Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2019 r. w Gliwicach

sprawy S. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania S. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 11 września 2018 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) Sędzia Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 2732/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 11 marca 2018r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu B. S. prawa
do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy emerytury wyniósł 232,43% i i jest niższy niż 250%.. W uzasadnieniu wskazał, że do wyliczenia wwpw emerytury ubezpieczonego przyjął zarobki za lata 1972-1990 oraz wynagrodzenie minimalne za okres od 27.06.1964r. do 31.12.1971r.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i orzeczenia
co do istoty sprawy oraz obciążenia organu rentowego kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego. Wniósł o dopuszczenie dowodu z akt osobowych i opinii biegłego na okoliczność wysokości wynagrodzeń za lata 1964-1971r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony, rocznik (...), pracował w KWK (...) w okresie od 27.06.1964r. do 26.10.1990r. i jest uprawniony do emerytury górniczej od 1.06.1990r.

Do ustalenia podstawy wymiaru tego świadczenia organ rentowy przyjął wynagrodzenia ubezpieczonego od stycznia 1984r. do grudnia 1986r., a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 291,10% i został ograniczony do 250%.

W dniu 11.09.2018r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie emerytury górniczej na podstawie art.110a ustawy emerytalnej i organ rentowy skarżoną decyzją odmówił wnioskowanego przeliczenia, bowiem w oparciu o przedłożone dokumenty wwpw świadczenia z lat 1972-1990 wyniósł 232,43%. Za okres pracy od 27.06.1964r. do 31.12.1971r. organ rentowy przyjął wynagrodzenie minimalne.

Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu wynagrodzeń i płac Z. T., który dokonał odtworzenia zarobków ubezpieczonego za lata 1964-1971 w oparciu o dane znajdujące się w aktach osobowych oraz obowiązujące przepisy płacowe Sąd ustalił, że najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury górniczej ubezpieczonego obliczony z wybranych 20 lat kalendarzowych, przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia po przyznaniu prawa do świadczenia, wynosi 241,90 % i został obliczony z lat 1969 – 1971, 1973 – 1988 i 1990.

Przy odtwarzaniu potencjalnych wynagrodzeń za lata sporne biegły uwzględnił stawkę zasadniczą, wynagrodzenie z Karty Górnika, deputat węglowy, dodatek za pracę przez dwie niedziele w miesiącu, dodatek za pracę w porze nocnej oraz dane o wysokości wynagrodzenia wynikające z karty zasiłkowej.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji akt organu rentowego,
akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w KWK (...),
opinii biegłego sądowego Z. T..

Sąd podzielił opinię biegłego sądowego, gdyż została ona sporządzona w oparciu o fachową i specjalistyczną wiedzę, zgodnie ze zleceniem Sądu, na podstawie całokształtu zgromadzonej w sprawie dokumentacji, w tym zawartej w aktach osobowych ubezpieczonego, a także przy uwzględnieniu obowiązujących przepisów płacowych. Biegły w sposób czytelny i precyzyjny dokonał obliczeń, wskazując przy tym dokładnie na jakiej podstawie dokonał poszczególnych założeń. Z opinii tej wynika, że najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury górniczej ubezpieczonego z okresu 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, w tym z uwzględnieniem okresu przypadającego po przyznaniu świadczenia, to jest z lat 1969 – 1971, 1973 – 1988 i 1990 241,90 %.

Strony co do zasady opinii biegłego nie kwestionowały, natomiast odwołujący wniósł o sporządzenie opinii uzupełniającej w oparciu o wynagrodzenie innych pracowników KWK (...) za sporny okres. Nadto wskazał, że z uwagi na posiadane szkolenia i uprawnienia od lutego 1970r. był opłacany jako przodowy.

