę działania instytucji stanowił art. 207 ust. 1 pkt 2, ust. 9 i ust. 12 w zw. art. 184 ustawy o finansach publicznych. Według art. 207 ust. 1 pkt 2 u.f.p., gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184, podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 9.

Stosownie do art. 207 ust. 8 u.f.p. w przypadku stwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust. 1, instytucja, która podpisała umowę z beneficjentem, wzywa go do zwrotu środków lub do wyrażenia zgody na pomniejszenie kolejnych płatności, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Artykuł 207 ust. 9 u.f.p. stanowi natomiast, że po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w ust. 8, organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej lub instytucji pośredniczącej wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki i sposób zwrotu środków.

Instytucja Zarządzająca w decyzji odwołała się do postanowień umowy o dofinansowanie jako kryterium oceny działań beneficjenta i ustalenia przesłanek zwrotu dofinansowania. Takie stanowisko organu jest w ocenie sądu zgodne z prawem i znajduje oparcie w art. 207 ust. 1 pkt 2 u.f.p, który nawiązuje do treści art. 184 tej ustawy. Przesłanką zwrotu środków jest bowiem ich wykorzystanie z naruszeniem procedur, które określone zostały w art. 184 ust. 1 u.f.p. Przepis ten stanowi, że „wydatki związane z realizacją programów i projektów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, są dokonywane zgodnie z procedurami określonymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu”. Pod pojęciem „inne procedury” rozumieć należy także postanowienia umowy o dofinansowania. W zawartej przez C. N. (1) umowie o dofinansowanie określono szczegółowo zasady jej realizacji, prawa i obowiązki stron oraz konsekwencje naruszeń i nieprawidłowości.

Sąd zgodził się ze stanowiskiem Instytucji Zarządzającej, że zawarcie przez skarżącego w dniu 31 grudnia 2010r. umowy sprzedaży ogółu wierzytelności i zobowiązań wiązanych z projektem (...) za kwotę netto 350.000 zł spowodowało, iż naruszył on § 34 umowy o dofinansowanie nr (...) z dnia 10.09.2010 r., który wprost zabrania przenoszenia obowiązków beneficjenta wynikających z umowy o dofinansowanie. Skarżący nie uzyskał zgody Zarządu Województwa (...) na kontynuowanie realizacji umowy o dofinansowanie przez Spółkę (...), o co się starał, jednak dopiero po podpisaniu umowy z dnia 31 grudnia 2010 r. Umowa sprzedaży ogółu wierzytelności i zobowiązań związanych z projektem (...) nie uzależnia ponadto, jak podnosi skarżący, przeniesienia własności projektu od spełnienia warunku w postaci wyrażenia zgody na tę czynność przez Urząd Marszałkowski. Z zapisu punktu 4 ust. 2 umowy z dnia 31 grudnia 2010 r. wynika wprost, że strony przewidziały w takiej sytuacji jedynie możliwość zwrotu projektu do (...) C. N. (1) za równowartość 350.000zł.

Podnoszona przez skarżącego okoliczność, iż umowa sprzedaży z dnia 31 grudnia 2010 r. nie wywołuje żadnych skutków prawnych z uwagi na treść art. 210 k.s.h., który przewiduje bezwzględną nieważność umów zawieranych między spółką, a członkiem zarządu w sytuacji gdy spółkę reprezentuje pełnomocnik zarządu, jak to miało miejsce w przypadku tej umowy, nie ma zdaniem Sądu istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Wojewódzki Sąd Apelacyjny podzielił pogląd organu, iż skarżący podpisał umowę sprzedaży ogółu wierzytelności i zobowiązań związanych z projektem (...) w przekonaniu, że zawiera czynność prawnie skuteczną. Tylko nieznajomość przepisów ustawy kodeks spółek handlowych spowodowała, że umowa okazała się nieważną. W uzasadnieniu tego stanowiska Sąd wskazał, iż skarżący posługiwał się umową sprzedaży z dnia 31 grudnia 2010 r. w przeświadczeniu, że jest ona skuteczna – m.in. przedłożył ją w Urzędzie Marszałkowskim w celu uzyskania zgody na podpisanie aneksu do umowy dofinansowania, ze wskazaniem Spółki (...), jako beneficjenta. W okresie od przesłania do Urzędu Marszałkowskiego pisma z dnia 12 stycznia 2011 r. z prośbą o rozważenie możliwości zmiany umowy o dofinansowanie poprzez wpisanie Spółki (...) jako beneficjenta tej umowy, do czasu wydania przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej Łódź – Śródmieście postanowienia z dnia 29 czerwca 2012 r. w spr. 1 Ds.992/12, skarżący nie podnosił w toku postępowania dotyczącego określenia kwoty przypadającej do zwrotu argumentu, iż umowa sprzedaży projektu z dnia 31 grudnia 2010 r. jest bezwzględnie nieważna.

Sąd podzielił także stanowisku organu, iż beneficjent w okresie od stycznia do kwietnia 2011 r. poświadczał nieprawdę w dokumentach o wypłatę przyznanego dofinansowania, gdyż wskazywał jako podmiot realizujący umowę o dofinansowanie i uprawniony do otrzymywania płatności przedsiębiorstwo (...) C. N. (1), w sytuacji, gdy był świadomy, że podpisał w dniu 31.12.2010 r. umowę sprzedaży projektu.

