Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12. października 2015 roku powód T. G. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. (zwanej dalej spółką (...)) kwoty 8.176,22 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

- 3.251,69 zł od dnia 10. sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty,

- 4.924,53 zł od dnia 10. sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty

oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że strony zawarły umowę, na podstawie której powód zobowiązał się do wykonywania na rzecz pozwanej usług przewozowych. Powód wykonał usługi przewozowe wskazane w załączonych do pozwu fakturach VAT oraz zleceniach przewozu, które to dokumenty doręczył pozwanej, jednak ta nie uiściła wynagrodzenia za wykonane przez powoda usługi (pozew, k. 2-4).

W dniu 21. października 2015 r., wydany został w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty, sygn. akt IX GNc 1471/15, k. 22). Jego odpis został doręczony stronie pozwanej w dniu 19. listopada 2015 r. (k. 23).

Sprzeciwem z dnia 2. grudnia 2015 roku pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. zaskarżyła powyższy nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana podniosła w pierwszej kolejności zarzut nieistnienia roszczenia, wskazując, że powód nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających prawidłowe wykonanie usługi. Ponadto pozwana spółka podniosła zarzut błędnego określenia terminów płatności poszczególnych faktur VAT, który zgodnie z umową wynosi 45 dni od dnia otrzymania kompletu dokumentów, zatem w ocenie pozwanej powód błędnie określił dni początkowe opóźnienia. Strona pozwana wskazała także na naruszenie przez powoda art. 358 k.c., poprzez dochodzenie zapłaty roszczenia w walucie polskiej, podczas gdy spełnienie świadczenia miało nastąpić w walucie obcej (sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 26-30).

S ąd ustalił, co następuje:

W dniu 18. maja 2015 roku T. G., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe (...) T. G. w Tuszynie (przewoźnik) i (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. (zleceniodawca), zawarły umowę w zakresie przewozów krajowych. Stosownie do §2 umowy P. zobowiązał się do dokonywania na zlecenie Zleceniodawcy przewozów na rzecz wskazanych przez niego podmiotów, a Zleceniodawca zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia za wykonane przez P. przewozy. Wynagrodzenie przewoźnika miało być ustalane przez zleceniodawcę dla każdego zlecenia i w zależności od okoliczności, obliczone według stawki pomiędzy 2,90 zł/1 km a 3,80 zł/ 1 km za przewozy w transporcie krajowym i pomiędzy 0,86 EURO/1 km a 1,30 EURO/1 km za przewozy w transporcie międzynarodowym (§5 pkt 3). Zgodnie z § 5 pkt 11 umowy Zleceniodawca zobowiązał się do dokonania zapłaty na rzecz P. należności wynikających z wystawionej faktury VAT w terminie 45 od dnia doręczenia faktury VAT oraz wymaganych dokumentów przewozowych (WZ lub CMR) Zleceniodawcy. Ponadto zgodnie z punktem 5 postanowień końcowych strony postanowiły, że wszelkie zmiany kontraktu wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem ich nieważności (okoliczności bezsporne; umowa o współpracy, k. 10-12).

Na podstawie zawartej umowy T. G. wystawił na rachunek spółki (...) następujące faktury VAT z tytułu wykonanych usług transportowych:

⚫

nr 6/06/2015 z dnia 25. czerwca 2015 r. tytułem usługi transportowej do zlecenia nr (...) z dnia 2. czerwca 2015 r., na kwotę 3.251,69 zł brutto, z terminem płatności do dnia 9. sierpnia 2015 r.;

⚫

nr 8/06/2015 z dnia 25. czerwca 2015 r. tytułem usługi transportowej do zlecenia nr (...) z dnia 5. czerwca 2015 r., na kwotę 1.180,80 EURO z terminem płatności do dnia 9. sierpnia 2015 r. (faktury VAT, k. 13-14).

Spółka (...) otrzymała powyższe faktury VAT w dniu 3. lipca 2015 r. i zaksięgowała je (Rejestr VAT, k. 70-103v.)

