Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2019 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa G. O.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 26 czerwca 2018 r., sygn. akt X C 3365/17,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 135 zł (sto trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski Joanna Dąbrowska-Żegalska

Sygn. akt IX Ca 1181/18

UZASADNIENIE

Powód, G. O. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 13.413,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 maja 2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że w dniu 14 kwietnia 2017 r. doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzony został należący do powoda pojazd – R. (...) o nr rej. (...). Sprawcą zdarzenia był kierowca posiadający polisę odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Pozwany wycenił szkodę i dokonał wypłaty na kwotę 13.962,62 zł. Według prywatnej kalkulacji zleconej przez powoda, wysokość szkody wynosi 27.376,42 zł, zatem pozostaje do zapłaty kwota 13.413,80 zł.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu potwierdziła, że wypłaciła na rzecz pozwanego kwotę 13.962,62 zł tytułem odszkodowania za uszkodzenie pojazdu, które miało miejsce w dniu 14 kwietnia 2017r. Wyliczając taką wartość odszkodowania pozwana uwzględniła części O i P z uwagi na wiek pojazdu – rok produkcji 2009 i z uwagi na grubość powłoki lakieru na poszczególnych elementach pojazdu, która znacznie przekracza dopuszczalne normy, co świadczy o wcześniejszych kolizjach i uszkodzeniach oraz ich naprawie przez szpachlowanie. Kosztorys uwzględniający wytyczne (...) sporządzony przez pozwaną wykonany został z uwzględnieniem stawek 54,50 zł netto przy zastosowaniu części alternatywnych o jakości O oraz P.

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2018r. Sąd Rejonowy w Olsztynie w punkcie 1 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13.169,81 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 maja 2017r. do dnia zapłaty; w punkcie 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w punkcie 3 zasądził od pozwanego na rzez powoda kwotę 4.588 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; w punkcie 4 nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Olsztynie kwotę 731,05 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sąd ten ustalił, że w dniu 14 kwietnia 2017 r. doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzony został pojazd należący do powoda – R. (...) o nr rej. (...). Sprawcą zdarzenia był kierowca posiadający polisę odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Powód dokonał zgłoszenia szkody u pozwanej, która po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłaciła powodowi kwotę 13.962,62 zł.

Z ustaleń Sądu wynika, że celem określenia rozmiaru poniesionej szkody powód zwrócił się do spółki (...) sp. z o. o., która w kalkulacji naprawy wskazała, że koszt naprawy pojazdu powoda wynosi 27.376,42 zł. W związku z powyższym powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 13.413,80 zł tytułem uzupełnienia należnego odszkodowania. W odpowiedzi pozwana odmówiła przyznania dopłaty.

Sąd ustalił również, że koszty naprawy w (...) uwzględniające zakres szkody potwierdzony protokołem szkody, oszacowano na kwotę 27.132,43 zł brutto – przy użyciu części oryginalnych oraz przy zastosowaniu stawki za roboczogodzinę prac mechaniczno-blacharskich w wysokości 125 zł netto, a za roboczogodzinę prac lakierniczych w wysokości 130 zł netto.

W ocenie Sądu I instancji powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Ustalając wysokość odszkodowania Sąd oparł się na dowodzie z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego, z której wynikało, że celowy i ekonomicznie uzasadniony jest koszt naprawy pojazdu marki R. (...) o nr rej. (...), w przypadku przeprowadzenia jej z uwzględnieniem stawki roboczogodziny na poziomie średnim w regionie tj. 125/130 rbh stosowanej w (...) i zastosowaniem cen części oryginalnych.

W konsekwencji zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13.169,81 zł (27.132,43 zł – 13.362,62 zł), oddalając dalej idące żądanie.

Odsetki zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu Sąd rzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Podstawę orzeczenia o nieuiszczonych kosztach sądowych stanowił art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c.

