Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w. Z. z dnia 13 grudnia 2016 r.

Powód A. L. w dniu 25 marca 2016 r. (data nadania w zakładzie karnym) wystąpił z pozwem przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Zakład Karny w C., w którym wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 3.449 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w tym kwoty 449 zł tytułem odszkodowania oraz kwoty 3.000 zł tytułem zadośćuczynienia jako naprawienie szkód wyrządzonych przez pozwanego i poniesionych strat finansowych oraz doznanych krzywd za cały okres pozbawienia wolności w tym Zakładzie. W uzasadnieniu wskazał, że w trakcie pobytu w pozwanej jednostce pozwany Zakład nie zapewnił mu warunków bytowych, jakie prawo nakazuje zapewnić osobie osadzonej w jednostce penitencjarnej w myśl art. 110 § 2 k.k.w. i art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. W związku z tym zdaniem powoda pozwany Zakład ponosi odpowiedzialność za bezprawne działanie, a w konsekwencji dopuszczenie się wyrządzenia mu krzywdy w postaci doznania strat moralnych, spowodowania strat finansowych, naruszenia dóbr osobistych, a także stresu, frustracji i nerwów. Na dochodzoną pozwem należność składało się odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów poniesionych przez powoda na zakup odzieży, tj. spodni dżinsowych marki (...) za kwotę 149 zł oraz bluzy marki (...) za kwotę 299 zł, które to rzeczy na wniosek powoda miały zostać wysłane z depozytu Zakładu w paczce, jednakże zaginęły, zaś postępowanie pozwanego w tym zakresie było niezgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym Zarządzeniem nr 27/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r., albowiem powód nie został doprowadzony do magazynu depozytowego, żeby osobiście wybrać odpowiednią odzież i następnie zapakować ją do paczki w celu wysyłki, natomiast został jedynie powiadomiony o wysłaniu takiej paczki, jednakże jak się później okazało, nie znalazły się w tej paczce powyższe ubrania. Ponad powód zarzucił, że karta rzeczy własnych osadzonego, która została wypełniona przy jego przyjęciu do Zakładu, została sporządzona niezgodnie z prawem, zaś jego rzeczy zostały opisane nieprawidłowo, a ich wartości zostały znacznie zaniżone, jednakże ostatecznie powód podpisał kartę depozytową będąc zastraszonym i przymuszonym przez magazyniera. Jednocześnie powód dochodził w niniejszej sprawie rekompensaty za doznaną krzywdę i rozstroje zdrowotne na skutek działania pozwanego Zakładu w związku z: nieludzkim i poniżającym traktowaniem polegającym na braku warunków do utrzymania higieny osobistej, braku prywatności przy korzystaniu z urządzeń sanitarnych, złym oświetleniem i wentylacji cel mieszkalnych; przebywaniu na placach spacerowych wraz z osobami palącymi, często w kilkanaście osób, na małej powierzchni; pozbawieniu korzystania z zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych oraz możliwości korzystania ze świetlicy; brakiem podstawowych leków dla osób przeziębionych, chorych oraz cierpiących z powodu bólu; narażaniem na pogarszanie wzroku z uwagi na złe oświetlenie oraz bóle różnych części ciała i wady postawy, spowodowane przez stare materace i łózka, które straciły atest medyczny oraz uległy zniszczeniu (k. 2-8).

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Zakład Karny w C. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości jako całkowicie bezzasadnego i nieudowodnionego kwestionując powództwo zarówno co do zasady, jak też wysokości. W uzasadnieniu wskazał, że zarzuty powoda wobec pozwanego Zakładu są całkowicie bezpodstawne i nie znajdują oparcia w stanie faktycznym i prawnym, bowiem wszelkie działania pozwanej jednostki skierowane w stosunku do powoda były zgodne z obowiązującym prawem i zasadami humanitaryzmu oraz nie naruszały w żaden sposób jego praw, ani godności osobistej, a także nie powodowały powstania jakiejkolwiek szkody, czy też krzywdy (k. 24-28).

Sąd Rejonowy w. Z. ustalił następujący stan faktyczny:

Skazany A. L. w ramach odbywania wymierzonej mu kary pozbawienia wolności, w okresie od dnia 26 marca 2013 r. do dnia 3 lipca 2013 r. został osadzony w Zakładzie Karnym w C., gdzie przebywał na oddziale typu półotwartego w pawilonie mieszkalnym oznaczonym (...), oddział II, w celach o nr (...), w których w tym okresie nie dochodziło do przeludnienia (powierzchnia w celi przypadająca na jednego osadzonego wynosiła powyżej 3 m ²). Przedmiotowa jednostka penitencjarna, tj. Zakład Karny w C. została przygotowana w odpowiedni sposób, aby właściwie wypełniać swoje przeznaczenie i spełnia w tym zakresie wszystkie wymagane przepisami prawa międzynarodowego, jak też krajowego normy związane z wykonywaniem kary pozbawienia wolności, w szczególności przepisy kodeksu karnego wykonawczego i wydanych na jego podstawie aktów wykonawczych. Cele mieszkalne w zakładzie karnym zostały wyposażone w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy zapewniający osadzonym osobne miejsce do spania, miejsce do spożywania posiłków, odpowiednie warunki higieny poprzez wyposażenie osadzonych w niezbędne środki higieny osobistej oraz środki do zachowania higieny w celi. Wszystkie cele mieszkalne spełniają normy przewidziane prawem budowlanym oraz wymagania techniczno-ochronne (tj. zapewnienie właściwego oświetlenia naturalnego i sztucznego, właściwe funkcjonowanie urządzeń grzewczych i wentylacyjnych, a także drzwi i okien, umożliwienie dostępu świeżego powietrza). Budynki wraz z celami mieszkalnymi przechodzą regularne, przewidziane przepisami, kontrole i przeglądy zarówno co do stanu technicznego, jak też warunków sanitarnych. Pawilon mieszkalny, w którym przebywał A. L., został oddany do użytku w dniu 5 kwietnia 2005 r., po przeprowadzeniu generalnego remontu tego obiektu i przystosowaniu do wszelkich obowiązujących reguł i norm prawnych zarówno budowlanych, jak też wynikających z warunków odbywania kary pozbawienia wolności, w szczególności regulowanych rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 186, poz. 1820 ze zm.). W celach na bieżąco jest dokonywana wizytacja pod kątem wyposażenia ich w sprzęt kwaterunkowy, sprawdzenia stanu technicznego pomieszczeń oraz sprzętu. Wszelkie uwagi odnośnie wyposażenia celi, stanu technicznego urządzeń sanitarnych, ścian, sufitów, przecieków, zawilgoceń, awarii instalacji są na bieżąco realizowane. Cele mieszkalne, w których przebywał osadzony A. L., miały wydzielony od reszty pomieszczenia ścianami kącik sanitarny z umywalką i miską ustępową, zaś przynajmniej raz w tygodniu każdy z osadzonych miał zapewnioną możliwość korzystania z ciepłej kąpieli w łaźni (jedynie w pawilonach A znajduje się natrysk). Każda cela mieszkalna wyposażona jest w instalację oświetleniową oraz gniazdkową, zaś dostarczanie energii elektrycznej do cel mieszkalnych reguluje obowiązujący w jednostce porządek wewnętrzny. Osadzeni w tym Zakładzie Karnym mają możliwość korzystania z codziennych spacerów, zajęć świetlicowych, biblioteki oraz posług religijnych, zaś w pawilonie B znajdują się dwa wydzielone boiska do zajęć sportowych, kaplica i kantyna. Osadzeni mają również zapewnione bezpłatne świadczenia zdrowotne, na terenie jednostki znajduje się A., leczenie farmakologiczne jest zagwarantowane zgodnie z wymogami medycznymi, a także dostępne są artykuły sanitarne (stosownie do art. 115 k.k.w.). W przypadku niedostępności jakiegoś leku, są one wykupowane na podstawie recepty w aptece wolnościowej na koszt Służby Więziennej. Świadczenia zdrowotne udzielane są skazanym przede wszystkim przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności, jednakże w szczególnych sytuacjach dopuszczalne jest współdziałanie również z zewnętrznymi podmiotami leczniczymi.

