Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

P. W. i O. W. pozwem, który wpłynął dnia 2 marca 2018 roku wnieśli o podwyższenie alimentów od pozwanego A. W. z kwoty po 350 zł do 1 500 zł na rzecz P. W. oraz z kwoty po 250 zł do 1 300 zł na rzecz O. W. płatnych do rąk uprawnionych do 10 dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 16 kwietnia 2018 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. W. i O. W. pochodzą ze związku małżeńskiego E. W. i A. W..

(d. odpisy skrócone aktów urodzenia – akta sprawy III RC 172/17)

Obecny obowiązek alimentacyjny A. W. wobec powodów został ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 26 września 2017 r. w sprawie III RC 172/17 na kwotę po 250 zł na rzecz O. W. oraz na kwotę 350 zł na rzecz P. W..

(wyrok z dnia 26 września 2017 r. wraz z uzasadnieniem – k. 6-12)

P. W. ma obecnie 23 lata, zaś O. W. ma 22 lata. Podczas ustalania obowiązku alimentacyjnego A. W. powodowie z matką zamieszkiwali w domu położonym przy ul. (...) w O., stanowiącym własność pozwanego A. W.. Elementem mającym znaczenie dla ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego ojca wobec dzieci miała okoliczność ich zamieszkiwania w domu ojca bez ponoszenia kosztów zużywanych mediów, co jak wynika z uzasadnienia wyroku pozwalało uniknąć kosztów najmu. P. W. ukończyła studia licencjackie na kierunku bezpieczeństwo narodowe. W roku akademickim 2016/2017 była studentką pierwszego roku studiów stacjonarnych na kierunku administracja w Akademii (...), z tym, że w tym okresie przebywała na urlopie dziekańskim z uwagi na urodzenie w dniu 6 września 2016 r. dziecka. Od października 2017 r. P. W. podjęła wskazane studia. O. W. jest studentem III roku Akademii (...) na kierunku bezpieczeństwo narodowego, są to studia stacjonarne. Powodowie są współwłaścicielami nieruchomości o pow. 6, 88 ha położonej w miejscowości P. gmina R.. Powyższa nieruchomość została przekazana powodom w darowiźnie przez pozwanego A. W. w marcu 2004 r. Z tytułu posiadania tej nieruchomości powodowie otrzymują dopłaty bezpośrednie w kwocie ok. 3 000 zł rocznie. Dopłaty te przelewane są na rachunek bankowy matki powodów E. W.. Na utrzymanie tej nieruchomości w stanie pozwalającym na uzyskanie dopłat powodowie wydają ok. 1000 zł rocznie na skoszenie trawy. Powodowie są silnie skonfliktowani z pozwanym i obecnie nie utrzymują z nim żadnych bliższych relacji. Strony kierują do siebie wzajemne pretensje i ich konflikt wzmógł od czasu uprzedniej sprawy o alimenty. Po wydaniu wyroku dotyczącego obowiązku alimentacyjnego A. W. na rzecz swoich dzieci, doszło do serii kolejnych nieporozumień i konfliktów pomiędzy stronami. Pierwszą przyczyną stał się dostęp do Internetu. Pozwany zabronił dzieciom dostępu do routera, tłumacząc iż dopóki nie podpiszą z nim umowy o korzystanie z Internetu dopóty im go nie udostępni. A. W. wskazał, iż obawiał się skutków aktywności dzieci w Internecie. Następnie w domu w dniu 22 stycznia 2018 r. nastąpił wybuch pieca grzewczego. Do opanowania sytuacji została wezwana straż pożarna, a następnego dnia trzech hydraulików po oględzinach pieca stwierdziło, iż cała instalacja grzewcza musi zostać wymieniona, ponieważ położona została w wadliwy sposób. Po awarii O., P. i E. W. zaprzestali użytkowania instalacji grzewczej, w zamian dokonując zakupu grzejników elektrycznych. Powodowie i ich matka obawiali się kolejnej awarii pieca, zaś A. W. obawiał się spięcia instalacji elektrycznej, którą mogło spowodować wysokie napięcie wywołane przez nowe grzejniki. Pozwany w celu podjęcia próby pogodzenia się z dziećmi wystąpił do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej o ustanowienie mediatora, który miałby pomóc w ustaleniu zasad korzystania z domu oraz wyboru sposobu ogrzewania. Do próby ugodowej jednak nie doszło. Powodowie uczestniczą w sprawach sądowych prowadzonych z udziałem pozwanego i ich matki. Okoliczność ta jeszcze bardziej pogłębiła konflikt między powodami, a ich ojcem.

