Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2018 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej del. do Małopolskiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Krakowie – Tomasza Dorosza

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2018r.,

sprawy skazanego B. S. s. W.

z powodu apelacji prokuratora i obrońcy skazanego

od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 19 grudnia 2017 roku, sygn. akt III K 159/17

I.  Uchyla ust. I i III zaskarżonego wyroku łącznego i w zakresie objętym w ust. I na podstawie art. 572 k.p.k. umarza postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego i w tej części wydatkami obciąża Skarb Państwa;

II.  Zmienia zaskarżony wyrok w ust. II w ten sposób, że w miejsce wskazanego tam art. 86 § 1 k.k., który eliminuje z podstawy prawnej, przyjmuje art. 39 § 2 k.k.s. w zw. z art. 39 § 1 k.k.s. i podwyższa ustaloną wysokość jednej stawki dziennej grzywny do kwoty 12,50 zł (dwanaście 50/100) złotych;

III.  Zalicza na poczet orzeczonej kary łącznej grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności B. S. w sprawie Sądu Okręgowego w Krakowie o sygn. akt III K 5/17 od dnia 1 lipca 2016r., godz. 13:30 do dnia 16 sierpnia 2016r., godz. 13:30 tj. 46 (czterdzieści sześć) dni i przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równy jest dwóm stawkom dziennym grzywny uznaje w ten sposób orzeczoną karę łączną grzywny za wykonaną w wysokości 92 (dziewięćdziesięciu dwóch) stawek;

IV.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

V.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. Ś. kwotę 177,12 (sto siedemdziesiąt siedem 12/100) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu w II instancji;

VI.  zwalnia skazanego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze, zaś związanymi z apelacją prokuratora obciąża Skarb Państwa.

SSA Lucyna Juszczyk SSA Barbara Polańska-Seremet SSA Krzysztof Marcinkowski

Sygn. akt II AKa 91/18

UZASADNIENIE

W Sądzie Okręgowym w Krakowie toczyło się postępowanie
w przedmiocie wydania wyroku łącznego wobec B. S. obejmujące jednostkowe skazania następującymi prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 17 października 2014 roku, sygn. akt XIV K 520/14/S, za:

a) przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniu 30 stycznia 2014 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 30 stawek dziennych po 10 złotych każda,

b) przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. popełnione w dniu 7 lutego 2014 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 50 stawek dziennych po 10 złotych każda,

z orzeczeniem kary łącznej 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 4 lata z oddaniem skazanego w okresie próby pod dozór kuratora oraz z orzeczeniem kary łącznej 60 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda, na poczet której zaliczono okres zatrzymania w dniu 20 marca 2014 roku; postanowieniem z dnia 15 czerwca 2016 roku, zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności, którą skazany odbył w okresie od 16 sierpnia 2016 roku do 14 grudnia 2017 roku; karę grzywny zamieniono na zastępczą karę 29 dni pozbawienia wolności, którą skazany odbył w okresie od 25 listopada 2015 roku do 24 grudnia 2015 roku;

2.  Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 19 kwietnia 2016 roku, sygn. akt XIV K 116/16/S za:

a)  przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełnione w dniu 17 listopada 2015 roku na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 1 roku ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym,

b)  przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. i art. 278 § 5 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełnione w dniu 24 listopada 2015 roku na karę 1 roku ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne
w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym,

c)  przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniu 25 listopada 2015 roku na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym,

d)  przestępstwo z art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełnione w dniu 25 listopada 2015 roku na karę 4 miesięcy ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin
w stosunku miesięcznym,

e)  przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. popełnione w dniu 16 lipca 2015 roku na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 8 miesięcy ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym,

f)  przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. popełnione w dniu 16 lipca 2015 roku na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 6 miesięcy ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym,

z orzeczeniem kary łącznej 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary łącznej 2 lat ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym, z zaliczeniem na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okresu zatrzymania
i tymczasowego aresztowania w dniu 18 lipca 2015 roku i 19 lipca 2015 roku oraz od dnia 25 listopada 2015 roku do 19 kwietnia 2016 roku; karę łączną pozbawienia wolności skazany odbył w okresie od 24 grudnia 2015 roku do 21 czerwca 2016 roku; postępowanie wykonawcze dotyczące kary ograniczenia wolności zostało zawieszone z uwagi na odbywanie przez skazanego kary pozbawienia wolności orzeczonej w innej sprawie;