W trakcie krótkiego pobytu A. L. w Zakładzie Karnym w C. (3 miesiące i 7 dni) nie zgłaszał on do służby więziennej żadnych skarg, uwag, ani zastrzeżeń co do warunków odbywania przez niego kary pozbawienia wolności, w szczególności dotyczących standardów socjalno-bytowych. W tym czasie został on poddany dwukrotnie badaniu lekarskiemu przy przyjęciu (dn. 26 marca 2013 r.) oraz przed opuszczeniem (dn. 2 lipca 2013 r.) jednostki, a także dodatkowo raz w dniu 4 kwietnia 2013 r. z uwagi na zgłaszany ból nogi, gdzie rozpoznano u niego stanu po operacji kolana prawego i zalecono zażycie leków przeciwbólowych (I. – 2 tabletki).

W chwili przyjęcia A. L. w dniu 26 marca 2013 r. do Zakładu Karnego, zostały wówczas przyjęte do magazynu depozytowego jednostki również należące do niego przedmioty osobiste (łącznie 44 sztuki), które zostały wymienione i opisane w karcie magazynowej osadzonego, wraz ze wskazaniem stopnia ich zużycia oraz szacunkowej wartości. Przedmiotowe rzeczy były przechowywane w specjalnie do tego przeznaczonym worku. W dniu 22 kwietnia 2013 r. A. L. wystąpił z prośbą o wysłanie paczki z należącymi do niego rzeczami zbędnie przechowywanymi w depozycie Zakładu w postaci telewizora marki D. (14 cali) z pilotem, spodni dżinsowych (koloru niebieskiego) oraz bluzy rozsuwanej z kapturem (koloru czarnego). Powyższy wniosek został rozpatrzony pozytywnie, zaś powyższe rzeczy po zgromadzeniu przez osadzonego środków finansowych niezbędnych w celu wysyłki, w dniu 14 maja 2013 r. zostały przez niego osobiście okazane magazynierowi w trakcie jego wizyty w magazynie. Ponieważ w tym czasie w magazynie nie znaleziono odpowiedniego opakowania (kartonu) do spakowania tych rzeczy i ich wysyłki, rzeczy osadzonego zostały odłożone na bok, zaś w dniu następnym, tj. 15 maja 2013 r. z samego rana, odłożone rzeczy osadzonego zostały komisyjnie spakowane przy udziale magazyniera i innego funkcjonariusza, z której to czynności sporządzony został protokół, a następnie wysłane na adres podany przez osadzonego (tj. do ojca kolegi osadzonego). A. L. nie był obecny przy tych czynnościach, gdyż jego sprowadzenie do magazynu w tak szybkim tempie (jeszcze przed przyjazdem listonosza) nie było możliwe. W tym samym dniu, już po nadaniu paczki z powyższymi rzeczami, funkcjonariusze jednostki podjęli próbę uzupełnienia karty magazynowej, jednakże osadzony A. L. po potwierdzeniu wysłania telewizora, odmówił pokwitowania wysłania pozostałych rzeczy (tj. odzieży) wskazując, że nie był obecny przy spakowaniu paczki i te rzeczy zostały podmienione. Następnie w dniu 2 lipca 2013 r. A. L. złożył skargę do Dyrektora Zakładu Karnego w C. zarzucając nieprawidłowe zrealizowanie przez funkcjonariuszy SW jego wniosku o wysyłkę paczki.

W dniu 3 lipca 2013 r. w trakcie opuszczania jednostki penitencjarnej, osadzony A. L. odmówił pokwitowania odbioru rzeczy należących do niego, które były przechowywane w magazynie depozytowym jednostki, dlatego też zostały one spakowane komisyjnie w obecności dowódcy zmiany i doprowadzającego, z której to czynności został sporządzony protokół. W trakcie tych czynności została również uzupełniona karta magazynowa osadzonego, gdzie m.in. przy telewizorze, spodniach dżinsowych oraz bluzy rozsuwanej z kapturem (L.p. nr 1, 10 i 11), które zostały faktycznie wysłane w dniu 15 maja 2013 r., w rubryce nr 10 zostało dodatkowo odnotowane, że zostały one wysłane w paczce – przy czym przy odzieży, jako datę wydania z magazynu wstawiono 3 lipca 2013 r..

