Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 2 lutego 2018r. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. B. J. domagał się sprostowania wydanego mu świadectwa pracy odnośnie zapisu co do wykonywania pracy w szczególnych warunkach poprzez wskazanie, iż okres ten trwał do dnia rozwiązania umowy tj. 16 października 2016r.

Powód wskazywał, iż pracując jako spawacz stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na nabrzeżach, pochylniach, statkach i dokach, bardzo często przy budowie i remontach jednostek czyli także, nierzadko w pomieszczeniach charakteryzujących się bardzo małą kubaturą, i utrudnioną wentylacją). Wspólna praca monterów i spawaczy była uciążliwa i wymagała dużej koncentracji oraz sprawności psychofizycznej, także z uwagi na bezpieczeństwo własne i innych. (k. 3)

Pozwana spółka wystąpiła o oddalenie powództwa wskazując na zmianę przepisów definiujących pracę w szczególnych warunkach i obejmujących wyszczególnienie rodzajów takiej pracy. Zaznaczyła, że od 1 stycznia 2010r. za pracę w szczególnych warunkach zgodnie z punktem 28 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych za wykonywane w szczególnych warunkach uznać należy prace bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.), wcześnie natomiast w świetle przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do takich prac zaliczane były prace wykonywane bezpośrednio przy budowie i remoncie statków na stanowiskach znajdujących się na tych statkach, pochylniach, dokach i przy nabrzeżach. Doszło więc od 1 stycznia 2010r. do zawężenia rodzaju prac spawalniczych kwalifikowanych jako wykonywane w szczególnych warunkach. Powód wykonywał różne prace przy statkach i ich elementach, wewnątrz hal i doków, w pomieszczeniach o różnych rozmiarach i z różnym dostępem do wentylacji, ale także na powietrzu, co potwierdza nawet treść pozwu. Tymczasem dla uznania jego pracy za pracę w szczególnych warunkach konieczne byłoby wykonywanie przez niego w sposób ciągły spawania w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją. (k. 11 – 12)

W toku procesu powód podnosił dodatkowo, z odwołaniem do orzecznictwa sądowego, iż przeważająca częstotliwość przebywania w warunkach szczególnych jest wystarczająca do zakwalifikowania pracy jako wykonywanej w takich warunkach. Podkreślał wykonywanie obowiązków w oparach gazów spawalniczych, pyle i odłamkach szlifierskich i brak innych obowiązków niż związane ze spawaniem. (k. 29 – 30)

Obie strony wystąpiły o koszty procesu. (k. 11, 29)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Strony niniejszego procesu pozostawały w stosunku pracy od 14 marca 2005r. do 16 października 2017r.

Powód był zatrudniony przez cały ten okres jako spawacz w pełnym wymiarze czasu pracy

Niesporne, nadto dokumentacja w aktach osobowych powoda, zaświadczenia o zatrudnieniu, umowa o pracę z aneksami

W okresie zatrudnienia powód przede wszystkim świadczył pracę w rożnych stoczniach Europy Zachodniej.

Były to w okresie po 31 grudnia 2009r. stocznie w miejscowościach: S. N. we Francji, L., F., H. w Niemczech. Powód pracował także w K. na Islandii.

Niesporne, nadto aneksy do umowy o pracę wraz z dokumentacją dotyczącą kontraktów w aktach osobowych powoda

Przez okres zatrudnienia u pozwanej powód wykonywał tożsamą rodzajowo pracę. Praca wykonywana była przy budowie i remoncie różnej wielkości jednostek pływających.

Powód zajmował się spawaniem łukowym styków, denek, poszycia jeszcze na przedmontażu (składaniu elementów statku w jedną całość) albo już w bryle statku.

Pracował w większych i mniejszych sekcjach, otwartych i zamkniętych, także dennych i rufowych.

W przypadku stoczni w S. N. sekcje z reguły dzielone były przegrodami (pełnymi lub zaopatrzonymi w otwory), które wyodrębniały pomieszczania o różnych, także stosunkowo niedużych rozmiarach (nawet po niespełna 2 metry długości i szerokości). Wysokość pomieszczeń też pozostawała różna, często wynosiła około 2, 3 m. Zdarzały się i pomieszczenia mniejsze. Większość prac spawalniczych - do 70 %, wykonywana była wewnątrz sekcji, pozostałe na wolnym powietrzu. Prace przebiegały cyklicznie, okresowo wewnątrz sekcji, okresowo na zewnątrz.

