Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 r. w Gdańsku

sprawy R. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji R. F.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 15 maja 2013 r., sygn. akt VIII U 1634/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1317/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 września 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., powołując się na przepisy: rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił ustalenia R. F. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wskazując, że nie osiągnął on wieku emerytalnego i nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uznał jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 24 marca 1977 r. do dnia 30 listopada 1991 r. stwierdzając, że z przedłożonych dokumentów nie wynika, iż ubezpieczony wykonywał prace na stanowiskach: inspektora kontroli, kontrolera jakości i ilości stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy stanowiskach robotniczych wymienionych w wykazie rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. F. domagając się uwzględnienia okresu zatrudnienia od dnia 24 marca 1977 r. do dnia 30 listopada 1991 r. jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu podał, że praca wymagała konieczności stałego, wykonywanego w pełnym wymiarze czasu pracy, przebywania w szczególnych warunkach bezpośrednio przy pracach wymienionych w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego. Wnioskodawca podniósł, że był pracownikiem terenowym kontroli jakości i jego praca nie miała charakteru administracyjno – biurowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Ubezpieczony na rozprawie w dniu 20 lutego 2013 r. wniósł o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy od dnia 25 października 1972 r. do dnia 31 stycznia 1974 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G. Zakłady (...) w S. jako młynarz.

Wyrokiem z dnia 15 maja 2013 r. w sprawie VIII U 1634/12 Sąd Okręgowy w Gdańsku VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

Ubezpieczony, urodzony dnia (...), w dniu 27 sierpnia 2012 r. złożył do ZUS wniosek o emeryturę.

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił 26 lat, 3 miesiące i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym nie udowodnił okresów pracy w warunkach szczególnych. Nadto, ubezpieczony nie jest członkiem OFE, rozwiązał stosunek pracy, ukończył 60 lat.

Z uwagi na powyższe, zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach.

R. F. w okresie od dnia 24 marca 1977 r. do dnia 30 listopada 1991 r. był zatrudniony w (...) G.- (...) w Obrocie (...) Przedsiębiorstwo Państwowe w G. na stanowiskach: kontroler, inspektor, kontroler jakości i ilości.

Przez cały wyżej wskazany okres ubezpieczony wykonywał prace o potocznej nazwie próbobiorcy w dziale rolno-spożywczym, polegające na pobieraniu próbek określonych towarów rolno-spożywczych na terenie portu podczas przeładunku towaru ze statku na środki transportu. Ubezpieczony miał obowiązek pobierać próbki z towaru „zdrowego”, którego cechy zewnętrze były zgodne organoleptycznie z normą, zatem jego obowiązkiem było również sprawdzać, czy nie jest to towar awaryjny tzn. zapleśniały, stęchły itp., wtedy miał obowiązek zgłosić ten stan rzeczy do kierownika sekcji. Ubezpieczony pobierał próbki za pomocą zgłębnika. Po zebraniu próbek zdawał je do laboratorium i rzeczoznawca badał ich jakość.

Pracownicy laboratorium i rzeczoznawca zajmowali się kontrolą jakości towaru, natomiast próbobiorca miał jedynie obowiązek zgłosić towar awaryjny. Faktyczne czynności próbobiorcy były wykonywane równocześnie z ważeniem lub liczeniem towaru przez inną osobę pracującą również na stanowisku kontrolera.

Obowiązki ubezpieczonego nie polegały na kontroli jakości produkcji i usług lub dozorze inżynieryjno-technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony w okresie od dnia 25 października 1972 r. do dnia 31 stycznia 1974 r. pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G. Zakłady (...) w S. na stanowisku młynarza.

Ubezpieczony w wyżej wskazanym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków, śruty. Ubezpieczony obsługiwał młyn elektryczny w O. i G.; otrzymywał dodatek, tzw. szkodliwy.

