Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2018 roku.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSR Przemysław Chrzanowski

Ławnicy: Janusz Krupa

Marianna Żak

Protokolant Patrycja Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2018 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. C.

przeciwko (...) (...)w W.

o ustalenie ustania stosunku pracy, odszkodowanie za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia

1.  ustala, że stosunek pracy pomiędzy Ł. C. a (...) (...)w W. ustał w dniu 24 października 2014 roku,

2.  oddala powództwo o odszkodowanie za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia,

3.  oddala powództwo o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia,

4.  zasądza od Ł. C. na rzecz (...) Wyższej w W. kwotę 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

J. K. SSR Przemysław Chrzanowski Marianna Ż.

Sygn. akt VI P 654/14

UZASADNIENIE

Ł. C. w pozwie z dnia 18 listopada 2014 roku (data nadania), skierowanym przeciwko (...) (...) w W. wniósł o ustalenie, że stosunek pracy ustał z dniem 24 października 2014 roku, a także o zasądzenie na jego rzecz kwoty 17.229,56 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, ewentualnie o zasądzenie na jego rzecz kwoty 17.229,56 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia, a także zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż w dniu 12 września 2014 roku złożył Rektorowi pismo z prośbą o wypłatę wynagrodzenia za pracę w wymiarze 90 godzin ponad pensum dydaktyczne. W dniu 24 października 2014 roku powód złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu niewypłacenia wynagrodzenia za pracę w godzinach ponadwymiarowych. Jednocześnie powód przedstawił zaświadczenie lekarskie usprawiedliwiające jego nieobecność w pracy z powodu choroby w okresie od 9 października do 20 października 2014 roku.

Pismem z dnia 4 listopada 2014 roku pracodawca poinformował powoda, iż oświadczenie o wypowiedzeniu umowy uznaje za bezskuteczne, a nadto wręczył mu oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy w dniach od 1 do 8 października 2014 roku oraz w dniach 21/22 października 2014 roku. Zdaniem powoda oświadczenie pozwanego należy uznać za niewywołujące żadnych skutków, ponieważ stosunek pracy w chwili jego złożenia został już rozwiązany przez powoda w dniu 24 października 2014 roku.

(pozew - k. 1 - 4)

Pismem procesowym z dnia 18 października 2018 roku powód rozszerzył powództwo o odszkodowanie za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia do kwoty 22.895,80 zł, wskazując iż wnosi o zasądzenie odsetek za opóźnienie:

- od kwoty 17.229,56 zł od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, do dnia zapłaty;

- od kwoty 5.666,24 zł od dnia doręczenia pozwanemu pisma do dnia zapłaty.

(pismo procesowe – k. 200)

(...) (...) w W. w odpowiedzi na pozew z dnia 19 grudnia 2014 roku (data nadania) wniosła o jego oddalenie, a także zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podniósł, iż powód nie posiada legitymacji czynnej do wytoczenia powództwa o ustalenie, że stosunek pacy został rozwiązany w dniu 24 października 2014 roku, albowiem powód ma możliwość obrony swoich praw na drodze odrębnego procesu, co zresztą czyni w niniejszej sprawie, poprzez wniesienie powództwa odszkodowawczego. Podniósł ponadto zarzut co do przekroczenia przez powoda terminu do wniesienia powództwa o odszkodowanie.

(odpowiedź na pozew – k. 35 – 43)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. C. był zatrudniony w (...) (...)z siedzibą w W. od dnia 1 października 2012 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku profesora nadzwyczajnego.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda, obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło 5.800,00 zł brutto.