Pismami z dnia 1. września 2015 r. T. G. wezwał spółkę (...) do zapłaty kwoty 1.180,80 zł wraz z odsetkami tytułem należności wynikającej z faktury VAT nr (...) oraz 3.251,69 zł wraz z odsetkami za fakturę VAT nr (...) (wezwania do zapłaty, 15-16).

Strony umowy rozliczały wszelkie należności z tytułu wzajemnej współpracy handlowej w walucie polskiej. W dniu 30. listopada 2015 r. spółka (...) złożyła oświadczenie o potrąceniu wierzytelności przysługującej (...) F. w wysokości 22.541,64 zł w tytułu kar umownych z wierzytelnościami T. G. w wysokości 5.535,00 zł wynikającymi z faktur VAT nr: 11/06/2015 oraz 15/07/2015, dokonując przeliczenia kwot wyrażonych na fakturach VAT w walucie obcej (EURO) na walutę polską (oświadczenie o potrąceniu, k. 123).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w części na podstawie okoliczności niespornych między stronami, a zatem niewymagających prowadzenia postępowania dowodowego. Mogą one stanowić podstawę ustaleń faktycznych bez weryfikowania ich prawdziwości, jeśli ta nie wzbudza uzasadnionych podejrzeń. Nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości (art. 229 k.p.c.). Natomiast gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane (art. 230 k.p.c.). Poza sporem pozostawały okoliczności takie jak: zawarcie umowy o świadczenie usług przewozowych oraz jej treść.

Przedstawiony powyżej stan faktyczny Sąd ustalił ponadto na podstawie powołanych przy odpowiednich partiach ustaleń dowodów: dokumentów prywatnych. Na poparcie swoich twierdzeń strony przedstawiły wymienione wyżej kserokopie i wydruki dokumentów, które Sąd uczynił podstawą dokonanych ustaleń we wskazanym wyżej zakresie. Strony nie kwestionowały wiarygodności załączonych do pism procesowych odpisów dokumentów prywatnych, Sąd zaś nie znalazł jakichkolwiek podstaw, by czynić to z urzędu.

Sąd pominął dowód z dokumentów prywatnych w postaci not korygujących, załączonych przez powoda do pisma z dnia 4. lutego 2016 r., jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy, wobec okoliczności, iż powyższe dokumenty dotyczyły faktur VAT nr: 6/08/2015 i 8/08/2015 w odniesieniu do usług z dnia 29. lipca 2015 r. i 12. sierpnia 2015 r., nie objętych żądaniem pozwu.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że powód wywodził dochodzone roszczenie w niniejszej sprawie z zawartej z pozwaną w dniu 18. maja 2015 roku umowy, na podstawie której powód zobowiązał się do wykonywania na rzecz pozwanej usług przewozowych. Umowa przewozu uregulowana została w przepisie art. 774 k.c., zgodnie z którym przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Uregulowanie zawarte w tytule XXV kodeksu cywilnego ma charakter subsydiarny do przepisów regulujących w sposób szczególny – w odniesieniu do poszczególnych rodzajów transportu stosunki w tym zakresie (por. art. 775 k.c.). Uznaje się je zwykle za podstawowy zbiór przepisów normujących w sposób ogólny i ramowy zasady umowy przewozu (por. W. Górski, w: SPC, t. 3, cz. 2, s. 490; M. Stec, w: SPP, t. 7, s. 822). W niniejszej sprawie w stosunku zobowiązaniowym łączącym strony znajdują zastosowanie przepisy ustawy - Prawo przewozowe z dnia 15 listopada 1984 r. (Dz.U. Nr 53, poz. 272), gdzie uregulowany został m.in. przewóz rzeczy (art. 1 tejże ustawy). Należy wskazać, że zawierając umowę przewozu, przewoźnik zobowiązuje się w zakresie swojego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. W istocie chodzi o przemieszczenie w przestrzeni osób lub rzeczy przy pomocy specjalnie skonstruowanych środków transportu (por. M. Stec, w: SPP, t. 7, s. 825; Z. Gawlik, w: A. Kidyba (red.), KC. Komentarz, t. 3, 2010, s. 796–797). Umowę przewozu kwalifikuje się jako umowę należącą do kategorii "umów o świadczenie usług"; przy czym bezpośrednią funkcją komentowanego uregulowania jest stworzenie ram prawnych dla stosunku, którego źródłem jest umowa nazwana, w ramach którego następuje świadczenie "wyspecjalizowanych" usług – usług transportowych. Umowa przewozu jest umową dwustronnie zobowiązującą, kauzalną, wzajemną i odpłatną. Przewoźnik zobowiązuje się do świadczenia usług przewozowych w zamian za ekwiwalent (ekonomiczny odpowiednik) swojego świadczenia, jakim jest wynagrodzenie, co pozwala zakwalifikować przewóz jako umowę odpłatną i wzajemną (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2016, komentarz do art. 774 k.c., nb 1-5).