W ocenie Sądu Okręgowego w świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego nie zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ten ustalił w oparciu o przedłożone dokumenty w aktach osobowych, w tym świadectwo pracy i zakresy obowiązków. Oparł się ponadto na zeznaniach świadków oraz samego ubezpieczonego. Dokonując analizy i oceny zeznań bezpośrednio w toku rozprawy Sąd I instancji uznał je za w pełni wiarygodne. Stwierdził, że zeznania te są wyczerpujące, wzajemnie się uzupełniają i korelują z dokumentami osobowymi skarżącej.

Sąd ten zważył, że istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do rozważenia, czy przedstawione dowody są wystarczające dla uznania, iż praca wykonywana przez skarżącego w spornym okresie była pracą w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało natomiast, że wnioskodawca spełnia pozostałe kryteria prawa do świadczenia, tj. ukończył 60 lat, legitymuje się wymaganym okresem ogólnego stażu pracy, nie jest członkiem OFE oraz rozwiązał stosunek pracy z każdym pracodawcą.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1) legitymują się okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do dyspozycji art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 01 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27. Dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej stanowi zaś, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa emerytalna, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Stosownie do treści § 4 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym te okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Sąd Okręgowy zwrócił jednak uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i ugruntowanym orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwały S.N.: z dnia 10 marca 1984 r. w sprawie III UZP 6/84 oraz z dnia 21 września 1984 r. w sprawie III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Sąd ten wskazał, że w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, w dziale X „W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”, poz. 10 widnieją „prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty”, zaś w wykazie A, dziale XIV, poz. 24 wskazano jako prace w warunkach szczególnych – prace w zakresie „kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”.

W odniesieniu do spornego okresu pracy w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G. Zakłady (...) w S. Sąd I instancji zważył, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach odpowiadające charakterem i zakresem stanowisku wskazanym w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w dziale X „W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”, poz. 10. Okres ten wynosi 1 rok, 3 miesiące i 6 dni.

Powyższa okoliczność została potwierdzona dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych, w szczególności świadectwie pracy z dnia 02 lutego 1974 r., angażu z dnia 25 października 1972 r., gdzie mowa jest o dodatku za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, zaświadczeniu o zdobytych uprawnieniach do pracy w zawodzie młynarza z dnia 24 października 1972 r., które to nie były kwestionowane przez strony, a Sąd ten nie znalazł podstaw do odebrania im przymiotu wiarygodności.

Ponadto wskazał, że powyższe okoliczności wynikają z zeznań świadka pracownika zakładu pracy wprawdzie zatrudnionego na innym stanowisku, tj. elektryka, ale w tym samym miejscu i okresie pracy, który potwierdził, że ubezpieczony obsługiwał młyn elektryczny i wytwarzał mąki, kasze, płatki, śrutę. Zeznania tego świadka Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne albowiem są one spójne , rzeczowe, logiczne i zgodne z pozostałych materiałem dowodowym, tj.: dokumentami w aktach osobowych.

W odniesieniu do spornego okresu pracy (...) G., w pierwszej kolejności Sąd ten podniósł, że prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przysługuje wówczas, gdy ubiegający się wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma zatem rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ze wskazaniem stanowiska pracy określonego w wykazie prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Jak zauważył Sąd Najwyższy - określanie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego nie należy do kompetencji pracodawcy (por. wyrok S.N. z dnia 22 czerwca 2005 r. w sprawie I UK 351/04, publik. OSNP 2006/5-6/90). Zdarzyć się przecież może, iż pracodawca wystawił świadectwo pracy w szczególnych warunkach, pomimo iż pracownik takiej pracy nie wykonywał lub z powołaniem się na błędne oznaczenie wykazu, działu, pozycji w/wym. rozporządzenia, bądź w ogóle nie wystawił, a pracownik takie prace wykonywał.