Praca w pomieszczeniach o stosunkowo niedużej kubaturze zajmowała powodowi jedynie część czasu, nie więcej niż połowę. Chodzi tu zarówno o pomieszczenia kilkumetrowe, ale także i miejsca o bardzo niewielkiej przestrzeni jak koferdamy wymagające pracy na leżąco czy miejsca pod podestami.

Powód z uwagi na szczupłą budowę ciała (65 kg przy 176 cm wzrostu) i duże doświadczenie należał do spawaczy częściej kierowanych do pracy w małych pomieszczeniach, gdzie praca była trudniejsza.

W H. powód przeważnie pracował przy dnach statków i nadburciach, w tych pierwszych pomieszczenia były niskie, czasem mające niewiele ponad metr, w drugich wysokie.

We F. prace wykonywane były wewnątrz sekcji otwartych (pozbawionych sufitów) wielkości około 2 x 3 m.

Praca w sekcjach zamkniętych odbywała się w zapyleniu.

Gdy powód nie przebywał za granicą to wykonywał prace na rzecz pozwanej w hali spółki przy ul. (...) lub innych lokalizacjach, do których był skierowany jak np. przy budowie mostu w K..

Dowód: zeznania świadków: A. A. (zapis skrócony – k. 85 – 88), K. P. (zapis skrócony – k. 89 – 90), Z. K. (zapis skrócony - k. 90 – 91), B. C. (zapis skrócony - k. 91 – 93), P. W. – k. 59 – 63 przesłuchanie powoda (zapis skrócony – k. 116 – 117) także k. 55 – 59,

Po 31 grudnia 2010r. powód korzystał z urlopów bezpłatnych w okresach: 24 – 31 grudnia 2013r. oraz 24 – 31 grudnia 2014r., a także w dniu 1 marca 2013r.

dowód: świadectwo pracy w aktach osobowych powoda.

W wystawionym powodowi w dniu 19 stycznia 2018r. świadectwie pracy (...) spółka z o.o. w S. wskazał m.in. iż powód (zatrudniony od 14 marca 2005r. do 16 października 2017r. uwzględniając okres pracy u poprzednika prawnego) wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze od 14 marca 2005r. do 31 grudnia 2009r. Wskazał przy tym, z powołaniem się na rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze DZ. U nr 8 poz. 43 Wykaz A Dział III poz. 90, prace wykonywane bezpośrednio przy budowie i remoncie statków na stanowiskach znajdujących się na tych statkach, pochylniach, dokach i przy nabrzeżach jako spawacz.

Niesporne, nadto świadectwo pracy – karta nienumerowana w cz. B akt osobowych powoda (także k. 4)

Pismem złożonym w dniu 26 stycznia 2018r. B. J. zwrócił do spółki (...) o sprostowanie wskazanego świadectwa odnośnie zapisu co do pracy w warunkach szczególnych wskazując, iż do czasu zakończenia zatrudnienia pracował jako spawacz przy budowie i remontach statków, a praca wykonywana była w różnych warunkach, na statku, pochylniach, dokach, nabrzeżach.

Niesporne, nadto pismo z dnia 26 stycznia 2018r. – k. 5,

Świadectwo nie zostało sprostowane.

Niesporne

U powoda w 2018r. stwierdzono chorobę zawodową przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej ( (...)) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące.

Choroba ta spowodowała piętnastoprocentowy uszczerbek na zdrowiu B. J. i jego częściową niezdolność do pracy.

Dowód: decyzja PS.H.. (...).24.2017 – k. 46 – 50, orzeczenia lekarza orzecznika ZUS – k. 51 – 52, 53 - 54

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 97 § 2 ¹ k.p. w brzmieniu obowiązującym w 2018r. pracownik może w ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie tego dokumentu. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy.

Bezspornym było, iż powód dopełnił wymogów formalnych wynikających z wymienionego przepisu zwracając się w zakreślonym w nim terminie do pracodawcy, a wobec niesprostowania świadectwa do sądu.

Rozstrzygnięcie sprawy uzależnione zatem pozostawało jedynie od ustalenia, czy sporny zapis w dokumencie był nieprawidłowy.

B. J. podnosił, iż wykonywał pracę w szczególnych warunkach nie tylko w okresie wskazanym w świadectwie pracy przez pozwaną spółkę, ale i po 31 grudnia 2009r. – aż do końca okresu zatrudnienia. Okoliczności tej jednak nie wykazał w niniejszym postępowaniu, na nim zaś spoczywał w tej sprawie ciężar dowodowy.

