Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: sekr. sądowy Anna Dorecka

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2018 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania T. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 sierpnia 2018 roku nr (...)

w sprawie T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się T. K. prawo do emerytury od dnia 6 sierpnia 2018 roku.

Sygn. akt IV U 701/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 26 listopada 2018 r.

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2018 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r.,
poz. 1270 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił T. K. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia, których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a jedynie 10 lat, 4 miesiące i 4 dni takiej pracy. Do stażu tego nie zaliczono wnioskodawcy okresów zatrudnienia od 28 sierpnia 1974 r. do 18 września 1982 r. w (...) w K., ponieważ w świadectwie pracy wystawionym przez pracodawcę potwierdzono pracę na stanowisku malarza konstrukcyjnego, a w przedłożonej przez ubezpieczonego dokumentacji archiwalnej w żadnym dokumencie nie wskazano, że był malarzem konstrukcji na wysokości.

Od decyzji tej odwołał się T. K., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury podnosząc, że pracował w szczególnych warunkach 15 lat, ale nie może tego udokumentować, ponieważ jego zakład pracy został zlikwidowany.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, podniósł, że do stażu pracy
w szczególnych warunkach nie uwzględniono wnioskodawcy okresów zatrudnienia
w (...) w K. stanowisku malarza konstrukcyjnego, ponieważ za okres ten ubezpieczony nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach czy innej dokumentacji w oparciu, o którą można by ustalić, że w okresie spornym faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace malarskie konstrukcji na wysokości.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący T. K., urodzony
(...)w dniu(...) osiągnął 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udokumentował 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 10 lat, 4 miesięcy i 8 dni z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w B. (operator urządzeń do wykańczania wyrobów walcowanych i ciągnionych) od 19 maja 1988 r. do 30 czerwca 1992 r. i od 1 lipca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. Z powyższego okresu przy sumowaniu udowodnionego stażu w warunkach szczególnych organ rentowy wyłączył jednak okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy i zasiłków chorobowych.

W dniu 6 sierpnia 2018 r. ubezpieczony wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją z dnia 24 sierpnia 2018 r. (...) Oddział w T. odmówił T. K. przyznania prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny:

Od 28 sierpnia 1974 r. do 18 września 1982 r. odwołujący T. K. pracował w (...)w K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku malarza konstrukcyjnego. Przedsiębiorstwo, w którym był zatrudniony świadczyło budowlane usługi wykończeniowe dla innych zakładów przemysłowych a w szczególności dla Huty (...) w N. i w B.. W początkowym okresie odwołujący wykonywał pracę na terenie N. następnie od 1975 r. H.w B., po czym ponownie został skierowany do Huty (...). Od początku do końca swego zatrudnienia pracował w brygadzie malarskiej konstrukcyjnej zajmującej się malowaniem konstrukcji stalowych na wysokości, czyli słupów metalowych, konstrukcji dachowych hal produkcyjnych bądź podlegających remontom ( Huta im. (...) – wydziały koksowni i walcowni) bądź będących w budowie (H.w B.). Prace te były realizowane przez około cztery do pięciu wyspecjalizowanych brygad malarzy konstrukcji na wysokości liczących po ok. 10 pracowników. Odwołujący wraz z pozostałymi malarzami brygady zajmował się malowaniem hal o wysokości nawet do 15 metrów, co wiązało się z tym, że wykonywał te prace będąc przypięty pasami bezpieczeństwa do konstrukcji albo bezpośrednio z rusztowania a rzadziej z drabiny. (...) były malowane od wysokości ku dołowi, na końcu były wykonywane prace malarskie na poziomie zerowym. Każdego roku musiał przechodzić badania lekarskie w kierunku zdolności do pracy na wysokości. Nie był kierowany do wykonywania innych czynności. Świadczył pracę przez cały rok, pracował na jedną zmianę w godzinach od 7:00 do 15:00, za wynagrodzeniem ustalonym stawką godzinową.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 21.09.1982 r.- akta kapitału początkowego ZUS,

-

zeznania odwołującego T. K. – 00:05:00-00:18:28,

-

karta skierowania na badanie lekarskie z dnia 20.08.1974 r. wraz z orzeczeniem o zdolności do pracy jako malarz konstrukcji na wysokości złożona przy piśmie (...) w K. z dnia 28.06.2018 r. w aktach ZUS,

-

karty badań okresowych 12. 1976 r., 01.1978 r., 02.1979 r., 03.1980 r.,06.1981 r., złożone przy piśmie j.w. w aktach ZUS,

-

angaże - z dnia 26.08.1974 r., 1.01.1978 r., 1.05.1978 r., 1.05.1979 r., 1.01.1980 r., 1.10.1980 r., 28.10.1981 r., akta ZUS,

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów
i zeznania odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było, zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić nawet z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom odwołującego T. K., który wskazał na okoliczności istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia a dotyczące warunków i charakteru pracy brygad malarzy konstrukcji stalowych na wysokości w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)-7” w K., które świadczyło usługi dla innych zakładów przemysłowych w szczególności dla hut.