Między stronami bezsporny był fakt zawarcia umowy o treści przedstawionej przez powoda przy pozwie. Pozwany natomiast zakwestionował fakt wykonania przez powoda usługi oraz datę wymagalności dochodzonego roszczenia.

Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przepisu art. 6 k.c. oraz stanowiącego jego odpowiednik procesowy art. 232 k.p.c., to powód winien udowodnić okoliczność wykonania umowy.

W ocenie Sądu powód sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi. Powód celem wykazania okoliczności na podstawie, których dochodzi zapłaty w niniejszym postępowaniu, przedłożył dokumenty prywatne w postaci umowy o współpracy, faktur VAT i wezwań do zapłaty. Wymaga podkreślenia, iż faktury VAT przedstawione przez powoda mają jedynie charakter pomocniczy, albowiem należy traktować je tylko jako potwierdzenie ustaleń dokonanych pomiędzy stronami. Faktura VAT jako dokument prywatny nie korzysta bowiem z domniemań zawartych w art. 244 k.p.c. Zgodnie z treścią art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi jedynie dowód na to, iż osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Moc dowodowa takiego dokumentu zależy więc od wszechstronnego rozważenia i swobodnej oceny dowodów. Wyłącznie na podstawie faktury VAT nie sposób ustalić tego czy i w jakim zakresie umowa została zrealizowana (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7. listopada 2007 r., II CNP 129/07). Fakturę VAT należy uznawać za dokument obejmujący wyłącznie oświadczenie wierzyciela, o ile nie została ona podpisana przez dłużnika. Tego rodzaju jednostronne oświadczenie nie jest wystarczającym środkiem pozwalającym na udowodnienie dochodzonego pozwem roszczenia. Dopiero całokształt dowodów przedstawionych w sprawie może pozwolić na ustalenie zasadności dochodzonej przez wierzyciela kwoty stwierdzonej fakturą VAT.