Wykonywanie przez powoda po 31 grudnia 2009r. tej samej co wcześniej pracy (potwierdzone zeznaniami jego samego, przesłuchanych świadków oraz dokumentami z akt osobowych) nie przesądzało jeszcze o zasadności żądania. W okresie trwania stosunku pracy łączącego strony doszło bowiem do zmiany regulacji prawnych definiujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Z dniem 1 stycznia 2009r. weszła w życie ustawa z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. 2018.1924) określająca, co wskazano w jej art. 1 pkt 2, m.in. rodzaje prac wykonywanych w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze, których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej.

Definicje takich prac zawarto w art. 3 ustawy.

I tak zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy, o jakiej mowa, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.

Z kolei, w myśl art. 3 ust. 3 ustawy, prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwo publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.

Wykaz prac w szczególnych warunkach ujęto w załączniku nr 1 do ustawy, zaś wykaz prac w szczególnym charakterze w załączniku nr 2 (art. 3 ust. 1 i 3 ustawy).

Dla uznania pracownika za wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze konieczne jest, by świadczył taką pracę po dniu wejścia w życie ustawy w pełnym wymiarze czasu pracy (art. 3 ust. 4 i 5 ustawy).

Art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych wszedł w życie (podobnie jak niektóre inne jej unormowania) z dniem 1 stycznia 2010r.

Od tej daty zatem dla ustalenia, czy zatrudniony pracował w warunkach szczególnych, znajdowały zastosowanie wskazane wyżej regulacje.

Wyszczególnione w stanowiących załącznik do ustawy wykazach prace w szczególnych warunkach nie są tożsame z określonymi w przepisach wcześniej obowiązujących.

Poprzednim aktem prawnym odnoszącym się do prac w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze było rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43). Zawierało ono w postaci załącznika wykazy A i B obejmujące wyszczególnienie prac w szczególnych warunkach. Wykaz A wymieniał prace w górnictwie (8 pozycji), prace w energetyce (oznaczone opisowo), prace w hutnictwie i przemyśle metalowym ( 90 pozycji), w chemii (44 pozycje), w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych (21 pozycji), w leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym (17 pozycji), w przemyśle lekkim (15 pozycji), w transporcie i łączności (22 pozycje), w gospodarce komunalnej (7 pozycji), w rolnictwie i przemyśle rolno – spożywczym (16 pozycji), w przemyśle poligraficznym (7 pozycji), w służbie zdrowia i opiece społecznej (6 pozycji), w zespołach formujących szkło (27 pozycji) oraz prace różne (25 pozycji). Wykaz B wymieniał prace na statkach żeglugi powietrznej (98 pozycji), prace w portach morskich (8 pozycji), prace gorące w hutach żelaza i stali oraz metali nieżelaznych (13 pozycji) oraz prace różne (9 pozycji). W wykazie A wśród prac różnych pod pozycją 12 wymienione były prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, zaś wśród prac w hutnictwie i przemyśle metalowym (dział III ) pod poz. 90 prace wykonywane bezpośrednio przy budowie i remoncie statków na stanowiskach znajdujących się na tych statkach, pochylniach, dokach i przy nadbrzeżach.

To właśnie z uwagi na ten ostatni punkt praca powoda wykonywana przed 1 stycznia 2010r. została zakwalifikowana przez pozwaną jako praca w szczególnych warunkach. Analiza przepisów wskazanego rozporządzenia, zwłaszcza zaś wykazów A i B stanowiących do niego załącznik oraz wykazów prac wymienionych w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych prowadzi do jednoznacznego wniosku, że doszło z dniem 1 stycznia 2010r. do istotnego ograniczenia prac podlegających zakwalifikowaniu jako prace w szczególnych warunkach. Świadczy o tym już sama liczba prac wymienianych jako podlegające takiej kwalifikacji w wymienionych aktach prawnych. Obecnie wśród prac w szczególnych warunkach ujęte jest łącznie 40 pozycji, zaś wśród prac o szczególnym charakterze 24 pozycje. Zmiana regulacji, obejmująca istotne zawężenie rodzajów pracy traktowanej jako wykonywana w warunkach szczególnych, oznacza, że te same czynności zawodowe podlegać mogą różnej ocenie na tle poprzednich i obecnych przepisów.