Organ wydający decyzję zasadnie przyjął naruszenie również § 26 ust. 1 umowy o dofinansowanie, stanowiący, iż: „Beneficjent zobowiązuje się do przedstawienia na pisemne wezwanie Instytucji Zarządzającej wszelkich informacji i wyjaśnień, a także dokumentów (w tym potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii faktur lub dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej, dowodów zapłaty) związanych z realizacją Projektu, w terminie określonym w wezwaniu. W pismach z dnia 27 kwietnia 2011 r. i 11 maja 2011 r. Instytucja Zarządzająca informowała skarżącego o braku zgody na przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie oraz zażądała ustosunkowania się beneficjenta do treści pisma z dnia 27 kwietnia 2011 r., jednak do chwili wysłania stronie kolejnego pisma z dnia 30 czerwca 2011 r. z informacją o rozwiązaniu umowy nr (...) z dnia 10.09.2010 r., wyjaśnienia takie nie wpłynęły do organu.

Skarżący naruszył także § 32 ust. 1 umowy nr (...), który stanowi, iż: „W przypadku rozwiązania umowy, Beneficjent zwraca otrzymane dofinansowanie w całości z zastrzeżeniem ust. 2 wraz z odsetkami określonymi zgodnie z § 19 ust. 3”, ponieważ mimo otrzymania pisma z dnia 30 czerwca 2011 r. z informacją o rozwiązaniu przez Instytucję Zarządzającą umów o dofinansowanie nie zwrócił otrzymanych środków we wskazanym terminie.

Zatem po rozwiązaniu umowy i bezskutecznym upływie terminu do zwrotu środków, konieczne stało się wszczęcie przez Zarząd Województwa (...) postępowania administracyjnego celem wydania decyzji określającej kwotę przypadającą do zwrotu.

(decyzje, k. 480-492, 493-507, wyrok z dnia 04.03.2015r., w sprawie o sygn. akt III SA 1028/14 z uzasadnieniem, k. 568-590)

Następnie decyzją z dnia 19 listopada 2013r. nr (...) Zarząd Województwa (...) określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 313.600 zł, wezwał powoda do jej zwrotu w terminie 14 dni wraz z odsetkami liczonymi jak wyżej. Decyzją z dnia 23 września 2014r. nr (...) Zarząd Województwa (...) orzekł o utrzymaniu w mocy decyzji nr (...) z dnia 19.11.2013 r., następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 4 marca 2015r. w sprawie III SA/Łd 1029/14 oddalił skargę C. N. (1) na decyzję Zarządu Województwa (...) z dnia 23 września 2014 r. nr (...) w przedmiocie określenia kwoty przypadającej do zwrotu.

Analogicznie jak w uzasadnieniu w sprawie o sygn. akt III SA 1028/14 Sąd wskazał, iż zaskarżona decyzja i poprzedzająca ją decyzja z dnia 19 listopada 2013 r., nr (...) szczegółowo wskazują, które z postanowień umowy zostały przez spółkę naruszone. Są to m.in. postanowienia wynikające z § 26 ust. 1, § 32 ust. 1 § 34 umowy o dofinansowanie. Zdaniem sądu stanowisko organu jest trafne i zgodne z regułami postępowania. Prawidłowo organ ustalił, że działania spółki stanowiły naruszenie procedur, o których mowa w art. 211 ust. 1 pkt 2 u.f.p. z 2005 r. (w decyzji: 207 ust. 1 pkt 2 u.f.p. z 2009 r.), co dawało podstawę do rozwiązania umowy oraz orzeczenia o zwrocie środków. Wojewódzki Sąd Administracyjny nie znalazł podstaw do stwierdzenia, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa.

Sąd wskazał, iż Zarząd Województwa (...) rozpatrując ponownie niniejszą sprawę, winien był oprzeć swoje rozstrzygnięcie na przepisach ustawy o finansach publicznych z roku 2005, a nie z roku 2009, jednakże merytoryczna treść decyzji w przedmiotowej sprawie byłaby jednakowa także w sytuacji, gdyby wydano ją na podstawie przepisów u.f.p. z 2005 r. Zgodnie bowiem z art. 211 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r., w przypadku gdy środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 2, 3a i 4, a także środki przeznaczone na finansowanie programów i projektów realizowanych z tych środków lub dotacji, o których mowa w art. 202, są wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 208, podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków na rachunek wskazany przez organ lub jednostkę przekazujące te środki, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 4. Stosownie do art. 211 ust. 4 tej ustawy, w przypadku stwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust. 1, instytucja zarządzająca albo instytucja pośrednicząca, wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki. W myśl zaś art. 208 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r., wydatki związane z realizacją programów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 2, 3a i 4, są dokonywane zgodnie z procedurami określonymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu. Pod pojęciem, „inne procedury” rozumieć należy także postanowienia umowy o dofinansowanie.

