Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Włodzimierz Czechowicz

Sędziowie: SO Agnieszka Stachurska SO Małgorzata Jarząbek (spr.)

Protokolant: Paulina Filipkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 marca 2018 roku w Warszawie

sprawy I. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z udziałem zainteresowanego K. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w T.

o zwrot zasiłku chorobowego

na skutek apelacji wniesionej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2017 roku sygn. akt
VI U 171/17

oddala apelację.

SSO Agnieszka Stachurska SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Małgorzata Jarząbek

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu sprawy z odwołania I. W.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
z dnia 17 listopada 2016 roku nr znak: (...) o zwrot zasiłku chorobowego
z udziałem zainteresowanego K. P. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą (...) w T. sygn. akt VII U 171/17 wydał w dniu 15 listopada 2017 r. wyrok, na podstawie którego zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, że odwołujący się nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego zasiłku chorobowego za okres od 22 czerwca 2016 roku do 22 października 2016 roku wraz
z odsetkami w łącznej kwocie 4.535,49 zł.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący się był zatrudniony u płatnika składek K. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) w T. na podstawie umowy o pracę z dnia 29 kwietnia 2016 roku na czas określony jednego roku,
na stanowisku szefa kuchni w pełnym wymiarze czasu pracy i za wynagrodzeniem brutto w kwocie 5.650 zł.

Odwołujący się był niezdolny do pracy w okresie od dnia 17 czerwca do dnia
21 października 2016 roku. Za okres od dnia 22 czerwca 2016 roku do dnia 21 października 2016 roku organ rentowy dokonał wypłaty odwołującemu się zasiłku chorobowego
z funduszu chorobowego przyjmując do podstawy wymiaru zasiłku kwotę 4.875,39 zł.

Decyzją z dnia 18 października 2016 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe I. W. podlegającego ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika składek K. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...)w T. wynosi za maj 2016 roku 2.433,00 zł. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał,
iż ustalenie wynagrodzenia wysokości 5.650 zł brutto miesięcznie świadczy o celowym zawarciu umowy z zawyżonym wynagrodzeniem dla celów uzyskania wysokich świadczeń
z ubezpieczeń społecznych.

Następnie decyzją z dnia z dnia 17 listopada 2016 roku, nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. zobowiązał odwołującego się do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego wraz z odsetkami w łącznej kwocie 4.535,49 zł. Na ustaloną kwotę składa się należność główna w wysokości 4.477,40 zł z funduszu chorobowego za okres od dnia 22 czerwca 2016 roku do dnia 21 października 2016 roku oraz odsetki w wysokości 58,09 zł z funduszu chorobowego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż z posiadanej dokumentacji wynika, że odwołujący się podlega ubezpieczeniu chorobowemu u płatnika składek K. P. w firmie (...) w T.. Za okres niezdolności do pracy od dnia 22 czerwca 2016 roku do dnia 21 października 2016 roku Oddział dokonał wypłaty zasiłku chorobowego przyjmując do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego kwotę 4.875,39 zł (5.650,00 zł po pomniejszeniu o 13,71%). Podana kwota uwzględnia wynagrodzenia wykazane w druku płatnika składek Z-3 za maj 2016 roku w kwocie 5.650,00 zł. Natomiast w dniu 18 października 2016 roku została wydana decyzja stwierdzająca, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia, w tym chorobowe z tytułu zatrudnienia u ww. płatnika wynosi za maj 2016 roku - 4.055,00 zł. Zatem podstawę wymiaru zasiłku chorobowego wynosi kwota 3.499,06 zł (4.055,00 zł po pomniejszeniu o 13,71%). W związku z powyższym powstała nadpłata zasiłku chorobowego za okres od 22 czerwca 2016 roku do dnia 21 października 2016 roku w kwocie 4.477,40 zł, która podlega zwrotowi wraz z odsetkami w kwocie
58,09 zł.

Sąd Rejonowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy oraz aktach rentowych, który uznał
za pełnowartościowy.