Pozwany wniósł apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w części tj. w pkt 1 co do kwoty 1.341,31 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 maja 2017r. do dnia zapłaty oraz w pkt 3 i pkt 4 w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nierozważenie w sposób wszechstronny zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz jego dowolną ocenę, z pominięciem zasad doświadczenia życiowego i uznanie, że w niniejszej sprawie tylko naprawa pojazdu, który w dacie szkody miał 8 lat, przywróci go do stanu sprzed szkody jedynie w autoryzowanym serwisie, podczas gdy powód nie wykazał, ażeby wszystkie naprawy zawsze wykonywane było w (...); błędne przyjęcie w ślad za opinią biegłego, którą pozwana skutecznie zakwestionowała, że warsztaty wskazane przez biegłego w opinii z dnia 12 stycznia 2018 r. (nieautoryzowane) nie są w stanie przeprowadzić prawidłowej i skutecznej naprawy, podczas gdy w zastrzeżeniach do opinii pozwana wykazała, że warsztaty naprawcze wymienione przez biegłego ( w tym m. in. (...) Serwis Lakiernia (...)) posiadają odpowiedni sprzęt, wyposażenie, doświadczenie, jak również wyszkoloną kadrę, co pozwala na skuteczne wykonanie naprawy, przywracającej pojazd do stanu sprzed szkody,

2.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 361 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w niniejszym przypadku naprawienie szkody nastąpi jedynie poprzez naprawę pojazdu w (...) (przyjęcie kalkulacji z zastosowaniem stawek stosowanych w (...)), podczas gdy pozwana wykazała, że również nieautoryzowane warsztaty działające na terenie O. mają odpowiedni sprzęt, wyposażenie, kadrę i doświadczenie, ażeby przywrócić pojazd do stanu sprzed szkody.

W oparciu powyższe zarzuty wniósł o:

1.  zmianę wyroku w pkt 1 i oddalenie powództwa co do kwoty 1.341,31 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 maja 2017 r.,

2.  zmianę wyroku w pkt 3 i wzajemne zniesienie kosztów,

3.  zmianę wyroku w pkt 4 i nakazanie pobrania należności tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa od powoda,

4.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania za instancję odwoławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy instancji podziela ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd Rejonowy oraz przyjmuje je za własne.

Sąd Rejonowy prawidłowo oraz dokładnie przeprowadził postępowanie dowodowe i orzekł na podstawie wszystkich zaoferowanych przez uczestników dowodów, dokonując trafnej ich oceny. Ustalenia faktyczne poczynione w sprawie nie wykraczają poza granicę swobodnej oceny dowodów.

Niezasadny był zarzut naruszenia art. 233 k.p.c.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia powołanego przepisu wymaga wykazania - przy użyciu argumentów jurydycznych - że sąd naruszył ustanowione w nim zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów, a więc że uchybił podstawowym regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów oraz że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Strona chcąca podważyć sędziowską ocenę dowodów nie może ograniczać się do przedstawienia własnej ich oceny, ponieważ jest to zwykłą polemiką ze stanowiskiem sądu nie mogącą odnieść skutku. Konieczne jest wskazanie w takiej sytuacji przyczyn, dla których ocena dowodów nie spełnia kryteriów określonych w art. 233 § 1 k.p.c., czyli np. błędów sądu w logicznym rozumowaniu, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadziłyby do odmiennych wniosków. Innymi słowy to ujmując okoliczność, że z tych samych dowodów wyciągnąć można wnioski odmienne, czy też odmiennie ocenić można moc poszczególnych dowodów, sama w sobie nie może stanowić podstawy do podważenia trafności ustaleń opartych na odmiennym przekonaniu sądu I instancji, gdy przekonanie to także zgodne jest z zasadami logiki, doświadczenia życiowego i prawidłowego kojarzenia faktów. Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelujących w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Sprowadzała się ona w istocie na innej niż przyjęta przez tenże sąd ocenie opinii biegłego i jego ustaleń, jednak skarżący nie przedstawił przekonującej argumentacji mogącej świadczyć o popełnionych w zakresie oceny dowodów przez sąd I instancji błędach.

Podkreślić należy, iż dowód z opinii biegłego podlega ocenie sądu z zastosowaniem art. 233 § 1 k.p.c., tyle, że według właściwych dla przedmiotu opinii kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków /wyrok Sądu najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r. LEX nr 77046, wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 12 lipca 2013 r. I ACa 274/13, LEX nr 1353607/. Ocena biegłego została dokonana przez Sąd I instancji z uwzględnieniem ww zasad.

W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zaistniały żadne okoliczności, które podważyłyby moc dowodową opinii sporządzonej przez biegłego sądowego, zwłaszcza że w odpowiedzi na zgłaszane zastrzeżenia strony pozwanej co do tej opinii, Sąd Rejonowy przeprowadzał każdorazowo dowód z uzupełniającej opinii, w której biegły wyjaśniał podnoszone przez pozwanego wątpliwości.

Pozwany nie składał zastrzeżeń do opinii sporządzonej w dniu 20 kwietnia 2018r. Tym samym kwestionowanie płynących z niej wniosków na etapie postępowania apelacyjnego jest bezprzedmiotowe.