Pracodawca w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 25 września 1996 r. wskazał stanowisko wymienione w wykazie A, dziale XIV, poz. 24 w zakresie „kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”. Tymczasem w ocenie Sądu I instancji z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że ubezpieczony nie wykonywał wskazanej pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ten stwierdził, że przede wszystkim z zeznań świadków – współpracowników ubezpieczonego, w szczególności: E. B., S. T. i z dokumentów zebranych w sprawie wynika, że ubezpieczony wykonywał pracę w dziale rolno-spożywczym P., nie sprawował dozoru inżynieryjno – technicznego, nie sprawował kontroli międzyoperacyjnej, nie zajmował się też kontrolą jakości produkcji lub usług świadczonych w zakładzie pracy, bowiem jedynie pobierał próbki gotowego towaru rolno-spożywczego przybyłego na statkach, sprawdzał jego stan zewnętrzny i dostarczał pobrane próbki do badania do laboratorium. Nie miała zatem miejsca żadna produkcja, której jakość by ubezpieczony kontrolował, a towar, z którego ubezpieczony pobierał próbki, był gotowy. W tej sytuacji można ewentualnie mówić o świadczeniu usług przez pracodawcę w zakresie rzeczoznawstwa i pobierania próbek do kontroli towarów na terenie portu, które to nie są wymienione w wykazie rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. Zaznaczył przy tym, iż ubezpieczony w zasadzie był jedynie pośrednikiem do świadczenia usług rzeczoznawcy, bowiem sam nie sprawdzał jakości towaru – pobierał jedynie próbki przekazując je do badania do laboratorium.

Zdaniem Sądu Okręgowego z zeznań świadków oraz dokumentów w aktach osobowych, w szczególności zakresów obowiązków wynika także, że ubezpieczony nie kontrolował ani nadzorował produkcji wykonywanej lub usług świadczonych przez innych pracowników pracujących w szczególnych warunkach na stanowiskach wymienionych w wykazie, w szczególności, jak wskazuje ubezpieczony, pracy dokerów, czy sztauerów zajmujących się przeładunkiem towarów.

Pracownicy stoczni lub portu (a zatem innego zakładu pracy niż ten, w którym był zatrudniony ubezpieczony) zajmujący się przeładunkiem towarów wykonywali faktycznie prace uznawane za prace w szczególnych warunkach (dział VIII, poz. 11 wykazu A), jednakże ubezpieczony pracował w dziale rolno – spożywczym, zgodnie ze zdobytymi kwalifikacjami zawodowymi. To, że ubezpieczony pracował w pobliżu wymienionych pracowników, nie oznacza, że pracował w szczególnych warunkach, albowiem wykonywał znacznie mniej obciążającą pracę, a przez to, że nie sprawował kontroli międzyoperacyjnej, dozoru inżynieryjno – technicznego, nie zajmował się też kontrolą jakości produkcji lub usług świadczonych na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, nie ma podstaw do uznania jego pracy za pracę w szczególnych warunkach pracy.

Sąd I instancji uznał zeznania świadków za wiarygodne, albowiem świadkowie posiadają odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, byli zatrudnieni wraz z ubezpieczonym w tych samym okresie, na podobnych stanowiskach oraz w tym samym zakładzie pracy. Sąd ten nie znalazł zatem jakichkolwiek podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Wskazał, że treść zeznań znajduje również odzwierciedlenie w zgromadzonej dokumentacji, w szczególności świadectwach pracy ubezpieczonego i przedłożonych angażach.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, iż pracodawca błędnie wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy w szczególnych warunkach, bowiem taka praca nie była de facto przez ubezpieczonego wykonywana.

W związku z powyższym, Sąd ten nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w P. G., tj. okresu 14 lat, 8 miesięcy i 6 dni, bowiem praca świadczona przez ubezpieczonego nie odpowiada zakresem i charakterem rodzajom prac wskazanym w wykazie A, dział XIV, poz. 24.

Zważył, że pomimo zaliczenia ubezpieczonemu do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w charakterze młynarza, staż pracy w warunkach szczególnych jest krótszy niż wymagany ustawą. Powyższe skutkuje uznaniem, iż R. F. nie spełnia wszystkich wymogów do przyznania mu świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym.