Wśród prac wymienianych obecnie jako prace w szczególnych warunkach w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych nie ma już prac wykonywanych bezpośrednio przy budowie i remoncie statków na stanowiskach znajdujących się na tych statkach, pochylniach, dokach i przy nadbrzeżach, zaś prace spawalnicze ograniczono wyłącznie do prac bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją - podwójne dna statków, zbiorniki, rury (poz. 28 wykazu w załączniku 1 do ustawy).

Wykonywana przez powoda po 31 grudnia 2009r. praca mogłaby zatem zostać zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach wyłącznie przy spełnieniu wymogów określonych w tej pozycji.

Jak już wspomniano wcześniej, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.

W myśl art. 3 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych czynniki ryzyka, o jakich mowa wyżej związane są z pracami:

1.  w szczególnych warunkach determinowanych siłami natury (pod ziemią, na wodzie, pod wodą i w powietrzu),

2.  w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi:

- w warunkach gorącego mikroklimatu,

- w warunkach zimnego mikroklimatu,

- bardzo ciężkie prace fizyczne (wywołujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn powyżej 8400 kJ, a u kobiet powyżej 4600 kJ),

- w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,

- ciężkie prace związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej niezmiennej pozycji ciała, przy czym ciężkie prace fizyczne to prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn powyżej 6300 kJ, a u kobiet powyżej 4200 kJ, a prace w wymuszonej pozycji ciała to prace wymagające znacznego pochylenia i (lub) skręcenia pleców przy jednoczesnym wywieraniu siły powyżej 10 kg dla mężczyzn i 5 kg dla kobiet (wg metody (...) pozycja kategorii 4) przez co najmniej 50% zmiany roboczej.

Należało rozważyć, do której kategorii wskazanej w art. 3 ust. 2 ustawy należą prace spawalnicze wymienione pod pozycją 28 załącznika nr 1. Odwołać się tu można do zasad kwalifikacji prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze opracowanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut (...) (dalej: (...)).

Praca przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury) została w tym opracowaniu wskazana jako przykład pracy ciężkiej z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała. Innymi kwalifikowanymi tak pracami są wymienione pod pozycjami 3, 19, 29 i 36 załącznika, a to: wykonywane bezpośrednio pod ziemią przy drążeniu tuneli w górotworze, przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu i szkliwieniu wyrobów ceramicznych, bezpośrednio przy malowaniu, nitowaniu lub montowaniu elementów wyposażenia w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniku, rury) oraz prace ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych.

Jak wskazał (...), ciężkie prace związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym to prace, w których konieczną wymuszoną pozycję narzucać pracownikowi może rodzaj wykonywanych czynności, konstrukcja stanowiska pracy czy sposób organizacji pracy powodujące, że zatrudniony nie ma możliwości zmiany pozycji nawet czasowo. Obciążenie fizyczne statyczne, jak zaznaczono w opracowaniu, charakteryzuje się długotrwałym napięciem mięśni w fazie skurczu, co nie jest połączone z dużym wydatkowaniem energii, ale wiąże się z gromadzeniem w mięśniach znacznej ilości produktów przemiany materii powodujących szybki rozwój zmęczenia. Jest to sytuacja niekorzystna w porównaniu z pracą dynamiczną, kiedy mięśnie na przemian kurczą się i rozluźniają. Nadmierne i długotrwałe obciążenie może być przyczyną urazów oraz dolegliwości i chorób układu mięśniowo – szkieletowego. Wśród czynników mających największy wpływ na obciążenia statyczne i wywołane nimi zmiany w obrębie układu mięśniowo – szkieletowego, największe znaczenie mają:

- pozycja ciała i siła wymagana do wykonania danej czynności np. przemieszczenia materiałów, stosowania ciężkich narzędzi,

- czas utrzymania pozycji ciała i obciążenia wynikającego z wykonywania czynności,

- częstość powtórzeń określonych czynności (praca powtarzalna).

Jak wskazali autorzy opracowania, wysiłek statyczny jest uciążliwy zarówno dla starszych jak i młodszych, jednak ograniczenie możliwości siłowych następujące z wiekiem dotyczy dużych grup mięśniowych, co oznacza, że osoby starsze gorzej radzą sobie z pracą wymagającą wywierania dużych sił.

