Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa I. N.

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

przy udziale interwenienta ubocznego po stronie pozwanej Ł. C.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 20 czerwca 2017 roku, sygn. akt I C 242/16

1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach: pierwszym sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10.500 złotych obniża do kwoty 8.500 ( osiem tysięcy pięćset) złotych a w pozostałej części powództwo oddala oraz trzecim sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.592, 84 złotych obniża do kwoty 2.887 ( dwa tysiące osiemset osiemdziesiąt cztery) złotych;

2. oddala apelacje w pozostałej części;

3. znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSR Anna Strzelczyk

Sygn. akt II Ca 720/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 czerwca 2017 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z powództwa I. N. przeciwko Towarzystwu (...) w W. o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 11.500 zł

1/ zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10.500,00 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

2/ oddalił powództwo w pozostałej części,

3/ zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.592,84 złotych tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 4.800,00 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przetoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu (...)roku na skrzyżowaniu ul. (...) i ul. (...) w B. doszło do wypadku drogowego. Ł. C., kierujący samochodem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...), naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez to, że nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu przejeżdżającemu przez skrzyżowanie samochodowi marki R. (...) o nr rej. (...), którym kierowała I. N..

Wyrokiem nakazowym z dnia 10 grudnia 2015 r. sygn. akt ll W 969/15 Sąd Rejonowy w Bełchatowie Ł. C., obwinionego o to, że w dniu 23 listopada 2015 r. o godz. 16.15 w B., na skrzyżowaniu ul. (...) będąc w stanie po użyciu alkoholu z wynikiem 0,12 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierował samochodem m-ki O. (...) o nr rej. (...) i wjechał na skrzyżowanie z drogi podporządkowanej, nie udzielając pierwszeństwa przejazdu kierującej samochodem m-ki R. (...) o nr rej. (...), czynem swoim spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i przy zastosowaniu art. 9 § 1 k.w. zakwalifikował go jako wykroczenie z art. 87 § 1 k.w. i za tak przypisany czyn na podstawie art. 87 § 1 k.w. wymierzył obwinionemu Ł. C. karę grzywny w kwocie 400 zł oraz na podstawie art. 87 § 3 k.w. orzekł wobec obwinionego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 miesięcy.

01-02-2016 r. Towarzystwo (...) otrzymało zgłoszenie szkody z polisy OC z roszczeniem o zapłatę zadośćuczynienia.

Pozwany - jako ubezpieczyciel OC sprawcy kolizji - uznał swoją odpowiedzialność w sprawie oraz przyznał i wypłacił powódce kwotę 3 500 zł tytułem zadośćuczynienia.

Po wypadku pomocy powódce przy codziennych domowych zajęciach udzielał jej syn.

Z punktu widzenia neurologicznego powódka I. N. w następstwie wypadku z dnia (...) doznała ogólnych potłuczeń ciała w tym m. in. urazu głowy i kręgosłupa szyjnego, stłuczenia klatki piersiowej.

W wyniku wypadku doszło do powstania długotrwałego neurologicznego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5%.

Dolegliwości powypadkowe o charakterze bólowym miały charakter znaczny przez okres 1 miesiąca, następnie umiarkowany przez 3 miesiące do lekkiego

i okresowo średniego aż do dnia dzisiejszego.

Po wypadku powódka wymagała i nadal wymaga leczenia farmakologicznego i fizykoterapii.

Utrudnienia w czynnościach życia codziennego po wypadku wynikały z zespołu bólowego kręgosłupa i kończyny górnej prawej. Powódka wymagała pomocy przy ubieraniu się, sprzątaniu mieszkania, gotowaniu, zakupach przez okres 4 tygodni 3 godziny dziennie. Obecnie ograniczone są nadal niektóre czynności np. dźwiganie, odkurzanie.

Uraz kręgosłupa szyjnego może u powódki przyspieszyć rozwój zmian zwyrodnieniowych.

Przed wypadkiem powódka leczyła się z powodu zespołu bólowego kręgosłupa lędźwiowego, nie miała natomiast problemów z kręgosłupem szyjnym. W obecnych badaniach kręgosłupa szyjnego nie ma opisywanej choroby zwyrodnieniowej. Zmiana niedokrwienna w rdzeniu szyjnym , która nie uwidoczniła się w kolejnych badaniach była najprawdopodobniej związana z urazem ale nie pozostawiła po sobie ubytków neurologicznych.

