Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński

Protokolant Katarzyna Wikiera

przy udziale oskarżyciela publicznego D. Ż. z Państwowej (...) we W.

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2019 r.

sprawy T. S. s. J. i Z. z d. K.

ur. (...) we W.

obwinionego z art. 122 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz wykroczenia z art. 281 pkt 2 kp

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 27 grudnia 2018 r. sygn. akt VII W 30/18

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  obciąża obwinionego zryczałtowanymi wydatkami za postępowanie odwoławcze w wysokości 50 złotych i wymierza mu opłatę w kwocie 50 złotych za II instancję.

Sygn. akt. IV Ka 373/19

UZASADNIENIE

T. S. obwiniony został o to, że:

I.  jako pełnomocnik firmy (...) z siedzibą w S. przy ul. (...) co najmniej do dnia kontroli 27.10.2016 r. nie zgłosił wymaganych danych, mających wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy, nie zgłaszając do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych P. S. za okres zatrudnienia od 18.07.2016 r. do 31.07.2017r. świadczącego pracę na podstawie umowy o pracę,

tj. o czyn z art. 122 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

II.  jako pełnomocnik firmy (...) z siedzibą w S. przy ul. (...) nie potwierdził na piśmie zawartej z pracownikiem P. S. umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy w okresie od 17 lipca 2016 r. do 31 października 2016 r.,

tj. o czyn z art. 281 pkt 2 k.p.

Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2018 r., sygn. akt VII W 30/18 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków:

I.  uznał obwinionego T. S. za winnego popełnienia zarzuconych mu czynów opisanych w pkt I i II części wstępnej wyroku, tj. wykroczenia z art. 122 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz wykroczenia z art. 281 pkt 2 k.p. i za to na podstawie art. 281 k.p. w zw. z art. 9 §2 k.w. wymierzył mu karę grzywny w kwocie 3.000 (trzy tysiące) złotych;

II.  zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa zryczałtowane wydatki postępowania w łącznej kwocie 120 ( sto dwadzieścia) złotych oraz wymierzył mu opłatę sądową w kwocie 300 (trzysta) złotych .

Apelacje od powyższego wyroku w całości wniósł obrońca obwinionego, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku poprzez uznanie, że obwiniony dopuścił się zarzucanych mu czynów, podczas gdy z okoliczności sprawy i zgromadzonego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że obwiniony T. S. nie był osobą wyznaczoną przez pracodawcę do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 3 ¹ § 1 k.p., gdyż brak jest w aktach sprawy dowodów wskazujących na to, aby nastąpiło złożenie oświadczenia woli przez osobę będącą pracodawcą (M. S. (1) prowadzącą działalność gospodarczą) i jednocześnie nastąpiło wyrażenie zgody przez obwinionego na pełnienie takiej funkcji, co wskazuje na zastosowanie przez Sąd I Instancji niedopuszczalnego domniemania w tym zakresie, opartego wyłącznie na ustaleniu pełnienia przez obwinionego wysokiej funkcji o szerokim zakresie kompetencji i przypisania mu uprawień których nie posiadał, a co za tym idzie błędnego domniemania, że obwiniony mógł i miał działać w imieniu pracodawcy;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku poprzez przyjęcie (wbrew wyjaśnieniom obwinionego), że obwiniony dopuścił się zarzucanych mu czynów, podczas gdy okoliczności sprawy oraz prawidłowa i całościowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego prowadzą do wniosku, iż obwiniony nie mógł popełnić zarzucanych mu czynów, gdyż zakres jego obowiązków, w ramach których reprezentował firmę w imieniu M. S. (1), nie dotyczył czynności, co do których stwierdzono nieprawidłowości;

3.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku przez uznanie obwinionego za winnego zarzucanych mu czynów na podstawie twierdzeń świadka M. M., która domniemała umocowanie obwinionego do dokonania czynności z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 3 ¹ § 1 k.p., a który to świadek wbrew obowiązkom ciążącym na (...)w trakcie kontroli nie dokonał faktycznej weryfikacji umocowania do działania w imieniu pracodawcy podczas przeprowadzonej kontroli na podstawie m.in. pełnomocnictwa udzielonego przez M. S. (1), z jednoczesnym pominięciem zeznań świadka R. D. co do tego, kto wykonywał w (...) M. S. (2) czynności z zakresu prawa pracy, w tym podpisywał umowy o pracę;

4.  naruszenie art. 5 § 2 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w. poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości, tj. umocowania obwinionego do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 3 ¹ § 1 k.p., na niekorzyść obwinionego, mimo braku jednoznacznych dowodów na poparcie tego faktu, opierając się jedynie na zeznaniach

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uniewinnienie obwinionego od popełnienia zarzucanych mu czynów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę obwinionego jest bezzasadna.

