Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 12 czerwca 215 roku powódka G. C. wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych P. K. i J. S. kwoty 435.498,40 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 20 lutego 2015 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka wskazała m.in., iż na podstawie trzech pisemnych umów zawartych w dniach 21 sierpnia 2010 roku, 7 października 2010 roku i 27 stycznia 2011 roku udzieliła spółce (...) z siedzibą w S. pożyczek pieniężnych w łącznej kwocie 300. 000 złotych. Pożyczki te miały zostać zwrócone przez spółkę do dnia 30 maja 2011 roku. Tytułem zabezpieczenie spłaty pożyczek spółka reprezentowana przez obydwu pozwanych złożyła powódce w akcie notarialnym z dnia 9 maja 2011 roku oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Zgodnie z tym oświadczeniem w przypadku braku zapłaty w zakreślonym terminie powódce przysługiwało prawo wystąpienia o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności w ciągu 5 lat od jego sporządzenia. Spółka nie dotrzymała powyższego terminu zapłaty i nie zwróciła powódce pożyczek. W związku z powyższym powódka wystąpiła o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności a po jej uzyskaniu skierowała do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku M. C. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce. W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego Komornik ustalił, iż spółka nie posiada majątku na zaspokojenie egzekwowanej wierzytelności. W związku z tym postanowieniem z dnia 31 października 2014 roku komornik umorzył postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce z uwagi na jego całkowitą bezskuteczność.

Z uwagi na powyższe na podstawie przepisu art. 299 par 1 ksh z uwagi na bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko spółce za jej zobowiązania odpowiadają solidarnie członkowie zarządu ww. spółki – pozwani w niniejszej sprawie.

( pozew k. 2 – 7)

Pozwany J. S. w odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 11 grudnia 2015 roku, wniósł o zwrot pozwu powódce celem wskazania prawidłowej wartości przedmiotu sporu, o przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie.

Odnosząc się merytorycznie do żądań pozwu wniósł natomiast o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany oświadczył, iż przeczy wszelkim twierdzeniom powódki, poza tymi wyraźnie przyznanymi, podniósł w pierwszej kolejności zarzut przedawnienia roszczenia objętego pozwem wskazując, iż umowy pożyczki zostały zawarte odpowiednio w dniach 21 sierpnia 2010 roku, 7 października 2010 roku i 27 stycznia 2011 roku zaś termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata wskazując przy tym na profesjonalny charakter działalności wspólniczki G. C. i jej męża K. C. (...).

Ponadto pozwany wskazał, iż odpowiedzialność z art. 299 ksh może i na kanwie niniejszej sprawy powinna być ograniczona do członka zarządu mającego w swej prerogatywie zarządzanie finansami i budżetem. Tym członkiem zarządu był niewątpliwie pozwany P. K..

Pozwany wskazał również, iż odpowiedzialność członka zarządu wyłącza również brak winy w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęciu postępowania układowego, a zatem członek zarządu nie będzie odpowiadał, jeśli nie podjął stosownych działań z winy nieumyślnej. Pozwany wskazał również, iż wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przez spółkę w odpowiednim czasie, jednak postępowanie nie mogło się toczyć z uwagi na umyślnie uporczywe nieodbieranie korespondencji sądowej w siedzibie spółki przez władających tą spółką wspólników.

Nadto wskazał, iż charakter pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika przekreśla szkodę na majątku wspólnika. Wierzytelność dochodzona w niniejszym postępowaniu jest bowiem pożyczką właścicielską, mająca na celu podwyższenie potencjału majątkowego spółki. Nadto kwota ponadto 112 463,89 złotych pochodząca z pożyczek została zainwestowana w obce środki trwałe a mianowicie – w halę, w której mieścił się zakład spółki, a która pozostawała własnością córki powódki A. C. i w związku z powyższym wniósł o jej przypozwanie w trybie art. 84 kpc.

Nadto w ocenie pozwanego okoliczność nieoprocentowania pożyczek udzielonych spółce wskazuje na pozorność pożyczki i chęć ominięcia przepisów dotyczących kapitału zakładowego spółki. Nadto pozwany zarzucił pozorność przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego i posiadanie przez spółkę majątku w postaci gotówki w kasie i maszyny introligatorskiej, z których to składników majątkowych możliwe było zaspokojenie roszczeń powódki.

( odpowiedź na pozew k. 142 – 155)

Pozwany P. K. w odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 28 grudnia 2015 roku wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zajętego stanowiska podniósł, iż powódka doskonale znała majątek spółki w tym wiedziała o posiadaniu przez spółkę ruchomości w postaci sprzętu biurowego, maszyny poligraficznej a także wierzytelnościach. Nadto pozwany wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości na okoliczność, iż stan majątku spółki mimo niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości pozwalał na zaspokojenie wierzycieli w identyczny sposób, jak w przypadku gdyby taki wniosek został złożony.