Zespół szyjny będący przyczyną uszczerbku jest związany z urazem kręgosłupa szyjnego, którego powódka doznała w dniu 23.11.2015r.

Rokowania na przyszłość są dobre przy stosowaniu częstej rehabilitacji i okresowej farmakoterapii.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia w zakresie niespornym (fakt wypadku, w którym ucierpiała powódka, zgłoszenie roszczeń i wypłacone świadczenia) Sąd ustalił na podstawie informacji udzielonych przez strony, mających poparcie w dokumentach dotyczących zgłoszenia roszczenia i przyznania zadośćuczynienia, treści wyroku nakazowego z dnia 10 grudnia 2015 r. sygn. akt II W 969/15 Sądu Rejonowego w Bełchatowie, zeznaniach powódki i świadka. Niesporna była także odpowiedzialność pozwanego co do zasady. Uszczerbek na zdrowiu i doznane cierpienia oraz zakres potrzebnej opieki i pomocy wynikają z opinii biegłego, której Sąd w pełni przyznał moc dowodową, ponieważ jest wyczerpująca, logiczna i w związku z tym nie budzi wątpliwości.

Podstawą żądania powoda jest przepis art. 444 § 1 i 455 § 1 kc.

Zgodnie z art. 444 § 1 kc, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Art. 445 § 1 stanowi, że w wypadkach przewidzianych w art. 444 sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Powstały u powódki uszczerbek zdrowia biegły lekarz neurolog ocenił na 5 % korzystając z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U.2013.954 j.t.) i ocena taka powinna być punktem odniesienia dla Sądu przy ustalaniu rozmiaru doznanej krzywdy. Nie należy jednak zapominać, iż procentowy rozmiar uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia jest tylko jednym (posiłkowym) z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i nie determinuje tej kwoty bez uwzględnienia wszystkich innych okoliczności sprawy.

Powódka w wyniku wypadku doznała urazów fizycznych oraz stresu spowodowanego samym wypadkiem i koniecznością poddania się leczeniu, odczuwała dolegliwości bólowe oraz z powodu urazów doznawała ograniczeń w wykonywaniu zwykłych codziennych czynności, skutkujących uzależnieniem od pomocy innych osób, co powodowało dodatkowy dyskomfort.

Dolegliwości powypadkowe o charakterze bólowym miały charakter znaczny przez okres 1 miesiąca, następnie umiarkowany przez 3 miesiące do lekkiego i okresowo średniego aż do dnia dzisiejszego.

Powódka wymagała pomocy przy ubieraniu się, sprzątaniu mieszkania, gotowaniu, zakupach przez okres 4 tygodni 3 godziny dziennie. Obecnie ograniczone są nadal niektóre czynności np. dźwiganie, odkurzanie.

Uraz kręgosłupa szyjnego może u powódki przyspieszyć rozwój zmian zwyrodnieniowych.

Rokowania na przyszłość są dobre przy stosowaniu częstej rehabilitacji i okresowej farmakoterapii.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności Sąd uznał, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia dla powódki powinna być łącznie kwota 14 000 zł. Nie jest ona rażąco niska ani wygórowana, przedstawia ekonomicznie odczuwalną wartość. Powódka otrzymała już od pozwanego tytułem zadośćuczynienia kwotę 3 500 zł, zatem może jeszcze żądać zapłaty 10 500 zł i taką kwotę zasądzono w pkt 1 sentencji, oddalając powództwo w pozostałym zakresie jako zbyt wygórowane.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 oraz art. 817 § 1 k.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powódki zwrot wszystkich poniesionych przez powódkę kosztów, ponieważ powódka uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania. Na koszty po stronie powódki złożyły się: opłata sądowa od pozwu 575 zł, wydatki na opinię biegłego 200,84 zł, wynagrodzenie pełnomocnika (4 800 zł) ustalone w oparciu o § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w zw. z § 2 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych, wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa (17 zł).

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne, rozważania oraz powołane w nich przepisy orzekł jak w wyroku.

Powyższy wyrok zaskarżył pozwany w punkcie 1-ym zasądzającym zadośćuczynienie powyżej kwoty 6.500 zł oraz w punkcie 3-im rozstrzygającym o kosztach procesu między stronami.