Przeprowadzona przez Sąd Odwoławczy kontrola instancyjna nie wykazała uchybień Sądu I instancji, które mogłyby skutkować wzruszeniem zaskarżonego wyroku, wskazywanych przez skarżącego.

Na wstępie podkreślić należy, iż w toku przeprowadzonego postępowania zostały wyjaśnione wszystkie istotne dla sprawy okoliczności, a ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy oparte zostały na całokształcie zgromadzonego oraz ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego, który został oceniony z poszanowaniem reguł wynikających z art. 4 i 7 k.p.k., co sprawiło, że zaskarżone rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o prawidłowe ustalenia faktyczne. Ponadto Sąd swoje stanowisko w sposób należyty uzasadnił w pisemnych motywach wyroku, sporządzonych zgodnie z wymogami, o jakich mowa w art. 424 k.p.k. Zebrany materiał dowodowy został przez Sąd I instancji oceniony prawidłowo i wszechstronnie, a jego całokształt dawał wystarczające podstawy do tego, aby uznać obwinionego T. S. za winnego popełnienia zarzucanego my czynu tj. wykroczenia z art. 122 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz wykroczenia z art. 281 pkt 2 k.p.

Sąd Odwoławczy aprobuje w pełni przyjęte przez Sąd meriti stanowisko, iż istnieje szereg dowodów przemawiających za uznaniem winy i sprawstwa obwinionego, przychylając się ku tezie, że podstawą czynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie winny być przede wszystkim spójne i konsekwentne zeznania pokrzywdzonego P. S. oraz pozostałych przesłuchanych w sprawie świadków - a to starszego inspektora pracy M. M. i byłego pracownika firmy (...), a nadto także pozyskana w sprawie dokumentacja, w tym w szczególności protokół kontroli pracodawcy (...) sporządzony przez świadka M. M.. Wyłaniający się z relacji wskazywanych wyżej osób przebieg zdarzenia jest spójny, logiczny oraz znajduje potwierdzenie w zgromadzonej w sprawie dokumentacji i w ocenie Sądu w sposób jak najbardziej pełny i zgodny z rzeczywistością oddaje przebieg wydarzeń będących przedmiotem niniejszego postępowania – a to nie zgłoszenia przez obwinionego - pełnomocnika firmy (...) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych świadczącego pracę na podstawie umowy o pracę pokrzywdzonego P. S. za okres zatrudnienia od 18 lipca 2016 r. do 31 lipca 2017r. oraz nie potwierdzenia przez ww. obwinionego na piśmie zawartej z pracownikiem P. S. umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy w okresie od 17 lipca 2016 r. do 31 października 2016 r.

Ustosunkowując się następnie do zarzutów podnoszonych przez obronę, które w swej istocie zmierzały do wykazania, iż obwiniony T. S. nie był osobą wyznaczoną przez pracodawcę do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 3 ¹ § 1k.p., a co za tym idzie w ocenie skarżącego nie sposób było mu przypisać odpowiedzialności za zarzucane mu wykroczenia, w ocenie Sądu Odwoławczego argumentacja skarżącego w tym zakresie nie zasługiwała na uwzględnienie. O ile bowiem zgodzić należy się ze skarżącym, iż zarzucone obwinionemu wykroczenia tak z art.281 k.p., jak i z art. 122 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, mają charakter indywidualny, a zatem ich

podmiotem może być jedynie pracodawca, bądź osoba działająca w jego imieniu. To w ocenie Sądu Odwoławczego w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prawidłowo ustalono, iż wbrew stanowisku skarżącego, obwiniony T. S. działał z umocowania i w imieniu pracodawcy - prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...), będąc do tego osobą przez nią wyznaczoną.