W ocenie sądu Instytucja Zarządzająca prawidłowo ustaliła, że zachodzą przewidziane w cytowanym wyżej art. 211 ust. 1 u.f.p. z 2005 r. (w decyzji: art. 207 ust. 1 u.f.p. z 2009 r.) przesłanki zwrotu dofinansowania. Zawarcie przez skarżącego umowy sprzedaży spowodowało, iż naruszył on § 34 umowy o dofinansowanie nr (...) z dnia 13.11.2009 r. Skarżący nie uzyskał zgody Zarządu Województwa (...) na kontynuowanie realizacji umowy o dofinansowanie przez Spółkę (...), o co się starał dopiero po podpisaniu umowy z dnia 31 grudnia 2010 r. Umowa sprzedaży ogółu wierzytelności i zobowiązań związanych z projektem (...) nie uzależnia przeniesienia własności projektu od spełnienia warunku w postaci wyrażenia zgody na tę czynność przez Urząd Marszałkowski. Z zapisu punktu 4 ust. 2 umowy z dnia 31 grudnia 2010 r. wynika wprost, że strony przewidziały w takiej sytuacji jedynie możliwość zwrotu projektu do (...) C. N. za równowartość 350.000zł. Okoliczność, iż umowa sprzedaży z dnia 31 grudnia 2010 r. nie wywołuje żadnych skutków prawnych z uwagi na treść art. 210 k.s.h., k nie ma zdaniem sądu istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd podzielił pogląd organu, iż C. N. (1) podpisał wskazaną umowę w przekonaniu, że zawiera czynność prawnie skuteczną, posługiwał się nią w przeświadczeniu, że jest prawnie skuteczna.

Nadto Sąd wskazał, iż beneficjent w okresie od stycznia do kwietnia 2011 r. poświadczał nieprawdę w dokumentach o wypłatę przyznanego dofinansowania, gdyż wskazywał jako podmiot realizujący umowę o dofinansowanie i uprawniony do otrzymywania płatności przedsiębiorstwo (...) C. N. (1), w sytuacji, gdy był świadomy, że podpisał w dniu 31.12.2010 r. umowę sprzedaży projektu. C. N. (1) naruszył również § 26 ust. 1 umowy o dofinansowanie. Mimo wysłania przez Instytucję Zarządzającą pism z dnia 1 kwietnia 2011 r. i 11 maja 2011 r., do chwili wysłania kolejnego pisma z dnia 30 czerwca 2011 r. z informacją o rozwiązaniu umowy o dofinansowanie, nie wpłynęły wyjaśnienia beneficjenta.

Skarżący naruszył również § 32 ust. 1 umowy, stanowiący, iż w przypadku rozwiązania umowy, Beneficjent zwraca otrzymane dofinansowanie w całości zastrzeżeniem ust. 2 wraz z odsetkami określonymi zgodnie z § 19 ust. 3, ponieważ mimo otrzymania pisma z dnia 30 czerwca 2011 r. z informacją o rozwiązaniu przez Instytucję Zarządzającą umowy o dofinansowanie nr (...) z dnia 13.11.2009 r., nie zwrócił otrzymanych środków we wskazanym terminie, tj. do 20 lipca 2011 r. Naraził się zatem na wszczęcie przez organ postępowanie w sprawie zwrotu kwoty 313 600,00 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia przekazania środków do dnia zapłaty.

(decyzje, k. 411-423,424-438, wyrok z dnia 04.03.2015r., w sprawie o sygn. akt III SA 1029/14 z uzasadnieniem)

Prokuratura Rejonowa Łódź - Śródmieście prowadziła śledztwo w sprawie przeciwko C. N. (1) podejrzanemu o to, że wbrew ciążącemu obowiązkowi nie powiadomił (...) o okoliczności mogącej mieć wpływ na otrzymanie wsparcia finansowego wynikającego z umów o dofinansowanie (...), (...), (...), na podstawie których przyznano dofinansowanie ze środków (...) Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 5 086 740 zł, która to okoliczność polegała na zbyciu projektu (...) w dniu 31 grudnia 2010 r. Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2012 r. postępowanie zostało umorzone, wobec stwierdzenia iż czynu nie popełniono. W toku śledztwa stwierdzono, że umowa sprzedaży projektu z dnia 31 grudnia 2010 r. była nieważna. W czasie jej zawierania C. N. (1) był udziałowcem spółki (...) i prezesem zarządu tejże spółki. Zgodnie z art. 210 § 1 ksh w umowie pomiędzy członkiem zarządu spółki a spółką spółkę z o.o. reprezentuje albo rada nadzorcza albo powołany uchwałą zgromadzenia wspólników pełnomocnik. Tymczasem w umowie z 31 grudnia 2010 r. spółkę (...) reprezentował M. W. jako pełnomocnik na mocy pełnomocnictwa udzielonego przez prezesa zarządu C. N. (1).

(zawiadomienie, k. 105-106, postanowienie, k.109-110)

Po rozpoznaniu sprawy na skutek wniesienia przez C. N. (1) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z dnia 4 marca 2015 r. sygn. akt III SA/Łd 1028/14 skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 3 lutego 2017r. wydanym w sprawie o sygn. akt II GSK 1364/15 oddalił skargę.

Także po rozpoznaniu sprawy na skutek wniesienia przez C. N. (1) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z dnia 4 marca 2015 r. sygn. akt III SA/Łd 1029/14 skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 3 lutego 2017r. wydanym w sprawie o sygn. akt II GSK 1364/15 oddalił skargę.