Przechodząc do rozważań nad zasadnością odwołania Sąd Rejonowy wskazał,
że zasiłek chorobowy jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego rekompensującym zarobek utracony przez ubezpieczonego wskutek jego niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Zasadniczym celem zasiłku chorobowego jest kompensata utraconego przez ubezpieczonego dochodu (inaczej: rekompensata zarobku) wskutek wystąpienia u niego czasowej, przejściowej niezdolności do zarobkowania w ramach stosunku prawnego objętego ubezpieczeniem. Celem tym nie jest natomiast uzyskanie dodatkowej korzyści obok wynagrodzenia, dlatego zasiłek chorobowy wypłacany jest nie obok, ale zamiast wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy zważył, iż uregulowania dotyczące zwrotu nienależnie pobranych świadczeń zawiera zarówno ustawa zasiłkowa, jak też ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis art. 66 ust. 2 ustawy zasiłkowej wskazuje, że jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie z winy ubezpieczonego lub wskutek okoliczności, o których mowa
w art. 15-17 i art. 59 ust. 6 i 7, wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych ubezpieczonemu zasiłków bieżących oraz z innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie zaś
z treścią art. 84 ust. 1 u.s.u.s. osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Natomiast z art. 84 ust. 6 tejże ustawy wynika,
że jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa
w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot .

Sąd Rejonowy powołując się na orzecznictwo wskazał, że art. 66 ust. 2 ustawy zasiłkowej nie stanowi przepisu szczególnego w stosunku do art. 84 ust. 2 usus w tym znaczeniu, że wyłącza stosowanie tego ostatniego przepisu do nienależnie pobranych zasiłków chorobowych. Przepis art. 66 ust. 2 ustawy zasiłkowej określa w szczególny sposób zasady potrącenia oraz egzekucji, nie wyłącza natomiast stosowania definicji nienależnie pobranych świadczeń, wynikającej z art. 84 ust. 2, do nienależnie pobranych zasiłków chorobowych. W art. 84 ust. 2 pkt 1 i 2 wskazano jakie świadczenia uważa się za nienależne. Są to świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa
do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania oraz świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia. Dowód istnienia przesłanek żądania zwrotu świadczenia nienależnego obciąża organ wypłacający świadczenia. Zastosowanie art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy wymaga udowodnienia, że świadczenie zostało przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

W ocenie Sądu Rejonowego, brak jest podstaw do uznania, iż pobrany przez odwołującego się zasiłek chorobowy jest świadczeniem nienależnym, bowiem ani odwołujący się ani płatnik składek nie wprowadzili w błąd organu rentowego poprzez przekazanie błędnych danych dotyczących wysokości wynagrodzenia stanowiącej podstawę wymiaru zasiłku chorobowego. Decyzja dnia 18 października 2016 roku, znak: (...)ustala podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za miesiąc maj 2016 roku. Natomiast wypłaty zasiłku chorobowego nastąpiły w okresie, w którym organ rentowy nie kwestionował wysokości podstawy wymiaru zasiłku, tj. przed wydaniem decyzji z dnia 18 października 2016 roku.

Powołując się na poglądy orzecznictwa Sądu Najwyższego Sąd Rejonowy zważył,
że w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pojęcie nienależnego świadczenia obejmuje delikt wyłudzenia świadczeń, obowiązek ich zwrotu - ograniczony do wypadków, w których wzbogacony przyjął świadczenia w złej wierze, wiedząc, że mu się one nie należą - dotyczy osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej. (...) wiąże się zawsze z pierwotną wadliwością rozstrzygnięć organu rentowego lub odwoławczego, z etapem ustalania prawa do świadczeń, a jego istotną cechą konstrukcyjną, odróżniającą od innych uchybień organów rentowych lub odwoławczych, jest istnienie fałszywego wyobrażenia organu o stanie uprawnień wnioskodawcy, wywołanego na skutek świadomego zachowania osoby pobierającej świadczenie. Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż pierwotne rozstrzygnięcie organu rentowego – na etapie ustalania prawa do świadczeń nie miało znamion błędu. Organ w momencie wypłat odwołującemu się zasiłku chorobowego nie miał fałszywego wyobrażenia o stanie uprawnień odwołującego się, wywołanego na skutek świadomego zachowania osoby pobierającej świadczenie. W okresie gdy organ rentowy ustalał i wypłacał świadczenie nie pozostawał
w błędzie. Z ustaleń dokonanych w sprawie nie wynika fakt wywołania fałszywego przeświadczenia organu rentowego o istniejącym stanie rzeczy przez osobę pobierającą świadczenie, jak też jej wiedzy co do charakteru i skutków własnych działań. Odwołujący się pobierał zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy w okresie od dnia 22 czerwca
2016 roku do dnia 21 października 2016 roku. Natomiast ww. decyzją z dnia 18 października 2016 roku ZUS Oddział w T. ustalił, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe I. W. podlegającego ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika składek K. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...)w T. wynosi za maj 2016 roku 2.433,00 zł, a więc mniej niż strony ustaliły w umowie o pracę.