(d. akta sprawy III RC 172/17, d. pozew - k. 1-3, protokół z oględzin – k. 4, potwierdzenie przekazania terenu wydane przez Straż Pożarną – k. 5, odpowiedz na pozew - k. 27-32, opinia hydraulika – k. 41, pisma procesowe z dni 7 i 21 maja 2018 r. – k. 56-58, 80-82)

A. W. na skutek, jak wskazywał roszczenia o zachowek jego siostry J. W. zawarł z nią umowę dożywocia, tym samym przekazując jej własność nieruchomości, w której dotychczas zamieszkiwał wraz powodami i ich matką E. W.. Siostra pozwanego w styczniu 2018 r. przesłała O., P. i E. W. proponowaną przez siebie umowę najmu dotychczas zajmowanych przez nich pomieszczeń domu opiewającą na kwotę 3 000 zł miesięcznie plus media z terminem jej rozpoczęcia od dnia 12 stycznia 2018 r., i zakończenia do dnia 31 marca 2018 r. W przypadku braku chęci zawarcia przedmiotowej umowy określała ona dwutygodniowy termin na opuszczenie lokalu. Powodowie poczuli się dotknięci „przymusową eksmisją”, złożoną propozycją umowy i wyprowadzili się z rodzinnego domu. P. W. wyprowadziła się w lutym, O. W. w marcu 2018 roku. Według twierdzeń pozwanego, usiłował on nawiązać kontakt z dziećmi, ażeby wytłumaczyć im, że nie musiałyby ponosić swojej części opłat za najem jeżeli nie dochodziłoby do naruszeń prawa własności. P. W. początkowo zamieszkała u swojej macierzystej babki, zaś od lutego 2018 r. mieszka w wynajętej kawalerce w Z. wraz ze swoim synem. Koszt najmu wskazany w umowie wynosi 1100 zł. plus opłaty za media w kwocie ok. 350 zł miesięcznie. O. W. 10 marca 2018 r. wprowadził się do domu babki macierzyńskiej, gdzie nieodpłatnie zajął poddasze gospodarcze o pow. 2-3 m2. będące uprzednio graciarnią. Obecnie ojciec z dziećmi są skłóceni w takim stopniu, że nie widzą możliwości mieszkania wspólnie. P. W. studiuje oraz opiekuje się dwuletnim synem. Otrzymuje świadczenie 500+ w kwocie 500 zł miesięcznie, świadczenie przysługujące samotnym matkom w wysokości 288 zł miesięcznie, umowne alimenty od ojca dziecka w kwocie 500 zł oraz stypendium socjalne w wysokości 700 zł miesięcznie wypłacane w okresie od marca 2018 r. do czerwca 2018 r. W kolejnym roku akademickim P. W. nie wie czy stypendium socjalne będzie nadal otrzymywać. Uzależnione jest to od kryteriów jakie zostaną przyjęte na uczelni i będzie wymagać pozytywnego rozpatrzenia jej wniosku. Nadto P. W. otrzymuje alimenty od pozwanego w wysokości 350 zł miesięcznie. Powódka posiada ok. 5 000 zł oszczędności z tytułu uprzednich świadczeń uzyskiwanych za urodzenie dziecka. P. W. planuje, że w dniu 12 sierpnia 2018 r. wstąpi do wojska w ramach legii akademickiej na okres 2 miesięcy, gdzie będzie otrzymywać 92 zł dziennie tytułem żołdu dziennego. Będzie to jednak uzależnione od decyzji kwalifikującej ją do odbycia tych zajęć co nie jest pewne z uwagi na jej problemy zdrowotne. O. W. studiuje, utrzymuje się z alimentów od pozwanego w kwocie 250 zł miesięcznie, nadto zdarza mu się pracować na umowę zlecenia jako tester żywności i z tego tytułu zarabia drobne kwoty ok. 100 zł. miesięcznie. Pozostałe koszty utrzymania ponosi jego matka E. W., babcia i jego ciocia.