Z relacji odwołującego wynikało, że w trakcie całego okresu zatrudnienia (...) w K., pracował jako malarz konstrukcji metalowych na wysokości stale i w pełnym wymiarze godzin.

Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż były szczere, wewnętrznie spójne, logiczne, a przy tym przekonywujące w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego. Brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania waloru dowodowego tych zeznań. Znalazły one bowiem potwierdzenie w treści dokumentów, które posłużyły Sądowi do ustalenia stanu faktycznego sprawy, a w szczególności skierowaniu na badanie lekarskie w związku z pracą na wysokości z dnia 20.08.1974 r., wraz z orzeczeniem o zdolności do pracy ( złożone w aktach ZUS), kartach badań okresowych, w których pracodawca poświadczył zatrudnienie odwołującego na stanowisku malarza konstrukcji na wysokości oraz orzeczeń lekarza zakładowego z lat 1976, 1978, 1979, 1980, 1981, ( akta ZUS) odnośnie zdolności wnioskodawcy do pracy na wysokości. Wszystkie te dowody korespondują ze sobą dając pełny i rzetelny obraz warunków i charakteru pracy odwołującego w spornym okresie.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony postępowania, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie zostały w całości uznane przez Sąd za wiarygodne.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet
i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy w świetle, którego okres ten wynosi, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Zgodnie z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia w tym, co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat oraz posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia, nie przystąpił do OFE.

Kwestią sporną pozostawała natomiast kwalifikacja jego pracy od 28 sierpnia 1974 r. do 18 września 1982 r. w Przedsiębiorstwie (...) (...)
w K..

Odmawiając ubezpieczonemu zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach spornego okresu, organ rentowy podniósł w szczególności, że odwołujący nie przedłożył za ten okres świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaś na podstawie dokumentacji archiwalnej nie można ustalić czy w spornym okresie odwołujący faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace malarskie konstrukcji stalowych na wysokości.

Okresy pracy, określone w ust. 1 § 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru, stanowiącego załącznik do rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie może jednak przesądzać o tym, że ubezpieczony faktycznie nie wykonywał pracy w takim charakterze. W postępowaniu przed sądem nie stosuje się, bowiem ograniczeń dowodowych, jakie istnieją w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym.

Zatem okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi, przy czym sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym.

Poza tym, świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz zwykłe świadectwa pracy podlegają kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej w nim podstawy prawnej.

Sąd może, więc prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy świadczona przez stronę praca była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 14 lutego 2012 r., III AUa 1717/11, LEX nr 1129731; wyrok SA w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 r., III AUa 3113/08, LEX nr 552003; wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 września 2008 r., III AUa 795/08, OSAB 2008/4/60-68).

Jednocześnie, zgodnie z utrwaloną w judykaturze Sądu Najwyższego linią orzeczniczą, dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652;
z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325;
z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r.,
III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75
i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Należy zwrócić uwagę, że w niniejszej sprawie niespornym był sam fakt, że odwołujący był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku malarza konstrukcyjnego. Takie stanowisko zostało wskazane w świadectwie pracy oraz w angażach. Tych okoliczności nie kwestionował również organ rentowy.

Kwestią sporną wymagającą ustalenia było jedynie rozstrzygnięcie czy odwołujący wykonywał te prace malarskie na wysokości stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jednocześnie jak wynika z zeznań odwołującego obecnie nie ma on kontaktu z żadną osobą, z którą wówczas pracował, ponieważ był jednym z najmłodszych pracowników a było to 40 lat temu. Stąd też poza dokumentami, które pozyskał z archiwum nie posiadał innych dowodów w tym z zeznań świadków.