(wyrok z uzasadnieniem, k. 1176-1184)

Naczelny Sąd Administracyjny w w/w wyrokach wskazał, iż środki unijne mogą być przyznawane beneficjentom na podstawie różnych aktów prawnych. Jednym z nich jest umowa, jeżeli właściwe przepisy przewidują taką formę ich przekazywania. W umowie strona ubiegająca się o środki zobowiązuje się do określonego działania, zatem przyjmuje zobowiązanie do realizacji przewidzianej w umowie procedury. Złamanie tych zasad jest zawsze naruszeniem procedury o jakiej stanowi art. 207 ust. 1 pkt 2 u.f.p., czy też ust. 9 i 12 tej ustawy, zwłaszcza gdy ze względu na skalę naruszeń umowa zostaje wypowiedziana. Z taką sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie.

Sąd podkreślił, że dla zwrotu przekazanych kwot dofinansowania nie może mieć znaczenia trafność rozwiązania umowy. Zarówno Sąd I Instancji, jak i organ orzekając o zwrocie nie mogą uzależniać zwrotu od prawidłowości wypowiedzenia umowy. Gdyby tak było, to doszłoby do niedopuszczalnego badania umowy przez podmioty nieuprawnione. Dlatego trafnie podkreślił Sąd I Instancji, że kwestia rozwiązania umowy mogła być rozstrzygana we właściwym postępowaniu, przed sądem cywilnym. Strona wnosząca skargę kasacyjną nie korzystała z takiej drogi, zatem faktem istotnym dla orzekania o zwrocie środków jest to, że w chwili wydania decyzji zwrotnej umowa, na podstawie której przyznano stronie środki, nie wiązała stron, tym samym odpadła podstawa prawna przyznania środków, co musiało skutkować ich zwrotem.

(wyrok z uzasadnieniem, k. 1185-1189)

Powód występował z wnioskami do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi o zawezwanie do próby ugodowej, w sprawie o sygn. akt I Co 31/14, I Co 32/14, I Co 33/14, w trakcie posiedzenia, które odbyło się w dniu 9 kwietnia 2014 r. nie doszło do zawarcia ugód między stronami.

(protokół, k. 134, 136, 138)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych dowodów, w szczególności w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty.

Na rozprawie w dniu 29 marca 2018r. Sąd oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości uznając przeprowadzenie tego dowodu za niecelowe w świetle zebranego materiału dowodowego, który przesądził o braku podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego w niniejszej sprawie. Przeprowadzenie zatem tego dowodu nie miałoby wpływu na treść rozstrzygnięcia i doprowadziłoby jedynie do przedłużenia postępowania oraz generowało zbędne koszty. Sąd nie oparł się na zeznaniach świadka M. B., jako nieprzydatnych dla rozstrzygnięcia sprawy, świadek nie pamiętał bowiem projektu o dofinasowanie którego wnosił powód.

Sąd pominął zeznania świadków M. R. i E. C., R. K., T. S., M. Z., M. J., M. S., A. M., jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Powód ostatecznie domagał się zasądzenia od pozwanego Województwa (...) – Zarządu Województwa (...) kwoty 5.086.740 zł wraz z odsetkami od dnia 1 lipca 2011r. do dnia zapłaty, zaś w przypadku uznania przez Sąd, że roszczenie odszkodowawcze jest w niniejszej sprawie niedopuszczalne, o ustalenie, że dokonane przez pozwanego wypowiedzenie w/w umów jest bezskuteczne i nakazanie stronie pozwanej kontynuowania realizacji projektów w ramach zawartych umów o dofinansowanie.

C. N. (1) formułował liczne zarzuty, sprowadzające się zasadniczo do kwestionowania istnienia podstaw uzasadniających dokonanie przez pozwanego wypowiedzenia umów o dofinansowanie. W ocenie powoda wypowiedzenie to zostało dokonane bezpodstawnie, w oparciu o okoliczności, które nie miały miejsca, zarzucił pozwanemu brak dołożenia należytej staranności wskazując, iż organ powinien uprzednio ustalić, czy faktycznie zaszły określone w umowach o dofinasowanie przesłanki uzasadniające ich rozwiązanie. Podniósł, iż prezentowane przez pozwanego stanowisko odnośnie spełnienia się przesłanek uzasadniających rozwiązanie z powodem w/w umów jest niezgodne z prawem, bowiem powód nie dokonał skutecznego przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umów o dofinansowanie na nowy podmiot, gdyż nie uzyskał na to zgody pozwanego, co było w jego ocenie przesłanką skuteczności umowy z dnia 31 grudnia 2010 r., nadto umowa ta jako naruszająca postanowienia art. 210 kodeksu spółek handlowych jest nieważna.

Jednocześnie powód wskazywał, iż dokonane przez pozwanego rozwiązanie z dniem 30 czerwca 2011r. w/w umów było bezskuteczne, a zatem wskazane umowy o dofinasowanie dalej obowiązują strony. Podkreślić tutaj jednakże należy, iż powód, mimo prezentowania takiego stanowiska nie realizował projektu, nie wypełniał kolejnych etapów projektu wskazanych we wnioskach o dofinasowanie, nie realizował umowy.

Nadto podnosił, iż wypowiedzenie umów zostało dokonane przez pozwanego niezgodnie z prawem, wręcz z rażącym jego naruszeniem.

Wskazywał, iż w związku z dokonaniem przez pozwanego wypowiedzenia umów o dofinasowanie doznał szkody rozumianej na gruncie art. 415 k.c., jako różnicy między kwotą przyznaną, a kwotą niewypłaconą powodowi w ramach umowy o dofinansowanie projektu.