(d. pozew - k. 1-3, proponowana umowa najmu – k. 13-16, 61-64, odpowiedz na pozew - k. 27-32, zeznania P. W.. – k. 49,223,226, zeznania O. W. – k. 50, 224, 226, zeznania A. W.– k 50-51, 224v-226, pismo procesowe powodów – k. 56-58, pismo pełnomocnika siostry pozwanego – k. 59, pismo procesowe pozwanego– k. 80-82)

Koszty utrzymania powodów poza okolicznością zmiany miejsca ich zamieszkania oraz odpadnięciem udziału ojca w zapewnieniu powodom zamieszkania i pokrycia kosztów ich mieszkania w jego domu, w pozostałym zakresie nie uległy istotnym zmianom od ostatniego orzeczenia w przedmiocie należnych im alimentów. Sąd w postępowaniu III RC 172/17 określił wysokość usprawiedliwionych kosztów utrzymania O. W. na kwotę około 1000 zł. bez kosztów zamieszkania, zaś koszty utrzymania P. W. na kwotę 900 zł. również bez kosztów zamieszkania. P. W. oszacowała obecne koszty swojego utrzymania na kwotę łączną 1 976,- zł. miesięcznie w tym wskazała, iż udział jej ojca winien wynosić kwotę 988,00 zł. W zestawieniu, które powódka przedstawiła pominęła ona koszty związane z najmem mieszkania. Wśród wskazanych przez nią kosztów utrzymania znalazły się między innymi: wyżywienie ok. 300-350 zł miesięcznie, zakupy odzieży i obuwia ok. 150 zł miesięcznie, zakupy środków kosmetyczne, środki czystości i higieniczne ok. 50 - 75 złotych miesięcznie, telefon ok. 20-25 zł miesięcznie, na leczenie powódka z uwagi na atopowe zapalenie skóry i anemię ok. 50 zł miesięcznie, na dojazd na uczelnię ok. 110 zł, na podręczniki, materiały naukowe i przybory ok. 15 zł miesięcznie, zaś na kulturę i rozrywkę ok. 50 zł miesięcznie. O. W. oszacował obecnie swoje koszty utrzymania na kwotę łączną 1 820,65 zł. w tym wskazał udział ojca na kwotę ok. 910,33 zł. Wśród wskazanych kosztów utrzymania O. W. znalazły się: wyżywienie ok. 450 zł miesięcznie, zakupy odzieży – ok. 100 - 130 zł miesięcznie, koszty użytkowania telefonu – ok. 20 zł miesięcznie, zakupy środków higienicznych i kosmetycznych – ok. 40 miesięcznie, koszty dojazdu na uczelnię ok. 110 zł miesięcznie, podręczniki i artykuły biurowe do szkoły ok. 100 – 200 zł rocznie, zajęcia dodatkowe z fechtunku ok. 80-90 zł rocznie, zajęcia z samoobronny – 70 zł miesięcznie. O. W. jest osobą zdrową.

(d. akta sprawy III RC 172/17, tabele z kosztami utrzymania powodów – k. 66-77, zeznania P. W. – k. 49, 223, 226, zeznania O. W. – k. 50, 224, 226)

Pozwany A. W. ma 45 lat, z zawodu jest monterem podzespołów elektronicznych. Do końca czerwca 2017 r. zamieszkiwał wraz z dziećmi i żoną E. W. w domu na ul. (...) w O.. Od początku lipca 2017 r. pozwany mieszkał w wynajmowanym przez niego wspólnie z inną osobą mieszkaniu położonym przy ul. (...) w O.. Powyższe mieszkanie było wynajmowane za kwotę 1500 zł miesięcznie. Obecnie A. W. mieszka w domu, którego własność przeniósł na siostrę, wraz ze swoją partnerką i jej dziećmi. Koszty utrzymania pozwanego nie uległy zmianie od poprzedniej sprawy o alimenty. A. W. szacuje je na kwotę około 1000 zł. miesięcznie. Partnerka pozwanego nie pracuje, uzyskuje świadczenia z programu 500+ i alimenty na dwójkę dzieci. Pozwany uczestniczy w kosztach jej utrzymania. Z prowadzonej działalności gospodarczej polegającej na segregacji i utylizacji elektrośmieci pozwany osiągał zmienne przychody. W latach 2013-2015 osiągał przychód w wysokości ok. 10.000-15.000 zł miesięcznie, od której to kwoty ponosił koszty podatków, składek na ubezpieczenie społeczne. Obecnie A. W. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wykazywał mniejsze przychody. W 2016 r. wykazał przychody podlegające opodatkowaniu w wysokości 6 380 zł, zaś w 2017 r. 12 245 zł. A. W. swoje faktyczne dochody oszacował na kwoty od 1300 do 3500-4000 zł. Ponadto A. W. był społecznym asystentem posła na Sejm. W działalności gospodarczej ojca uczestniczył jego syn O., który sprzedawał pochodzące z tej działalności komponenty elektroniczne. Sprzedaż dokonywana była z konta O. W. gdyż uzyskany sprzęt w ramach działalności winien był być zutylizowany i A. W. nie mógł go sam odsprzedawać. Niezależnie od skonfliktowania A. W. proponował synowi dalszą współpracę w zakresie uprzednio prowadzonej działalności również po wyprowadzeniu się przez syna. Powód nie wyraził na to zgody. O. W. uważa proponowaną dla niego przez ojca działalność za niezgodną z prawem. A. W. po przeniesieniu na siostrę własności nieruchomości zabudowanej domem, w którym mieszka; pozostaje właścicielem działki położonej nad B.. Nadto pozwany był właścicielem działki położonej w okolicy G., lasu w okolicy K.. Do marca 2018 r. A. W. łożył zasądzone alimenty w kwotach po 250 zł miesięcznie na rzecz O. W. i po 350 zł na rzecz P. W. oraz uczestniczył w kosztach ich utrzymania przez umożliwianie im nie odpłatnego zamieszkiwania w stanowiącym jego własność domu, opłacając również rachunki związane z użytkowaniem tego domu. W inny sposób nie wspomagał finansowo dzieci. Od marca 2018 r., to jest od czasu opuszczenia przez powodów domu w O. przy ul. (...) wspomaga powodów jedynie kwotą zasądzonych alimentów.