2.  Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie z dnia 28 września 2016 roku, sygn. akt II K 573/16/K, za przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. popełnione w dniu 4 listopada 2015 roku na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której zaliczono skazanemu okres zatrzymania w dniu 4 listopada 2015 roku; karę pozbawienia wolności skazany odbywał od dnia 14 grudnia 2017 roku do dnia 10 sierpnia 2018 roku;

3.  Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 11 stycznia 2017 roku, sygn. akt XIV K 769/16/S, za przestępstwo skarbowe z art. 54 § 2 k.k.s. w zw. z art. 54 § 1 k.k.s. popełnione w okresie od nieustalonego czasu do dnia 28 maja 2015 roku na karę 100 stawek dziennych grzywny po 75 złotych każda;

4.  Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 czerwca 2017 roku, sygn. akt III K 5/17 za:

a)  przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. popełnione w dniu 18 maja 2014 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności,

b)  przestępstwo z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 12 k.k. popełnione w okresie od nieustalonego dnia i miesiąca 2013 roku do 3 listopada 2014 roku na karę 11 miesięcy pozbawienia wolności,

c)  przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. popełnione w okresie od nieustalonego dnia i miesiąca 2013 roku do 25 listopada 2015 roku na karę 200 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

d)  ciąg trzech przestępstw z art. 281 § k.k. popełnionych w dniach:
9 grudnia 2013 roku, 6 lutego 2014 roku oraz 12 lutego 2014 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

e)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 57a § 1 k.k. popełnione w dniu 24 marca 2014 roku na karę 100 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

f)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 57a § 1 k.k. popełnione w dniu 29 sierpnia 2013 roku na karę 50 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

g)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. i art. 256 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. oraz art. 57a § 1 k.k. popełnione w okresie od 9 do 10 października 2013 roku na karę 120 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

h)  przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 157 § 2 k.k. i art. 64 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dniu 10 stycznia 2015 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności,

i)  przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. i art. 64 ust. 1 ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dniu 7 grudnia 2014 roku na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

j)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. i art. 164 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 65 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 57a § 1 k.k. popełnione
w dniu 8 listopada 2014 roku na karę 180 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

k)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dniu 4 listopada 2013 roku na karę 30 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

l)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dniu 14 listopada 2014 roku na karę 30 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

m)  ciąg dwóch przestępstw z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 57a § 1 k.k. popełnionych w okresie od 1 do 3 listopada 2014 roku oraz w okresie od 7 do 8 listopada 2014 roku na karę 100 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

n)  przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. i art. 64 ust. 1 ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w nieustalonym czasie przed dniem 9 listopada 2014 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

o)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 57a § 1 k.k. popełnione w dniu 9 listopada 2014 roku na karę 120 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

p)  przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dniu 2 stycznia 2015 roku na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

q)  przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 57a § 1 k.k. popełnione w dniu 9 września 2015 roku na karę 120 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

r)  przestępstwo z art. 282 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w okresie od nieustalonego dnia sierpnia do 4 września 2015 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

s)  przestępstwo z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dniu 27 października 2015 roku na karę 100 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

t)  przestępstwo z art. 281 k.k. popełnione w dniu 23 listopada 2015 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

u)  przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. popełnione w nieustalonym dniu miesiąca września lub października 2015 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności,

v)  przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. popełnione w nieustalonym dniu września lub października 2013 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności,

w)  przestępstwo z art. 282 k.k. w zw. z art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełnione w nieustalonym dniu pomiędzy 1 lipca 2015 roku a 31 sierpnia 2015 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

x)  przestępstwo z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dniu 7 sierpnia 2013 roku na karę 100 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

y)  przestępstwo z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w nieustalonym dniu pomiędzy wrześniem a październikiem 2013 roku na karę 80 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda,

z orzeczeniem kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 10 lat z oddaniem skazanego pod dozór kuratora oraz nałożeniem obowiązku informowania o przebiegu okresu próby oraz ze zobowiązaniem poddania się leczeniu oraz z orzeczeniem kary łącznej grzywny
w wysokości 600 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda; postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 29 czerwca 2017 roku, sygn. akt III K 5/17 zaliczono skazanemu na poczet kary łącznej grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności
w sprawie, a to tymczasowego aresztowania od dnia 1 lipca 2016 roku godz. 13:30 do dnia 16 sierpnia 2016 roku godz. 13:30, przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równy jest dwóm dziennym stawkom grzywny, co stanowi 46 dni, odpowiadających 92 stawkom dziennym grzywny.