W konkluzji, z przytoczonych względów, Sąd I instancji, na podstawie przepisu art. 477 (14) § 1 k.p.c. i cytowanych wyżej regulacji, orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł R. F. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając mu:

1) błąd w ustaleniach faktycznych skutkujących uznaniem, że:

- ubezpieczony nie kontrolował usług świadczonych przez pracowników pracujących w szczególnych warunkach, kiedy ze zgromadzonych dowodów uznanych za wiarygodne w ocenie sądu wynika, że ubezpieczony badał towar przy jego rozładunku i załadunku pod kątem jakości usługi transportowej, która mogła prowadzić do zepsucia towarów transportowanych,

- ubezpieczony nie kontrolował jakości, a był jedynie pośrednikiem do świadczenia usług rzeczoznawcy, kiedy zgromadzony materiał wskazuje, że brał udział w całym procesie kontrolnym, które to okoliczności miały istotny wpływ na wynik sprawy,

2) naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy - art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodu w postaci świadectwa pracy w szczególnych warunkach w oderwaniu od pozostałych dowodów i stwierdzenie, że dokument ten nie potwierdza rzeczywiście wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, kiedy z pozostałych dowodów i okoliczności wynika, że praca taka była rzeczywiście przez niego świadczona.

W uzasadnieniu apelacji skarżący powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 lutego 2013 r. w sprawie III AUa 1396/12, publik. LEX nr 1293596) oraz wskazał, że skoro badał towar przy jego rozładunku i załadunku pod kątem ich jakości, które to usługi mogły prowadzić do zepsucia towarów transportowanych na tym wycinku transportu, w trakcie przeładunków, to oczywistym jest, że kontrolował usługi świadczone przez innych pracowników pracujących w szczególnych warunkach na stanowiskach wymienionych w dziale VIII, poz. 11, wykazu A prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – dokerów, czy sztauerów.

Apelujący podnosił, że jego praca miała zapobiec przypadkom niewłaściwego rozładunku, czy załadunku towarów na statki, była wykonywana stale w pełnym wymiarze czasu pracy przy stanowiskach podanych w wykazie.

Potwierdza to, oprócz dowodów w postaci zakresu obowiązków, zeznań świadków i samego ubezpieczonego oraz angaży - także świadectwo pracy, które wskazuje na pracę w szczególnych warunkach, które zostało wystawione w 1991 r. (22 lata przed osiągnięciem uprawnień do emerytury) i odzwierciedlało faktycznie wykonywaną pracę, albowiem brak jest jakichkolwiek racjonalnych przyczyn aby uznać, że treść świadectwa pracy nie przedstawiała rzeczywistego stanu faktycznego zwłaszcza, że okoliczność ta wynikała z dodatkowych obowiązków pracodawcy względem pracowników świadczących pracę w szczególnych warunkach.

Abstrahując od powyższego skarżący podniósł, że w powszechnie przyjętym znaczeniu kontrola polega na ogólnym porównywaniu stanu faktycznego ze stanem założonym. Procedura odbywa się na różnych etapach i zaczyna od badania próbek towarów pod względem stanu, zgłaszania stwierdzonych) uchybień, pobieraniu próbek towaru i przekazywania ich do laboratorium. Ubezpieczony samodzielnie wykonywał ten wycinek kontroli i następnie obowiązany był transportować osobiście pobrane próbki do laboratorium, gdzie kontynuowany był dalszy proces kontroli przedmiotowych towarów. Wiązało się to także z obecnością ubezpieczonego w laboratorium. Bez udziału ubezpieczonego dalsze czynności procesu kontroli nie mogły być prowadzone.

Powyższe potwierdza jedynie, że ubezpieczony w trakcie zatrudnienia w (...) wykonywał rożne rodzaje pracy w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie III AUa 2119/12, publik. LEX nr 1294741).

Mając na uwadze powyższe okoliczności brak jest podstaw do uznania, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, albowiem wykonywał on pracę w szczególnych warunkach przez wymagany ustawowo okres.

W konkluzji skarżący wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i ustalenie prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, ewentualnie

2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem ponownego jej rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja R. F. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Z treści apelacji wynika zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że wnioskodawca nie wykonywał kontroli jakości usług dokerów i sztauerów, a jedynie był pośrednikiem do świadczenia usług rzeczoznawcy.