Pozwany podniósł m. in, iż w sprawie nie mamy do czynienia z niebudzącą wątpliwości bezskutecznością egzekucji tj. ze stanem, w którym z okoliczności sprawy wynika niezbicie, że spółka nie ma majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie swojej należności, zarzucił, iż powódka celowo nie przeprowadziła egzekucji z całego majątku spółki, o którego istnieniu doskonale wiedziała, nie skorzystała również przysługującego jej prawa złożenia wniosku o wyjawienie majątku spółki.

Zdaniem pozwanego powódka nie wykazała tym samym podstawowej przesłanki subsydiarnej odpowiedzialności członków zarządu w postaci bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce.

Nadto pozwany podniósł, iż w połowie 2012 roku faktycznie przestał mieć możliwość dysponowania aktywami i środkami finansowymi spółki na wyraźne żądanie wspólników.

Nadto podniósł, iż dwukrotnie próbował złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Wniosek został jednak zwrócony a zażalenie na powyższe odrzucone.

Nadto pozwany wskazał, iż w dniu 31 grudnia 2013 roku złożył rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu spółki na ręce wiceprezesa zarządu spółki (...). Rezygnacja została przyjęta w styczniu 2014 roku.

Nadto wskazał, iż członek zarządu może zwolnić się z odpowiedzialności, gdy wykaże, że zaspokojenie wierzyciela przedstawiałoby się w identyczny sposób, gdyby zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości.

( odpowiedź na pozew k. 169 – 173)

W dniu 7 marca 2016 roku powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika złożyła pismo procesowe, w którym odniosła się do treści złożonych przez pozwanych odpowiedź na pozew, podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie i złożyła wnioski dowodowe. (pismo k. 191 – 194)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 10 września 2010 roku. Spółka została utworzona na czas nieoznaczony. Kapitał zakładowy spółki wynosi 5.000 złotych. Wspólnikiem posiadającym 51 udziałów w spółce o łącznej wartości nominalnej jest W. C., a wspólnikiem posiadającym 30 udziałów o łącznej wartości nominalnej 1.500 złotych jest G. C..

Organem uprawnionym do reprezentowania spółki jest zarząd, w osobach P. K. i J. S. według stanu KRS na dzień 28 maja 2015 roku. (odpis z KRS spółki k. 36 – 39)

W dniu 21 sierpnia 2010 roku pomiędzy spółką (...) reprezentowaną przez P. K. – Prezesa Zarządu i J. S. – Wiceprezesa Zarządu, jako pożyczkobiorcą a G. C., jako Pożyczkodawcą zawarta została umowa pożyczki. Na jej podstawie powódka udzieliła spółce pożyczki w wysokości 150.000 złotych na okres do dnia 30 kwietnia 2011 roku.

(umowa pożyczki k. 11 – 12)

W dniu 30 kwietnia 2010 roku strony podpisały aneks do umowy pożyczki z dnia 21 sierpnia 2010 roku, w którym przedłużono termin zwrotu pożyczki do dnia 30 maja 2011 roku. (aneks k. 13)

Środki z tytułu pożyczki przekazane zostały przez pożyczkodawcę w dniach 25 sierpnia 2010 roku (68 000 złotych i 1 września 2010 roku (82 000 złotych) przelewem na konto bankowe spółki. (potwierdzenia przelewów k. 14,15)

W dniu 7 października 2010 roku pomiędzy powódką a spółką (...) spółka z o.o. reprezentowana przez pozwanych zawarta została kolejna umowa pożyczki w wysokości 50.000 złotych na okres do dnia 30 kwietnia 2010 roku. ( umowa k. 16 -17)

Aneksem z dnia 30 kwietnia 2011 roku strony dokonały zmiany umowy pożyczki poprzez ustalenie terminu jej zwrotu do dnia 30 maja 2011 roku. (aneks do umowy k. 18)

Wpłata pożyczki przez pożyczkodawcę na konto spółki nastąpiła w dniu 7 października 2010 roku.( potwierdzenie przelewu k. 19)

W dniu 27 stycznia 2011 roku pomiędzy powódką a (...) spółką z o.o. zawarta została kolejna umowa pożyczki na kwotę 100.000 złotych z terminem zwrotu do dnia 30 kwietnia 2011 roku. (umowa k. 20 – 21)

Aneksem z dnia 30 kwietnia 2011 roku strony przedłużyły termin spłaty pożyczki do dnia 30 maja 2011 roku. (aneks k. 22)

Pożyczka została wpłacona przez pożyczkodawcę na konto spółki w dniu 28 stycznia 2011 roku. (potwierdzenia przelewu k. 23, 24)

Powódka nabyła również udziały w spółce. (zeznania powódki k. 606, protokół rozprawy z dnia 20 listopada 2018 roku 00;20;05 – 00;31;51)