Na skutek rozpoznania skargi osadzonego A. L. z dnia 24 lipca 2013 r. na decyzję Dyrektora Zakładu Karnego w C. w przedmiocie rozpatrzenia jego wcześniejszej skargi z dnia 2 lipca 2013 r. dotyczącej zarzutów w kwestii realizacji jego wniosku o przesłanie paczki z rzeczami osobistymi znajdującymi się w magazynie depozytowym, Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w B. w decyzji z dnia 18 października 2013 r. (nr OI/S-0510- (...)) uznał skargę osadzonego za zasadną wskazując, że postępowanie funkcjonariuszy ZK związane z realizacją jego prośby z dnia 22 kwietna 2013 r. faktycznie było niezgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, tj. Zarządzenia nr 27/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r. w sprawie gospodarowania składnikami majątkowymi w zakresie obsługi osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. W konsekwencji powyższego rozstrzygnięcia st. magazynier DKw ZK C. – sierż. K. Z. poniósł odpowiedzialność materialną za przesłanie rzeczy w postaci spodni i bluzy, które rzekomo nie były własnością osadzonego A. L. i został zobowiązany do zapłaty kwoty 15 zł tytułem równowartości zagubionej odzieży (wskazanej w karcie depozytowej osadzonego), którą to sumę w dniu 15 stycznia 2014 r. wpłacił na konto Zakładu w celu dalszego przekazania ich na rzecz osadzonego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o poniżej wskazane dowody: dokumenty dołączone do pozwu (k. 9-11), dokumentację złożoną przez pozwanego wraz z odpowiedzią na pozew (k. 32-73), kserokopię wyciągu książki ambulatoryjnej (k. 87-89), dokumentacji związanej ze skargą A. L. (k. 97-119) oraz zeznań powoda A. L. (k. 140-141 i 143).

Sąd Rejonowy w. Z. zważył, co następuje:

W świetle ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie, powództwo A. L. o zapłatę kwoty 3.499 zł należało uznać za bezzasadne i całkowicie nieudowodnione. Roszczenie powoda należało rozpatrywać przede wszystkim w kontekście odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa przewidzianej w art. 417 § 1 kodeksu cywilnego (zwana dalej: k.c.), zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. W przypadku odpowiedzialności Skarb Państwa nie budzi wątpliwości, że chodzi o odpowiedzialność organów państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. Powyższa regulacja art. 417 § 1 k.c. wynikała bezpośrednio z treści art. 77 ust. 1 Konstytucji RP, gdzie stwierdzono, że każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Właśnie to doniosłe unormowanie legło u podstaw nowelizacji kodeksu cywilnego w zakresie reguł odpowiedzialności Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego za szkodę wyrządzoną władczym działaniem władz publicznych. Impulsem do zmiany przepisów stał się wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r. (sygn. akt SK 18/00, OTK 2001, nr 8, poz. 256), uznający, że art. 418 k.c. jest niezgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji RP, a art. 417 k.c. jest zgodny z Konstytucją RP, ale przy częściowo odmiennym jego rozumieniu od dotychczas przyjmowanego. Wspomniana nowelizacja dokonała się ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692), która weszła w życie z dniem 1 września 2004 r., wprowadzając nowe przepisy art. 417-421 k.c.. Przytoczony powyżej przepis art. 417 k.c. w brzmieniu obecnie obowiązującym przewiduje zatem odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, zdefiniowanym jako „niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej”. Stanowi więc on ogólną podstawę odpowiedzialności władz publicznych za ich władcze działania, która nie znajduje zastosowania lub znajduje ograniczone zastosowanie tylko wówczas, gdy ustawodawca odrębnym unormowaniem określa konsekwencje niektórych działań organów władz publicznych. Treść art. 417 k.c. nie pozostawia przy tym wątpliwości, że odpowiedzialność władz publicznych dotyczy zarówno ich działań, jak też zaniechań.

Przesłanką odpowiedzialności wynikającej z przepisu art. 417 § 1 k.c. jest, aby szkoda wyrządzona została przy wykonywaniu „władzy publicznej”, a zatem chodzi tutaj wyłącznie o skutki funkcjonowania państwa i jednostek samorządu terytorialnego w sferze określanej pojęciem „ imperium”, czyli działania i zaniechania polegające na wykonywaniu funkcji władczych i realizacji zadań władzy publicznej. Poza zakresem tego przepisu pozostają natomiast skutki zachowań państwa i jednostek samorządu terytorialnego w sferze gospodarczo-majątkowej ( dominium), czyli w dziedzinie działań nie władczych, czyli dominialnych. Organem władzy publicznej jest każdy podmiot, który wykonuje władzę publiczną, kształtując w drodze przymusu sytuację prawną jednostki. Odpowiedzialność za szkodę danej osoby prawnej (Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, innej osoby prawnej) na podstawie powyższego przepisu wymaga przede wszystkim ustalenia przynależności ustrojowej osoby fizycznej, której niezgodne z prawem zachowanie spowodowało szkodę. Pojęcie „wykonywanie władzy publicznej” określone w art. 417 § 1 k.c. obejmuje tylko takie działania, które ze swej istoty, a więc ze względu na charakter i rodzaj funkcji przynależnej władzy publicznej, wynikają z kompetencji określonych w samej Konstytucji RP oraz innych przepisów prawa. Ich wykonywanie z reguły łączy się z możliwością władczego kształtowania sytuacji jednostki. Chodzi zatem o działanie w takim obszarze, w którym może dojść do naruszenia prawa i wolności jednostki ze strony władzy publicznej. Wyrządzenie szkody przez niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej (w podanym znaczeniu) uzasadnia odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 417 § 1 k.c., gdy chodzi o państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej (w ujęciu cywilistycznym – stationes fisci Skarbu Państwa), bądź osoby fizyczne (funkcjonariuszy państwowych) wykonujące uprawnienia do wykonywania władzy publicznej. W konsekwencji powyższych rozważań należy stwierdzić, że art. 417 § 1 k.c. jest podstawą odpowiedzialności Skarbu Państwa wówczas, gdy szkoda została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie funkcjonariusza państwowego lub państwowej jednostki organizacyjnej bez osobowości prawnej, uprawnionych do wykonywania władzy publicznej (sfera imperium).