Skuteczne postawienie zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonymi dowodami lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, lub nie uwzględnił wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów, jedynie to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004 r. w sprawie III CK 245/04, publik. LEX 174185).

Do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie jest wystarczające przekonanie apelującego o innej, niż przyjęta wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich ocenie odmiennej niż przeprowadzona przez Sąd (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2000 r. w sprawie V CKN 17/00, publik. LEX nr 40424 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie I ACa 1116/2005, publik. LEX nr 194518).

W ocenie Sądu II instancji apelujący nie zdołał wykazać wadliwości rozumowania Sądu Okręgowego z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej kryteriów.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne, a zatem nie zachodzi potrzeba ich powtarzania w tym uzasadnieniu (por. wyrok S.N. z dnia 11 czerwca 1999 r. w sprawie II CKN 391/98, publik. LEX nr 523662).

Istota sporu w niniejszym postępowaniu sprowadza się do oceny, czy wnioskodawca spełnia łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), przesłanki ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym (mężczyznom) urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej (60 lat - § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm., nazywanego dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego), jeżeli w dniu wejścia tej ustawy w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (co najmniej 25 letni).

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r.).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy kwestionuje spełnianie przez wnioskodawcę przesłanki w postaci osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej).

Ocena kwestii spełniania tej przesłanki zależy od odpowiedzi na pytanie, czy okres zatrudnienia R. F. od dnia 24 marca 1977 r. do dnia 30 listopada 1991 r. w (...) (...)- (...) Przedsiębiorstwie Państwowym w G. podlega zaliczeniu do wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W myśl § 10 ust. 1 pkt 2, obowiązującego od dnia 23 listopada 2011 r., rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy powinien dołączyć do wniosku m.in. dokumenty stwierdzające okresy uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W toku postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie R. F. przedłożył świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z (...) (...)- (...) Przedsiębiorstwa Państwowego w G. z dnia 30 listopada 1991 r. (k. 15 akt em. ZUS), w którym zakład pracy podał, że wnioskodawca zatrudniony w tym zakładzie od dnia 24 marca 1977 r. do dnia 30 listopada 1991 r., w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w poz. 24, działu XIV, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego na stanowisku inspektora kontroli, kontrolera wymienionym w wykazie A, dziale XIV, poz. 24 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 50 Ministra Handlu Zagranicznego z dnia 13 grudnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu handlu zagranicznego (Dz. Urz. MHZ Nr 10, poz. 42).

Świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok S.N. z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie I UK 24/09, publik. LEX nr 518067).

Tym samym treść świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach podlega weryfikacji zarówno w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, jak i w toku postępowania sądowego przed sądami ubezpieczeń społecznych.

Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok S.N. z dnia 01 czerwca 2010 r. w sprawie II UK 21/10, publik. LEX nr 619638).

Z treści przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego wynika zaś, że do zaliczenia okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do okresów pracy uzasadniających prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu konieczne jest, aby praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Dla zaliczenia spornego okresu zatrudnienia niezbędne jest zatem ustalenie, że w tym okresie R. F. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach, o których mowa w wykazach A lub B, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe nie daje podstaw do zaliczenia spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego przez przepisy dotychczasowe do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody, a w szczególności: dokumenty zgromadzone w aktach osobowych w postaci zakresów czynności: na stanowisku próbobiorcy: z dnia 31 marca 1977 r. i z dnia 29 lipca 1981 r., na stanowisku starszego próbobiorcy z dnia 23 lipca 1985 r. i na stanowisku dysponenta z dnia 08 kwietnia 1988 r. (wszystkie dokumenty akta osobowe k. 32 akt sprawy), zeznania świadków: E. B. (k. 41-42 akt sprawy), M. F. (k. 42-43 akt sprawy), M. J. (k. 43-44 akt sprawy) i S. T. (k. 44-45 akt sprawy) jak również przesłuchanie R. F. (k. 64v.-65 akt sprawy) wskazują, że w okresie zatrudnienia od dnia 24 marca 1977 r. do dnia 30 listopada 1991 r. w (...) (...)- (...) Przedsiębiorstwie Państwowym w G. wnioskodawca nie wykonywał prac polegających na kontroli jakości prac przeładunkowych w portach i stoczniach.