(dowód: umowa o pracę czas określony z 4 września 2012 roku – cz. B a/o; umowa o pracę na czas nieokreślony z 4 czerwca 2013 roku – cz. B a/o, k. 6; zaświadczenie o zarobkach – cz. B a/o)

W § 1 ust. 4 umowy o pracę ustalono obowiązki i wymiar czasu pracy pracownika. Do pełnego wymiaru zajęć zalicza się:

1)  zajęcia organizacyjne związane z realizacją procesu dydaktycznego (dyżury, konsultacje indywidualne i grupowe, udział w przygotowaniu planów studiów, programów nauczania i specjalności kształcenia, czynny udział w pracach organów kolegialnych uczelni, inne zajęcia zlecone przez Dziekana Wydziału;

2)  obowiązujące pensum dydaktyczne w wymiarze 150 godzin obliczeniowych rocznie. Rodzaj zajęć zaliczanych do pensum oraz sposób jego obliczania jest określony w regulaminie wynagradzania uczelni. Pracownik zobowiązany jest do sporządzenia sylabusów prowadzonych zajęć. Sylabusy powinny być sporządzone i przyjęte przez Dziekana przed podjęciem zajęć;

3)  udział w pracach badawczych niezbędnych do prowadzenia zajęć dydaktycznych.

Powód prowadził następujące zajęcia dydaktyczne w roku akademickim 2013/2014:

- I semestr (15 godzin obliczeniowych):

⚫

Wykład „Grafika użytkowa” w wymiarze 3 godzin obliczeniowych tygodniowo przez pięć spotkań, łącznie 15 godzin;

- II semestr (135 godzin obliczeniowych):

⚫

Ćwiczenia „Grafika użytkowa” w wymiarze 5 godzin obliczeniowych przez 15 spotkań, łącznie 75 godzin;

⚫

Ćwiczenia „grafika użytkowa” w wymiarze 5 godzin obliczeniowych przez 12 spotkań, łącznie 60 godzin;

- III semestr (90 godzin obliczeniowych):

⚫

Wykład „Projektowanie komunikatu graficznego” w wymiarze 3 godzin przez 5 spotkań, łącznie 15 godzin;

⚫

Ćwiczenia „Projektowanie komunikatu graficznego” w wymiarze od 2 do 6 godzin, łącznie 75 godzin.

(dowód: umowa o pracę na czas nieokreślony z 4 czerwca 2013 roku – cz. B a/o; plan zajęć 2013 – k. 18-23, 91-93; sylabusy – k. 101-104; zeznania świadka M. J. – k. 153; zeznania powoda – k. 171-183)

W roku akademickim 2013/2014 powód przeprowadził zajęcia dydaktyczne zaliczane do pensum dydaktycznego w wymiarze 240 godzin obliczeniowych, a zatem o 90 godzin więcej niż wynosiło ustalone pensum. Wymiar godzin obliczeniowych zajęć dydaktycznych przeprowadzonych przez powoda wynikał z planów dydaktycznych w danym roku akademickim.

(dowód: plan zajęć – k . 18-23, 91-93; organizacja roku akademickiego 2014/2015 – k. 24, 94; zeznania powoda – k. 171-183)

Pod koniec trwania stosunku pracy strony miały trudności w komunikowaniu się. Pozwany zarzucał powodowi, że poza zajęciami dydaktycznymi nie wykonywał na rzecz uczelni powierzonych mu obowiązków pracowniczych.

(dowód: korespondencja mailowa – k. 69, 78; organizacja roku akademickiego 2014/2015 – k. 24, 70-71, 94; plan zajęć (...) – k. 72-77, 90; zeznania świadka M. J. – k. 153; zeznania powoda – k. 171-183)

Dokumentacja związana z zarządzaniem i administrowaniem personelem oraz pracownikami uczelni w roku akademickim 2013/2014 była w posiadaniu (...) Wyższej Szkoły im. (...) w K., która zajmowała się bieżącym prowadzeniem i aktualizowaniem dokumentacji.

Pozwany miał trudności z odzyskaniem dokumentacji pracowniczej od (...) Wyższej Szkoły im. (...) w K.. Dopiero po odzyskaniu dokumentacji pozwany mógł zweryfikować, czy znajdują się w niej dokumenty potwierdzające pracę powoda w godzinach ponadwymiarowych.