Wskazać trzeba tu, iż pojęcie pracodawcy na gruncie przepisu art. 281 k.p. odczytywać należy w świetle definicji legalnej pracodawcy sformułowanej w art. 3 k.p., natomiast przez działanie w imieniu pracodawcy i podejmowanie czynności za pracodawcę, o których mowa odpowiednio w art. 281 k.p. i art. 3 ¹ § 1 k.p. można uznać za zwroty równoważne. Działanie w imieniu pracodawcy, o którym mowa w ww. przepisie oznacza więc podejmowanie poszczególnych czynności w zakresie prawa pracy, do dokonania których pracodawca jest uprawniony, lub nawet takich, których wykonanie oznacza przekroczenie kompetencji pracodawcy, nie zaś jakichkolwiek działań związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem. Czynności tych nie musi jednak podejmować osoba należąca do grupy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, o których mowa w art. 128 § 2 k.p. , art. 151 ⁴ § 1 k.p., art. 241 ²⁶ § 2 k.p., jako że pracodawca może powierzyć wykonywanie poszczególnych czynności osobom spoza tego grona. Sprawcą omawianych wykroczeń może być przy tym także osoba, która nie była właściwie umocowana do dokonania czynności z zakresu prawa pracy lub działała, w ogóle nie będąc do tego uprawnioną. W konkretnym przypadku bowiem to właśnie podjęcie czynności przez niewłaściwą osobę może stanowić naruszenie prawa pracownika (A. Tomporek, Przedmiot ochrony i podmioty przestępstwa naruszenia praw pracownika (art. 218 k.k.), PiZS 2002/7, s. 18; L. Florek (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VII, WKP 2017).

Podkreślić trzeba przy tym, w kontekście zarzutów apelacji, iż w stosunkach pracy w zakresie zasad reprezentacji pracodawcy pierwszeństwo mają regulacje prawa pracy (art. 3 ¹ k.p.), a wyznaczenie osoby do dokonywania za pracodawcę czynności prawnych z zakresu prawa pracy może nastąpić w każdy sposób dostatecznie ujawniający taką wolę reprezentowanego ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2012, II PK 121/12). Przepis art. art. 3 ¹ § 1 k.p. nie reglamentuje bowiem w żaden sposób metody wyznaczenia owej osoby, a zatem jako w pełni uprawniona jawi się więc konstatacja, że może to nastąpić w każdym prawem dopuszczalnym trybie. Odnosząc się tu do dalej do owego wyznaczania w rozumieniu art. 3 ¹ § 1 k.p., warto podkreślić, że może ono nastąpić także na podstawie czynności jednostronnej, jaką jest udzielenie pełnomocnictwa. Kreuje ono po stronie osoby, której umocowanie dotyczy, kompetencje do podejmowania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy ze skutkiem bezpośrednim dla reprezentowanego. W stosunkach pracy do art.3 ¹ § 1 k.p. poprzez art. 300 k.p. mają zastosowanie wszystkie rodzaje pełnomocnictw przewidzianych w Kodeksie cywilnym, nie tylko pełnomocnictwo ogólne. Nadto zaś inną wyznaczoną osobą może być przy tym nie tylko kierownik prowadzący zakład będący własnością pracodawcy lub pełnomocnik czy też jakakolwiek inna osoba zatrudniona w charakterze pracownika lub na innej podstawie prawnej (K.W. Baran (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. IV, WKP 2018; L.Florek (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VII ,WKP).