W ocenie Sądu Rejonowego wywodzenie z tych ustaleń istotnej w niniejszej sprawie okoliczności świadomego wprowadzenia organu rentowego w błąd w zakresie pobrania nienależnego świadczenia nie ma podstaw. Sąd cywilny jest związany decyzją administracyjną tylko w zakresie osnowy ostatecznej decyzji administracyjnej, co oznacza,
że nie uwzględnia stanowiącego jej podstawę stanu faktycznego ustalonego przez organ administracyjny. Związanie sądu w postępowaniu cywilnym decyzją administracyjną nie wyłącza więc dopuszczalności odmiennej oceny stanu faktycznego przyjętego za podstawę decyzji ani wnioskowania o skutkach prawnych innych niż te, dla których przewidziane zostało orzekanie na drodze administracyjnej. Dlatego też w ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia, iż wypłacony odwołującemu się zasiłek chorobowy jest świadczeniem nienależnym.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż odwołujący się I. W. nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego zasiłku chorobowego za okres od dnia 22 czerwca
2016 roku do dnia 21 października 2016 roku wraz z odsetkami w łącznej kwocie 4.535,49 zł.

Apelację od powyższego wyroku złożył w dniu 8 stycznia 2018 r. (data prezentaty na biurze podawczym) Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżając rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w całości. Organ rentowy zarzucił skarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego, tj. art. 66 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz art. 84 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez błędne ustalenie, że odwołujący się nie jest zobowiązany
do zwrotu pobranego zasiłku chorobowego za okres od 22 czerwca 2016 r. do 22 października 2016 r. wraz z odsetkami, podczas gdy zasiłek chorobowy pobrany przez ubezpieczonego
jest świadczeniem nienależnie pobranym. W oparciu o powyższy zarzut organ rentowy wniósł o zmianę skarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 18 października 2016 r. ustalono, że odstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe odwołującego jako pracownika u płatnika składek K. P. wynosi za maj 2016 roku 2.433,00 zł,
a w uzasadnieniu tej decyzji wskazano, że ustalenie między stronami wynagrodzenia
w wysokości 5.650 zł brutto miesięcznie świadczy o celowym zawarciu umowy z zawyżonym wynagrodzeniem dla celów uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Zdaniem organ rentowego, odwołujący zgodził się z tą decyzją, gdyż jej nie zaskarżył,
a zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja jest konsekwencją decyzji powyższej.
W tych okolicznościach, w ocenie organu rentowego, zarówno odwołujący się, jak i płatnik składek świadomie wprowadzili w błąd organ rentowy poprzez przekazanie danych dotyczących wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek zasiłku chorobowego. O powyższym może świadczyć fakt, że ani ubezpieczony ani płatnik składek nie zaskarżyli decyzji z dnia 18 października 2016 r., na podstawie której obniżono podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla I. W..

W odpowiedzi na apelację z dnia 31 stycznia 2018 r. odwołujący I. W. wniósł o utrzymanie w mocy skarżonego wyroku Sądu Rejonowego, zwalniającego go z obowiązku zwrotu pobranego zasiłku chorobowego. Uzasadniając swoje stanowisko odwołujący wskazał, że nie zgadza się z zarzutem organu rentowego dotyczącym zamiaru nadużycia prawa do świadczeń, gdyż umowę o pracę zawarł w dobrej wierze, a organ rentowy sam ustalił wysokość zasiłku chorobowego, który był mu wypłacany w niezmienionej wysokości nawet po decyzji z dnia 18 października 2016 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego była niezasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał analizy materiału dowodowego, poczynił ustalenia w zakresie stanu faktycznego oraz zastosował przepisy, skutkiem czego zaskarżony wyrok zawiera trafne i odpowiadające prawu rozstrzygnięcie, zaś wniesiony przez organ rentowy środek zaskarżenia nie zawierał zarzutów mogących skutkować zmianą lub uchyleniem zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy podziela dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i aprobuje argumentację prawną przedstawioną w motywach zaskarżonego wyroku, nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r.,
I PKN 521/98). Zgodnie bowiem z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku
z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie V CSK 37/07, surowsze wymagania odnośnie do oceny zgromadzonego materiału i czynienia ustaleń na potrzeby wydania orzeczenia ciążą na sądzie odwoławczym wówczas, gdy ustala on stan faktyczny sprawy w sposób odmienny,
niż uczynił to sąd I instancji. Inaczej jest natomiast wtedy, gdy orzeczenie wydane na skutek apelacji zmierza do jej oddalenia, a tym samym utrzymuje w mocy ustalenia poczynione przez sąd I instancji. W takim, bowiem przypadku, jakkolwiek wyrok sądu odwoławczego powinien opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach, za wystarczające można uznać stwierdzenie, że przyjmuje on ustalenia faktyczne i prawne sądu I instancji jako własne.