(d. akta sprawy III RC 172/17, deklaracja PIT k. 36-40, zeznania A. W.– k 50-51, 224v-226)

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 133 § 1 ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W doktrynie przyjmuje się, że celem ustalania, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, należy dokonać oceny jego możliwości zarobkowych oraz majątkowych i oceny, czy ich wykorzystanie pozwala na osiągnięcie dochodu wystarczającego na zaspokojenie jego potrzeb życiowych, przy czym ocena ta winna być dokonywana w zasadzie analogicznie do oceny możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, jednakże z uwzględnieniem odrębności związanych z wiekiem dziecka i jego staraniami o zdobycie stosownych kwalifikacji zawodowych (zob. np. J. Wierciński (red)., Komentarz do art. 133 kro. Lexis Nexis).

Wskazać jednocześnie należy, iż zgodnie z ugruntowanym już w orzecznictwie poglądem wykładni art. 133 § 1 kro „nie można dokonywać w oderwaniu od art. 96 k.r.o., który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Obowiązek, o którym mowa, nie jest ograniczony przez termin dojścia uprawnionego do pełnoletniości. Nie jest również związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że ustaje z chwilą osiągnięcia przez uprawnionego określonego podstawowego względnie średniego wykształcenia. Należyte przygotowanie do przyszłej pracy zawodowej może również obejmować studia wyższe, jeżeli tylko uzdolnienia dziecka, jego ambicje i wytrwałość okażą się wystarczające do tego, by studia te rozpocząć, kontynuować i pomyślnie zakończyć. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, należy brać pod rozwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy ich zdolności oraz cechy charakteru pozwalają na kontynuowanie nauki. Rodzice nie mogą zatem uchylić się od obowiązku alimentowania studiującego dziecka przez powoływanie się na to, że mogłoby ono już "utrzymać się samodzielnie", gdyby podjęło pracę z chwilą osiągnięcia średniego wykształcenia. Jedynie brak pozytywnych wyników w nauce uzasadniałby ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców” (tak SN w wyroku z dnia 16 lipca 1998 r. sygn. I CKN 521/98).

Niewątpliwie obowiązek alimentacyjny A. W. wobec dzieci P. W. i O. W. został ustalony niedawno wydanym wyrokiem tut. Sądu z dnia 26 września 2017 roku. Ustalony został w kwotach o niewielkiej wysokości to jest po 350 zł. miesięcznie na rzecz P. W. i po 250 zł. miesięcznie na rzecz O. W. w stosunku do ich usprawiedliwionych potrzeb związanych z utrzymaniem ocenionych przez Sąd na kwoty. Jak wynika z uzasadnienia wyroku uprzednio ustalone koszty utrzymania powodów bez kosztów zamieszkania wynosiły odpowiednio 1000 zł. miesięcznie w przypadku O. W. i 900 zł. w przypadku P. W.. Ustalając wysokość obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec powodów Sąd uprzednio wziął pod uwagę fakt, iż zamieszkiwali oni w domu swojego ojca i nie ponosili żadnych kosztów zużywanych przez siebie mediów. Sąd uprzednio zwrócił uwagę, iż ojciec umożliwiając dzieciom zamieszkiwanie w swoim domu pozwalał im uniknąć kosztów najmu i w ten sposób również ich alimentował.