Bezpodstawny był również zarzut naruszenia prawa materialnego.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie ulegało wątpliwości, iż pozwany zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność za zaistniałą szkodę jako ubezpieczyciel, a to na podstawie aktualnej na chwilę zdarzenia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów, zawartej ze sprawcą.

Kodeks cywilny przewiduje dwa równoważne sposoby naprawienia szkody – przywrócenie stanu poprzedniego lub zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 363 §1 k.c.). Co do zasady wybór sposobu naprawienia szkody należy do poszkodowanego. Jego wybór pozostaje dla zobowiązanego do naprawienia szkody wiążący, z wyjątkiem sytuacji, w których przywrócenie stanu poprzedniego jest niemożliwe albo pociągałoby za sobą nadmierne trudności lub koszty dla zobowiązanego – wówczas bowiem poszkodowany może domagać się jedynie zapłaty sumy pieniężnej.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego, obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2003 r., IV CKN 387/01, LEX nr 141410, uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSPiKA 2002, nr 7-8, poz. 103 oraz orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88, niepubl.).

Przy takim rozumieniu obowiązku odszkodowawczego nie ma znaczenia prawnego okoliczność, czy strona poszkodowana dokonała naprawy oraz czy i jakim kosztem to uczyniła.

Rozmiar szkody należy więc każdorazowo określać jako różnicę między stanem majątku poszkodowanego, jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem jego majątku jaki istniałby, gdyby zdarzenie powodujące szkodę nie miało miejsca. Zgodnie z poglądem wyrażanym przez Sąd Najwyższy, kiedy szkoda nie została jeszcze fizycznie naprawiona wysokość odszkodowania należy ustalać według przewidywanych kosztów naprawy i według cen z daty ich ustalania (por. wyrok z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88; wyrok z dnia 11 czerwca 2001 r., V CKN 266/2000).

W sprawie niniejszej powód domagał się zapłaty odszkodowania równego kosztom przywrócenia jego pojazdu do stanu poprzedniego, tj. tego sprzed szkody przy uwzględnieniu już wypłaconego przez pozwanego odszkodowania. Koszty te zostały ustalone przez biegłego na kwotę 27.132,43 zł.

Bezpodstawnie pozwany kwestionował przyjęcie przez biegłego cen robocizny stosowanych w warsztatach autoryzowanych.

Zgodnie z treścią przepisu art. 361§ 2 k.c. po stronie ubezpieczyciela istnieje obowiązek pełnej kompensacji szkody.

Tymczasem jak wynika z opinii biegłego przeprowadzenie naprawy w nieautoryzowanym zakładzie naprawczym lub bez audytu technologicznego nie gwarantuje przywrócenia stanu pojazdu przed zaistniałym zdarzeniem.

Zdaniem biegłego naprawa pojazdu w serwisach bez autoryzacji producenta lub bez audytu technologicznego nie jest prawidłowa ze względu na brak m.in. kabin lakierniczych spełniających aktualne przepisy, brak wyszkolonej załogi oraz odpowiedniej klasy wyposażenia warsztatowego, dostępu do technologii stosowanej przez producenta pojazdu.

Ponadto Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela zapatrywanie Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, że poszkodowanemu przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu. W praktyce będą to zazwyczaj autoryzowane warsztaty naprawcze związane z określoną marką samochodu i prowadzące obsługę serwisową pojazdu. Wybierając takie warsztaty, poszkodowany może się kierować m.in. ich fachowością, rzetelnością technicznej obsługi i poziomem prac naprawczych oraz określonymi niekiedy profitami połączonymi ze stałą obsługą serwisową. Co więcej, wybranemu warsztatowi naprawczemu poszkodowany mógłby powierzyć naprawę kompleksową, jeżeli obejmowałaby ona kilka różnych fragmentów uszkodzonego pojazdu (np. naprawy kilku układów pojazdu, prac blacharskich i lakierniczych).

Powód jako konsument na wolnym rynku uprawniony jest do skorzystania z usług któregokolwiek z przedsiębiorców specjalizujących się w naprawach samochodów, przy czym może kierować się przy dokonywaniu wyboru sposobu naprawy szkody kryteriami i zakresem usług proponowanych przez przedsiębiorców według własnego uznania, jemu odpowiadających.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na mocy art. 385 k.p.c., apelację pozwanej oddalił.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na postawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 2 i § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265 ).

Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski Joanna Dąbrowska-Żegalska