W dniu 9 maja 2011 roku sporządzony został przed notariuszem Z. N., notariuszem w P., w którym działający w imieniu spółki (...) spółka z o.o. P. K., jako Prezes Zarządu i J. S., jako członek zarządu oświadczyli w imieniu spółki, że na podstawie art. 777 par. 1 pkt. 5 kpc poddają się egzekucji, co do obowiązku zapłaty G. C. kwoty: 150.000 złotych z tytułu umowy pożyczki zawartej w dniu 21 sierpnia 2010 roku, zmienionej aneksem z dnia 30 kwietnia 2011 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności do dnia zapłaty w przypadku zwłoki w terminie płatności, kwoty 50.000 złotych w terminie do dnia 30 maja 2011 roku z tytułu umowy pożyczki zawartej w dniu 7 października 2010 roku, zmienionej aneksem z dnia 30 kwietnia 2011 roku wraz ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności do dnia zapłaty w przypadku zwłoki w terminie płatności, kwoty 100. 000 złotych – w terminie do dnia 30 maja 2011 roku z tytułu umowy pożyczki zawartej dnia 27 stycznia 2011 roku zmienionej aneksem z dnia 30 kwietnia 2011 roku wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wymagalności do dnia zapłaty, w przypadku zwłoki w terminie płatności. Wierzyciel może wystąpić o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności w terminie 5 lat od dnia jego sporządzenia. (akt notarialny k. 25 – 28)

Postanowieniem z dnia 5 września 2014 roku Sąd Rejonowy w Płocku I Wydział Cywilny na wniosek G. C. nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 9 maja 2011 roku sporządzonemu przez notariusza Z. N. w zakresie należności objętej oświadczeniem o poddaniu się egzekucji zawartym w par. 2 tego aktu oraz zasądził od dłużnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. na rzecz wnioskodawczyni G. C. kwotę 127 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. (postanowienie sądu k. 29)

W dniu 19 września 2014 roku nadano wskazanemu wyżej postanowieniu klauzulę wykonalności. (k. 30)

W dniu 24 września 2014 roku G. C. złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku M. C. wniosek o wszczęcie egzekucji z ruchomości, nieruchomości, wierzytelności i rachunków bankowych dłużnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S..

Podstawą wszczęcia egzekucji był akt notarialny z dnia 9 maja 2011 roku opatrzony klauzulą wykonalności Sądu Rejonowego w Płocku z dnia 19 września 2014 roku, na podstawie którego dłuznik winny jest zapłacić na rzecz wierzyciela kwotę 300.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi jak w akcie notarialnym. (wniosek egzekucyjny k. 31- 32)

W tym samym dniu Komornik wystosował do dłużnika i wierzyciela zawiadomienie o wszczęciu egzekucji kwoty należności głównej w wysokości 300.000 złotych, odsetek naliczonych do dnia 24 września 2014 roku w wysokości 129. 608,22 złote, kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym w wysokości 1.800 złotych, koszty klauzuli wykonalności 127 złotych, opłaty egzekucyjnej w wysokości 64. 731 złotych.

( zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 33)

Postanowieniem z tej samej daty Komornik postanowił przyznać wierzycielowi, którego w postępowaniu egzekucyjnym reprezentowała radca prawny koszty zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym w wysokości 1.800 złotych ( postanowienie k. 34)

Postanowieniem z dnia 31 października 2014 roku Komornik umorzył prowadzone przeciwko (...) spółce z o.o. na wniosek G. C. postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji, ustalił koszty postępowania na kwotę 9,76 złotych i wezwał wierzyciela do ich uiszczenia w terminie 7 dni.

Z uzasadnienia postanowienia Komornika wynika, iż egzekucja okazała się bezskuteczna, ponieważ Komornik ustalił, iż dłużnik nie jest właścicielem zarejestrowanych pojazdów, nie posiada nadpłat z tytułu podatków w Urzędzie Skarbowym w P., dłużnik nie nabył praw majątkowych, ruchomości, ani nieruchomości, nie zawierał umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilno - prawnych, nie jest właścicielem ani użytkownikiem wieczystym nieruchomości. Zajęcie rachunków bankowych okazało się bezskuteczne, brak siedziby spółki pod adresem wskazanym w KRS. (postanowienie k. 35)

W dniu 12 lutego 2015 roku pełnomocnik powódki wystosował do pozwanych ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty łącznej kwoty 500.229,40 złotych z tytułu udzielonych spółce pożyczek, odsetek i kosztów postępowania egzekucyjnego ( wezwanie k. 40- 42, 44 – 46 dowód nadania k.43, 47)

Zarządzeniem z dnia 11 lutego 2013 roku zwrócony został złożony przez spółkę (...) spółkę z o.o. wniosek o ogłoszenie upadłości. Postanowieniem z dnia 20 maja 2013 roku Sąd Rejonowy w Płocku odrzucił zażalenie na zarządzenie o zwrocie wniosku wniesione przez wnioskodawcę. (postanowienie k. 187)