(dowód: porozumienie z 4 września 2014 roku – k. 82; zeznania świadka M. J. – k. 153)

W dniu 12 września 2014 roku w piśmie adresowanym do Rektora P. S., powód po raz pierwszy zgłosił roszczenie o wypłatę wynagrodzenia za godziny nadliczbowe w wymiarze 90 godzin ponad pensum dydaktyczne.

Pismo zostało przyjęte, ale nie uznano roszczeń powoda. Strona pozwana zakwestionowała zarówno wskazaną przez powoda ilość godzin nadliczbowych, jak również wysokość stawki za nadgodziny. Powoływano się także na nienależyte wykonywanie przez powoda powierzonych mu obowiązków.

(dowód: wezwanie do zapłaty z 8 września 2014 roku – k. 8; pismo pozwanego z 30 października 2014 roku – k. 13-14)

Rozliczenie godzin ponadwymiarowych nastąpiło z końcem roku akademickiego, tj. z dniem 30 września 2014 roku. Pomimo zakończenia roku akademickiego pozwany nie wypłacił powodowi wynagrodzenia za pracę w godzinach ponadwymiarowych.

W spornym okresie w pozwanym zakładzie pracy nie obowiązywały żadne przepisy wewnętrzne regulujące kwestię rozliczania godzin przepracowanych ponad obowiązujące pensum dydaktyczne.

(dowód: zeznania świadka P. M. – k. 126; zeznania świadka M. J. – k. 153; zeznania powoda – k. 171-183)

W dniu 1 października 2014 roku powód udał się do poradni lekarskiej na wizytę lekarską, nie otrzymał jednak w tym dniu zwolnienia lekarskiego.

Dopiero w okresie od 9 października 2014 roku do 20 października 2014 roku powód przebywał na zwolnieniu lekarskim.

(dowód: zaświadczenie lekarskie z 1 października 2014 roku – k. 17; zaświadczenie lekarskie – k. 11)

Pismem z dnia 23 października 2014 roku powód rozwiązał z pracodawcą umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu niewypłacenia wynagrodzenia za pracę w godzinach ponadwymiarowych.

Jednocześnie powód wezwał pracodawcę do zapłaty kwoty 21.536,95 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, a także kwoty 13.672,80 zł tytułem odszkodowania za pracę w godzinach nadliczbowych w wymiarze 90 godzin obliczeniowych w roku akademickim 2013/2014 w terminie 14 od doręczenia wezwania.

(dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z 23 października 2014 roku – k. 9)

Pismem z dnia 30 października 2014 roku, doręczonym powodowi w dniu 4 listopada 2014 roku, pozwany złożył mu oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych – nieusprawiedliwionej nieobecności w miejscu pracy w okresie od 1 października 2014 roku do dnia 8 października 2014 roku oraz w dniach 21 i 22 października 2014 roku.

(dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z 30 października 2014 roku – k. 15-16)

Kwestia zasadności zgłoszonego przez powoda roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych była przedmiotem rozpoznania przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie w sprawie o sygn. VI P 203/16, w której to powód domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 34.800,00 zł tytułem wynagrodzenia za godziny nadliczbowe.

W przedmiotowej sprawie strony w dniu 13 lipca 2018 roku zawarły ugodę sądową, zgodnie z którą pozwany zobowiązał się do zapłaty na rzecz powoda kwoty 9.000.00 zł brutto. Jednocześnie powód oświadczył, iż zawarta ugoda wyczerpuje jego wszelkie roszczenia objęte postępowaniem o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

(dowód: pozew z 4 marca 2016 roku - k. 1 akt VI P 203/16; ugoda sądowa z 13 lipca 2018 roku – k. 201, oraz k. 104 akt VI P 203/16)

Powyższy stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie zeznań powoda Ł. C., świadków P. M. i M. J., a także na podstawie dokumentów złożonych przez strony do akt przedmiotowej sprawy, dokumentów złożonych do akt o sygn. VI P 203/16, a także oświadczeń stron, co do okoliczności bezspornych.

