Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku T. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania T. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 sierpnia 2013r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje T. T. prawo do emerytury od dnia (...)

Sygn. akt VU 1373/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
|w T. odmówił wnioskodawcy T. T. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 23 września 2013 roku wniósł wnioskodawca, wnosząc o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresów pracy od dnia 4 listopada 1986 roku do 30 listopada 1991 roku w Nadleśnictwie (...) z siedzibą
w S. kiedy to wykonywał prace przy zrywce i wywózce drewna z lasu.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, iż wnioskodawca nie przedłożył świadectwa pracy w warunkach szczególnych dotyczącego spornego okresu, natomiast znajdujące się w aktach sprawy świadectwo pracy z 29 listopada 1991 roku potwierdza zatrudnienie wnioskodawcy w tym okresie na stanowisku robotnika leśnego, które nie zostało wymienione wśród rodzajów prac uprawniających do nabycia prawa do emerytury wymienionych w wykazie A lub B rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca T. T., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 24 lipca 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego oraz miał rozwiązany stosunek pracy.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-2 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 27 lat, 2 miesiące i 26 dni.

(dowód: decyzja z dnia 23.08.2013 r. k. 33 akt emerytalnych)

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia w wymiarze 13 lat i 26 dni, obejmujący zatrudnienie:

- od 7 listopada 1971 roku do 3 czerwca 1973 roku na stanowisku nagrzewacza w (...) SA w D.,

- od 4 czerwca 1973 roku do 17 lutego 1975 roku na stanowisku szlifierza w (...) SA w D.,

- od 17 stycznia 1977 roku do 31 października 1986 roku na stanowisku montera sprzętu gospodarstwa domowego w (...) SA w D..

(dowód: decyzja z dnia 23.08.2013 r. k. 33 akt emerytalnych, wyliczenie okresów pracy w warunkach szczególnych k. 31 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 6-8)

T. T. w okresie od 4 listopada 1986 roku do 30 listopada 1991 roku był zatrudniony w Nadleśnictwie (...) z siedzibą w S.. W wystawionym w dniu 29 listopada 1991 roku świadectwie pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia zajmował stanowisko robotnik leśny i pracował w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: świadectwo pracy z 29.11.1991r. k. 8 akt emerytalnych, umowa o pracę z dn. 3.11.1986r. k.2 w aktach osobowych część B, umowa o pracę z dn. 31.01.1987r. k.2 w aktach osobowych część B, karta przyjęcia do pracy z dn. 3.11.1986 r. k. 1 w aktach osobowych część C, skierowanie do pracy k. 1 w aktach osobowych część B, angaże z lat 1988-1991 r. k. 5-15 w aktach osobowych część B)

Wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia, a więc w okresie od 4 listopada 1986 roku do 30 listopada 1991 roku pracował w Leśnictwie (...) w B., które podlegało pod Nadleśnictwo (...) z siedzibą w S.. Wnioskodawca w tym okresie pracował przy zrywce i wywózce drewna. Ścięte przez pilarza drzewa, oczyszczone z gałęzi, w postaci długich kłód - tzw. dłużyc czy pociętych na mniejsze części (w zależności od zlecenia wydanego przez leśniczego) wnioskodawca przy pomocy łańcuchów i lin mocował do ciągnika i przewoził do wyznaczonego miejsca składowania. Przy każdej wycince drzewa pracował pilarz oraz wozak-zrywkarz a niekiedy gajowy - sprawujący nadzór nad pracownikami.

Wnioskodawca przez cały okres zatrudniani pracował tylko przy zrywce drewna. Do innych prac nie był kierowany. Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, czasem nawet dłużej niż 8 godzin dziennie. Prace przy oczyszczaniu lasów oraz przy sadzeniu wykonywali inni pracownicy.

(dowód: zeznania świadka T. K. protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2014 roku od minuty 2.22 do minuty 17.10 k. 17-18 wraz z nagraniem koperta k. 19, zeznania świadka K. K. protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2014 roku od minuty 17.20 do minuty 25.51 k. 17-18 wraz z nagraniem koperta k. 19, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2014 roku od minuty 27.01 do minuty 28.30 k. 17-18 wraz z nagraniem koperta k. 19 w związku z protokołem rozprawy z dnia 9 stycznia 2014 r. od minuty 0.55 do minuty 3.07 k. 13-14 wraz z nagraniem koperta k. 15, angaże z lat 1988-1991 r. k. 5-15 w aktach osobowych część B)

Pracownicy pracujący przy zrywce drewna zatrudniani byli na stanowisku robotnika leśnego.