Przeciwko pozwanym toczy się postępowanie karne z aktu oskarżenia wniesionego przez Urząd Skarbowy w P. dotyczące m. in. nieuiszczania przez spółkę (...) podatku dochodowego i spowodowania w ten sposób uszczuplenia w podatku dochodowym od osób fizycznych. (akt oskarżenia k. 319 – 322)

W dniu 26 sierpnia 2010 roku pomiędzy A. C. jako wynajmującym a spółką (...) jako najemcą zawarta została umowa najmu budynku magazynowo – biurowego o powierzchni 194,3 m. kw. Na potrzeby prowadzenia statutowej działalności przez Najemcę. Czynsz najmu, jaki zobowiązał się uiszczać najemca wynosił 6. 000 złotych netto miesięcznie. ( umowa najmu k. 402 – 405)

Z uwagi na nieuiszczanie przez najemcę czynszu najmu mowa została rozwiązana a lokal został przez spółkę opróżniony i wydany wynajmującemu. (okoliczności niesporne, pismo k. 406, zeznania świadka A. N. k. 443, nagranie 01;03;25 – 01;09;00)

Firma (...) prowadziła dla spółki (...) serwis maszyn. Spółka (...) zajmowała się importem używanych maszyn poligraficznych z C., ich remontem i dalszą odsprzedażą. Współpraca trwała dopóki spółka uiszczała należności. Po zakończeniu tej współpracy u świadka pozostały części urządzeń, elementy maszyn, żadna z nich nie była urządzeniem kompletnym. Jedną maszynę odebrał od świadka K. C. z uwagi na to, że świadek chciał się tego pozbyć. Wcześniej K. C. na prośbę zarządu spółki zakupił maszynę na własne nazwisko. Spółka miała ją wyremontować i rozliczyć się z K. C.. Odbyło się to za zgodą zarządu spółki. Spółka pomimo upływu kilku lat i kierowanych przez świadka monitów nie odbierała stanowiących jej własność niekompletnych maszyn. Według wyceny przeprowadzonej na zlecenie urzędu skarbowego nie przedstawiały one żadnej wartości. Urząd uznał za niecelowe wszczynanie egzekucji do tych maszyn. W efekcie świadek odkupił niekompletne maszyny i ich części od spółki a następnie sprzedał je, jako złom.

(zeznania świadka J. R. protokół rozprawy z dnia 24 października 2017 roku, nagranie 00; 18; 28 – 00; 27; 26, świadka K. C. protokół rozprawy z dnia 24 października 2017 roku nagranie 00;30;20 – 01;02;16)

W aktach rejestrowych spółki (...) spółka z o.o. znajdujących się w Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy brak jest złożonych sprawozdań finansowych za lata 2011 – 2015.

Na podstawie sprawozdań (...) spółki (...) za lata 2011 i 2012, które stanowiły jedyną dostępną biegłej dokumentację finansowo – księgową spółki biegła z zakresu rachunkowości stwierdziła, iż w badanej spółce w roku 2011 wskaźnik bieżącej płynności finansowej wynosił 0,561 natomiast w roku 2012 0,394. Zgodnie z standardami optymalnym poziomem tego wskaźnika jest przedział 1,2 – 2,0. W badanej spółce wskaźnik bieżącej płynności jest znacznie niższy od sugerowanego poziomu, co świadczy o trudnościach w regulowaniu bieżących zobowiązań.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia w badanej spółce w roku 2011 wynosił 1,795 natomiast w roku 2012 2.549. Zgodnie ze standardami optymalnym poziomem tego wskaźnika jest przedział 0,57 – 0,67.

W badanej spółce zarówno w 2011 roku jak i 2012 roku zobowiązania bieżące przekraczały wartość jej majątku. Zgodnie z treścią przepisu art. 10 ustawy Prawo upadłościowe upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Podstawą ogłoszenia upadłości jest stan, gdy zobowiązania pieniężne przekroczą wartość majątku a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące. (opinia biegłego sądowego k. 462 – 464)

Potwierdzeniem złej sytuacji finansowej spółki po przeanalizowaniu dołączonych do akt sprawy dokumentów jest wniosek z dnia 10 stycznia 2013 roku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego do Sądu Rejonowego w Płocku V Wydział Gospodarczy. Z powodu nieuzupełnienia braków formalnych wniosku przez wnioskodawcę w dniu 11 lutego 2013 roku zwrócono wniosek. Po złożeniu zażalenia, nie uzupełniono jego braków formalnych, w związku z czym postanowieniem z dnia 20 maja 2013 roku zażalenie zostało odrzucone. Ponownie wniosek o ogłoszenie upadłości spółka (...) złożyła w dniu 28 sierpnia 2013 roku. Jednak i ten wniosek z powodu nieuzupełnienia jego braków formalnych zarządzeniem z dnia 17 października 2013 roku zwrócono.