Zeznania przesłuchanych w sprawie świadków Sąd ocenił jako wiarygodne, dając im w pełni wiarę, ponieważ były spójne, a ich wiarygodność, w świetle pozostałego zgromadzonego materiału dowodowego, nie budziła wątpliwości. W zasadniczej części złożone zeznania znalazły potwierdzenie w dowodach z dokumentów.

Także zeznania powoda były dla Sądu wiarygodne i stanowiły podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. W zasadniczej części stanowiły potwierdzenie tego co zeznali świadkowie, a także tego, co wynika z dowodów z dokumentów. Niemniej jednak częściowo jego zeznania odwoływały się do faktów nie mających znaczenia w sprawie i w tym zakresie Sąd nie czynił ich podstawą tego, co zostało ustalone.

Zgromadzone w niniejszej sprawie dowody z dokumentów Sąd ocenił jako w pełni wiarygodne. Na żadnym etapie rozpoznawania sprawy strony postępowania nie zakwestionowały jakiegokolwiek dowodu, nie podniosły jego nieautentyczności lub niezgodności ze stanem rzeczywistym. Były one zatem nie tylko spójne wewnętrznie, ale i korespondowały ze sobą, tworząc logiczną całość, dlatego też stanowiły podstawę ustalonego przez Sąd stanu faktycznego w niniejszej sprawie.

Strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy była kwestia zasadności zgłoszonego przez powoda roszczenia o ustalenie, że stosunek pracy ustał z dniem 24 października 2014 roku, a także o zapłatę na jego rzecz odszkodowania za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, ewentualnie o zasądzenie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

W pierwszej kolejności rozpoznaniu przez Sąd podlegało roszczenie powoda o ustalenie, że stosunek pracy ustał z dniem 24 października 2014 roku.

Na wstępie należy zauważyć, że podstawą prawną dla powództw o ustalenie istnienia prawa bądź stosunku prawnego jest regulacja z art. 189 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem powód musi wykazać dodatkowo istnienie interesu prawnego uzasadniającego jego roszczenie. Interes ten stanowi więc podstawową przesłankę materialnoprawną powództwa o ustalenie, a jednocześnie jest on kryterium zasadności wyboru tej formy ochrony praw podmiotowych. Przez „interes” należy rozumieć potrzebę wynikającą z sytuacji, w jakiej powód się znalazł, natomiast „prawny” dotyczy szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych podmiotu. Powództwo o ustalenie zmierza do usunięcia stanu niepewności w łączącym strony stosunku prawnym.

Zdaniem Sądu powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia, choć w tym samym procesie wystąpił także o zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p. jest bowiem skuteczne bez względu na to, czy wskazane przez pracownika przyczyny rzeczywiście występują. Ten sposób rozwiązania stosunku pracy powinien znajdować odzwierciedlenie w świadectwie pracy. Pracodawca może natomiast kwestionować wskazane przez pracownika przyczyny rozwiązania umowy o pracę w procesie o odszkodowanie przewidziane w art. 61 ¹ k.p., a w razie wstrzymania się z zapłatą odszkodowania przewidzianego w art. 55 § 1 ¹ zd. 2 k.p. - także w procesie wytoczonym przez pracownika o to odszkodowanie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 1999 roku, I PKN 614/98, OSP 1999, Nr 11, poz. 208). W takim procesie pracodawca ma prawo zarzucić pracownikowi brak przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu dopuszczenia się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, mimo że sam nie wniósł powództwa o odszkodowanie przewidziane w art. 61 ¹ k.p. A zatem skuteczne rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę w omawianym trybie nie musi skutkować zasądzeniem na jego rzecz odszkodowania z art. 55 § 1 ¹ zd. 2 k.p.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż powód miał interes prawny w powództwie o ustalenie.

Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, iż w dniu 24 października 2014 roku powód złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu niewypłacenia wynagrodzenia za pracę w godzinach ponadwymiarowych, jednocześnie przedstawiając zaświadczenie lekarskie usprawiedliwiające jego nieobecność w pracy z powodu choroby w okresie od 9 października 2014 roku do 20 października 2014 roku. Natomiast pracodawca pismami z dnia 30 października 2014 roku, doręczonymi powodowi w dniu 4 listopada 2014 roku, poinformował powoda, iż oświadczenie o wypowiedzeniu umowy uznaje za bezskuteczne, a nadto wręczył mu oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy w dniach od 1 do 8 października 2014 roku oraz w dniach 21/22 października 2014 roku.