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem łącznym z dnia 19 grudnia 2017 roku, sygn. akt III K 159/17 orzekł:

I.  na mocy art. 85 § 1 i 2 k.k., art. 86 § 1 k.k., art. 87 § 1 k.k. oraz art. 89 § 1b k.k. w miejsce:

- kary łącznej 2 lat ograniczenia wolności orzeczonej w punkcie VII wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie
z dnia 19 kwietnia 2016 roku, sygn. akt XIV K 116/16/S, opisanego powyżej w punkcie 2 części wstępnej wyroku łącznego,

- kary 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie z dnia 28 września 2016 roku, sygn. akt II K 573/16/K opisanym powyżej w punkcie 3 części wstępnej wyroku łącznego,

- kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie LXXXVIII wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 czerwca 2017 roku, sygn. akt III K 5/17 opisanego powyżej w punkcie 5 części wstępnej wyroku łącznego, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres 10 lat próby w punkcie punkt LXXXIX wymienionego wyroku –

orzekł wobec skazanego B. S. karę łączną 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na mocy art. 85 § 1 i § 2 k.k., art. 86 § 1 i § 2 k.k. w miejsce:

- kary grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 75 złotych każda orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 11 stycznia 2017 roku, sygn. akt XIV K 769/16/S opisanym powyżej w punkcie 4 części wstępnej wyroku łącznego,

- kary łącznej grzywny w wysokości 600 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda orzeczonej w punkcie LXXXVIII wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 czerwca 2017 roku, sygn. akt III K 5/17 – orzekł wobec skazanego B. S. karę łączną grzywny w wysokości 600 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

III.  Na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie I wyroku łącznego zaliczył skazanemu:

- okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie sygn. II K 573/16/K to jest zatrzymania w dniu 4 listopada 2015 roku oraz okres dotychczas odbytej kary pozbawienia wolności orzeczonej w tej sprawie licząc od dnia 14 grudnia 2017 roku,

- okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie sygn. III K 5/17 to jest tymczasowego aresztowania od dnia 1 lipca 2016 roku godz. 13:30 do dnia 16 sierpnia 2016 roku godz. 13:30 – uprzednio zaliczony na poczet kary łącznej grzywny orzeczonej w sprawie III K 5/17;

IV.  stwierdził, że w pozostałym zakresie wyroki podlegające łączeniu podlegają odrębnemu wykonaniu;

V.  na zasadzie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego odnośnie wyroków o sygn. akt: XIV K 520/14/S oraz XIV K 116/16/S w zakresie orzeczonej tym wyrokiem kary pozbawienia wolności;

VI.  na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości;

VII.  na zasadzie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku – Prawo
o adwokaturze (Dz.U. 2016 poz. 1999 – tekst jedn.) w zw. z § 4 ust. 1 i 3 oraz § 17 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2015 poz. 1801) przy zastosowaniu § 22 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2016 poz. 1714) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. Ś. kwotę 442,80 zł (w tym w tym 82,80 zł podatku VAT) tytułem wynagrodzenia za świadczoną z urzędu obronę skazanego.

Od powyższego wyroku apelacje wywiedli obrońca skazanego i prokurator.

Apelacja obrońcy skazanego zaskarża wyrok ten w zakresie orzeczonej kary pozbawienia wolności i zarzuca mu rażącą niewspółmierność wymierzonej skazanemu kary łącznej pozbawienia wolności (art. 438 pkt 4 k.p.k.), polegająca na orzeczeniu kary łącznej co prawda według zasady pełnej absorpcji lecz w wymiarze 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia zamiast kary 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat 10 wobec niedostatecznego rozważenia sposobu życia skazanego po popełnieniu przestępstw objętych wyrokiem łącznym, w szczególności faktu podjęcia daleko idącej współpracy z organami ścigania w sprawie
o sygn. akt III K 5/ 17, przyznania się do winy, ujawnienia nowych przestępstw nieznanych organom ścigania, jak również złożenia zeznań obciążających pozostałych współsprawców, co wskazuje na powzięcie przez skazanego rzeczywistego postanowienia poprawy
i chęci zerwania z dotychczasowym sposobem życia po opuszczeniu jednostki penitencjarnej, jak również celów zapobiegawczych
i wychowawczych jakie kara ma odnieść w stosunku do skazanego oraz w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W związku z powyższym skarżący domaga się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie skazanemu na podstawie art. 89a § 1 i 3 k.k. kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby o długości 10 lat z oddaniem skazanego pod dozór kuratora oraz nałożeniem obowiązku informowania o przebiegu okresu próby oraz zwolnienie skazanego w całości od kosztów postępowania odwoławczego.