Apelacja wyrokowi w zaskarżonej części zarzuca:

a. obrazę prawa procesowego:

1. art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez nieprzeprowadzenie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności wydanej w sprawie opinii biegłego, które to zaniechanie doprowadziło do przyznania powódce zadośćuczynienia w kwocie nieodpowiadającej rozmiarowi doznanej krzywdy i nieuwzględniającej pozytywnych rokowań co do stanu zdrowia powódki,

b. obrazę prawa materialnego:

1. art. 445 § 1 k.c. - poprzez ustalenie zadośćuczynienia dla powódki w kwocie rażąco zawyżonej - nie mieszczącej się w kryteriach zadośćuczynienia odpowiedniego do zakresu doznanej przez powódkę krzywdy, biorąc pod uwagę zwłaszcza charakter doznanego przez powódkę uszczerbku na zdrowiu, będącego jedynie uszczerbkiem długotrwałym.

2. art. 32 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej - poprzez przyznanie powódce zadośćuczynienia w kwocie zdecydowanie odbiegającej wysokością od kwot, które uzyskały na mocy prawomocnych wyroków osoby dochodzące roszczeń tego samego rodzaju, w bardzo podobnych stanach faktycznych, co narusza zasadę równego traktowania obywateli przez władze publiczne, wyrażoną w powołanym przepisie.

Apelujący wnosił o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 1 poprzez zasądzenie w pkt 1. wyroku na rzecz powódki kwoty 6.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie,

2. zmianę pkt 3. wyroku - postanowienia o kosztach procesu, poprzez orzeczenie zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozłożenia, z uwzględnieniem zmiany pkt 1. wyroku,

3. zwrot kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej jest częściowo uzasadniona.

Nie podzielając bowiem do końca przytoczonego w apelacji zarzutu uchybienia procesowego przez naruszenie przepisu art. 233 § 1 kpc w zakresie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, który to zarzut w istocie swej przywołany został jedynie dla wzmocnienia zgłoszonego w niej, i to po części słusznie, zarzutu obrazy prawa materialnego, tj. przepisu art. 445 § 1 kc, przez zasądzenie na rzecz powódki rażąco zawyżonego zadośćuczynienia, uznać należy, że tak rozumiany zarzut jest w części trafny.

Lektura bowiem materiału aktowego prowadzi do wniosku, iż ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji jest – wbrew zarzutowi apelacji - wszechstronna, zgodna z doświadczeniem życiowym oraz zasadami logicznego rozumowania, a zatem jest ona prawidłowa i jako taka odpowiada wymogom jakie stawiają jej przepisy art. 233 i 328 § 2 k.p.c.

Ta właściwa ocena dowodów doprowadziła do poczynienia przez Sąd Rejonowy trafnych ustaleń faktycznych, które odpowiadają powołanym przez ten Sąd dowodom, co skutkuje, iż ustalenia te zasługują na akceptację Sądu II instancji.

Powyższe uwagi należy odnieść w szczególności do ustaleń Sądu w zakresie samej zasady odpowiedzialności strony pozwanej wobec powódki – co było w sprawie bezsporne - jak i faktu wystąpienia u powoda krzywdy w wyniku wypadku komunikacyjnego w dnia 23 listopada 2015 r.

Jak wskazuje z resztą treść uzasadnienia apelacji, pozwany ustalenia faktyczne Sądu I instancji uznaje za „ wyczerpujące i prawidłowe” a jedynie kwestionuje ocenę prawną żądania pozwu w zakresie rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy i wysokości należnego jej zadośćuczynienia.

Zgodzić należy się z apelującym, że z prawidłowych ustaleń faktycznych Sąd I instancji wysnuł jednak nie do końca prawidłowe wnioski, składające się na rozważania prawne w zakresie oceny wielkości doznanej przez powódkę krzywdy jak i wysokości należnego jej zadośćuczynienia za tę krzywdę.