W niniejszej sprawie strona powodowa nie przedłożyła wraz z pozwem zleceń transportowych, czy też dokumentów przewozowych WZ lub CMR dotyczących konkretnych przewozów, jednakże jest to okoliczność niewystarczająca dla uznania, iż nie wykazała dochodzonego roszczenia. Wskazać należy, iż zlecenie transportowe jest dowodem zawarcia umowy przewozu, jednakże brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu. O tym, że zlecenia zostały wykonane świadczy w niniejszej sprawie fakt zaksięgowania przez stronę pozwaną doręczonych jej faktur VAT nr (...). Wystawienie faktury, następnie jej przyjęcie przez kontrahenta, zaksięgowanie bez żadnych korekt i zastrzeżeń daje podstawę do domniemania, że dokonywane w ewidencji księgowej zapisy są odzwierciedleniem rzeczywistego stanu, zgodnie z rzeczywistym przebiegiem zafakturowanej operacji gospodarczej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24. października 2002 roku, I ACa 219/02, OSA 2004 nr 2, poz. 6, str. 18). Pozwana nie podnosiła, aby prowadzone przez nią księgi rachunkowe nie odzwierciedlały rzeczywistych transakcji gospodarczych czy też zostały zaksięgowane omyłkowo. W konsekwencji należało przyjąć domniemanie, że zaksięgowane faktury VAT dokumentują rzeczywiste transakcje gospodarcze. Powyższe wskazuje zatem na prawidłowe wykonanie przez powoda warunków umowy i obowiązków na nim spoczywających w postaci doręczenia wystawionych faktur VAT wraz z wymaganymi przez umowę dokumentami, od których strony uzależniały obowiązek zapłaty wynagrodzenia za wykonaną usługę przewozu.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że powód wykonał umowę, a zatem zaktualizowało się też zobowiązanie pozwanego do zapłaty wynagrodzenia za wykonane usługi przewozu. W tym miejscu wymaga zaznaczenia, że pozwany nie kwestionował wysokości wynagrodzenia, poprawności obliczenia tego wynagrodzenia na podstawie zapisów łączącej strony umowy, czy też sposobu przeliczenia wynagrodzenia, które zostało w jednej z faktur wyrażone w walucie EURO, na złotówki. Biorąc zatem pod uwagę konstatacje Sądu, iż faktura VAT stanowi wyłącznie potwierdzenie ustaleń dokonanych pomiędzy stronami, należało uznać przedłożone wraz z pozwem faktury VAT za wiarygodne w zakresie ustalenia wynagrodzenia.

Strona pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazała, iż żądanie przez powoda zapłaty w walucie polskiej jest niezasadne, gdyż spełnienie świadczenia winno nastąpić w walucie obcej. W ocenie Sądu zarzut ten pozostaje jednak niezasadny. Nie ulega bowiem wątpliwości, że w umowie łączącej strony, w §5 umowy, strony wprowadziły mechanizm obliczenia wysokości wynagrodzenia, wskazując, że w przewozach krajowych to wyliczenie będzie dokonywane w polskich złotych, natomiast w przypadku przewozów międzynarodowych w walucie EURO. Zapis ten natomiast nie mówi nic o sposobie spełnienia świadczenia, a wyłącznie o sposobie jego obliczenia. W ocenie Sądu kwestię związaną ze spełnieniem świadczenia należy zatem oceniać zgodnie z dyspozycją art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 358 k.c. a to z uwagi na obowiązującą w porządku prawnym zasadę walutowości. Zgodnie z art. 358 § 1 k.c., w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy, jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej. Powyższy przepis daje dłużnikowi możliwość wyboru waluty polskiej, w sytuacji, gdy umownie zastrzeżono wykonanie zobowiązania w walucie obcej. Tym samym, niezależnie od ustaleń stron, spełnienie świadczenia w walucie polskiej stanowiłoby o wykonaniu przez pozwaną zobowiązania. W niniejszej sprawie strona pozwana nie wykazała, by w przedmiotowej sprawie zastrzeżono wykonanie zobowiązania zlecającego, czy też wystawienie przez przewoźnika faktury, w walucie obcej. Obowiązek spełnienia świadczenia w walucie euro nie wynika też z zawartej dnia 18. maja 2015 roku umowy o współpracy gospodarczej w zakresie przewozów krajowych i międzynarodowych. Należy zatem wskazać, mając na uwadze treść art. 358 § 1 k.c., iż w związku z faktem, że przedmiotowe zobowiązanie jest zobowiązaniem pieniężnym, dotyczy ono podmiotów o statusie krajowym oraz ma zostać wykonane na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, a nic innego nie wynika z umowy, ani z obowiązujących przepisów, powód ma prawo domagać się spełnienia świadczenia w walucie polskiej. W tym miejscu wymaga ponadto podkreślenia, iż przeliczenie wynagrodzenia wskazanego w fakturze w kwocie EURO na złotówki nie było kwestionowane przez pozwanego.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 774 k.c. oraz art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 358 k.c. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę w łącznej wysokości 8.176,22 zł.