Przedmiotem sporów doktrynalnych jest natomiast pojęcie „niezgodności z prawem” na tle regulacji art. 417 k.c., albowiem doszło do wykształcenia tutaj dwóch stanowisk. Według pierwszego z nich niezgodność z prawem należy rozumieć w znaczeniu przyjętym w art. 77 ust. 1 Konstytucji RP, a więc jako niezgodność z prawem powszechnie obowiązującym. Koncepcja ta opiera się na założeniu, że ustawodawca nieprzypadkowo zrezygnował w art. 417 k.c. z użycia zakorzenionego w cywilistyce (choć niemającego legalnej definicji) pojęcia bezprawności. Skutkiem tej decyzji ustawodawcy ma być niemożność kwalifikowania deliktu władzy publicznej z punktu widzenia zasad współżycia społecznego – chyba, że przepis prawa, z którym działanie władzy publicznej jest niezgodne, zawiera odesłanie do tych zasad. To ściśle pozytywistyczne stanowisko nie uwzględnia jednak celu przepisów dotyczących odpowiedzialności Skarbu Państwa i dlatego bardziej słusznym wydaje się pogląd przeciwny, który utożsamia niezgodność z prawem z bezprawnością rozumianą w sposób cywilistyczny (jako sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia społecznego). Nie ma bowiem jakiejkolwiek racji, aby zachowanie podmiotów sprawujących władzę publiczną było poddawane ocenie tylko z perspektywy prawa pozytywnego, a więc w sposób ewidentnie łagodniejszy niż zachowanie wszystkich innych podmiotów występujących w stosunkach cywilnoprawnych.

Do powstania odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej, podobnie jak w innych wypadkach odpowiedzialności odszkodowawczej, niezbędne jest zaistnienie ogólnych przesłanek wywiedzionych z art. 361 k.c., a więc zdarzenia, z którym ustawa łączy odpowiedzialność (deliktu władzypublicznej), szkody oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą i owym zdarzeniem. Przepis art. 417 k.c. nie zawiera w tej kwestii żadnej regulacji, a tym samym znajdą zastosowanie ogólne reguły dotyczące kompensaty szkody w mieniu (majątkowej) i na osobie (majątkowej i niemajątkowej) oraz koncepcji związku przyczynowego – w szczególności ujęte w przepisach art. 361, 444-448 k.c. (por. wyroki TK z dnia 4 grudnia 2001 r., sygn. akt SK 18/00, publ. OTK 2001, nr 8, poz. 256 oraz z dnia 23 września 2003 r., sygn. akt K 20/02, publ. OTK-A 2003, nr 7, poz. 76, a także wyrok SN z dnia 7 listopada 2013 r., sygn. akt V CSK 519/12 – LEX nr 1391709). Nie budzi przy tym wątpliwości, że ciężar dowodu, co do tych wszystkich przesłanek spoczywa na poszkodowanym (nie musi on jednak udowadniać bezprawności zachowania podmiotu władzy publicznej w myśl zasady iura novit curia). Na marginesie należy zauważyć, że odpowiedzialność Skarbu Państwa dotyczy jedynie szkód powstałych z działań lub zaniechań powstałych „przy wykonywaniu władzy publicznej”, nie zaś „przy sposobności jej wykonywania” (zob. art. 429 i 430 k.c.). Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie i nauce poglądem odpowiedzialność ta obejmuje także działania funkcjonariuszy publicznych, które mają wprawdzie inny cel niż wykonywanie zadań publicznych, ale które zostały podjęte przy użyciu środków przymusu. Odpowiedzialność osób prawnych na podstawie art. 417 § 1 k.c. nie uchyla przy tym odpowiedzialności osób fizycznych – bezpośrednich sprawców szkody – na podstawie art. 415 k.c., albowiem w przypadku ustalenia odpowiedzialności obu podmiotów będzie mieć ona charakter solidarny (zgodnie z art. 441 k.c.). W świetle powyższego należy stwierdzić, że każdy poszkodowany podmiot stosunków cywilnoprawnych, który doznał szkody wyrządzonej przez organy wykonujące władzę publiczną, może dochodzić swoich roszczeń na podstawie omawianego przepisu art. 417 k.c. , który nie zawiera w tej kwestii żadnych ograniczeń podmiotowych.

W świetle powyższych rozważań za bezsporne należało przyjąć, że pozwany Zakład Karny w C. należy do tego rodzaju jednostki, która wykonuje swoje obowiązki w ramach władzy publicznej i w związku z tym ewentualną odpowiedzialność deliktową za ten podmiot niewątpliwie ponosi właśnie Skarb Państwa. W odniesieniu do niniejszej sprawy powód A. L. domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa w związku z bezprawnym działaniem Zakładu Karnego łącznie kwoty 3.449 zł, na którą składały się kwota 499 zł tytułem odszkodowania oraz kwota 3.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.

Dochodzone przez powoda odszkodowanie w kwocie 449 zł miało stanowić równowartość zagubionej przez jednostkę penitencjarną odzieży powoda, w postaci: spodni dżinsowych marki (...) o wartości 149 zł oraz bluzy marki (...) o wartości 299 zł, które to rzeczy zgodnie z wnioskiem powoda miały zostać wysłane z depozytu Zakładu w paczce, jednakże zaginęły. Zdaniem powoda postępowanie pozwanego w tym zakresie było niezgodnie z obowiązującymi przepisami (w tym Zarządzeniem nr 27/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r.), który przy tym dodatkowo zarzucił, że karta magazynowa, która została wypełniona przy jego przyjęciu do Zakładu, została sporządzona niezgodnie z prawem, bowiem jego rzeczy zostały opisane nieprawidłowo, a ich wartości zostały znacznie zaniżone, jednakże pomimo zgłaszanych zastrzeżeń ostatecznie powód podpisał kartę depozytową wyłącznie dlatego, że został zastraszony i przymuszony przez magazyniera. Nie budziło przy tym wątpliwości, że zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu przewidzianą w art. 6 k.c., przyznanie ewentualnego odszkodowania zależne jest od wykazania przez poszkodowanego wszystkich koniecznych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej i w tym celu poszkodowany zobowiązany jest przedstawić odpowiednie dowody na tę okoliczność (art. 232 k.p.c.). Stosownie do ogólnych zasad odpowiedzialności odszkodowawczej przesłankami tymi są: powstanie szkody, która została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej (w sferze imperium), a dodatkowo zachodzi normalny i adekwatny związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem przy wykonywaniu władzy a powstaniem szkody w rozumieniu art. 361 k.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2013 r., sygn. akt III CZP 23/13, publ. OSNC 2013, Nr 11, poz. 122; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 listopada 2015 r., sygn. akt I ACA 310/15 – L.).