Wymienienie zatem w załączniku nr 1 prac spawalniczych w określonych warunkach ich wykonywania nie wynika z narażenia zawodowego spawaczy na działanie pyłów, hałasu itp., a uzasadnione jest wymuszoną pozycją ich ciała. Mała kubatura i utrudniona wentylacja pomieszczeń, w których wykonywane są prace, nie może być więc interpretowana rozszerzająco. Nie sposób zaliczyć do wymienionych pod poz. 28 załącznika nr 1 do ustawy pomieszczeń przykładowo takich miejsc, w których praca nie wymaga wymuszonego niekorzystnego ustawienia ciała, natomiast jest utrudniona z racji liczby osób pracujących a w konsekwencji także nadmiernego narażenia na niekorzystne czynniki jak hałas czy zapylenie (do takiej pracy odwoływał się m.in. powód). Podkreślić należy, iż narażenie na wskazane, niekorzystne czynniki może być wyeliminowane lub istotnie zredukowane poprzez profilaktykę techniczną, organizacyjną i medyczną, tymczasem dla kwalifikacji pracy jako odbywającej się w warunkach szczególnych konieczne jest wystąpienie czynników ryzyka, których nie da się ograniczyć tymi środkami w stopniu pozwalającym na wykonywanie pracy w starszym wieku. Brak wyeliminowania (ograniczenia) działania na organizm pracownika wskazanych niekorzystnych czynników może być rozpatrywany przez pryzmat naruszenia przez pracodawcę obowiązków wynikających z art. 15 i art. 207 § 2 k.p. Ustawa o emeryturach pomostowych nie dotyczy problematyki pracy w warunkach oddziaływania szkodliwych czynników środowiska pracy (substancji chemicznych, wibracji, promieniowania i czynników niebezpiecznych), które nie stawiają przed pracownikami wymagań przekraczających poziom ich możliwości ograniczony w wyniku starzenia. Powyższe też jednoznacznie wskazał (...) w powołanym opracowaniu.

Z powyższych względów oddalono wniosek powoda dotyczący zobowiązania pozwanej do przedłożenia dokumentacji potwierdzającej narażenie pracownika na czynniki szkodliwe/uciążliwe w okresie zatrudnienia. Narażenie takie, co wymaga powtórzenia, nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu, mogło być bowiem wyeliminowane inaczej aniżeli ukształtowanie miejsca pracy (pomieszczeń) wymuszające niekorzystne ustawienie ciała w obciążeniu.

Dla kwalifikacji czynności spawalniczych powoda jako pracy w szczególnych warunkach koniecznym byłoby ich wykonywanie w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją jak podwójne dna statków, zbiorniki, rury (poz. 28 wykazu w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych), w pełnym wymiarze czasu pracy (art. 3 ust. 4 ustawy). Wymienienie w poz. 28 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy rodzajów pomieszczeń o bardzo małej kubaturze i z utrudnioną wentylacją ma charakter przykładowy, stanowi jednak wyraźną wskazówkę, o jakiego typu pomieszczenia ustawodawcy chodzi. Muszą być to pomieszczenia uniemożliwiające lub znacznie utrudniające z uwagi na swoje rozmiary i jednocześnie ograniczoną wentylację swobodną zmianę pozycji spawającego podczas pracy.