Jednocześnie z uwagi na brak dokumentacji finansowo – księgowej spółki nie jest możliwe wydanie przez powołanego przez sąd biegłego jednoznacznej opinii na temat tego, kiedy wystąpiły przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki jak również ustalenia stopnia ewentualnego zaspokojenia wierzycieli, w przypadku gdyby wniosek ten przez zarząd spółki złożony został w terminie przewidzianym przez prawo. Również akta prowadzonej przeciwko pozwanym sprawy karnej nie zawierają potrzebnej do wydania opinii dokumentacji.

( opinia pisemna uzupełniająca biegłej A. S. k. 538, opinia ustna uzupełniająca – protokół rozprawy z dnia 24 lipa 2018 roku nagranie 00;12;54)

Do końca roku 2013 spółka prowadziła działalność gospodarczą a jednocześnie w grudniu 2012 roku Prezes Zarządu złożył informację wynajmującemu, że wszystkie rzeczy ruchome stanowiące majątek spółki zostały wywiezione i uprzątnięte. Brak przy tym jakiejkolwiek informacji o przeniesieniu majątku spółki, o zmianie miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Aby odpowiedzieć na pytania, czy wierzyciele byliby zaspokojeni i w jakim zakresie niezbędne jest ustalenie dokładnej daty wystąpienia przesłanek do ogłoszenia upadłości. Niezbędne byłyby również informacje o wierzycielach spółki, wysokości tych wierzytelności jak również wartość majątku spółki w wartości rynkowej a nie księgowej. Bez tych danych nie jest możliwe udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w przypadku ogłoszenia upadłości we właściwym czasie – wierzyciele, w tym powódka – mieliby możliwość zaspokojenia swoich wierzytelności. (opinia ustna uzupełniająca biegłej – protokół rozprawy z dnia 24 lipa 2018 roku nagranie 00;12;54)

W dniu 24 stycznia 2018 roku powódka ponownie złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku wniosek o wszczęcie egzekucji z ruchomości, nieruchomości, wierzytelności, rachunków bankowych oraz innych praw majątkowych dłużnika (...) spółce z o.o. (wniosek k. 558 – 560)

Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2018 roku Komornik Sadowy ponownie umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko spółce na podstawie wniosku powódki wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji po podjęciu czynności zmierzających do ustalenia ewentualnego majątku spółki. (postanowienie k. 601)

Powyższy stan faktyczny w zakresie udzielenia pożyczek, ich wysokości i terminów spłaty, jak również braku spłaty był pomiędzy stronami niesporny. Wynika ponadto z załączonych do akt sprawy dokumentów, których treść, wiarygodność i moc dowodowa nie była przez żadną ze stron kwestionowana.

Dodatkowo sąd poczynił również ustalenia faktyczne w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy na podstawie zeznań przesłuchanych świadków i powódki.

Zeznania te potwierdzają okoliczności faktyczne wynikające z załączonych do akt sprawy dokumentów.

W zakresie sytuacji finansowej spółki (...), w tym daty wystąpienia przesłanek do ogłoszenia upadłości spółki, wystąpienia z wnioskiem o upadłość, jak również ewentualnego stopnia zaspokojenia wierzycieli w przypadku złożenia wniosku przez zarząd we właściwym czasie, jako okoliczności, których ustalenie wymaga posiadania wiadomości specjalnych sąd stosownie do treści przepisu art. 278 kpc. oparł się na opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości A. S..

Przeprowadzona przez biegłą analiza akt sprawy i niezwykle szczupłej dokumentacji dotyczącej sytuacji finansowej spółki sprowadzająca się de facto wyłącznie do jednego sprawozdania finansowego za rok 2011 nie pozwoliła biegłej na udzielenie odpowiedzi na pytania zawarte w postanowieniu sądu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego.

Biegła swoje stanowisko wyraziła w sposób stanowczy i konsekwentny i jest ono dla sądu w pełni wiarygodne i merytorycznie poprawne.

Z uwagi na nieusprawiedliwione niestawiennictwo pozwanych sąd na podstawie art. 302 kpc. pominął dowód z ich zeznań i przesłuchał jedynie powódkę.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści przepisu art. 299 ksh jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody. (par. 2 art. 299 ksh )

Przepisy par. 1 i 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu.( par 3 art. 299 ksh)

Wyżej przytoczone brzmienie okoliczności wyłączających odpowiedzialność uwzględnia stan prawny obowiązujący od 1.1.2016 r. Przed tą datą zgodnie z ówcześnie obowiązującą treścią art. 299 par. 2 ksh członek zarządu mógł się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w par. 1, jeżeli wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Poprzednie brzmienie przepisu będzie miało zastosowanie zwłaszcza wówczas, gdy rozważa się zaktualizowanie odpowiedzialności z art. 299 par. 1 ksh w okresie przed 1.1.2016 r. a zatem w niniejszej sprawie.