Z kolei apelacja prokuratora zaskarża wyrok ten w całości, przy czym w części dotyczącym orzeczenia o karze łącznej grzywny na niekorzyść skazanego, natomiast w części dotyczącej orzeczenia o karze łącznej pozbawienia wolności na korzyść skazanego i zarzuca mu:

1.  obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 39 § 2 k.k.s. i art. 23 § 3 k.k.s., polegającą na nieuprawnionym przyjęciu za podstawę orzeczenia kary łącznej grzywny przepisów kodeksu karnego, tj. art. 85 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 86 § 1 i § 2 k.k. zamiast stosownych uregulowań kodeksu karnego skarbowego, które winny mieć zastosowanie ze względu na zaistnienie zbiegu realnego kary grzywny orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia XIV Wydział Karny z dnia 11 stycznia 2017 r., sygn. akt XIV K 769/16/S za przestępstwo skarbowe i kary łącznej grzywny wymierzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 czerwca 2017 r., sygn. akt III K 5/17 za przestępstwa określone
w kodeksie karnym oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii, skutkującą w konsekwencji zaniechaniem prawidłowego ustalenia stawki dziennej grzywny,
w przedziałach nawiązujących do wynagrodzenia określonego
w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 września 2014 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2015 roku,

2.  rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec skazanego B. S. kary łącznej w wymiarze 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności, wyrażającą się w błędnym sposobie jej ukształtowania, polegającym na niezastosowaniu przewidzianej w art. 89a § 1 k.k. możliwości warunkowego zawieszenia jej wykonania, mimo że jedną z kar podlegających łączeniu była kara pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem jej wykonania orzeczona na podstawie art. 60 § 5 k.k. oraz jedynie kara łączna z warunkowym zawieszeniem jej wykonania prowadzi do osiągnięcia wobec skazanego B. S. celów zapobiegawczych i wychowawczych, a także realizuje potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W petitum apelacja ta formułuje następujące żądania zmiany zaskarżonego wyroku;

- w części dotyczącej kary łącznej grzywny poprzez wymierzenie B. S. kary łącznej grzywny w wymiarze 600 stawek dziennych i ustalenie wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 60 zł, przy przyjęciu za podstawę wymiaru kary łącznej grzywny przepisu art. 39 § 2 k.k.s.,

- w części dotyczącej kary łącznej pozbawienia wolności poprzez wymierzenie skazanemu na zasadzie art. 89a § 1 k.k. i art. 89a § 3 k.k. kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy
z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 10 lat próby,
z oddaniem skazanego pod dozór kuratora oraz nałożeniem obowiązku informowania o przebiegu okresu próby, a nadto ze zobowiązaniem do poddania się terapii uzależnień.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacje dotyczące kary łącznej pozbawienia wolności nie były zasadne z przyczyn poniżej przedstawionych. Zaskarżony w tej części wyrok łączny należało jednak uchylić i umorzyć w tej części postępowanie w przedmiocie jego wydania. Częściowo zasadna okazała się natomiast apelacja prokuratora w zakresie orzeczonej kary łącznej grzywny.

I.  Odnośnie obu apelacji w zakresie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności.

Zaprezentowane w apelacjach obrońcy skazanego i prokuratora zgodne stanowisko o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonej w nim kary łącznej pozbawienia wolności na korzyść skazanego, w szczególności z powodu jego zachowania, premiowanego w sprawie Sądu Okręgowego w Krakowie o sygn. akt III K 5/17 stosowaniem art. 60 § 5 k.k., a w konsekwencji orzeczenie tym wyrokiem kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 10 lat – nie było trafne z przyczyn natury prawnej.