Analizując natomiast żądanie pozwu w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie należy zaznaczyć, iż kwestię tę reguluje art. 481 § 1 k.c. Zgodnie § 1 przytoczonego przepisu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W pozwie powód domagał się zasądzenia odsetek, obliczając datę wymagalności roszczeń wynikających z poszczególnych faktur VAT przez dodanie 45 dni od dnia wystawienia poszczególnych faktur VAT. Sposób takiego obliczania daty wymagalności roszczeń, a w konsekwencji ustalenie dnia, od którego pozwana pozostaje w opóźnieniu, został słusznie zakwestionowany przez pozwaną. Należy bowiem wskazać, że strony w umowie zastrzegły zgodnie z § 5 pkt 11, że Zleceniodawca zobowiązuje się do dokonania zapłaty na rzecz P. należności wynikających z wystawionej faktury VAT w terminie 45 od dnia doręczenia faktury VAT oraz wymaganych dokumentów przewozowych (WZ lub CMR) Zleceniodawcy. Powód winien zatem określić termin płatności na wystawianych fakturach VAT zgodnie z powyższymi postanowieniami umownymi, tj. wskazując, że płatność powinna nastąpić w ciągu 45 dni dnia od doręczenia faktury VAT, a nie jej wystawienia. Należy zwrócić uwagę, że strony ponadto zgodnie z punktem 5 postanowień końcowych postanowiły, że wszelkie zmiany kontraktu wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem ich nieważności, co oznacza, że w żadnym razie nie można uznać, że powód mógł jednostronnie za pomocą wystawianych faktur VAT zmieniać w tym zakresie łączący strony stosunek zobowiązaniowy. W świetle powyższego, należy uznać, że 45-dniowy termin płatności należy obliczyć w oparciu o dzień doręczenia pozwanej faktur VAT, co nastąpiło zgodnie z ustaleniami Sądu w dniu 3. lipca 2015 roku. Oznacza to, że należności z faktur VAT powinny zostać przez pozwaną uregulowana do dnia 17. sierpnia 2015 roku i w opóźnieniu pozwana pozostaje od dnia następnego, tj. 18. sierpnia 2015 roku. W konsekwencji, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda odsetki za opóźnienie w wysokości ustawowej od dochodzonej kwoty 8.176,22 zł od dnia 18. sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty. W pozostałym zaś zakresie, dotyczącym żądania zasądzenia odsetek za dalsze dni, powództwo podlegało oddaleniu.

Dodatkowo wskazać należy, że fakt zaksięgowania przez pozwaną faktur VAT z błędnie oznaczonymi terminami zapłaty nie pozbawia jej w procesie prawa do wykazywania, że data płatności, zgodnie z postanowieniami umowy łączącej strony, jest inna. Ciężar dowodu tej okoliczności spoczywał na pozwanej. Pozwana nie przedstawiła w tym zakresie inicjatywy dowodowej. Nie uszło jednak uwadze Sądu, że strona powodowa nie przedstawiła dokumentów w postaci zwrotnych potwierdzeń odbioru korespondencji zawierającej faktury VAT przez pozwaną, co potwierdzało zasadność zarzutu pozwanej. Okoliczność późniejszego doręczenia faktur pozwanej wynika z dokumentów, na które powoływał się sam powód, i których wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 2013, poz. 461), nakładając na pozwanego obowiązek zwrotu powodowi kosztów procesów, albowiem uległ on tylko co do nieznacznej części swojego roszczenia. Na kwotę zasądzoną od pozwanego składa się opłata od pozwu w wysokości 300,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.200,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Biorąc pod uwagę wszystkie powołane wyżej okoliczności, Sąd na podstawie wskazanych w uzasadnieniu przepisów orzekł jak w wyroku.

SSR Aleksandra Zielińska-Ośko

Z/ odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikom stron.