W kontekście szkody w rozumieniu art. 299 par. 2 ksh konieczne jest udowodnienie dwóch zasadniczych kwestii, tj. „czasu właściwego”, w jakim członek zarządu powinien zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości oraz tego, iż pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie właściwym wierzyciel nie zostałby zaspokojony w całości ani w części.

Stwierdzenie braku szkody po stronie wierzyciela w świetle art. 299 ksh zakłada wykazanie, że mimo wdrożenia we właściwym czasie postępowania upadłościowego, wierzyciel nie uzyskałby w tym postępowaniu zaspokojenia swojej należności ze względu na brak wystarczającego majątku spółki. Pojęcie szkody występuje tu w znaczeniu odbiegającym od klasycznej cywilistycznej definicji szkody rozumianej jako uszczerbek w prawnie chronionych dobrach, którego miarą jest różnica stanu tych dóbr z czasu poprzedzającego i następującego po zdarzeniu wywołującym szkodę. Pojęcie to należy odnosić do obniżenia potencjału majątkowego spółki, dlatego członek zarządu powinien, odwołując się do stanu majątkowego spółki istniejącego w czasie właściwym dla zgłoszenia upadłości i biorąc pod uwagę określoną w art. 342 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z

2016 r. poz. 2171 ze zm.) kolejność zaspokajania się z masy upadłości, wykazać niemożność uzyskania przez wierzyciela zaspokojenia swojego zobowiązania. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - V Wydział Cywilny z dnia 23 marca 2017 r.V ACa 554/16

Pozwani są członkami Zarządu spółki od momentu jej powstania. Byli członkami zarządu zarówno w dacie zawarcia przedmiotowych umów pożyczek jak i w dacie ich wymagalności. Egzekucja wierzytelności stwierdzonej tytułem egzekucyjnymi prowadzona przeciwko spółce okazała się bezskuteczna i została umorzona.

Zgodnie z treścią przepisu art. 299 par. 2 ksh odpowiedzialność członków zarządu jest jednak limitowana hipotetyczną możliwością zaspokojenia wierzyciela w sytuacji zgłoszenia przez Zarząd spółki we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.

Przede wszystkim chodzi tu o sytuację, w której nawet gdyby wniosek o ogłoszenie upadłości (o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, czy o zatwierdzenie układu) został zgłoszony we właściwym czasie, to i tak zostałby oddalony ze względu na fakt, że majątek spółki z o.o. nie wystarczał na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Pod przesłankę tę podpada również sytuacja, w której wniosek ten co prawda zostałyby uwzględniony, ale wierzytelność podmiotu występującego z roszczeniem na podstawie art. 299 par. 1 ksh i tak nie zostałaby zaspokojona. Zgodnie z art. 342 PrUpad wierzytelności podlegające zaspokojeniu z funduszy masy upadłości dzieli się na cztery kategorie. Jeżeli jednak suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich należności, to należności dalszej kategorii zaspokaja się dopiero po zaspokojeniu w całości należności kategorii poprzedzającej, zaś gdy majątek nie wystarczy na zaspokojenie w całości należności danej kategorii, to należności te zaspokaja się stosunkowo do wysokości każdej z nich (art. 344 PrUpad). Zgodnie z art. 336 PrUpad sumy uzyskane z likwidacji rzeczy, wierzytelności i praw obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, a także prawami oraz prawami osobistymi i roszczeniami ujawnionymi przez wpis do księgi wieczystej lub nieujawnionymi w ten sposób, lecz zgłoszonymi sędziemu-komisarzowi w terminie określonym w art. 51 ust. 1 pkt 5, przeznacza się na zaspokojenie wierzycieli, których wierzytelności były zabezpieczone na tych rzeczach lub prawach, z zachowaniem przepisów ustawy. Kwoty pozostałe po zaspokojeniu tych wierzytelności wchodzą do funduszów masy upadłości. Brak szkody może więc polegać na wykazaniu przez członka zarządu, że fundusze uzyskane z likwidacji majątku upadłego zostałyby w całości przeznaczone na należności wyższej kategorii, a więc nawet gdyby stosowny wniosek został zgłoszony we właściwym terminie, to wierzyciel i tak nie uzyskałby zaspokojenia w jakiejkolwiek części. Oceniając teoretyczną możliwość zaspokojenia wierzyciela, należy odwołać się do stanu majątkowego spółki, który istniał w czasie właściwym do zgłoszenia wniosku oraz przyrostu zadłużenia i zaspokajania wierzycieli (tak A. Karolak, w: A. Mariański, A. Karolak, Odpowiedzialność, s. 65; A. Kappes, Przesłanki zwalniające z odpowiedzialności z art. 299 k.s.h., w: M. Pyziak-Szafnicka (red.), Odpowiedzialność cywilna, s. 525). Przedmiotowa przesłanka może stanowić podstawę nie tylko do zupełnego uwolnienia się członka zarządu od odpowiedzialności, ale również do jej ograniczenia, w przypadku wykazania, że wierzyciel zostałby zaspokojony tylko w części. W tej ostatniej sytuacji odpowiedzialność członka zarządu byłaby ograniczona tylko co do tej części, która zostałaby wypłacona z funduszy likwidacyjnych w przypadku terminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (tak trafnie K. Kopaczyńska-Pieczniak, w: Kidyba, Sp. z o.o., 2007, s. 587; A. Karolak, w: A. Mariański, A. Karolak, Odpowiedzialność, s. 64).