Nie kwestionując prezentowanych w apelacjach argumentów co do potrzeby innego spojrzenia na sylwetkę skazanego, w tym zmianę jego zachowania, polegającego na podjęciu współpracy z organami ścigania zakończonego sukcesem w walce z zorganizowaną przestępczością, mających przekonywać też do innej, niż przyjęto
w zaskarżonym wyroku łącznym potrzeby prewencyjnego oddziaływania tej kary łącznej (art. 85a k.k.), należy zauważyć, iż obaj skarżący nie dostrzegają, że art. 89a § 1k.k. modyfikuje
w pewnym zakresie określone w art. 89 § 1 k.k. przesłanki dopuszczalności warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej

w wyroku łącznym w odniesieniu do wypadków, kiedy w zbiorze kar podlegających łączeniu co najmniej jedna jest karą pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, orzeczoną na podstawie art. 60 § 5 k.k. Innymi słowy przepis art. 89a § 1 k.k. modyfikuje przesłankę dotyczącą wysokości orzeczonej kary łącznej w tym sensie, że przewiduje, iż w takim wypadku sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej nieprzekraczającej wymiaru kary pozbawienia wolności orzeczonej na podstawie art. 60 § 5 k.k. Co do zasady ogólnej określonej w art. 89 § 1 k.k. sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej pozbawienia wolności nieprzekraczającej roku. Uwzględniając to, zauważyć trzeba, iż oba wymienione wyżej przepisy muszą być rozpatrywane łącznie. Należy zatem zgodzić się z poglądem (zob. J. Majewski Kodeks Karny Komentarz do zmian 2015, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2015, s. 335- 336), że z zestawienia przepisów art. 89 § 1 k.k. i art. 89a § 1 k.k. wynika, że ten ostatni nie zawsze ma zastosowanie, gdy jedną z podlegających łączeniu kar jest kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania zastosowanym na podstawie art. 60 § 5 k.k. ale dopiero wtedy, gdy jest to kara powyżej roku. W związku z tym, stwierdzić należy, iż jeżeli jedną z kar podlegających łączeniu jest kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania orzeczona na podstawie art. 60 § 5 k.k. powyżej roku, sąd może warunkowo zawiesić wykonanie takiej kary jeżeli spełnione są łącznie trzy przesłanki. Po pierwsze - wysokość orzeczonej kary łącznej nie przekracza wymiaru kary pozbawienia wolności orzeczonej na podstawie art. 60 § 5 k.k. (art. 89a § 1 k.k.). Po drugie – sprawca
w czasie popełnienia żadnego ze zbiegających się przestępstw nie był skazany na karę pozbawienia wolności (art. 89 § 1 k.k.) i po trzecie – jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa (art. 89 § 1 k.k.).

Oceniając żądania obu apelacji, jak też zaprezentowane w tym zakresie przez Sąd Okręgowy stanowisko (s. 15 – 19 uzasadnienia zaskarżonego wyroku), zauważyć trzeba, iż Sąd ten, ani też żaden ze skarżących, nie analizuje w rozpatrywanej sprawie wszystkich niezbędnych, a wyżej wskazanych przesłanek. Paradoksalnie w czasie wydania zaskarżonego wyroku łącznego Sąd Okręgowy nie mógł zastosować art. 89a § 1 k.k. jednak z innych powodów niż przez niego wskazane. Nie uwzględniał bowiem, że na przeszkodzie temu stało wcześniejsze skazanie B. S. (w czasie popełnienia któregokolwiek ze zbiegających się przestępstw) na karę pozbawienia wolności. Tymczasem wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 17 września 2017 roku, sygn. akt XIV K 520/14/S B. S. skazany został na karę pozbawienia wolności za dwa przestępstwa w następstwie czego odbył on karę łączną orzeczoną w tym wyroku w wymiarze 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności (pkt 1 komparycji zaskarżonego wyroku łącznego). Tym samym był on skazany na karę pozbawienia wolności w czasie popełnienia przestępstwa (4 listopada 2015 r.), za które został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie z 28 września 2016 r. (opisanym w pkt 3 komparycji zaskarżonego wyroku łącznego), jak również niektórych zbiegających się przestępstw, za które został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 czerwca 2017 r.(opisanego w pkt 5 komparycji zaskarżonego wyroku łącznego).

Skoro jednak B. S. zakończył obecnie odbywanie kary pozbawienia wolności orzeczonej wyżej wskazywanym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie (10 sierpnia 2018 r.), zaś obecnie przebywa w zakładzie karnym z powodu odbywania kar orzeczonych za wykroczenia (zob. k. 287 - 288) odpadła przesłanka warunkująca orzeczenie na nowo kary łącznej pozbawienia wolności w miejsce kar wskazanych w tym zakresie w zaskarżonym wyroku łącznym. Z tego zbioru kar pozostały bowiem obecnie kara łączna 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 10 letni okres próby oraz kara łączna 2 lat ograniczenia wolności. Dopóki nie nastąpi zarządzenie wykonania warunkowo zawieszonej kary łącznej pozbawienia wolności - art. 87 § 1 k.k. (dopuszczający możliwość łączenia kary pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności) nie ma zastosowania.