Zdaniem Sądu, wbrew twierdzeniom strony pozwanej, do ustania stosunku pracy doszło w dniu 24 października 2014 roku, a zatem w dacie odbioru przez pracodawcę oświadczenia pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p., czyli z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, jest skuteczne bez względu na to, czy wskazana przez pracownika przyczyna rzeczywiście występuje. Nie ulega zatem wątpliwości, iż do rozwiązania stosunku pracy doszło z dniem 24 października 2014 roku, a dopiero jego zasadność podlegała zbadaniu przez Sąd Pracy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd ustalił, iż łączący strony stosunek pracy ustał w dniu 24 października 2014 roku, orzekając jak w punkcie 1 wyroku.

Przechodząc do kolejnego roszczenia powoda o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, Sąd wskazuje iż zgodnie z treścią art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy (§ 2). Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy (art. 55 § 2 w zw. z art. 52 § 2 k.p.).

W toku postępowania pozwany podnosił, iż naruszony został art. 55 § 1 ¹ w zw. z art. 52 § 2 k.p., bowiem powód nie dochował miesięcznego terminu na złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy. Pozwany podnosił, iż z „dokumentów” załączonych do pozwu wynika, że oświadczenie o rozwiązaniu umowy powinno nastąpić nie później niż w sierpniu 2014 roku, a zostało mu doręczone dopiero w dniu 24 października 2014 roku.

Zdaniem Sądu twierdzenia strony pozwanej należy uznać za chybione. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, rozliczenie godzin ponadwymiarowych nastąpiło z końcem roku akademickiego, tj. z dniem 30 września 2014 roku. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy zostało złożone pracodawcy przed upływem miesiąca od tego terminu. Jak podnosił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 2006 roku, sygn. akt I PK 54/06, naruszenie polegające na braku wypłaty wynagrodzenia następuje w terminie jego płatności i dopiero od dowiedzenia się przez pracownika o tej okoliczności należy liczyć termin jednego miesiąca określony w art. 55 § 2 w zw. z art. 52 § 2 k.p.

Oceniając zasadność złożonego przez pracownika oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy pracodawca naruszył podstawowy obowiązek wobec pracownika, a dopiero pozytywna odpowiedź na to pytanie aktualizuje konieczność rozważenia, czy naruszenie to miało charakter ciężki.

Zgodnie z treścią art. 94 pkt 5 k.p. pracodawca jest zobowiązany w szczególności do terminowego i prawidłowego wypłacania wynagrodzenia.

W sprawie bezsporne pozostawało, że zgodnie z treścią umowy o pracę pensum dydaktyczne powoda wynosiło 150 godzin obliczeniowych w roku akademickim. Natomiast w roku akademickim 2013/2014 powód prowadził zajęcia dydaktyczne w wymiarze 240 godzin obliczeniowych, a zatem o 90 godzin więcej niż ustalone pensum. Bezsporne było także, że pracodawca nie wypłacił pracownikowi wynagrodzenia za te godziny.

Z powyższego wynika, iż w przedmiotowej sprawie pracodawca, nie wypłacając pracownikowi przysługującej mu należności, niezależnie od tego czy dotyczy to wynagrodzenia zasadniczego, czy wynagrodzenia za nadgodziny, bezsprzecznie narusza jego podstawowy obowiązek wobec pracownika.