Argumentacja organu rentowego skupiła się w całości na zakwestionowaniu stanowiska Sądu Rejonowego przyjętego za podstawę rozstrzygnięcia, zgodnie z którym odwołujący nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego zasiłku chorobowego za okres od 22 czerwca 2016 r. do 22 października 2016 r. wraz z odsetkami w kwocie 4.535,49 zł. W treści apelacji organ rentowy stawia tezę, zgodnie z którą odwołujący się i płatnik składek świadomie wprowadzili w błąd organ rentowy poprzez przekazanie błędnych danych dotyczących wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku chorobowego.

Zgodnie z art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11. Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważane są:

1)  świadczenia, które zostały wypłacone pomimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań
lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia
w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Z kolei zgodnie z art. 66 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2017r. poz. 1368) wypłatę zasiłku wstrzymuje się, jeżeli prawo do zasiłku ustało albo okaże się, że prawo takie w ogóle nie istniało. Jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie z winy ubezpieczonego lub wskutek okoliczności, o których mowa w art. 15-17 i art. 59 ust. 6 i 7 ustawy zasiłkowej wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych ubezpieczonemu zasiłków bieżących oraz z innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W całości należy podzielić pogląd Sądu Najwyższego, przytoczony również
w uzasadnieniu skarżonego rozstrzygnięcia, zgodnie z którym przepis art. 66 ust. 2 ustawy zasiłkowej nie jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 84 ust. 2 u.s.u.s., w tym znaczeniu, że wyłącza stosowanie tego ostatniego przepisu do nienależnie pobranych zasiłków chorobowych, gdyż określa w szczególny sposób zasady potrącenia oraz egzekucji, nie wyłącza natomiast stosowania definicji nienależnie pobranych świadczeń, wynikającej
z art. 84 ust. 2 u.s.u.s., do nienależnie pobranych zasiłków chorobowych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2017 r. II UK 753/15). Tym samym kwestie dotyczące ustalenia, czy pobrane przez odwołującego świadczenie, w postaci zasiłku chorobowego, należało rozważać na gruncie wskazanych wyżej przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Analiza zarówno skarżonej decyzji, stanowiska procesowego organu rentowego oraz zarzutów apelacji prowadzi do wniosku, zgodnie z którym organ rentowy za podstawę uznania pobranego przez odwołującego zasiłku chorobowego uznał art. 84 ust. 2 pkt 2 u.s.u.s.