W tej sytuacji należało uchylić ust. I i III zaskarżonego wyroku łącznego i w oparciu o art. 572 k.p.k. umorzyć postępowanie
o wydanie wyroku łącznego w zakresie opisanym w jego ust. I, zaś wydatkami w tej części obciążyć Skarb Państwa (art. 632 pkt 2 k.p.k.).

W związku z kierunkiem zaskarżenia obu apelacji, odnotować także należy, że takiemu rozstrzygnięciu nie sprzeciwia się in concreto zakaz reformationis in peius. Nie może on bowiem być pojmowany jako możliwość zmiany zaskarżonego wyroku na korzyść skazanego wbrew obowiązującym uregulowaniom prawnym. Zaakcentować także trzeba, że w obu apelacjach chodziło o to, aby wobec skazanego nie wymierzano kary łącznej o charakterze bezwzględnym,
a orzeczono karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 10 – letni okres próby w oparciu o art. 89a § 1 k.k., którą miała wyznaczać kara łączna orzeczona właśnie w takim wymiarze przy zastosowaniu art. 60 § 5 kk - w wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie (opisana w pkt V komparycji).

II. Odnośnie apelacji prokuratora w zakresie kary łącznej grzywny.

Skarżący ma z całą pewnością rację, że Sąd Okręgowy błędnie w ust. II zaskarżonego wyroku łącznego powołał art. 86 § 1 k.k. w podstawie prawnej orzeczenia o karze łącznej grzywny. Należy bowiem zgodzić się z prokuratorem, że podstawą orzeczenia tej kary łącznej w osądzanym przypadku powinien być art. 39 § 2 k.k.s.,
z którego wynika obowiązek stosowania zasad kary łącznej określonych w tym kodeksie do przypadku zbiegu kar za przestępstwo skarbowe i orzeczonej za inne przestępstwo. W związku jednak
z dalszymi zarzutami tej apelacji (dotyczącymi podstawy prawnej orzeczonej kary łącznej grzywny), wskazać należy na treści art. 20 § 2 k.k.s. Odsyła on bowiem do przepisów kodeksu karnego znajdujących zastosowanie również do spraw rozpoznawanych w oparciu o przepisy kodeksu karnego skarbowego. Wśród nich są wymienione art. 85 k.k. oraz art. 86 § 2 k.k., co oznacza, że zarzut o nieuprawnionym przyjęciu za podstawę orzekania kary łącznej grzywny również tych przepisów nie jest zasadny. Wskazywana w apelacji obraza art. 39 § 2 k.k.s. w zw. z art. 23 § 3 k.k.s. także nie może zostać uwzględniona przy użytej w tej skardze argumentacji. Odniosła ona jednak pewien skutek w postaci podwyższenia wysokości stawki dziennej kary łącznej grzywny na skutek uwzględnienia treści art. 39 § 1 k.k.s.