Jak z powyższego wynika udowodnienie okoliczności zwalniających członków zarządu spółki od odpowiedzialności za jej zobowiązania obciąża stosownie do treści przepisu art. 6 kc. te właśnie osoby, jako stronę procesu, która z tego faktu wywodziłaby dla siebie korzystne skutki procesowe w postaci wyłączenia lub ograniczenia swojej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

W rozpoznawanej sprawie okoliczności te nie zostały udowodnione i to pomimo dopuszczenia przez sąd na wniosek pozwanych dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości. Z opinii biegłej A. S. wynika, bowiem, iż zgromadzona w aktach sprawy, jak również w aktach rejestrowych spółki dokumentacja finansowo – księgowa spółki jest szczątkowa a w zasadzie nie istnieje. Z opinii biegłej wynika, iż spółka a w zasadzie jej zarząd w osobach pozwanych nie składał nawet, pomimo ustawowego obowiązku corocznych sprawozdań finansowych spółki. Pozwani pomimo kilkakrotnego zobowiązywania przez sąd nie przedstawili żadnej (poza tym jednym sprawozdaniem finansowych) dokumentacji finansowo – księgowej spółki. Ustalenie, zatem dokładnej daty wystąpienia przesłanek do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki jak również ewentualnego przewidywanego stopnia zaspokojenia wierzycieli spółki okazało się niemożliwe.

Negatywne skutki procesowe w postaci nieudowodnienia okoliczności zwalniających z odpowiedzialności lub odpowiedzialność tą ograniczających obciążają pozwanych.

Pozwani, bowiem jako zarząd spółki odpowiedzialni są za prowadzenie spraw spółki, w tym również za odpowiednie prowadzenie i przechowywanie dokumentacji finansowej spółki. Ich także obciąża ustawowy obowiązek składania corocznych sprawozdań finansowych spółki, z którego jak wynika z przeprowadzonej poprzez biegłą analizy akt rejestrowych się nie wywiązywali. Dla oceny powyższej okoliczności bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność złożenia przez pozwanego P. K. w 2014 roku rezygnacji z funkcji członka zarządu spółki. Z opinii biegłej wynika, bowiem, iż przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki wystąpiły, co najmniej na koniec roku 2012. Potwierdza to również okoliczność, iż 2013 roku wniosek o ogłoszenie upadłości spółki był przez zarząd spółki składany dwukrotnie, jednakże bezskutecznie z uwagi na nieuzupełnienia braków formalnych wniosku. Jako całkowicie niewiarygodne ocenić należy przy tym podnoszone w odpowiedzi na pozew twierdzenia pozwanych, co do tego, iż nieuzupełnienie tych braków formalnych wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło z winy wspólników, którzy nie odbierali czy też nie przekazywali zarządowi spółki korespondencji adresowanej do spółki przychodzącej z sądu. Powódka zaprzeczyła, aby okoliczność taka w ogóle miała miejsce. Nawet gdyby istotnie sytuacja taka wystąpiła, to nie wpływa to na ocenę okoliczności faktycznych sprawy.

Rolą i obowiązkiem zarządu spółki jest, bowiem takie zorganizowanie odbioru korespondencji adresowanej do spółki, aby było ono skuteczne. Nic nie stało na przeszkodzie, aby pozwani wskazali, czy to we wniosku złożonym do Sądu Rejonowego w Płocku, czy to w aktach rejestrowych spółki inny adres dla doręczeń korespondencji sądowej, w tych chociażby adres ich miejsca zamieszkania, czy też jakikolwiek inny adres, pod którym istniałaby możliwość odbioru tej korespondencji.

Jak z powyższego wynika, przesłanki odpowiedzialności pozwanych, jako członków zarządu za zobowiązania spółki zostały spełnione. Jednocześnie nie zostały w toku postępowania wykazane żadne okoliczności zwalniające, czy też ograniczające odpowiedzialność pozwanych.

Niezasadne są również pozostałe podniesione przez pozwanych okoliczności wskazane, jako te, które skutkować mają oddaleniem powództwa.

W szczególności nie jest zasadny podniesiony w odpowiedzi na pozew zarzut przedawnienia roszczenia wobec spółki.