W odniesieniu do niniejszej sprawy ustalone zostało, że na skutek rozpoznania skargi osadzonego A. L. z dnia 24 lipca 2013 r. na decyzję Dyrektora Zakładu Karnego w C. wydaną w przedmiocie rozpatrzenia jego wcześniejszej skargi z dnia 2 lipca 2013 r. dotyczącej zarzutów w kwestii realizacji jego wniosku o przesłanie paczki z rzeczami osobistymi znajdującymi się w magazynie depozytowym, Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w B. w decyzji z dnia 18 października 2013 r. (nr OI/S-0510- (...)) uznał skargę osadzonego za zasadną wskazując, że postępowanie funkcjonariuszy ZK związane z realizacją jego prośby z dnia 22 kwietna 2013 r. faktycznie było niezgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, tj. Zarządzenia nr 27/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r. w sprawie gospodarowania składnikami majątkowymi w zakresie obsługi osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Analiza wskazanego powyższej Zarządzenia nr (...) nie pozostawiała wątpliwości, że w trakcie realizacji prośby osadzonego o wysłanie paczki zawierającej jego rzeczy osobiste, ze strony funkcjonariusza jednostki – magazyniera doszło do kilku nieprawidłowości formalnych, w szczególności w zakresie przepisu § 38 Zarządzenia, w którym uregulowano procedurę przesyłania takich rzeczy. W treści § 38 ust. 2 Zarządzenia bowiem wyraźnie wskazano, że pakowania rzeczy do paczki dokonuje osadzony w obecności magazyniera, zaś z tej czynności magazynier sporządza w 2 egzemplarzach protokół, na którym podpisują się obaj z osadzonym, a następnie jeden z tych protokołów przesyła się wskazanemu odbiorcy, zaś drugi wraz z dowodem nadania przesyłki załącza się do karty rzeczy własnych osadzonego. W tym miejscu dodatkowo należało podkreślić, że w konsekwencji uwzględnienia skargi A. L. sierż. K. Z. (st. magazynier DKw ZK C.) poniósł osobistą odpowiedzialność materialną za przesłanie rzeczy w postaci spodni i bluzy, które rzekomo nie były własnością osadzonego A. L. i został zobowiązany do zapłaty równowartości zagubionej odzieży oszacowanej w karcie depozytowej osadzonego na kwoty 15 zł, którą to sumę w dniu 15 stycznia 2014 r. wpłacił na konto Zakładu w celu dalszego przekazania tych pieniędzy na rzecz osadzonego.

Niezależnie od powyższego, wskazana okoliczność nie mogła automatycznie przesądzać o zasadności roszczenia odszkodowawczego powoda w kwocie 499 zł, które zostało zgłoszone w niniejszej sprawie. Jak już wskazano poszkodowany był zobowiązany udowodnić przed sądem, że na skutek niezgodnego z prawem działania służby więziennej, doszło do powstania u niego szkody, ale również był zobowiązany do wykazania samej wysokości tej szkody, a tym obowiązkom powód nie sprostał. W kontekście ustalonego w sprawie stanu faktycznego brak było podstaw do kwestionowania faktu podnoszonego przez pozwany Zakład Karny, że wskazywana przez powoda odzież w postaci: spodni dżinsowych (koloru niebieskiego) oraz bluzy rozsuwanej z kapturem (koloru czarnego), w dniu 15 maja 2013 r. została wysłana w paczce razem z telewizorem marki D.. Z dokumentacji złożonej przez stronę pozwaną jednoznacznie bowiem wynikało, że pomimo formalnych nieprawidłowości przy samym pakowaniu paczki – przedmiotowe rzeczy, które w dniu 14 maja 2013 r. w obecności magazyniera zostały osobiście wybrane przez osadzonego z należącego do niego depozytu, następnego dnia zostały komisyjnie spakowane (przy udziale magazyniera i innego funkcjonariusza, z której to czynności sporządzony został protokół), a następnie wysłane na adres podany przez osadzonego (tj. do ojca kolegi osadzonego). W świetle tego zdaniem Sądu brak było podstaw do przyjęcia, że mogło dojść do zamienienia rzeczy osadzonego, czy też, że w ogóle nie dokonano ich wysłania. Pokreślić przy tym należało, że powód potwierdził fakt, że telewizor D. nadany w tej paczce, dotarł do adresata wraz z jakimiś ubraniami, a jedynie kwestionował, że znajdujące się w paczce rzeczy nie były tymi, które w dniu 14 maja 2013 r. wskazał magazynierowi do wysłania. Na marginesie należało zauważyć, że nie można było przy tym wykluczyć też takiej sytuacji, iż do zamiany tych ubrań, doszło już po doręczeniu paczki adresatowi. W świetle powyższego twierdzenia powoda należało uznać za gołosłowne.

Przyjmując nawet odmienne stanowisko, że zaistniałe formalne nieprawidłowości, których dopuścili się funkcjonariusze ZK przy pakowaniu i wysyłce paczki powoda, jak też następnie przy uzupełnieniu karty magazynowej (w kwestii daty wydania spornej odzieży), obciążały dowodowo w konsekwencji stronę pozwaną w zakresie potwierdzenia tożsamości tych rzeczy, wówczas należało uznać, że powód nie wykazał wysokości dochodzonego przez siebie odszkodowania. Na wstępnie należało podnieść, że zsumowanie deklarowanej przez powoda równowartości utraconych rzeczy (tj. spodni – 149 zł oraz bluzy – 299 zł), dawało łącznie kwotę 448 zł, nie zaś jak wskazywał powód kwotę 449 zł. Niezależnie od tego powód nie uprawdopodobnił nawet w niemniejszym stopniu deklarowanej przez siebie wartości tych rzeczy, która była bardziej adekwatna do rzeczy nowych (zakupionych w sklepie), zaś bezspornym było, że odzież powoda była używana i jako taka przedstawiała znacznie niższą wartość. Podkreślenia przy tym wymagało, że powód nie kwestionował wartości tych ubrań, która została oszacowana w karcie magazynowej, sporządzonej przez magazyniera w chwili przyjęcia A. L. w dniu 26 marca 2013 r. do Zakładu Karnego i zdawania ich do magazynu, ani też nie zgłaszał żadnych uwag w kwestii ustalonego tam stopnia ich zużycia, co następnie zostało przez niego zaaprobowane indywidualnym podpisem złożonym przy tych rzeczach na karcie. Stosownie do powyższego należało uznać, że łączna wartość tych ubrań była znacznie niższa i wynosiła szacunkowo 15 zł. W związku z tym w ocenie Sądu twierdzenia powoda, że równowartość utraconych przez niego ubrań wynosiła 449 zł, były całkowicie bezpodstawne i nieudowodnione.