O ile prokurator trafnie wskazuje na przepis art. 39 § 2 k.k.s. jako właściwy co do zasady orzekania kary łącznej grzywny za przestępstwo skarbowe i za przestępstwo określone w innej ustawie, bo w takim wypadku przepisy k.k.s. (a to art. 39 § 1 ) przewidują możliwość orzekania łącznej kary grzywny w granicy do 1080 stawek dziennych, zatem inaczej niż a art. 86 § 1 k.k., o tyle co do ustalenia wysokości stawki dziennej w przypadku kary łącznej grzywny, znajduje zastosowanie art. 86 § 2 k.k., nie zaś art. 23 § 1 k.k.s. - jak uważa w skardze prokurator, ten bowiem przepis stosuje się do określania wysokości takiej stawki grzywny za przestępstwo skarbowe. Z treści art. 86 § 2 k.k. wynika, że stawka łącznej kary grzywny nie może przekraczać najwyższej ze stawek ustalonych poprzednio; w osądzanym wypadku będzie to 75 zł, może jednak być od tej stawki niższa, takiego zakazu przepisy te nie przewidują. Gdyby przyjąć rozumowanie zawarte w tej apelacji, iloczyn minimalnej ilości stawek grzywny (pełna absorpcja) i żądanej wysokości stawki dziennej – 60 zł, wyniósłby 36 000 zł, podczas gdy iloczyn ilości stawek grzywny orzeczonych w wyroku opisanym w pkt 4 komparycji wyroku łącznego i ustalonej tam ich wysokości (100 x 75 zł) daje wynik 7 500 zł, zaś wynik takiej samej operacji co do orzeczonej kary łącznej grzywny orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie (opisanego w pkt 5 komparycji zaskarżonego wyroku łącznego), tj. 600 stawek razy 10 zł daje kwotę 6 000 zł. Oznacza to, że gdyby skazany odrębnie wykonał te kary uiściłby w sumie kwotę 13 500 zł. Zatem zastosowanie żądanego w apelacji mechanizmu ustalania wysokości stawki dziennej na nowo orzekanej kary łącznej grzywny prowadzi do rezultatu niedającego się akceptować. Wprawdzie operacja taka jest prawnie dopuszczalna, jak to wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 29 października 2012 r.,
I KZP 17/12 (OSNKW 2012, z. 12, poz.123), wskazując, że granice kary łącznej grzywny wymierzonej w stawkach dziennych, o których mowa w art. 86 § 1 k.k. i art. 39 § 1 k.k.s., wyznaczane są wyłącznie poprzez kryterium liczby stawek dziennych, istota rzeczy polega na tym, by wyznaczać wymiar kary łącznej w granicach określonych
w ustawie, lecz zgodnie z dyrektywami orzekania kary łącznej, przy uwzględnieniu wysokości kar jednostkowych i ewentualnie zbiegających się kar łącznych.

W przedmiotowej sprawie orzeczona na nowo kara łączna grzywny w zaskarżonym wyroku ( 600 x 10 zł) jest co prawda równa karze łącznej grzywny orzeczonej za szereg przestępstw w wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 czerwca 2017 r. , sygn. akt III K 5/17 (600 x 10 zł), jednak jest ona - gdy przeliczyć ilość stawek przez ich wysokość - niższa od jednostkowej kary grzywny orzeczonej za zbiegające się przestępstwo skarbowe, gdyby przyszło ją skazanemu odrębnie wykonać (7 500 zł).

Argumenty te zdecydowały o częściowym tylko uwzględnieniu tej apelacji poprzez podwyższenie wysokości jednej stawki dziennej grzywny do kwoty 12,50 zł. Jeżeli skarżący nie kwestionował przyjętej przy wymiarze kary łącznej grzywny zasady pełnej absorpcji to - aby dolegliwość orzekanej na nowo kary łącznej grzywny kształtowała się na poziomie zbliżonym do rozmiaru najwyższej ze zbiegających się kar - należało dokonać takiej korekty. Prokurator wskazując na błędne ustalenie najniższej stawki dziennej, co do zasady miał zatem rację, jednak nie można było uwzględnić jego argumentacji o konieczności stosowania tu art. 23§ 3 k.k.s.

W zaistniałej sytuacji należało więc ponownie skazanemu zaliczyć na poczet kary łącznej grzywny okres tymczasowego aresztowania w sprawie Sądu Okręgowego w Krakowie o sygn. akt III K 5/17, w sposób jaki przyjęto wtedy w wyroku wydanym w tej sprawie (art. 577 k.p.k.), skoro obecnie ta kara łączna grzywny będzie efektywnie wykonywana.

Z przedstawionych powodów w tej części zaskarżony wyrok łączny został zmieniony na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 1 k.p.k. Skazanego na zasadzie słuszności (art. 624 § 1 k.p.k.) należało jednak zwolnić od wydatków związanych z tą częścią zaskarżonego wyroku łącznego.

Stosownie do wniosku obrońcy skazanego i złożonego oświadczenia (odnośnie nieuregulowania przez nikogo nawet w części kosztów obrony z urzędu skazanego w niniejszym postępowaniu odwoławczym), należało zasądzić od Skarbu Państwa na jego rzecz stosowne wynagrodzenie (art. 29 ust.1 ustawy Prawo o adwokaturze) z uwzględnieniem treści § 17 ust. 5 w zw. z § 20 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r.
w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.poz. 1714).

SSA Lucyna Juszczyk SSA Barbara Polańska-Seremet SSA Krzysztof Marcinkowski