Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 października 2019r.

Sąd Okręgowy w Koninie , I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: A. B.

Sędziowie : Ewa Kozłowska

I. Z.

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 31 października 2019 r.

sprawy z powództwa S. P.

przeciwko (...) SA z/s w W.

o zapłatę

na skutek skargi powoda na przewlekłość postępowania Sądu Rejonowego w Koninie , w sprawie o sygn. akt I C 1465/17

postanawia:

1)stwierdzić ,że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Koninie w sprawie z powództwa S. P. przeciwko (...) SA z/s w W. o zapłatę , sygn. akt I C 1465/17 nastąpiła przewlekłość postępowania i z tego tytułu zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Koninie na rzecz skarżącego kwotę 2000 zł ( dwa tysiące złotych ) ,

2)zobowiązać Sąd Rejonowy w Koninie do niezwłocznego podjęcia czynności w sprawie przez przekazanie akt właściwemu biegłemu celem opracowania opinii .

3)oddalić skargę w pozostałej części .

4)zwrócić skarżącemu opłatę od skargi w kwocie 200 zł.

5)przyznać od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Koninie na rzecz skarżącego kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.

I. Z. A. E. K.

UZASADNIENIE

Skarżący S. P. działający przez pełnomocnika adw. W. P. wniósł w dniu 2 września 2019r. ( data wpływu do Sądu Okręgowego w Koninie -6 września 2019r. ) o stwierdzenie przewlekłości postępowania Sądu Rejonowego w Koninie w sprawie I C 1465/17 , zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa kwoty 5000 zł , zobowiązanie Sądu Rejonowego do rozpoznania nin. sprawy w terminie 2 miesięcy od rozpoznania skargi , zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

Uzasadniając żądanie skargi skarżący podniósł , że od daty wniesienia sprawy do Sądu minęły ponad 2 lata .Prezentując chronologię czynności podejmowanych w sprawie wskazał ,że doszło do rażącego naruszenia jego prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki – w szczególności odstępy czasu pomiędzy uzyskaniem kompletu dokumentacji medycznej powoda, a przesłaniem akt do biegłego, otrzymaniem opinii pisemnej przez sąd , a przesłaniem jej pełnomocnikowi powoda oraz dopuszczeniem dowodu z opinii innego biegłego i przesłaniem mu akt , były zdecydowanie zbyt długie. Prezes Sądu Rejonowego w Koninie nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Skarga okazała się być uzasadniona.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ( tj. z dnia 8 grudnia 2017r. Dz.U. z 2018 , poz. 75 ) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).

W celu stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, sąd rozpoznający skargę na przewlekłość toczącego się postępowania powinien w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie albo czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Jednocześnie wskazać trzeba ,że w postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ocenie pod kątem przewlekłości podlegają zarzuty skarżącego odnoszące się do przebiegu postępowania, od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego, na jakim etapie tego postępowania skarga została wniesiona (art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ( por. uchwałę SN z dnia 28 marca 2013r. (...) 1/13 (...)

W niniejszej sprawie pozew o zapłatę wpłynął do Sądu Rejonowego w Koninie 9 czerwca 2017r. Zarządzeniem z dnia 12 września 2017r. termin rozprawy wyznaczono na dzień 10 października 2017r. Na wniosek skarżącego termin ten zmieniono na dzień 21 listopada 2017r. Na rozprawie w tej dacie Sąd przesłuchał powoda w charakterze strony i dopuścił dowód z opinii biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii, po uzyskaniu kompletu dokumentacji medycznej ,która wpłynęła do Sądu w grudniu 2017r. oraz w części w styczniu 2018r. W reakcji na pismo skarżącego z dnia 4 kwietnia 2018r. , Sąd przesłał biegłemu akta celem wydania opinii , którą biegły złożył w dniu 14 sierpnia 2018r. Postanowieniem z dnia 9 listopada 2018r. Sąd Rejonowy przyznał biegłemu wynagrodzenie za sporządzoną opinię. Zarządzeniem z te daty wyznaczono termin rozprawy , na dzień 15 stycznia 2019r. , przesyłając opinię stronom. Na rozprawie Sąd zobowiązał biegłego do sporządzenia uzupełniającej opinii w terminie 14 dni , a termin rozprawy wyznaczył na dzień 22 marca 2019r. Odpis opinii biegłego z dnia 31 stycznia 2019r. doręczono skarżącemu 6 marca 2019r., a postanowieniem z dnia 28 lutego 2019r. Sąd przyznał biegłemu wynagrodzenie za sporządzoną opinię uzupełniającą . Na posiedzeniu w dniu 22 marca 209r. Sąd dopuścił dowód z przesłuchania biegłego i w tym celu rozprawę odroczył do dnia 12 kwietnia 2019r. Na posiedzeniu w tej dacie biegły został przesłuchany , ponadto dopuszczono dowód z opinii innego biegłego ortopedy . Do dnia wniesienia skargi na przewlekłość akta sprawy nie zostały przekazane innemu biegłemu celem wydania opinii .