W niniejszej sprawie strony łączyły umowy o dofinansowanie o nr (...) z dnia 13 listopada 2009r. (zmieniona aneksem z dnia 18 marca 2010r.), (...) z dnia 10 września 2010 r. (zmieniona aneksem z dnia 12 stycznia 2011r.) oraz nr (...) z dnia 30 grudnia 2010 r.

W myśl art. 471 k.c., dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odpowiedzialność kontraktowa oparta jest na winie dłużnika i to winie domniemanej. Dłużnik może zwolnić się z odpowiedzialności za szkodę w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, gdy zdoła wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nie jest następstwem okoliczności, za które w ramach danego stosunku kontraktowego ponosi odpowiedzialność. Przesłanką odpowiedzialności kontraktowej jest także szkoda, rozumiana jako uszczerbek majątkowy, na który składają się strata i utracony zysk (art. 361 § 2 k.c.)

Z powyższego wynika, iż łącznie muszą zostać spełnione trzy przesłanki: niewykonanie albo niewłaściwe wykonanie umowy przez dłużnika, powstanie szkody po stronie wierzyciela oraz adekwatny związek przyczynowi pomiędzy tymi dwoma pierwszymi elementami.

Powód upatrywał podstawy prawnej dochodzonego odszkodowania także w art. 415 k.c. Zgodnie z treścią powołanego przepisu, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Do przesłanek odpowiedzialności deliktowej należą: zdarzenie, z którym przepis prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie oraz szkoda i związek przyczynowy między zdarzeniem, a powstałą szkodą. Wprawdzie przyjmuje się, że niewykonanie umowy, o tyle może stanowić czyn niedozwolony, w znaczeniu art. 415 k.c., gdy sprawca szkody naruszył obowiązek powszechny, ciążący na każdym. Niewykonanie zobowiązania samo przez się nie może być uznane za działanie bezprawne w rozumieniu art. 415 k.c. Taka jego kwalifikacja jest uzasadniona tylko wtedy, gdy jednocześnie następuje naruszenie obowiązku powszechnego. (wyrok SN z dnia 14 lutego 2013 r., II CNP 50/12, LEX nr 1314379)

Przy ustalaniu odpowiedzialności odszkodowawczej znajdują zastosowanie przepisy ogólne dotyczące związku przyczynowego, szkody i sposobów jej naprawienia, tj. art. 361–363 k.c.

Zgodnie z art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł ( damnum emergens) oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono ( lucrum cessans).

Strata ( damnum emergens) obejmuje zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów poszkodowanego, a więc rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do niego w chwili zdarzenia, za które odpowiedzialność została przypisana oznaczonemu podmiotowi. Natomiast utracone korzyści ( lucrum cessans) obejmują tę część majątku poszkodowanego, o którą się jego aktywa nie powiększyły lub pasywa nie zmniejszyły, a skutek ten nastąpiłby, gdyby nie owe zdarzenie sprawcze, za które odpowiedzialność została przypisana oznaczonemu podmiotowi (np. utrata zarobków, utrata spodziewanego zysku z zamierzonych transakcji handlowych, utrata korzyści z władania rzeczą).

Zgodnie z żądaniem pozwu powód dochodził naprawienia szkody obejmującej utracone przez niego po dniu dokonania przez pozwanego rozwiązania umów o dofinansowania (tj. po 30 czerwca 2011r.) środki, które weszły do jego majątku z dniem przyznania dofinasowania, tj. z dniem zawarcia umów o dofinansowanie, a które mógł wykazywać jako swoje aktywa w bilansie. W analizowanym stanie faktycznym zauważyć należy, iż powód po rozwiązaniu przez pozwanego w/w umów o dofinansowanie nie realizował nałożonych postanowieniami umów obowiązków w postaci składania sprawozdań, zapewnienia miejsc pracy, pomiarów wskaźników projektu. Powód nie wykazał, by realizował kolejne etapy projektu, by się wywiązywał zgodnie z ujętym we wniosku o dofinansowanie harmonogramem realizacji projektu, by ponosił określone wnioskiem o dofinansowanie wydatki. Po rozwiązaniu umów o dofinansowanie do majątku pozwanego nie weszły środki przyznane powodowi w ramach dotacji w oparciu o zawarte umowy o dofinasowanie. Zgodnie z postanowieniami zawartych umów dotacja była przekazywana beneficjentowi w formie zaliczki w transzach, zgodnie z harmonogramem płatności, w związku z realizacją kolejnych etapów projektu. Powód zaś kolejnych etapów projektu nie realizował. Z chwilą rozwiązania umów o dofinansowanie nie były wypłacane dalsze transze. Wskazywane przez powoda środki nie weszły do jego majątku, zaś sama hipotetyczna możliwość powoływania się na nie jako aktywa w bilansie, nie oznacza, że powód doznał realnej szkody. Szkodę w rozumieniu art. 361 k.c. stanowi różnica między stanem majątkowym poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia powodującego uszczerbek, a stanem, jaki by w jego majątku istniał, gdyby to zdarzenie nie nastąpiło (por. wyr. SN z 3.2.1971 r., III CRN 450/70, OSNCP 1971, Nr 11, poz. 205). Powód nie wykazał, mimo spoczywającego na nim w tym zakresie ciężaru dowodu (zgodnie z art. 6 k.c.), by na skutek zdarzenia szkodzącego nastąpiło po jego stronie zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów, a więc by nastąpił rzeczywisty uszczerbek w należącym do niego w chwili zdarzenia majątku.