Zgodnie z art. 138 k. r. i op. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Wskazać należy, iż powodowie mimo pełnoletniości pozostają niesamodzielni w zakresie uzyskiwania środków na ich utrzymanie. Nadal kontynuują studia, co jest zasadnym z uwagi na przyszłe zdobycie podstaw do samodzielnego utrzymania. Natomiast w ocenie Sądu mimo krótkiego okresu, który upłynął od czasu wydania wyroku ustalającego alimenty na rzecz powoda nastąpiła zmiana stosunków, o której mowa we wskazanym artykule. Zmiana, która nastąpiła dotyczyła powstania stanu, w którym A. W. nie zapewnia swoim dzieciom możliwości zamieszkiwania i nie ponosi jego kosztów. Zebrany materiał dowodowy wskazuje, iż nastąpiło to w wyniku przeniesienia własności domu przez pozwanego na swoją siostrę i sytuacji dalszych, które jeszcze bardziej pogłębiły jego konflikt z dziećmi. Strony jak wynika z ich zeznań z uwagi na ich obecne relacje nie widzą możliwości powrotu do uprzedniego stanu. W konsekwencji P. W. wraz ze swoim dzieckiem wynajmuje mieszkanie i w kosztach z tym związanych nie uczestniczy jej ojciec. Podobna sytuacja dotyczy O. W. z tą różnicą, iż nie wynajmuje on mieszkania, ale zajmuje pokój u swojej babci powstały po zagospodarowaniu małego pomieszczenia gospodarczego. Warunki ich zamieszkania i ta część formy alimentacji ze strony ojca uległy istotnej zmianie. Zmianie uległa również sytuacja A. W., który obecnie mieszka wraz z partnerką i jej dziećmi w domu, którego własność przeniósł na siostrę. W konsekwencji nie uczestniczy on w uprzednio ponoszonych kosztach wynajmu mieszkania, które wynosiły 1500 zł. miesięcznie. Jak wynika z zeznań A. W. jego partnerka nie pracuje otrzymuje świadczenia pomocowe, alimenty i w ponoszeniu jej kosztów utrzymania uczestniczy pozwany. W ocenie Sądu zasadnymi są przedstawione przez powódkę P. W. koszty związane z wynajmem mieszkania. Potwierdzone zostały one dokumentem zawartej umowy. Stąd w ocenie Sądu zasadnym jest dokonanie zmiany obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec córki przy uwzględnieniu tej pozycji jej kosztów utrzymania. Niewątpliwie również nastąpiła zmiana w zakresie kosztów utrzymania O. W. albowiem mimo, iż nie płaci on za mieszkanie u babci to ta część formy świadczenia alimentacyjnego ze strony pozwanego na rzecz syna nie ma już miejsca. Wobec powyższego koniecznym w ocenie Sądu jest określenie udziału ojca w innych proporcjach w kosztach utrzymania powodów. W ocenie Sądu możliwości zarobkowe A. W. nie uległy zmianom, podobnie koszty jego osobistego utrzymania. Zmiana nastąpiła natomiast w związku z zamieszkaniem w domu i rezygnacją z wynajmu mieszkania, co powoduje oszczędność po stronie pozwanego.

W ocenie Sądu okoliczności te świadczą o zmianie stosunków, o której mowa w art. 138 k.r. i op. i przy uwzględnieniu usprawiedliwionych potrzeb powodów oraz możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego zasadnym jest obciążenie pozwanego A. W. obowiązkiem łożenia tytułem alimentów na rzecz syna O. W. kwoty po 700 złotych miesięcznie, zaś na rzecz córki P. W. kwoty po 900 zł miesięcznie. Zdaniem Sądu ustalona kwota alimentów nie obciąża nadmiernie pozwanego, nie przekracza jego możliwości zarobkowych i majątkowych.

Z kolei kwota żądana przez powodów, tj. kwota alimentów po 1 500 zł miesięcznie na rzecz P. W. i po 1 300 zł miesięcznie na rzecz O. W. zdaniem Sądu jest nazbyt wygórowana. Jak stanowi art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zatem oboje rodzice obowiązani są do udziału w pokryciu kosztów utrzymania dzieci, które nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Mając na uwadze całokształt zebranego materiału dowodowego w sprawie, powodowie nie wykazali, jakoby koszty ich utrzymania wynosiły odpowiednio po ok. 3 000 zł miesięcznie na rzecz P. W. i 2 600 zł na rzecz O. W.. Zatem żądanie połowy tychże kwot jest niezasadne i Sąd oddalił powództwo w pozostałej części.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 113 ustęp 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przy uwzględnieniu wyniku postępowania stosownie do art. 98 § 1 k.p.c.