W ocenie Sądu wniosek o sporządzenie opinii uzupełniającej nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem, nie można podstawy świadczeń emerytalno-rentowych ustalać o oparciu o zarobki innych pracowników. Brak jest podstaw do przyjęcia, że ubezpieczony od lutego 1970r. był opłacany jako przodowy. Okoliczność ta nie wynika z akt osobowych ubezpieczonego, a same kwalifikacje nie są wystarczającą podstawą do uznania, czy w ogóle i kiedy dokładnie powierzano mu pełnienie funkcji przodowego. Wnioskowany dowód w postaci przesłuchania ubezpieczonego na tę okoliczność zmierza do ustalenia wysokości wynagrodzenia, a zdaniem Sądu, wysokości wynagrodzenia nie można udowadniać zeznaniami świadków czy twierdzeniami strony.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że Sąd stoi generalnie na stanowisku, że przy odtwarzaniu wynagrodzeń - w sytuacji, gdy nie zachowała się dokumentacja płacowa - można przyjąć tylko takie składniki wynagrodzenia, które przysługiwały bezwarunkowo. Wobec braku kompletnej dokumentacji płacowej nie ma możliwości wyliczenia wysokości wynagrodzenia oraz wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, wynikające np. z porównania do wynagrodzenia innych pracowników. Sąd orzekający podziela linie orzeczniczą Sądu Najwyższego, który w wyroku z 4 lipca 2007r. sygn. I UK 36/07 ( Lex nr 390123) stwierdził, że w postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzanie wszelkich dowodów. Nie jest jednak możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość premii uzyskiwanej przez ubezpieczonego wywiedzioną z wysokości premii wypłaconych innym pracownikom. Zaliczenie nieudokumentowanych składników podstawy wymiaru składek (składników wynagrodzenia) mogących mieć wpływ na wzrost świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998r., II UKN 440/97). Podkreślić przy tym należy, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Stąd ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu lub też zaoferowania dowodów niepozwalających poczynić kategorycznych ustaleń lub budzących istotne wątpliwości obciążają stronę. Zatem to na ubezpieczonym, zgodnie
z art.6 k.c., spoczywał obowiązek przedstawienia takich dowodów, które w niebudzący wątpliwości sposób, pozwalałyby na podwyższenie podstawy wymiaru emerytury jeszcze
o inne składniki wynagrodzenia, a takich dowodów ubezpieczony nie przedstawił.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia,
czy ubezpieczony spełnia warunki do przeliczenia emerytury górniczej na podstawie art.110a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz.U. z 2018r., poz.1270 ).

Zgodnie z powołanym przepisem wysokość emerytury oblicza się ponownie
od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art.15, z uwzględnieniem art.110 ust.3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia:

- z kolejnych 10 lat kalendarzowych przypadających w ostatnich 20 latach kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek
o ponowne ustalenie emerytury od przeliczonej podstawy,

- dowolnie wybranych przez emeryta 20 lat kalendarzowych, w których podlegał ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia o ponowne ustalenie wysokości emerytury, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art.15 ust.5, jest wyższy niż 250%.

Ustalenie wysokości emerytury w sposób wskazany powyżej może nastąpić tylko raz.

Szczegółowe zasady postępowania w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r.
w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r. nr 237, poz. 1412). Rozporządzenie to w § 21 pkt 1 przewiduje, iż środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Powyższy przepis zakłada istnienie optymalnych warunków, tj. wymaga,
by zachowała się dokumentacja płacowa pracodawcy. Natomiast w sytuacji,
gdy nie zachowała się stosowna dokumentacja płacowa, wysokość zarobków może
być ustalona na podstawie dokumentacji zastępczej z akt osobowych pracownika ( np. umów o pracę, angaży, wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej oraz innych pism dotyczących zatrudnienia, które zawierają informacje o wynagrodzeniu).

Zdaniem Sądu, w toku postępowania sądowego kwestia pobieranego wynagrodzenia musi być udowodniona w sposób bezwzględny, a tylko dokumentacja dotycząca konkretnego pracownika stanowi precyzyjny dowód w zakresie wysokości wynagrodzenia w postępowaniu sądowym, a nie np. zeznania świadków, twierdzenia ubezpieczonego, gdyż stosunek pracy ma charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2007r. I UK 36/07, Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 4 czerwca 2014r. III AUa 1136/13 ).

W niniejszej sprawie Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu wynagrodzeń i płac o celem ustalenia, na podstawie akt osobowych i obowiązujących przepisów płacowych, potencjalnego wynagrodzenia ubezpieczonego za lata zatrudnienia w KWK (...) 1964 - 1971, co do których nie zachowała się dokumentacja zarobkowa, a następnie wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia według najkorzystniejszego wariantu, przy uwzględnieniu zarobków uzyskanych po przyznaniu prawa do emerytury.

Z opinii biegłego wynika jednoznacznie, że najkorzystniejszy wskaźnik wysokości emerytury górniczej ubezpieczonego wyliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, w tym z okresu przypadającego po przyznaniu prawa do emerytury górniczej nie przekracza 250%.

Skoro wskaźnik ten nie przekracza 250%, to ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do ponownego przeliczenia pobieranej przez niego emerytury górniczej z zastosowaniem art.110a ustawy, to jest z uwzględnieniem podstawy wymiaru wyliczonej na nowo zgodnie z art.15 ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

(-) sędzia Grażyna Łazowska