Wysokość zasądzonego zadośćuczynienia zależy od oceny Sądu, który kierując się zawsze kryteriami przewidzianymi w art. 445 kc, ustala należne w danym wypadku zadośćuczynienie za doznane cierpienia a następnie uprawniony jest do ewentualnego jego pomniejszenia o stopień przyczynienia się pokrzywdzonego do powstania krzywdy, przy czym nie sposób nie dostrzec, że zarówno zasądzenie zadośćuczynienia jak i miarkowanie jego wysokości z uwagi na stopień przyczynienia mają charakter fakultatywny i zależą od oceny Sądu, która oczywiście powinna znajdować uzasadnienie w materiale sprawy.

W świetle tych uwag oraz ustalonych okoliczności sprawy, z których wynika, że powódka w wyniku wypadku nie doznała trwałego a jedynie długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który określony został jako zespół szyjny po urazie kręgosłupa szyjnego i głowy oraz stłuczeniu klatki piersiowej, przy dobrych rokowaniach biegłego lekarza neurologa na przyszłość, Sąd Okręgowy nie może zaakceptować stanowiska Sądu I instancji wskazującego na kwotę 14.000 zł jako należną jej łącznie tytułem zadośćuczynienia w okolicznościach niniejszej sprawy.

Trafnie bowiem zarzuca apelująca, że opinia neurologiczna nie daje podstaw do uznania, że uraz jakiego doznała powódka w wyniku przedmiotowego zdarzenia był aż tak znaczny aby uzasadniał zasądzenie na jej rzecz zadośćuczynienia w kwocie 10500 zł., po zaliczeniu na poczet ustalonego i należnego łącznie świadczenia wypłaconej już pokrzywdzonej przez pozwanego sumy 3500 zł.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle prawidłowo ustalonych okoliczności faktycznych mających istotne znaczenie dla oceny rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy oraz mając na względzie podniesione wyżej okoliczności, należy uznać, iż powódce należy się zadośćuczynienie w kwocie łącznej 12.000 zł., co oznacza, że po zaliczeniu wypłaconej jej już przez pozwanego z tego tytułu sumy 3500 zł, zaskarżonym wyrokiem zasądzone powinno być zadośćuczynienie uzupełniające w kwocie 8500 zł.

Skutkiem powyższego musiało być – w uwzględnieniu apelacji w omawianym zakresie – obniżenie zasądzonego zaskarżonym wyrokiem zadośćuczynienia z kwoty 10.500 zł do kwoty 8500 zł.

Dodać należy, iż nie ma potrzeby rozpatrywania przedmiotowego roszczenia pod kątem wskazanego w apelacji przepisu art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w sytuacji gdy zgodny z ustawą zasadniczą przepis art. 445 kc stanowi kompletną i wystarczającą podstawę jego oceny.

Uznając zatem za słuszną apelację powoda w powyższym zakresie, należało na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienić zaskarżony wyrok w sposób wyżej wskazany, obniżając zasądzone przez Sad Rejonowy zadośćuczynienie do kwoty 8500 zł i oddalając powództwo w pozostałej części jako wygórowane.

Zmiana zaskarżonego rozstrzygnięcia o kosztach procesu między stronami jest konsekwencją rozstrzygnięcia merytorycznego i zastosowania wynikającej z art. 100 kpc zasady stosunkowego – do wyniku sprawy - rozdzielenia tych kosztów miedzy nimi.

I tak, w sytuacji gdy poniesione przez powódkę w postępowaniu pierwszoinstancyjnym koszty procesu wyniosły kwotę 5593 zł a wygrała ona ostatecznie proces w 74 %, należy jej się od pozwanego zwrot kosztów w kwocie 4193 zł. Z kolei pozwany wygrał proces jedynie w 26 % i z poniesionych przez niego kosztów w kwocie 4817 zł należałby mu się od powódki zwrot kwoty 1252 zł. Po potrąceniu zatem powyższych kwot ( 4139 – 1252 ) należy się powódce od pozwanego zwrot kosztów procesu w sumie 2887 zł.

Dlatego też, mając na względzie powyższe należało na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 397 § 2 kpc zmienić zaskarżony wyrok w pkt. 3 – im i zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 5592 zł obniżyć do kwoty 2887 zł.

Apelacja w pozostałej części, podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona na podstawie art. 385 kpc.

Mając na względzie wynik postępowania apelacyjnego, Sąd Okręgowy na zasadzie art. 100 kpc zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu za to postępowanie.

Mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania oraz powołane w nich przepisy orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSR Anna Strzelczyk