W niniejszej sprawie zostały wydane przez Zarząd Województwa (...) dwie decyzje, tj. decyzja z dnia 19 listopada 2013r. nr (...) utrzymana w mocy decyzją z dnia 23 września 2014r. nr (...) oraz decyzja z dnia 19 listopada 2013r. nr (...) utrzymana w mocy decyzją z dnia 23 września 2014r. nr (...), w których dokonano oceny zasadności zwrotu świadczeń uzyskanych przez powoda na podstawie przedmiotowych umów o dofinansowanie. Decyzją z dnia 19 listopada 2013r. nr (...) organ określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 34.986,38 zł, wezwał powoda do jej zwrotu wraz z odsetkami, zaś decyzją nr (...) określił kwotę przypadającą do zwrotu w wysokości 313.600 zł, wezwał powoda do jej zwrotu wraz z odsetkami.

Powyższe decyzje administracyjne zostały poddane kontroli sądowej. Wojewódzki Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy na skutek skargi C. N. (1) na decyzję Zarządu Województwa (...) z dnia 23 września 2014r. nr (...), wyrokiem z dnia 4 marca 2015r. w sprawie III SA/Łd 1028/14 oddalił skargę, zaś wyrokiem z dnia 4 marca 2015r. w sprawie III SA/Łd 1029/14 oddalił skargę C. N. (1) na decyzję Zarządu Województwa (...) z dnia 23 września 2014 r. nr (...). W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Instytucja Zarządzająca prawidłowo ustaliła, że zachodzą przewidziane w ustawie o finansach publicznych przesłanki zwrotu dofinansowania. Zawarcie przez skarżącego umowy sprzedaży z dnia 31 grudnia 2010r. spowodowało, iż naruszył on § 34 umowy o dofinansowanie z dnia 13.11.2009 r. Nadto beneficjent w okresie od stycznia do kwietnia 2011 r. poświadczał nieprawdę w dokumentach o wypłatę przyznanego dofinansowania, gdyż wskazywał jako podmiot realizujący umowę o dofinansowanie i uprawniony do otrzymywania płatności przedsiębiorstwo (...) C. N. (1), w sytuacji, gdy był świadomy, że podpisał w dniu 31.12.2010 r. umowę sprzedaży.

Naruszył również § 26 ust. 1 umowy o dofinansowanie, nie składając wyjaśnień do których był zobowiązany na mocy postanowień łączących strony umowy, pomimo otrzymania pism od Instytucji Zarządzającej. Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, iż organ prawidłowo ustalił, że działania spółki stanowiły naruszenie procedur, o których mowa w art. 211 ust. 1 pkt 2 u.f.p. z 2005 r. (w decyzji: 207 ust. 1 pkt 2 u.f.p. z 2009 r.), co dawało podstawę do rozwiązania umowy oraz orzeczenia o zwrocie środków.

W świetle art. 2 § 3 k.p.c. nie jest możliwe rozpoznanie w postępowaniu sądowym sprawy, którą przepisy szczególne przekazują do właściwości innych organów. Przytoczyć tutaj należy postanowienie z dnia 18 marca 2015 r., I CKS 155/14, w którym Sąd Najwyższy stwierdził również, że o ile niedopuszczalność drogi sądowej w znaczeniu ścisłym nie budzi jakichkolwiek wątpliwości i nie może być uchylona poprzez czynienie przez sąd cywilny ustaleń już poczynionych w decyzjach administracyjnych, to istnieje również typ związania przesłankowymi ustaleniami poczynionymi przez organy administracji oraz sądy administracyjne, które doprowadziły te organy do wydania określonych decyzji, względnie utrzymania ich w mocy. (SN w postanowieniu z dnia 18 marca 2015 r., I CSK 155/14, Lex nr 1666009, wyrok SA w Białymstoku I ACa 788/15 z dnia 14 stycznia 2016 r., Lex nr 1971103, wyrok SA w Białymstoku z dnia 11 czerwca 2015 r., I ACa 158/15, Lex nr 1794348)

Wskazane dwie decyzje administracyjne, mimo poddania kontroli w ramach procedur sądowo-administracyjnych nie zostały wzruszone. Dokonana w przedmiotowych decyzjach oraz wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 4 marca 2015r. i Naczelnego Sądu Administracyjnego kwestia zasadności zwrotu pobranych środków, ale również w ramach oceny zagadnienia wstępnego ocena naruszenia przez beneficjenta oraz procedur, o których mowa w art. 211 ust. 1 pkt 2 u.f.p (w decyzji (...) ust. 1 pkt 2 u.f.p. z 2009r.), w tym postanowień w/w umów o dofinasowanie, dająca podstawę do rozwiązania umowy oraz orzeczenia o zwrocie środków jest podzielana w całości przez sąd orzekający w niniejszym procesie.

Potwierdzona w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjym realizacja przez powoda przedmiotowej umowy niezgodnie z jej brzmieniem i obowiązującymi w tej materii procedurami przesądza o zasadności rozwiązania umowy przez pozwanego i oznacza brak podstaw do przypisania mu odpowiedzialności za szkodę w rozumieniu art. 471 k.c.