Jednakże, aby zasadnym było roszczenie o odszkodowanie, koniecznym jest uznanie takiego naruszenia za ciężkie. Z uwagi na zastosowanie w art. 55 § 1 ¹ k.p. przez ustawodawcę takiego samego określenia sankcjonowanego zachowania pracodawcy, jak określenie w art. 52§ 1 k.p. zachowania pracownika, upoważniającego pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, to uzasadnione jest twierdzenie, że określenia te mają analogiczną (z uwzględnieniem różnic w konstruowaniu winy pracodawcy) treść. W pewnych sytuacjach zagrożenie istotnych interesów pracownika może wynikać z samych podmiotowych okoliczności naruszenia obowiązków, np. dużego nasilenia złej woli pracodawcy umyślnie i uporczywie naruszającego prawa pracownika. W wyroku z dnia 21 czerwca 2017 roku Sąd Najwyższy wskazał, iż jeśli chodzi o wynagrodzenie, to sporadyczne niewypłacenie jego drobnej części nie jest ciężkim naruszeniem obowiązku pracodawcy, przy czym dla oceny, czy ta część jest drobna, powinno się ją porównać z całym wynagrodzeniem pracownika.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 listopada 2008 roku, sygn. akt III UK 57/08, pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całego należnego wynagrodzenia, narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, nawet jeśli niepozyskanie środków finansowych na ten cel było przezeń niezawinione.

Nie należy jednakowo traktować pracodawcy, który w ogóle nie wypłaca wynagrodzenia oraz pracodawcy, który wypłaca je częściowo. W obu wypadkach jest to naruszenie przez pracodawcę podstawowego obowiązku, ale w razie wypłacenia części wynagrodzenia nie zawsze jest to naruszenie ciężkie. Należy wówczas dokonać oceny winy pracodawcy oraz wagi naruszonych lub zagrożonych interesów pracownika (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 roku, sygn. akt II PK 287/11).

Wyraźnie podkreślić należy jednak, iż nieuzasadnione jest rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę obowiązku wypłaty wynagrodzenia (art. 55 § 1 ¹ k.p.), przed ustalonym terminem jego zapłaty, nawet wtedy, gdy z okoliczności sprawy wynika, że pracodawca nie mógłby się wywiązać z tego obowiązku w terminie (zob. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 15 września 2011 roku, sygn. akt II PK 69/11). Ponadto według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2008 roku, II PK 185/07, z reguły pracodawcy nie można przypisać ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, jeżeli nie wypłaca określonego składnika wynagrodzenia za pracę, którego przysługiwanie jest sporne, a pracodawca uważa w oparciu o usprawiedliwione argumenty roszczenie pracownika za nieuzasadnione.

Z ustaleń sprawy wynika, że powód zgłosił roszczenie o wypłatę wynagrodzenia za nadgodziny po raz pierwszy dopiero w dniu 12 września 2014 roku w piśmie kierowanym do Rektora P. S.. Pismo zostało przyjęte, aczkolwiek nie uznano roszczeń powoda. Kwestionowano nie tylko wskazaną przez powoda ilość godzin nadliczbowych, ale także wysokość stawki za nadgodziny. Powoływano się także na nienależyte wykonywanie przez powoda powierzonych mu obowiązków.

Nie ulega przy tym wątpliwości, iż kwestia zasadności zgłoszonego przez powoda roszczenia zapłaty wynagrodzenia z pracę w godzinach ponadwymiarowych była przedmiotem rozpoznania przez tutejszy Sąd, w sprawie o sygn. VI P 203/16, w której to powód pozwem z dnia 4 marca 2016 roku, skierowanym przeciwko pozwanemu pracodawcy, wniósł o zasądzenie kwoty 34.800 zł tytułem wynagrodzenia za te godziny. W przedmiotowej sprawie strony w dniu 13 lipca 2018 roku zawarły ugodę sądową, zgodnie z którą pozwany zobowiązał się do zapłaty na rzecz powoda kwoty 9.000 zł brutto (9.000 zł brutto podzielone przez 12 miesięcy roku akademickiego 2013/2014 daje średnio 750 zł brutto; 9.000 zł brutto to ok. 6.300 zł netto, co podzielone przez 12 miesięcy roku akademickiego 2013/2014 daje średnio 525 zł netto). Jednocześnie powód oświadczył, iż zawarta ugoda wyczerpuje jego wszelkie roszczenia objęte postępowaniem o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach ponadwymiarowych.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie została spełniona przesłanka ciężkości.