Mając na uwadze powyżej zaprezentowany przebieg postępowania przed Sądem Rejonowym, stwierdzić trzeba , że zarzucana przewlekłość postępowania miała miejsce .

W sprawie przez okres ponad dwóch lat postępowanie dowodowe ograniczone zostało do przesłuchania powoda oraz dowodu z opinii biegłego i nie zostało zakończone . Znaczne odstępy czasowe pomiędzy kolejnymi czynnościami sądu, nie znajdują uzasadnienia . Sąd Okręgowy ma tu głównie na uwadze fakt złożenia przez biegłego opinii w sierpniu 2018r. i wyznaczenie terminu rozprawy oraz doręczenia odpisu opinii ,dopiero na dzień 15 stycznia 2019r. oraz nieuzasadnioną bezczynność w przekazaniu przez Sąd akt celem wydania opinii innemu biegłemu , pomimo dopuszczenia takiego dowodu na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2019r. i uiszczeniu wymaganej od pozwanego zaliczki na poczet przeprowadzenia dowodu już w dniu 16 kwietnia 2019r. Na przewlekłość prowadzonego postępowania wpłynął tez niewątpliwie przebieg rozpraw w dniu 15 stycznia 2019r. i w dniu 22 marca 2019r. ograniczonych wyłącznie do wydania postanowień dowodowych , które zapaść mogły na posiedzeniach niejawnych .

Przypomnieć należy w tym miejscu ,że Skarb Państwa powinien podejmować takie działania, które skutecznie eliminują przyczyny przewlekłości. Pokreślić też trzeba ,że Rzeczpospolita Polska ma, wynikający z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz z art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych wolności sporządzonej w R. dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.), obowiązek organizowania systemu jurysdykcyjnego w taki sposób, aby właściwe sądy mogły podołać rozstrzyganiu spraw sądowych w rozsądnych terminach (por. postanowienie SN z 8 marca 2005 r., III SPP 34/05, OSNP 2005 nr 20, poz. 327).

Powyżej opisane okoliczności wskazują zatem na to ,że zostało naruszone prawo strony do przeprowadzenia i zakończenia bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy , co z kolei prowadzi do stwierdzenia przewlekłości postępowania w rozumieniu art. 2 cyt. wyżej ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. Zgodnie z art. 12 ust. 4. ustawy uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2000 do 20 000 złotych. Wysokość sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania. Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania (…). Sąd Okręgowy , po rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy zasądził od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Koninie na rzecz skarżącego kwotę 2000 zł , oddalając żądanie skargi ponad tą kwotę.