Powyższe dowody dają bowiem podstawy do przyjęcia, że pobierane przez ubezpieczonego próby były elementem wykonania umowy przewozu ładunku i składały się na oględziny ładunku, których przed jego odbiorem mogą domagać się odbiorca lub przewoźnik.

Wbrew stanowisku apelującego brak jest zatem podstaw do stwierdzenia, że czynności wykonywane przez niego w spornym okresie zatrudnienia służyły jedynie kontroli usług załadunkowych i rozładunkowych w portach.

Trafnie Sąd I instancji zauważył, że R. F. nie sprawdzał jakości towaru, lecz jedynie pobierał próbki, które następnie przesyłane były do laboratorium i tam następowało właściwe badanie jakości towaru.

Wprawdzie treść dokumentów w postaci zakresów czynności (akta osobowe k. 32 akt sprawy) wskazuje, że wnioskodawca przeprowadzał jeszcze kontrolę ilościowo-wagową towaru, jednakże kontroli tej również nie można utożsamiać z kontrolą jakości usług przeładunkowych w portach i stoczniach, ponieważ dotyczyła ona usługi przewozu ładunków.

Zasadne jest zatem przyjęcie, że prace wykonywane przez ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia nie stanowiły prac w szczególnych warunkach wymienionych w poz. 24 „Kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”, działu XIV „Prace różne”, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Powyższe bezprzedmiotowym czyni analizę, czy prace polegające na pobieraniu prób towarów oraz kontroli ilościowo-wagowej wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Do postępowania odrębnego z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z art. 232 k.p.c., obowiązuje więc zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę (por. wyrok S.N. z dnia 07 stycznia 2010 r. w sprawie II UK 148/09, publik. LEX nr 577847).

Zgodnie zatem z zasadą kontradyktoryjności, znajdującą wyraz w treści art. 232 zdanie pierwsze k.p.c., to na wnioskodawcy spoczywa w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania faktu wykonywania, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego na danym stanowisku, prac w szczególnych warunkach w spornym okresie jego zatrudnienia, ponieważ to wnioskodawca z powyższego faktu wywodzi skutek prawny w postaci spełniania wszystkich przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłanki osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

R. F., w oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody, nie zdołał wykazać, że w okresie zatrudnienia od dnia 24 marca 1977 r. do dnia 30 listopada 1991 r. w (...) (...)- (...) Przedsiębiorstwie Państwowym w G. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie, stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Podlegający zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia wnioskodawcy w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G. Zakładach (...) w S. od dnia 25 października 1972 r. do dnia 31 stycznia 1974 r. wynosi 1 rok, 3 miesiące i 7 dni, a zatem mniej aniżeli wymagany okres co najmniej 15 lat (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego).

Tym samym zasadne jest przyjęcie, że ubezpieczony nie spełnia, wynikającej z treści art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, spornej przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w postaci osiągnięcia na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ponieważ dla ustalenia R. F. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z art. 184 ustawy emerytalnej nieodzowne jest łączne spełnienie przez niego wszystkich przesłanek, wynikających z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, wobec nie spełnienia przesłanki z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, brak jest podstaw prawnych do przyznania mu tego świadczenia.

Reasumując powyższe rozważania, Sąd Okręgowy uznając, że przeprowadzone w przedmiotowej sprawie dowody wskazują, że R. F. w spornym okresie zatrudnienia nie wykonywał prac w szczególnych warunkach, a w konsekwencji nie osiągnął w dniu 01 stycznia 1999 r. wymaganego co najmniej 15 letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, dokonał prawidłowej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego. Apelacja wnioskodawcy nie zdołała zatem podważyć oceny dokonanej przez ten Sąd.

Tym samym za niezasadne uznać należy, podniesione w treści apelacji (k. 79-80 akt sprawy), zarzuty: naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. oraz błędu w ustaleniach faktycznych.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.