Obowiązek zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych według przesłanek określonych w art. 84 ust. 2 pkt 2 u.s.u.s. dotyczy osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej. Przesłanka "świadomego wprowadzenia w błąd" nawiązuje do winy osoby pobierającej świadczenie, więc świadomym wprowadzeniem w błąd jest umyślne działanie zainteresowanego przyjmujące postać dolus directus lub dolus eventualis. Judykatura, zakreślając ramy zachowań kwalifikowanych jako świadome wprowadzenie w błąd organu rentowego lub odwoławczego, zalicza do nich bezpośrednie oświadczenie nieprawdy we wniosku
o świadczenia, również świadome przemilczenie przez wnioskodawcę faktu mającego wpływ na prawo do świadczeń, złożenie wniosku w sytuacji oczywiście nieuzasadniającej powstania prawa do świadczenia oraz okoliczność domniemanego współdziałania wnioskodawcy
z innymi podmiotami we wprowadzeniu w błąd organu rentowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2017 r. I UK 186/16). W doktrynie wyrażono zaś pogląd,
że zgodnie z interpretacją zwrotu "świadome wprowadzenie w błąd", zrównującą to pojęcie
z umyślnym działaniem w rozumieniu prawa cywilnego, okoliczność, że zainteresowany mógł, przy zachowaniu należytej staranności, powziąć wiadomość o nieprawidłowościach dokumentu, nie stanowi jeszcze zamierzonego wywołania błędu (R. Babińska, Wzruszalność prawomocnych decyzji rentowych, Wolters Kluwer 2007, s. 208). Nie ulega przy tym wątpliwości, iż dowód istnienia przesłanek żądania zwrotu świadczenia nienależnego obciąża organ wypłacający świadczenia. Zastosowanie art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy wymaga udowodnienia, że świadczenie zostało przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2008 r.,
I UK 376/07).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy zważył, że organ rentowy nie wykazał, aby tak odwołujący, jak i płatnik składek podjęli świadome działania
w celu wprowadzenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w błąd, jak również nie zakwestionował skutecznie twierdzeń Sądu Rejonowego w tym zakresie, które Sąd ten przyjął za podstawę rozstrzygnięcia. Argumentacja apelacji sprowadzała się zasadniczo
do zacytowania przepisów i poglądów judykatury oraz jednoznacznych stwierdzeń pełnomocnika ZUS co do przypisania odwołującemu i płatnikowi składek świadomego działania na szkodę organu rentowego poprzez przekazanie nieprawdziwych danych bez odniesienia się do twierdzeń Sądu Rejonowego i przytaczanych przez niego argumentów. Wskazać jednak należy, że do uznania, iż przekazanie organowi rentowemu nieprawdziwych danych stanowi czyn niedozwolony, konieczne jest więc stwierdzenie winy według hipotezy: kto przekazuje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych nieprawdziwe dane, zobowiązany jest do zwrotu kwot świadczonych na ich postawie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2017 r. I UK 186/16). W niniejszej sprawie odwołujący i płatnik składek zawarli umowę
o pracę, w której ustalili wysokość wynagrodzenia na kwotę 5.650,00 zł i taką też kwotę płatnik składek był zobowiązany zadeklarować zgłaszając odwołującego się do ubezpieczeń społecznych. Brak więc podstaw do czynienia mu (czy też odwołującemu się) zarzutu,
że przekazał organowi rentowemu błędne dane, skoro dane te wynikały wprost z zawartej przez strony umowę o pracę. Co prawda organ rentowy powoływał się na fakt wydania decyzji z dnia 18 października 2016 r. na podstawie której stwierdzono wobec odwołującego niższą podstawę wymiaru składek, niż zadeklarowana przez płatnika, lecz wymaga zaznaczenia, iż przez cały sporny okres pobierania świadczenia, ZUS nie kwestionował zadeklarowanej przez płatnika podstawy wymiaru składek, sama zaś decyzja miała odniesienie jedynie do miesiąca maja 2016 roku. Sposób sformułowania rozstrzygnięcia tej decyzji nie wskazuje, że podstawa wymiaru składek, w niższym wymiarze ustalonym przez ZUS, ma zastosowanie również na okres późniejszy. W takim przypadku organ rentowy dałby temu wyraz i wskazałby dalsze okresy, w tym obejmujące okres sporny, za który ZUS wzywał odwołującego do zwrotu różnicy wypłaconych świadczeń (mając choćby fakt,
że zatrudnienie trwało od maja 2016 roku a decyzja została wydana w październiku
2016 roku) lub przy określeniu okresu posłużyłby się stosownym oznaczeniem precyzującym (np. „od-do”).

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy nie znalazł podstawy do stwierdzenia,
że Sąd Rejonowy wydając skarżone rozstrzygnięcie dopuścił się naruszeń przepisów prawa materialnego przywołanych w treści apelacji. Sąd Rejonowy właściwie ustalił stan faktyczny
i prawidłowo zastosował powołane przepisy, a w konsekwencji zasadnie stwierdził,
że odwołującemu przysługuje prawo do zasiłku chorobowego. W obliczu prawidłowości skarżonego rozstrzygnięcia apelacja skarżącego nie mogła prowadzić do poczynienia innych ustaleń co do okoliczności faktycznych, ani prawnych, tym samym Sąd Okręgowy oddalił apelacje jako bezzasadną.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku
na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO Agnieszka Stachurska SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Małgorzata Jarząbek (spr.)

(...)

(...)