Na marginesie należało zauważyć, że w odniesieniu do okoliczności podniesionych przez pozwanego, nie można było wykluczyć, że mogło już dojść do całkowitego naprawienia ewentualnej szkody powoda poniesionej z tego tytułu w związku z tym, że jak wynikało z akt sprawy sierż. K. Z. (st. magazynier DKw ZK C.) poniósł osobistą odpowiedzialnością materialną za nieprawidłowe wysłanie paczki osadzonego A. L. ze sporną odzieżą, na skutek czego w dniu 15 stycznia 2014 r. wpłacił na konto Zakładu równowartość tej odzieży w kwocie 15 zł, która to suma następnie miała zostać przekazana na rzecz poszkodowanego. Jednakże strona pozwana nie złożyła w toku procesu żadnych dowodów na potwierdzenie tej okoliczności (np. pokwitowanie lub potwierdzenie przelewu).

Odnosząc się natomiast do drugiego z roszczeń A. L. zgłoszonych w pozwie, tj. o zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie 3.000 zł z tytułu naprawienie wyrządzonych mu przez pozwany Zakład krzywd za cały okres pozbawienia wolności w tej jednostce, to powód wskazał, że doznał tej krzywdy z uwagi na straty moralne i finansowe, naruszenie dóbr osobistych, a także stres, frustrację i nerwu. Według powoda w trakcie pobytu w pozwanej jednostce nie miał zapewnionych warunków bytowych, jakie prawo gwarantuje osobom osadzonym w jednostce penitencjarnej (w myśl art. 110 § 2 k.k.w. i art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności), a ponadto doznał krzywdy na skutek działania pozwanego Zakładu w związku z: nieludzkim i poniżającym traktowaniem, polegającym na braku warunków do utrzymania higieny osobistej, braku prywatności przy korzystaniu z urządzeń sanitarnych, złym oświetleniem i wentylacji cel mieszkalnych; przebywaniu na placach spacerowych wraz z osobami palącymi, często w kilkanaście osób, na małej powierzchni; pozbawieniu korzystania z zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych oraz możliwości korzystania ze świetlicy; brakiem podstawowych leków dla osób przeziębionych, chorych oraz cierpiących z powodu bólu; narażaniem na pogarszanie wzroku z uwagi na złe oświetlenie oraz bóle różnych części ciała i wady postawy, spowodowane przez stare materace i łózka, które straciły atest medyczny oraz uległy zniszczeniu.

W kontekście jednoznacznego materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, powyższe twierdzenia powoda należało uznać za całkowicie bezpodstawne i nieudowodnione nawet w najmniejszym stopniu. Roszczenie powoda niewątpliwie należało rozpatrywać w kontekście art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., które przewidują, że osoba poszkodowana z tytułu naruszenia jej dóbr osobistych, może żądać od sprawcy tego naruszenia zadośćuczynienia pieniężnego w odpowiedniej sumie. Również stosownie do art. 24 § 2 k.c. jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Przesłankami ochrony przewidzianej dla dóbr osobistych w art. 24 k.c., które muszą być spełnione łącznie są: 1). istnienie danego dobra osobistego, 2). zagrożenie lub naruszenie tego dobra osobistego oraz 3). bezprawność tego zagrożenia lub naruszenia. Obowiązek udowodnienia istnienia pierwszych dwóch przesłanek spoczywa na stronie powodowej (zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c.), która dochodzi ochrony z tytułu naruszenia jej dóbr osobistych, natomiast pozwany chcąc zwolnić się z odpowiedzialności winien wykazać, że jego działanie nie było bezprawne. W kontekście powyższych przepisów, w ocenie Sądu należało uznać, iż powód A. L. nie wywiązał się z tego obowiązku należycie i nie wykazał przesłanek warunkujących powstanie odpowiedzialności pozwanego Zakładu z tytułu naruszenia dóbr osobistych. Bezsprzecznie funkcjonowanie w warunkach izolacji z natury rzeczy jest połączone z wieloma dopuszczalnymi przez prawo ograniczeniami, zaś osoba pozbawiona wolności musi liczyć się z istniejącymi niedogodnościami i dyskomfortem codziennego egzystowania w warunkach więziennych. Samo odczuwanie przez skazanego ujemnych skutków kary – o ile tylko ich intensywność mieści się w dopuszczalnych prawem i zasadami współżycia społecznego normach – nie stanowi bowiem postępowania noszącego w sobie znamion nieludzkiego, okrutnego, czy też poniżającego traktowania. Dlatego też przyjmuje się, że niektóre z działań wykonywanych w ramach tzw. porządku prawnego (np. wykonywanie kary pozbawienia wolności, przymusowe umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym, przymusowe leczenie odwykowe) pomimo, że w sposób ewidentny mogą nawet prowadzić do naruszenia dóbr osobistych, tj. wolność, nietykalność, prawo do prywatności, tajemnica korespondencji, itp., to jednak przepisy prawa wprost przewidują wyłączenie bezprawności takich naruszeń. Dopiero wykonywanie tych uprawnień (w ramach porządku prawnego) z naruszeniem procedury lub prawa materialnego będzie bezprawne i może rodzić roszczenia z art. 24 k.c.. Jednocześnie należało podzielić już ugruntowane stanowisko w judykaturze, zgodnie z którym nie każde naruszenie prawa stanowi podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa na gruncie art. 417 § 1 k.c., ale jedynie takie, które stanowi warunek konieczny dla powstania uszczerbku poszkodowanego i którego normalnym następstwem w danych okolicznościach jest powstanie szkody (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 października 2015 r., sygn. akt I ACa 497/15 – L.). Ponadto na marginesie podkreślenia wymagało, że przyznanie zadośćuczynienia w myśl art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 2 k.c., nawet w przypadku spełnienia przesłanek odpowiedzialności przewidzianych w tych przepisach, nie jest obligatoryjne i zależy od indywidualnej oceny sytuacji zaistniałej w konkretnym stanie faktycznym.