W ocenie niniejszego Sądu, mimo iż powyższe decyzje oraz orzeczenia Sądów dotyczą odnoszą się do kwestii naruszenia przez beneficjenta procedur, dających podstawę do rozwiązania umów o dofinansowanie projektu nr (...) z dnia 10 września 2009 r., zmienionej aneksem nr (...)z dnia 12 stycznia 2011 r. oraz umowy o dofinansowanie nr (...) z dnia 13 listopada 2009r., zmienionej aneksem nr (...) z dnia 18 marca 2010 r., i orzeczenia o zwrocie środków, jednakże uzasadnione jest wnioskowanie, iż także w odniesieniu do umowy o dofinansowanie projektu nr (...)nastąpiło naruszenie przez pozwanego postanowień umowy, uzasadniających dokonanie przez powoda z dniem 30 czerwca 2011r. rozwiązania umowy. Przemawiają za tym analogiczne argumenty, jakie dotyczą pozostałych umów o dofinansowanie. Jak wynika bowiem z poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń stanu faktycznego powód wbrew postanowieniom § 34 w/w umowy, powód zawarł w dniu 31 grudnia 2010r. umowę sprzedaży ogółu wierzytelności i zobowiązań związanych z projektem (...), nadto nie ustosunkował się do pism Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) na lata 2007 – 2013 z dnia 27.04.2011r oraz z dnia 11.05.2011r. dotyczących niewyrażenia zgody na dokonanie przedmiotowej sprzedaży i zawierającego wezwanie do wypowiedzenia się, do czego był zobowiązany na mocy § 26 ust. 1 umowy o dofinansowanie, stanowiący, iż: „Beneficjent zobowiązuje się do przedstawienia na pisemne wezwanie Instytucji Zarządzającej wszelkich informacji i wyjaśnień, a także dokumentów (w tym potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii faktur lub dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej, dowodów zapłaty) związanych z realizacją Projektu, w terminie określonym w wezwaniu, co stanowiło, zgodnie z powołanym w piśmie o rozwiązaniu umowy, § 31 ust 2 pkt d postawę rozwiązania przez pozwanego niniejszej umowy. Nadto, powód wiedząc, że podpisał w dniu 31.12.2010 r. umowę sprzedaży projektu, w okresie od stycznia do kwietnia 2011 r. (kiedy poinformował pozwanego o jej zawarciu) poświadczał nieprawdę w dokumentach o wypłatę przyznanego dofinansowania, gdyż wskazywał jako podmiot realizujący umowę o dofinansowanie i uprawniony do otrzymywania płatności przedsiębiorstwo (...) C. N. (1), co stanowiło, zgodnie z powołanym w piśmie o rozwiązaniu umowy, § 31 ust. 1 pkt a postawę rozwiązania przez pozwanego niniejszej umowy.

Pismami datowanym na dzień 30 czerwca 2011r., Marszałek Województwa (...) w imieniu Instytucji Zarządzającej poinformował o rozwiązaniu umów o dofinansowanie, na podstawie § 31 ust. 1 lit. a oraz § 31 ust. 2 lit. d w/w umów, z dniem 30 czerwca 2011r., w związku z przesłaniem do Departamentu ds. Regionalnego Programu Operacyjnego za pismem powoda z dnia 01.04.2011r., umowy sprzedaży praw i obowiązków wynikających z realizacji projektu numerze (...) oraz (...) na rzecz firmy (...), co stanowi rażące naruszenie art. 34 w/w umowy o dofinansowanie projektu oraz brakiem odpowiedzi na pisma Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) na lata 2007 – 2013 z dnia 27.04.2011 r. oraz z dnia 11.05.2011r. dotyczących niewyrażenia zgody na dokonanie przedmiotowej sprzedaży.

Zgodnie z brzmieniem § 31 ust. 1a umowy o dofinansowanie Instytucja Zarządzająca rozwiązuje niniejszą umowę, w przypadku, gdy Beneficjent złoży podrobione, przerobione lub stwierdzające nieprawdę dokumenty w celu uzyskania wsparcia finansowego w ramach niniejszej umowy, zaś w ust. 2 przewidziano, iż Instytucja Zarządzająca może rozwiązać niniejszą umowę, w przypadku gdy Beneficjent uchyla się od wypełniania innych obowiązków wynikających z niniejszej umowy, aniżeli przewidziane w ust. 1, w szczególności - beneficjent w sposób uporczywy uchyla się od wykonywania obowiązków, o których mowa w § 26 ust. 1 (§ 3 ust. 2 pkt d). Zgodnie zaś z § 26 umowy Beneficjent zobowiązał się do przedstawiania na pisemne wezwanie Instytucji Zarządzającej wszelkich informacji i wyjaśnień, a także dokumentów (w tym potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii faktur lub dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej, dowodów zapłaty) związanych z realizacją projektu, w terminie określonym w wezwaniu.

Mając na uwadze powyższe rozważania, należało uznać, iż powód dopuścił się naruszenia postanowień umów o dofinasowanie, uzasadniających ich rozwiązanie przez stronę pozwaną, w oparciu o wskazane w pismach datowanych na dzień 30 czerwca 2011r. podstawy.