Można zgodzić się z powodem, iż dla kwalifikacji pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych nie jest niezbędne, by każdego dnia przez osiem godzin pracownik wykonywał prace spawalnicze wyłącznie w takich właśnie pomieszczeniach, w praktyce bowiem raczej taka sytuacja jest mało prawdopodobna. Za konieczne jednak uznać należy, by istotę zadań pracownika stanowiło spawanie w takich właśnie pomieszczeniach tzn. by było ono elementem stałej codziennej pracy zatrudnionego i to w decydującym wymiarze czasowym (co może odnosić się do całego zatrudnienia lub pewnych jego okresów). Tymczasem z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, a nawet samego powoda wynika, iż wykonywał on pracę w pomieszczeniach o różnej kubaturze, sekcjach zamkniętych i otwartych, a także na zewnątrz tych pomieszczeń (w hali i na świeżym powietrzu). Praca w hali i na zewnątrz bez wątpienia nie odpowiada określonej pod poz. 28 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, podobnie zresztą jak praca w sekcjach otwartych, w przypadku której nie występuje warunek utrudnionej wentylacji. Zeznania przesłuchanych w sprawie osób nie pozwalają na przyjęcie, by istotą pracy powoda było wykonywanie czynności spawalniczych w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze czyli kubaturze ograniczającej zmianę pozycji. Praca w takich pomieszczeniach warunkowana była raczej bieżącymi potrzebami pracodawcy na danym etapie montażowym. Czas pracy B. J. w małych pomieszczeniach powód i świadkowie szacowali różnie, przy czym rozpiętość podawanych przez nich wartości była duża. Nawet jeśli uznać za niemiarodajne w tym zakresie zeznania świadka P. W., który wskazywał tu na 1% czasu pracy, a którego wiedza pozostawała raczej wątpliwa wobec niewykonywania pracy spawacza czy montera w tych samych co powód miejscach czy bieżącego nadzoru tejże, to i tak wartości podawane przez świadków wynosiły od 25 do 70%. W ocenie sądu rozpiętość ta nie wynikała ze świadomego podawania przez świadków nieprawdy, a warunkowana była subiektywnym postrzeganiem przez nich rzeczywistości, różnej kwalifikacji pomieszczeń do tych o niewielkich rozmiarach, zmieniającymi się miejscami pracy (wykonywaniem czynności w różnym czasie w różnych sekcjach, stoczniach), wreszcie szacunkową tylko możliwością oceny sposobu (w rozumieniu miejsca i czynności) pracy innej osoby. Niemniej w oparciu o te zeznania trudno przyjąć, by powód przede wszystkim wykonywał pracę w miejscach odpowiadających określonym pod poz. 28 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. Jak już wskazano, ciężar dowodowy w tej sprawie spoczywał na powodzie, tymczasem zaprezentowane przez niego dowody nie okazały się dostateczne dla poparcia prezentowanych przez niego twierdzeń. Wypada zresztą podkreślić, że w pozwie powód nie wskazywał jeszcze na wykonywanie pracy w warunkach podanych w poz. 28 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, a powoływał się na jej wykonywanie w różnych miejscach. Także w swoich zeznaniach przyznawał, że pracował również na zewnątrz i w sekcjach o różnej wielkości.

W ocenie sądu prawdopodobnym w świetle zeznań powoda i świadków wydaje się, iż okresowo praca B. J. po 31 grudnia 2009r. była pracą w szczególnych warunkach. Chodzi tu o okresy, gdy z uwagi na postęp prac przy budowie statków spawane były wyłącznie sekcje denne. W oparciu o zaprezentowane przez strony dowody nie można jednak określić, kiedy przypadały te okresy i jak długo trwały.

W ocenie sądu co do żadnego z miejsc pracy powoda nie da się przyjąć na gruncie zgromadzonych dowodów wykonywania przez B. J. w zdecydowanej mierze pracy w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z ograniczoną wentylacją. Zauważenia wymaga, że co do pracy na Islandii powód nie przedstawił żadnego dowodu na poparcie swych twierdzeń o spawaniu rur w zamkniętych pomieszczeniach, a tym twierdzeniom zaprzeczał świadek P. W.. W przypadku pozostałych lokalizacji świadkowie zawnioskowani przez powoda, jak już wskazano, podawali różne dane nie dające podstaw do dokonania precyzyjnych ustaleń potwierdzających okoliczności podnoszone przez występującego z pozwem.

Dokonując ustaleń faktycznych sąd oparł się na dowodach ze źródeł osobowych i zgromadzonych dokumentach, których rzetelność i autentyczność nie były kwestionowane. Zeznania powoda uznano za nieprzekonujące jedynie co do rozmiaru czasowego pracy w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze i z ograniczoną jednocześnie wentylacją jako wykreowane na potrzeby procesu i nie znajdujące potwierdzenia w tym zakresie w pozostałym materiale dowodowych. Co do zeznań świadków to waloru wiarygodności odmówiono zeznaniom P. W. w zakresie już omówionym, a to co do czasu pracy powoda w bardzo małych pomieszczeniach, bo odbiegają one radykalnie od informacji uzyskanych od pozostałych osób, a świadek, co już zaznaczono, nie miał stałej kontroli nad pracą powoda ani z nim nie współpracował przy bieżących czynnościach.

Mając na uwadze wszystko powyższe sąd nie znalazł dostatecznych podstaw do uznania, iż powód pracował po 31 grudnia 2009r. w warunkach szczególnych. Tym samym nie było podstaw do sprostowania świadectwa pracy w sposób żądany przez powoda.

Orzeczenie o kosztach procesu wydano na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Zasądzona na rzecz pozwanej kwota odpowiada stawce minimalnej wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika określonej w § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U.2018.265).

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować (bez udziału asystenta)

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda

3.  z apelacją lub za 21 dni (z zpo).