W odniesieniu do niniejszej sprawy powód A. L. nie wykazał, aby postępowanie pozwanego Zakładu Karnego odbiegało w jakikolwiek sposób od dopuszczalnych i przeciętnych norm obowiązujących w związku z odbywaniem przez osadzonych kary pozbawienia wolności. W toku sprawy przytoczył szereg zarzutów wobec sposobu funkcjonowania pozwanego Zakładu Karnego, które ogólnie miały dotyczyć: nieludzkiego i niehumanitarnego traktowania, a ponadto niewłaściwych warunków socjalno-bytowych w celach, w których powód odbywał karę. Wprawdzie powód już w pozwie zgłosił szereg wniosków dowodowych na poparcie swojego stanowiska (pkt 7-8 pozwu), tym niemniej podlegały one w znacznej części oddaleniu (postanowienie z dnia 13 grudnia 2016 r. – k. 150), albowiem przede wszystkim powód wbrew zasadom postępowania cywilnego nie wskazał okoliczności na jakie miałyby zostać przeprowadzone wskazane dowody (pomimo zakreślenia mu w tym celu dodatkowego terminu przez Sąd – k. 90 odw.), a dodatkowo w ocenie Sądu były one nieistotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy (w myśl art. 227 k.p.c.), jak też wykraczające zbyt daleko za przedmiot sprawy.

Podnoszone przez powoda w toku procesu zarzuty wobec pozwanego Zakładu Karnego natomiast w kontekście materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie okazały się całkowicie bezpodstawne i nieuzasadnione nawet w najmniejszym stopniu. Przede wszystkim brak jest jakichkolwiek informacji, że w związku z tymi zarzutami, wcześniej toczyło się jakieś postępowanie wyjaśniające w trybie sądowym lub administracyjnym, które choć w najmniejszym stopniu potwierdzałoby okoliczności faktyczne pozwu – w szczególności to, że w pozwanej jednostce doszło do jakichkolwiek nieprawidłowości w stosunku do powoda w trakcie odbywania przez niego kary, polegających na niegodziwym, poniżającym lub niehumanitarnym traktowaniu osadzonego.

Nie budziło przy tym żadnych wątpliwości Sądu, że prawo do godnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności mieści się w jednym z podstawowych dóbr osobistych, jakim jest godność człowieka, które to dobro podlega szerokiej ochronie przewidzianej w art. 30, art. 40 i art. 41 ust. 4 Konstytucji, w art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz w art. 7 i 10 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Jedyną nieprawidłowością funkcjonariuszy ZK, jaka została stwierdzona w stosunku do powoda, była oczywiście kwestia nieprawidłowego wysłania jego paczki (o czym była już mowa wcześniej), jednakże powyższa okoliczność nie mogła stanowić podstawy dochodzenia przez powoda świadczenia zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych, albowiem w żadnym stopniu nie skutkowała naruszeniem tych dóbr u powoda. W związku z tym w kontekście materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw, żeby uwzględnić zarzuty powoda, w których kwestionował warunki odbywania kary pozbawienia wolności w pozwanej jednostce, w szczególności same warunki socjalno-bytowe istniejące tym zakładzie karnym.

W toku sprawy natomiast ustalono, że A. L. został osadzony w Zakładzie Karnym w C. w okresie od dnia 26 marca 2013 r. do dnia 3 lipca 2013 r., gdzie przebywał na oddziale typu półotwartego w pawilonie mieszkalnym oznaczonym (...), oddział II, w celach o nr (...) (w których w tym okresie nie dochodziło do przeludnienia). Pozwana jednostka penitencjarna została przygotowana w odpowiedni sposób, aby właściwie wypełniać swoje przeznaczenie i spełnia w tym zakresie wszystkie wymagane przepisami prawa międzynarodowego, jak też krajowego normy związane z wykonywaniem kary pozbawienia wolności, w szczególności przepisy kodeksu karnego wykonawczego i wydanych na jego podstawie aktów wykonawczych. Zakład Karny w C. jest jedną z nowszych jednostek penitencjarnych i lepiej wyposażonych w kraju. Pawilon mieszkalny, w którym przebywał powód, został oddany do użytku w dniu 5 kwietnia 2005 r., po przeprowadzeniu generalnego remontu tego obiektu i przystosowaniu do wszelkich obowiązujących reguł i norm prawnych zarówno budowlanych, jak też wynikających z warunków odbywania kary pozbawienia wolności, w szczególności regulowanych rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 186, poz. 1820 ze zm.). W celach na bieżąco jest dokonywana wizytacja pod kątem wyposażenia ich w sprzęt kwaterunkowy, sprawdzenia stanu technicznego pomieszczeń oraz sprzętu. Wszelkie uwagi odnośnie wyposażenia celi, stanu technicznego urządzeń sanitarnych, ścian, sufitów, przecieków, zawilgoceń, awarii instalacji są na bieżąco realizowane. W celach mieszkalnych, w których przebywał osadzony A. L., każdy z osadzonych ma zapewnione pojedyncze łóżko koszarowe do spania (górne łóżka posiadają drabinki umożliwiające bezpieczne wejście i zejście) oraz sprzęt kwaterunkowy zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r.. Jednocześnie w Zakładzie Karnym w C. obowiązuje Instrukcja nr 5/2011 Dyrektora Zakładu Karnego w C. z dnia 1 sierpnia 2011 r. w sprawie postępowania w zakresie czyszczenia, prania i dezynfekcji materacy skarbowych ZK C.. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, okres używalności materacy skarbowych wynosi 5 lata lub w zależności od sytuacji jego wymiana może nastąpić według potrzeb. W przypadkach uzasadnionych, tj. stwierdzenia jego nadmiernego zużycia, zniszczenia, czy też nadmiernego zabrudzenia czy zawilgocenia i tym podobnych następuje jego wymiana – przy czym w sytuacjach wyjątkowych wymiana materacy jest realizowana natychmiast. Miejscem spożywania posiłków jest cela mieszkalna, wyposażona w stół wraz z odpowiednią do ilości osadzonych, liczbą taboretów. Wszystkie cele mieszkalne w pawilonie B mają wydzielony od reszty pomieszczenia ścianami kącik sanitarny z umywalką i miską ustępową, zaś przynajmniej raz w tygodniu każdy z osadzonych miał zapewnioną możliwość korzystania z ciepłej kąpieli w łaźni (jedynie w pawilonach A znajduje się natrysk). Każda cela mieszkalna wyposażona jest w instalację oświetleniową oraz gniazdkową, zaś dostarczanie energii elektrycznej do cel mieszkalnych reguluje obowiązujący w jednostce porządek wewnętrzny. Oświetlenie cel mieszkalnych w pawilonach, gdzie przebywał osadzony, wykonane zostało zgodnie z projektem budowlanym instalacji elektrycznych wnętrzowych przez projektanta z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi. Stosunek okien do powierzchni podłogi wynosi ponad 1:8 i jest zgodny z przepisami ogólnymi w budownictwie mieszkaniowym wynikającymi rozporządzenia Ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r., Nr 75, poz. 690). Do oświetlenia cel mieszkalnych zastosowano oprawy jarzeniowe, a źródłem światła są świetlówki dające światło rozproszone, natężenie średnie oświetlenia celi mieszkalnej odpowiada oświetleniu pokoju mieszkalnego w budownictwie powszechnym. Podkreślić należało, że w okresie odbywania kary przez powoda w pozwanej Jednostce (koniec marca – początek lipca), światło dzienne procentowo stanowiło znacznie większy udział, niż światło sztuczne. Osadzeni w tym Zakładzie Karnym mają możliwość korzystania z codziennych spacerów, zajęć świetlicowych, biblioteki oraz posług religijnych, zaś w pawilonie B znajdują się dwa wydzielone boiska do zajęć sportowych, kaplica i kantyna.