Stosownie do treści przepisu art. 118 kc. w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przedmiotowych umów pożyczek termin przedawnienia roszczeń cywilnych wynosi lat 10 a dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lat trzy.

Roszczenie wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o zwrot pożyczek udzielonych spółce nie jest, w ocenie sądu, roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Powódka udzieliła przedmiotowych pożyczek spółce, jako osoba prywatna, nie prowadzi działalności gospodarczej, której przedmiotem byłoby udzielanie pożyczek.

Termin przedawnienia roszczenia o zwrot pożyczki wynosi, zatem lat dziesięć od daty jej wymagalności tj. od dnia 30 maja 2011 roku.

Jako całkowicie gołosłowny i nie poparty żadnym materiałem dowodowym ocenić należy zarzut pozwanych, co do tego, iż spółka dysponowała majątkiem, z którego możliwe było zaspokojenie wierzytelności powódki. Przeprowadzone przez sąd postępowanie dowodowe okoliczności tej nie potwierdziło. Nadto zauważyć należy, iż ten zarzut pozostaje w sprzeczności z kolejnym zarzutem podnoszonym przez pozwanych a mianowicie, że spółka nie posiadała majątku i nawet w przypadku wszczęcia postępowania upadłościowego we właściwym czasie zaspokojenie wierzyciela nie było możliwe. Pomiędzy tymi dwoma stwierdzeniami występuje logiczna sprzeczność: albo spółka posiadała majątek i zaspokojenie wierzytelności powódki było możliwe, (czego postępowanie dowodowe nie potwierdziło) albo też spółka nie posiadała majątku i nawet wszczęcie postępowania upadłościowego we właściwym czasie nie doprowadziłoby do zaspokojenia wierzyciela.

Nie znajduje również potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy podnoszony zarzut, iż pożyczki udzielone przez powódkę spółce nie były faktycznie pożyczkami, lecz formą dokapitalizowania spółki w zamian za objęcie w niej udziałów.

Powódka okoliczności tej stanowczo zaprzeczyła. Przeczy jej również literalna treść umów pożyczek zawartych w formie pisemnej, które w sposób jednoznaczny określają termin zwrotu udzielonych pożyczek, jak również całe późniejsze postępowanie powódki tzn. konsekwentne domaganie się zwrotu pożyczek, żądanie podpisania aktu notarialnego i poddanie się egzekucji w trybie art. 777 kpc. Wreszcie skierowanie wniosku egzekucyjnego przeciwko spółce. Ponadto wartość nominalna udziałów objętych w spółce przez powódkę wynosi 1.500 złotych. Nie sposób zatem ocenić, jako wiarygodne twierdzeń pozwanych, iż za nabycie udziałów o tej wartości powódka wniosła do spółki środki finansowe w kwocie 300. 000 złotych.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego podziału obowiązków w zarządzie spółki stwierdzić należy, iż wewnątrzorganizacyjny podział obowiązków nie może uchylać bezwzględnej zasady odpowiedzialności członków zarządu z art. 299 ksh. W sprawie zaś nie zostało wykazane, by członek zarządu nie miał obiektywnej możliwości zapoznania się ze sprawami finansowymi spółki i podjęcia w tym zakresie stosownych czynności, w szczególności złożenia wniosku o upadłość spółki. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - I Wydział Cywilny dnia 27 marca 2018 r.I AGa 12/18

Z powyższych względów powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości, tak w zakresie kwoty niespłaconych pożyczek jak skapitalizowanych odsetek jak również kosztów bezskutecznej egzekucji zgodnie z wyliczeniem przedstawionym przez powódkę na k. 4 pozwu ( k5) akt sprawy.

O odsetkach ustawowych sąd orzekł na podstawie art. 481 par 1 i 2 kc.

Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

Jeśli stopa odsetek nie była z góry oznaczona należą się odsetki w wysokości ustawowej.

Na podstawie powołanej przepisu sąd zasądził odsetki w wysokości odsetek ustawowych od daty skierowania do pozwanych wezwania do zapłaty dochodzonych należności wystosowanego w dniu 12 lutego 2015 roku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. z uwagi na uwzględnienie powództwa strona pozwani, jako przegrywająca proces zostali obciążeni obowiązkiem zwrotu na rzecz powódki kosztów procesu. Na koszty te złożyła się kwota 7.200 zł stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ustalone w oparciu o § 6 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2013, poz. 489 j.t. ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie wytoczenia niniejszego powództwa i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych oraz opłata od pozwu w wysokości 21.775 złotych.

Na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U nr 167, poz. 1398 ze zm.) Sąd nakazał pobrać od strony pozwanej jako strony przegrywającej, na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Sąd Okręgowy w Łodzi kwotę 1. 309,46 złotych tytułem zwrotu poniesionych przez Skarb Państwa wydatków – kosztów opinii biegłego.