Powyższe twierdzenia odwołującego brzmią przekonywująco zważywszy, że okres sporny to przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Od początku jego zatrudnienia w (...) w K. minęło 44 lata a od zakończenia 36 lat. Zaczynając pracę odwołujący miał ukończone 18 lat a kończąc zatrudnienie miał 26 lat.

W związku z powyższym, Sąd bazował na treści zeznań odwołującego i treści zachowanej dokumentacji pracowniczej celem ustalenia okoliczności związanych z charakterem pracy wnioskodawcy i zakresem jego obowiązków w spornym okresie.

Na podstawie jednoznacznych ustaleń faktycznych, poczynionych w oparciu o te dowody, Sąd uznał, że w spornym okresie od 28 sierpnia 1974 r. do 18 września 1982 r. w (...) w K. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

W tym, bowiem czasie stale i w pełnym wymiarze godzin, pracował, jako malarz konstrukcji metalowych na wysokości. Jak podkreślił odwołujący w swoich zeznaniach, od początku tego zatrudnienia pracował, jako malarz konstrukcji metalowych na wysokości, a pracodawca nie kierował go do żadnej innej pracy.

Z zachowanej karty skierowania na badania lekarskie wynika, że zaraz po przyjęciu do pracy został skierowany na badanie lekarskie, w wyniku, którego w dniu 29 sierpnia 1974 r, stwierdzono, że jest „zdolny do pracy, jako malarz konstrukcji na wysokości”. Co najistotniejsze w karcie skierowania na badanie pracodawca podał zawód odwołującego „malarz konstrukcji” z zaznaczeniem „ skierowany do pracy na wysokości”.

O tym, że odwołujący pracował na wysokości świadczy ponadto treść znajdujących się w aktach organu rentowego, a zatem znanych ZUS przy wydawaniu zaskarżonej decyzji, dokumentów w postaci kart badań okresowych za kolejne lata: tj. 1976 r., 1978 r., 1979 r., 1980 r., 1981 r., ( akta ZUS) zawierających orzeczenia lekarza zakładowego.

We wszystkich tych dokumentach pracodawca podając dane osobowe odwołującego, wydział i zajmowane przez niego stanowisko wskazywał „malarz konstrukcji na wysokości”. Orzeczenia lekarza zakładowego dotyczyły również zdolności do pracy na wysokości. Treść tych dokumentów w pełni potwierdziła zeznania samego odwołującego tworząc z nimi spójną całość pozwalającą na dokonanie przez Sąd pewnych i przekonywujących ustaleń faktycznych.

Wykonywane przez odwołującego prace w spornym okresie wymienione zostały w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia, w dziale V, zatytułowanym: „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, pkt 6 (prace malarskie konstrukcji na wysokości).

Charakteru pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu nie odbiera zatrudnieniu wnioskodawcy fakt, że malowanie konstrukcji rozpoczynało się od jej wysokości ku dołowi i niekiedy najniższe odcinki konstrukcji bywały malowane z poziomu zerowego. Prace te miały, bowiem charakter incydentalny, krótkotrwały i uboczny w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych, jako praca w szczególnych warunkach. Nie budzi również wątpliwości, że stanowiły integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod pozycję załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach.

Nie ma, bowiem wątpliwości, że wykonując w taki sposób swoje obowiązki pracownicze, odwołujący stale był narażony na szkodliwe dla zdrowia czynniki, prowadzące do obniżenia wydolności organizmu, co jest podstawową przesłanką obniżenia wieku emerytalnego. Dodatkowo prace malarskie konstrukcji stalowych na wysokości brygad (...) były realizowane w warunkach szczególnych, na jakie byli narażeni sami pracownicy Huty im. (...) w N.wydziałów koksowni i walcowni czy H.w B., bowiem świadczone były na rzecz tych podmiotów i na jego terenie.

Praca ta, jak już zostało wskazane, wymieniona została w wykazie A rozporządzenia, w dziale V, zatytułowanym: „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”,
pkt 6 (prace malarskie konstrukcji na wysokości).

Uznając, zatem że odwołujący wykazał przed organem rentowym staż pracy
w szczególnych warunkach w wymiarze 10 lat, 4 miesiące i 8 dni, doliczając do niego sporny okres od 28 sierpnia 1974 r. do 18 września 1982 r. (8 lat 21 dni) stwierdzić należało, że wnioskodawca legitymuje się 15- letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, co uprawnia go do tzw. wcześniejszej emerytury.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając odwołującemu emeryturę od dnia 6 sierpnia 2018 r.