(dowód: zeznania świadka K. K. protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2014 roku od minuty 17.20 do minuty 25.51 k. 17-18 wraz z nagraniem koperta k. 19

Wnioskodawcy nie zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl natomiast ust. 2 art. 184 w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 roku emerytura przysługiwała pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Od 1 stycznia 2013 roku nastąpiła zmiana wskazanego przepisu, w ten sposób, że został wyeliminowany wymóg rozwiązania stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat,
a w dniu (...)ukończył 60 lat oraz nie jest członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272). Ponadto jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 czerwca 20210 roku (sygn. akt II UK 21/10, Lex nr 619638) dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy.

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Nadleśnictwie (...) z siedzibą w S. w okresie od 4 listopada 1986 roku do 30 listopada 1991 roku był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach rentowych i osobowych.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach za sporny okres. Okoliczność ta, nie przesądza jednak, jak chce organ rentowy, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał. Skarżący w postępowaniu sądowym może bowiem dowodzić wykonywanie pracy w szczególnych warunkach wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) a obecnie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

W sprawie sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy, umowy o pracę na czas określony i następnej na czas nieokreślony potwierdzających zatrudnienie a także licznych angaży ze spornego okresu wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku robotnika leśnego.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od dnia 3 listopada 1986 roku do 30 listopada 1991 roku w nadleśnictwie (...) z siedzibą w S., Sąd oparł sięna zeznaniach świadków T. K. i K. K. oraz zeznaniach wnioskodawcy. Świadek T. K. pracował w Leśnictwie (...) w B. podległym pod Nadleśnictwo (...) z siedzibą w S. w latach 1975-1990 jako gajowy. Do jego obowiązków należała m.in. ochrona lasu przed złodziejami, nadzór nad pracownikami pracującymi przy wycince drzewa i zrywce drewna. Natomiast K. K. pracował również w tym samym leśnictwie przez okres 9 lat od około 1980 roku jako pilarz. Posiadają więc oni bezpośrednią wiedzę na temat codziennych obowiązków wnioskodawcy. T. K. niejako nadzorował pracę wnioskodawcy, a K. K. pracował razem z wnioskodawcą. Z wiarygodnych zeznań świadków wynika, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował bezpośrednio przy zrywce i wywózce drewna. Zrywka polegała na transportowaniu drewna okrągłego z miejsca pozyskania tj. z miejsca ścięcia do miejsca składowania. Wnioskodawca wykonywał ją przy użyciu ciągnika. W zależności od potrzeb dłużyce (długie kłody drewna) albo mniejsze, pocięte kłody drewna okrągłego przy pomocy lin i łańcuchów mocował do ciągnika i następnie ciągnąc po ziemi przetransportowywał do miejsca składowania.

W ocenie Sądu praca wnioskodawcy w okresie od dnia 3 listopada 1986 roku do 30 listopada 1991 roku winna być zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych. Prace przy zrywce i wywózce drewna wymienione zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, Dziale VI – „W leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym”, poz. 2 – „Prace
przy zrywce i wywózce drewna z lasu oraz w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wykazie A, Dziale VI, poz. 2, pkt 2 – zrywkarz.

Sąd tym samym nie znalazł podstaw do uznania, że niedokładne nazewnictwo stanowiska pracy może, w przypadku wnioskodawcy, stanowić podstawę do nieuznania spornego okresu, za pracę w szczególnych warunkach tym bardziej, że materiał dowodowy zebrany w sprawie, a w szczególności dokumentacja akt osobowych, zeznania świadków, jak i samego wnioskodawcy oraz analiza charakteru pracy wnioskodawcy pozwala stwierdzić, iż wykonywał on pracę wymienioną w załączniku A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., w dziale VI – „W leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym”, poz. 2

Reasumując Sąd zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w Nadleśnictwie (...) z siedzibą w S. w okresie od 4 listopada 1986 roku do 30 listopada 1991 roku, a więc okres nieznacznie przekraczający 5 lat.

Wnioskodawca w toku niniejszego postępowania udowodnił zatem, że przez okres przekraczający 15 lat, pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego.

Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, ma ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach, a w dniu 24 lipca 2013 roku złożył wniosek o emeryturę, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że ostatnim warunkiem, od którego zależało prawo do emerytury było ukończenie 60 lat, Sąd przyznał skarżącemu emeryturę od dnia(...)

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w wyroku.