Wskazać należy ,że ustawodawca nie przesądził, jaki charakter prawny ma „odpowiednia suma pieniężna” przewidziana w art. 12 ust. 4. W literaturze podnosi się, że kwota pieniężna, o której mowa w art. 12 ust. 4 ustawy, nie ma charakteru odszkodowania za szkody, jakie ewentualnie podmiot poniósł w związku z przewlekłością postępowania. Niekiedy przyjmuje się, że kwotę tę należy traktować tak jak specyficzną postać zadośćuczynienia, przyznawanego wyłącznie w orzeczeniu kończącym postępowanie wywołane skargą na przewlekłość postępowania sądowego. W piśmiennictwie można spotkać także tezę, że "odpowiednia suma pieniężna" z art. 12 ust. 4 ustawy stanowi w istocie nowe pojęcie, zupełnie nieprzystające do znanych polskiemu kodeksowi cywilnemu pojęć "odszkodowanie" i "zadośćuczynienie". Z tego też względu upatruje się, że możliwość zasądzenia "odpowiedniej sumy pieniężnej" stanowi „odrębną” instytucję, znaną wyłącznie omawianej ustawie . Przyjmuje się też, że suma pieniężna przyznana od Skarbu Państwa stanowi jedynie rekompensatę za naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki i nie stanowi naprawienia szkody. Wskazuje się wreszcie, że jest to surogat zadośćuczynienia za krzywdy wywołane przewlekłością postępowania. Wypada też wspomnieć, że możliwość zasądzenia „słusznego zadośćuczynienia” przewiduje art. 41 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Za traktowaniem odpowiedniej sumy pieniężnej jako zadośćuczynienie opowiedział się także Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (postanowienie z dnia 24 czerwca 2005 r., II S 13/05, OSA 2005, z. 10, poz. 72). Należy także odwołać się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w S. który brał pod uwagę następujące okoliczności: cierpienie, frustrację, stres, rozczarowanie, zasady sprawiedliwości, naturę postępowania, zmartwienie, szkodę moralną, rozpacz, strapienie i zawód, obawę i troskę. Wydaje się zatem, że najbardziej przekonujący jest pogląd o traktowaniu „odpowiedniej sumy pieniężnej” z art. 12 ust. 4 ustawy jako specyficznej formy zadośćuczynienia, która musiałaby być brana pod uwagę przez sąd w razie wytoczenia przez skarżącego powództwa o zadośćuczynienie przeciwko Skarbowi Państwa na zasadach ogólnych. Odpowiednia suma pieniężna obejmuje - jak się wydaje - niewymierne straty moralne i ujemne dolegliwości związane z przeciągającym się postępowaniem sądowym czy egzekucyjnym. Wysokość przyznanej sumy pieniężnej odpowiadać musi okolicznościom faktycznym i prawnym sprawy. Suma ta uwzględniać więc musi takie okoliczności, jak: czas trwania przewlekłości, przyczyny przewlekłości oraz wpływ strony na jej powstanie, charakter postępowania, w którym stwierdzono przewlekłość. Z kolei zgodnie z tezą postanowienie
Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 8 listopada 2017 r. (...) 45/17 suma, o której mowa w art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1259, ze zm.), nie jest odszkodowaniem za poniesione straty i utracone korzyści ani zadośćuczynieniem pieniężnym za doznaną krzywdę w rozumieniu art. 445 KC. Przyznanie „odpowiedniej sumy pieniężnej” na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy pełni rolę sankcji dla państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości. Skarżącemu powinno zaś zapewnić rekompensatę z tytułu swoistej „krzywdy moralnej”, jakiej doznał w wyniku opieszałości sądu. ( L., (...) .

Określając wysokość sumy pieniężnej z tytułu przewlekłości postępowania, Sąd miał na uwadze czas trwania postępowania, rodzaj sprawy, w której nastąpiła przewlekłość oraz jej znaczenie dla skarżącego. Jednocześnie zobowiązano Sąd Rejonowy w Koninie do niezwłocznego podjęcia czynności w sprawie przez przekazanie akt biegłemu, którego dotyczy postanowienie dowodowe z dnia 12 kwietnia 2019r. , nie znajdując , w świetle aktualnego stanu sprawy i konieczności prowadzenia dalszego postępowania dowodowego , przesłanek dla zobowiązania żądanego w skardze , uznając ,że termin 2 miesięcy dla rozpoznania sprawy może okazać się niewystarczający ( art. 12 ust. 3 ustawy ) .

Na podstawie art. 17 ust 3 wyżej powołanej ustawy Sąd Okręgowy orzekł o zwrocie na rzecz skarżącego uiszczonej przez niego opłaty od skargi.

Zasądzając od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kwotę 240 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu ze skargi, Sąd Okręgowy wziął pod uwagę, że skarga została co do zasady uwzględniona. Za przegrywającego sprawę w rozumieniu art. 98 k.p.c. należało zatem uznać Skarb Państwa. Podstawą ustalenia wysokości podlegających zwrotowi na rzecz skarżącego kosztów zastępstwa procesowego jest § 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych .(Dz.U. z 2018r. , poz.265).

I. Z. A. E. K.