Pracodawca nie wypłacił powodowi wynagrodzenia za pracę za godziny ponadwymiarowe ponieważ był przekonany, że roszczenie powoda jest nieuzasadnione. Powód był pracownikiem akademickim z pensum dydaktycznym w wymiarze 150 godzin obliczeniowych w roku akademickim, a do jego obowiązków należało prowadzenie zajęć organizacyjnych i prac badawczych, niezbędnych do prowadzenia zajęć dydaktycznych. Jednakże zasadność jego roszczenia o wynagrodzenie za te godziny była kwestią sporną, rozpoznawaną przez tutejszy Sąd w sprawie o sygn. VI P 203/16 i ostatecznie zakończoną zawarciem ugody sądowej. Pozwany dodatkowo miał trudności z odzyskaniem dokumentacji pracowniczej od (...) (...)w K.. Dopiero po odzyskaniu dokumentacji pozwany mógł zweryfikować, czy znajdują się w niej dokumenty potwierdzające pracę powoda w godzinach ponadwymiarowych. Ponadto część niewypłacona wynagrodzenia, tj. ww. 750 zł brutto miesięcznie, jest drobna (ok. 13 %), w porównaniu z pozostałym, wypłacanym pracownikowi comiesięcznie wynagrodzeniem w wysokości ustalonej w umowie o pracę w kwocie 5.800,00 zł brutto miesięcznie. Z uwagi na niestwierdzenie przez Sąd, aby doszło w przedmiotowej sprawie do spełnienia przesłanki ciężkości, oddaleniu podlegało powództwo o odszkodowanie za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd roszczenia o odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia, powód wnosił o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Jak wynika z przytoczonych powyżej okoliczności, łączący strony stosunek pracy ustał z dniem 24 października 2014 roku. Zatem wręczenie powodowi przez pracodawcę oświadczenia z dnia 30 października 2014 roku, doręczonego w dniu 4 listopada 2014 roku, o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, należało uznać za niewywołujące żadnych skutków prawnych. Oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę mogło być skutecznie wręczone wyłącznie w trakcie trwania stosunku pracy. A w przedmiotowej sprawie w chwili jego złożenia, stosunek pracy był już rozwiązany.

Mając powyższe na uwadze, Sąd wskazuje iż powództwo o zasądzenie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia, nie mogło zostać uwzględnione i jako takie podlegało oddaleniu.

W kwestii kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. oraz obowiązujących w niniejszej sprawie - ze względu na datę wpływu pozwu - § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 roku, poz. 461), a także § 11 ust. 1 pkt 1 oraz § 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 roku, poz. 490), dokonując stosunkowego rozdzielenia kosztów.

Strona powodowa wygrała powództwo o ustalenie, że stosunek pracy pomiędzy Ł. C. a (...) Szkołą Wyższą w W. ustał w dniu 24 października 2014 roku; zatem na jej rzecz podlegało zasądzenie kwoty 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie ww. § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu.

Natomiast strona pozwana wygrała powództwo o odszkodowanie za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia i z tego tytułu zasądzeniu podlegała kwota 1.800,00 zł na podstawie ww. § 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Strona pozwana wygrała także powództwo o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia i z tego tytułu zasądzeniu podlegała kwota 60,00 zł na podstawie ww. § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Dodatkowo wskazać należy, iż zastosowanie w niniejszej sprawie ww. przepisu § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości znajduje potwierdzenie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2011 r., II PZ 5/11, w którym Sąd stwierdził, że podstawę zasądzenia przez sąd opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego w sprawie ze stosunku pracy o odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 58 k.p., stanowi stawka minimalna określona w § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W konsekwencji, odpowiednie wyliczenie (1.800,00 zł + 60,00 zł – 60,00 zł = 1.800,00 zł) powoduje konieczność zasądzenia na podstawie ww. przepisów od Ł. C. na rzecz (...) Wyższej w W. kwoty 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.