W świetle przytoczonych powyżej treści decyzji administracyjnych oraz wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego za całkowicie chybiony należy uznać argument powoda, który powołując się na wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 22 stycznia 2013r. wydane w sprawie III SA/Łd oraz III SA/Łd 666/12 (zgodnie, z którymi Sąd orzekł, iż decyzje o określeniu kwot do zwrotu były nieważne), wskazał, iż wygrał także z pozwanym postępowanie sądowoadministracyjne w przedmiocie zwrotu już wypłaconych przez pozwanego kwot w ramach umowy o dofinansowanie projektu. Nie można tracić z pola widzenia faktu, iż przyczyną wskazanego rozstrzygnięcia Sądu było rażące naruszenie prawa polegające na wydaniu decyzji obarczonej wadą skutkującą koniecznością stwierdzenia jej nieważności (bowiem do jej wydania doszło z naruszeniem zasady dwuinstancyjności wyrażonej w art. 15 kpa). Jednakże wydane przez Zarząd Województwa (...) decyzje z dnia 19 listopada 2013r. nie zostały wzruszone, mimo kontroli w ramach postępowania sądowoadministarcyjnego i obowiązują.

W niniejszej sprawie powód nie wykazał także spełnienia przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego na gruncie art. 415 k.c., w szczególności nie wykazał, by na skutek działania pozwanego doznał szkody. Pozostają tutaj aktualne powyższe rozważania w tym zakresie.

Wobec nie wykazania przez powoda przesłanek warunkujących odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego, na gruncie art. 471 k.c., jak również art. 415 k.c., powództwo jako nieuzasadnione, podlegało oddaleniu.

Podstawy prawnej żądania ustalenia przez Sąd, iż dokonane w dniu 30 czerwca 2011r. wypowiedzenia umów o dofinansowanie o nr (...) z dnia 13 listopada 2009r., zmieniona aneksem nr (...) z dnia 18 marca 2010 r., (...) z dnia 10 września 2010 r. oraz nr (...) z dnia 30 grudnia 2010 r. są bezskuteczne, należy poszukiwać w przepisie art. 189 k.p.c., w myśl którego powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. jest to obiektywna (czyli rzeczywiście istniejąca), a nie tylko hipotetyczna (czyli w subiektywnym odczuciu strony) potrzeba prawna uzyskania wyroku odpowiedniej treści, występująca wówczas, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej normy prawnej. Praktycznie rzecz biorąc, interes prawny występuje wówczas, gdy sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości, a jednocześnie interes ten nie podlega ochronie w drodze innego środka. Za utrwalony w doktrynie i judykaturze należy przy tym uznać pogląd wyłączający możliwość wystąpienia z pozwem o ustalenie w sytuacji, gdy dojdzie już do naruszenia prawa, a powodowi służy roszczenie lub konglomerat roszczeń (o danie, czynienie, zaniechanie bądź znoszenie) znacznie szerzej chroniący naruszane prawo, niż powództwo złożone w trybie art. 189 k.p.c. W orzecznictwie akcentowane jest też stanowisko, że spór o ustalenie nie może mieć charakteru przesłankowego lub przyczynkarskiego w stosunku do innego sporu szerzej zakreślonego w wymiarze faktycznym i prawnym.

W okolicznościach niniejszej sprawy, do umów o dofinasowanie projektów miały zastosowanie także przepisy prawa Unii Europejskiej, w szczególności Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006, z dnia 11 lipca 2006r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące (...) Funduszu Rozwoju Regionalnego, (...) Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Dz. Urz. UE L 210 z 31.7.2006), zgodnie z brzmieniem którego ostateczny termin kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 stanowił dzień 31 grudnia 2015 r. (z art. 56 ust. 1). Termin ten ma zastosowanie także w odniesieniu do wydatków z (...) Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach którego powód otrzymał dofinansowanie. Zatem podzielić należy argumentację strony pozwanej, iż nie jest obecnie możliwe ponoszenie wydatków przez beneficjentów w ramach realizacji projektów, bowiem ostateczny termin kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 upłynął 31 grudnia 2015 r. Nie jest możliwe wykonanie przez powoda projektów na warunkach określonych w umowach o dofinansowanie, powód nie ma zatem interesu prawnego w ustaleniu bezskuteczności wypowiedzenia umów o dofinansowanie.

W ocenie niniejszego Sądu, abstrahując od kwestii interesu prawnego, przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż oświadczenie pozwanego, którym wypowiedziano w/w umowy o dofinansowanie było skuteczne. Powód, poza kwestionowaniem istnienia podstaw do dokonania wypowiedzenia, oraz wskazywaniem na rażące naruszenie prawa związane z brakiem pouczenia o odwołaniu przy dokonywaniu wypowiedzenia umów, nie wskazywał innych okoliczności świadczących o bezskuteczności dokonanego wypowiedzenia. Jak już wyżej zostało wskazane, w analizowanym stanie faktycznym powód naruszył postanowienia wiążących go z pozwanym umów, co stanowiło podstawę do dokonania przez pozwanego ich rozwiązania. Pismami datowanym na dzień 30 czerwca 2011r. pozwany złożył oświadczenie o rozwiązaniu przedmiotowych umów o dofinansowanie. Pozwany nie kwestionował jego otrzymania. Zgodnie zaś z art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.

Mając na uwadze powyższe, powództwo jako nieuzasadnione, podlegało oddaleniu w całości.

Powód przegrał sprawę i zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c. regułą odpowiedzialności za wynik procesu winien zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu, wobec czego Sąd zasądził od niego na rzec strony pozwanej kwotę 7.200 zł. Złożyły się na nią koszty zastępstwa procesowego ustalone zgodnie § 6 pkt 7 obowiązującego w chwili wniesienia powództwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490).