Mając powyższe na uwadze w świetle dokonanych w przedmiotowej sprawie ustaleń, słusznie uznano obwinionego za osobę działającą w imieniu pracodawcy. Jak bowiem ustalono na podstawie zeznań przesłuchanych świadków to T. S., mąż prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...), faktycznie zajmował się przeważająca większością spraw firmy, w tym tych związanych z zatrudnianiem pracowników. Jak zeznał bowiem pokrzywdzony, to obwiniony zajmował się rekrutacją i sprawdzaniem kompetencji zatrudnionych pracowników, a także ustalając z nimi warunki pracy i płacy. To obwiniony prowadził też z pokrzywdzonym korespondencje dotycząca wypłaty zaległego wynagrodzenia, czy też dokonania przez pracownika rozliczenia pobranego sprzętu. Pokrzywdzony traktował obwinionego jako swojego przełożonego na budowie, to on wydawał mu polecenia związane ze świadczoną przez niego pracą. Istotne w tym zakresie okazały się także zeznania byłego pracownika firmy (...), który współpracował z tą firmą dłuży czas. Świadek ten potwierdził, iż to obwiniony zajmował się rekrutacją pracowników, jego numer figurował w ogłoszeniach o pracę i to on prowadził rozmowy w sprawie pracy. Do obwinionego przyjęte było też zgłaszanie nieterminowej wypłaty wynagrodzenia, bądź chęć wzięcia urlopu, czy nieobecności w pracy. Świadek ten zgłoszeń tych dokonywał bezpośrednio na maila obwinionego. Nadto w tym zakresie nie bez znaczenia pozostają tu także zeznania świadka M. M., która przeprowadzała kontrolę z ramienia Państwowej (...) w firmie (...). Wedle zeznań świadka na przesłane przez nią wezwanie do pracodawcy, skierowane do M. S. (1), odpowiedzieć miał obwiniony, podając się za dyrektora w w/w firmie z którym to świadek ustaliła, iż kontrola będzie przeprowadzona pod adresem prywatnym małżonków S. w B.. W trakcie kontroli co istotne, czynności kontrolne przeprowadzane były wobec obwinionego, choć co wynika ze sporządzonego protokołu, obecna była przy nich osobiście M. S. (1), żona obwinionego, która w kontakcie z inspektorem pracy nie kwestionowała wskazywanej przez obwinionego roli w firmie i zakresu odpowiedzialności związanego z prawną ochroną pracy i bhp oraz legalności zatrudnienia. Obwiniony zaś do protokołu - który podpisał nie wnosząc do niego żadnych zastrzeżeń - oświadczył, że jest odpowiedzialny za stwierdzone nieprawidłowości. Wobec powyższych zaś ustaleń, wina i sprawstwo obwinionego również w ocenie Sądu Odwoławczego w zakresie przypisanych mu czynów nie budzi wątpliwości.

Odnosząc się zaś do podnoszonego przez obronę zarzutu naruszenia art. 5 § 2 k.p.k., wskazać trzeba, iż ww. przepis adresowana jest do organu procesowego, co oznacza, że ewentualne wątpliwości formułowane przez strony postępowania, winny stanowić podstawę ewentualnego zarzutu obrazy art. 7 k.p.k., a nie zasady in dubio pro reo. Dla oceny bowiem, czy został naruszony zakaz wynikający z art. 5 § 2 k.p.k. nie są istotne wątpliwości tego rodzaju zgłaszane w apelacji, ale wyłącznie to, czy Sąd meriti rzeczywiście powziął wątpliwość co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec braku możliwości jej usunięcia rozstrzygnął ją na niekorzyść obwinionego, albo też czy w świetle materiału dowodowego danej sprawy wątpliwość taką powinien powziąć. ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2018r. , II KK 186/18; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 21 listopada 2018 r., II AKa 332/18).

Na końcu wskazać trzeba, iż kierunek wywiedzionej apelacji (co do winy) obligował Sąd Okręgowy, zgodnie z treścią art. 109 § 2 k.p.w. w zw. z art. 447 § 1 k.p.k., do całościowej oceny zaskarżonego wyroku, a zatem koniecznym było przeanalizowanie, czy zaskarżone orzeczenie nie nosi cech rażącej niewspółmierności w zakresie wymierzonej obwinionemu kary. W ocenie Sądu Okręgowego również i w tym zakresie nie sposób kwestionować zasadności wydanego orzeczenia. Realizując uprawnienie do wymierzenia kary według swego uznania Sąd I instancji z całą pewnością nie dopuścił się sprzeniewierzenia dyrektywom wskazanym w treści art. 33 k.w., należycie oceniając okoliczności podmiotowe i przedmiotowe sprawy

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Odwoławczy orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.

Na podstawie art. 119 § 1 k.p.w. obciążono obwinionego zryczałtowanymi wydatkami za postępowanie odwoławcze w wysokości 50 złotych i wymierzono mu opłatę w kwocie 50 złotych za II instancję. Wysokość ww. kwoty ustalono na podstawie § 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty sądowej od wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2017 poz.2467).