W świetle powyższego wszelkie zarzuty powoda odnośnie niewłaściwych warunków socjalno-bytowych panujących w pozwanym Zakładzie Karnym należało uznać za całkowicie nieudowodnione i nieprawdziwe. Podobnie również niezasadnym okazały się zastrzeżenia powoda, w którym kwestionował warunki opieki medycznej zapewnianej przez pozwany Zakład, albowiem w toku procesu nie wykazał, żeby w pozwanej Jednostce w stosunku do niego opieka medyczna była wykonywana niewłaściwie, albo też nie były tam przestrzegane ogólnie obowiązujące zasady wynikające z art. 115 k.k.w., rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności przez zakłady opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności (Dz. U. z 2011 r., Nr 1, poz. 2 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości i Ministra Zdrowia z dnia 10 września 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad, zakresu i trybu współdziałania zakładów opieki zdrowotnej ze służbą zdrowia w zakładach karnych i aresztach śledczych w zapewnieniu świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności (Dz. U. z 2003 r., Nr 171, poz. 1665 ze zm.). W pozwanej Jednostce osadzeni bowiem mają zapewnione bezpłatne świadczenia zdrowotne, na terenie jednostki znajduje się A., leczenie farmakologiczne jest zagwarantowane zgodnie z wymogami medycznymi, a także dostępne są artykuły sanitarne. W przypadku niedostępności jakiegoś leku, są one wykupowane na podstawie recepty w aptece wolnościowej na koszt Służby Więziennej. Świadczenia zdrowotne udzielane są skazanym przede wszystkim przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności, jednakże w szczególnych sytuacjach dopuszczalne jest współdziałanie również z zewnętrznymi podmiotami leczniczymi. W trakcie krótkiego pobytu A. L. w Zakładzie Karnym w C. (3 miesiące i 7 dni) nie zgłaszał on do służby więziennej żadnych skarg, uwag, ani zastrzeżeń co do warunków odbywania przez niego kary pozbawienia wolności, w szczególności dotyczących standardów socjalno-bytowych. W tym czasie został on poddany dwukrotnie badaniu lekarskiemu przy przyjęciu (dn. 26 marca 2013 r.) oraz przed opuszczeniem (dn. 2 lipca 2013 r.) pozwanej Jednostki, a także dodatkowo raz w dniu 4 kwietnia 2013 r. z uwagi na zgłaszany ból nogi, gdzie rozpoznano u niego stanu po operacji kolana prawego i zalecono zażycie leków przeciwbólowych (I. – 2 tabletki). W sprawie brak było jakiegokolwiek dowodu, który uprawdopodobniałby zastrzeżenia powoda co do jakichkolwiek nieprawidłowości pozwanego, w zakresie świadczonej przez niego opieki medycznej wobec osadzonych.

W świetle powyższego Sąd Rejonowy nie stwierdził żadnych okoliczności, które powodowałyby powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa, albowiem pozwany Zakład Karny w C. nie podjął wobec M. A. żadnych działań, które naruszyły (lub choćby zagroziły) wskazanym przez niego dobrom osobistym, a tylko takie przypadki mogłyby być podstawą do dochodzenia przez niego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przewidzianego w art. 448 w zw. z art. 24 § 1 k.c.. Przez krzywdę rozumie się szkodę moralną, cierpienia wywołane określonym zachowaniem lub zdarzeniem. W okolicznościach niniejszej sprawy, nie można mówić o jakiejkolwiek krzywdzie, która poniósłby powód w związku z wykonywaniem wobec niego kary pozbawienia wolności w pozwanym Zakładzie Karnym. Wszelkie stosowane wobec niego ograniczenia wynikają z istoty kary pozbawienia wolności, która jest wobec niego wykonywana, przy czym ograniczenia te stanowią swoisty zamierzony i legalny element wykonywania tej kary.

W związku z tym uznając, że powód nie wykazał jakichkolwiek przesłanek odpowiedzialności pozwanego Zakładu wynikających z art. 417 § 1 k.c. (art. 361 k.c.) oraz art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c., które warunkowały przyznanie mu dochodzonych w niniejszej sprawie roszczeń z tytułu odszkodowania oraz zadośćuczynienia, Sąd oddalił powództwo w całości, jak w pkt I sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w pkt II sentencji orzeczenia częściowo na podstawie art. 98 § 1 w zw. z art. 99 k.p.c. obciążając powoda obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa prawnego poniesionych przez stronę przeciwną w kwocie 1.217 zł (wyliczonego w oparciu § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz.U. z 2015 r. poz. 1804), natomiast w pozostałym zakresie co do nieuiszczonych kosztów sądowych stanowiących opłatę od pozwu w kwocie 173 zł, co do której powód został uprzednio zwolniony – Sąd na mocy art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania go tymi kosztami.