Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Woźniak-Zendran (spr.)

Sędziowie: SSA Marta Sawińska

SSA Wiesława Stachowiak

Protokolant: st.sekr. sąd. Alicja Karkut

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2019 r. w Poznaniu

sprawy P. S., K. G., B. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o przeniesienie odpowiedzialności za składki

na skutek apelacji P. S., K. G. i B. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 26 października 2017 r. sygn. akt VII U 1058/14

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża odwołujących obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 listopada 2013 r., znak (...), sprostowaną postanowieniem z dnia 29 września 2017 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., na podstawie art. 53 § 1, 3 i 4, art. 55, art. 56 § 1, art. 107 § 1 i 2 pkt 2, art. 108 § 1, art. 115 § 1 i 2 oraz art. 118 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) w zw. z art. 23 ust. 1, art. 31, art. 32, art. 83 ust. 1, art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 2015, poz. 1585 ze zm.), stwierdził, że P. S. jako wspólnik (...) sp. j. w likwidacji odpowiada wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. całym swoim majątkiem solidarnie z B. S., K. G. i spółką za zaległości ww. spółki za okres od 07/2009 do 11/2010 w kwocie 344.433,76 zł z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł P. S., domagając się jej uchylenia i zasądzenia od organu rentowego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VII U 1058/14.

Decyzją z dnia 28 listopada 2013 r., znak (...)sprostowaną postanowieniem z dnia 29 września 2017 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., na podstawie art. 53 § 1, 3 i 4, art. 55, art. 56 § 1, art. 107 § 1 i 2 pkt 2, art. 108 § 1, art. 115 § 1 i 2 oraz art. 118 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) w zw. z art. 23 ust. 1, art. 31, art. 32, art. 83 ust. 1, art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 2015, poz. 1585 ze zm.), stwierdził, że K. G. jako wspólnik(...) sp. j. w likwidacji odpowiada wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. całym swoim majątkiem solidarnie z B. S., P. S. i spółką za zaległości ww. spółki za okres od 07/2009 do 11/2010 w kwocie 344.433,76 zł z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła K. G., domagając się jej uchylenia i zasądzenia od organu rentowego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VII U 1059/14.

Decyzją z dnia 28 listopada 2013 r., znak (...)sprostowaną postanowieniem z dnia 29 września 2017 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., na podstawie art. 53 § 1, 3 i 4, art. 55, art. 56 § 1, art. 107 § 1 i 2 pkt 2, art. 108 § 1, art. 115 § 1 i 2 oraz art. 118 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) w zw. z art. 23 ust. 1, art. 31, art. 32, art. 83 ust. 1, art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 2015, poz. 1585 ze zm.), stwierdził, że B. S. jako wspólnik (...) sp. j. w likwidacji odpowiada wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. całym swoim majątkiem solidarnie z K. G., P. S. i spółką za zaległości ww. spółki za okres od 07/2009 do 11/2010 w kwocie 344.433,76 zł z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła B. S., domagając się jej uchylenia i zasądzenia od organu rentowego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VII U 2327/14.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie wszystkich odwołań i zasądzenie od odwołujących na swoją rzecz zwrot kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zarządzeniem z dnia 16 września 2014 r., na podstawie art. 219 k.p.c., połączono ww. sprawę do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą prowadzoną pod sygn. akt VII U 1058/14.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z dnia 26 października 2017 r. wydanym w sprawie VII U 1058/14 oddalił odwołania oraz zasądził od każdego z odwołujących na rzecz pozwanego organu rentowego kwotę po 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

W dniu 12 marca 2002 r. w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, została zarejestrowana spółka (...) sp. j. z siedzibą w B. (KRS nr (...)). Powyższa spółka powstała w wyniku przekształcenia na podstawie art. 26 § 4 k.s.h. ze spółki (...) Spółka Cywilna. Przedmiotem działalności ww. spółki jest przede wszystkim produkcja metalowych elementów stolarki budowlanej oraz zakładanie stolarki budowlanej.

Od momentu powstania spółki, w tym w spornym okresie od 07/2009 do 11/2010, jej wspólnikami byli:

- P. S. (zajmujący się sprawami organizacyjnymi, pracowniczymi, obsługą klientów),

- K. G. (zajmująca się sprzedażą, wystawianiem faktur, obsługą klienta),

- B. S. (nie zajmowała w spółce żadnej funkcji) oraz

- J. S. (prowadzący sprawy kadrowo-płacowe oraz zajmujący się szeroko pojętymi sprawami spółki).

Wspólnicy K. G. oraz P. S. wystąpili ze spółki (...) sp. j. na mocy uchwały wspólników nr(...) z dnia 28 października 2011 r.

J. S. zmarł w dniu 5 marca 2012 r. W związku z powyższym B. S. wystąpiła do KRS z wnioskiem o otwarcie likwidacji spółki. Dnia 14 września 2012r. w rejestrze KRS ujawniono, że spółka znajduje się w likwidacji (w dziale 1, rubryce 1 wpisano (...)sp. j. w likwidacji”) oraz ujawniono likwidatora w osobie B. S..

(...) sp. j. w likwidacji z siedzibą w B. w spornym okresie, tj. od 07/2009 do 11/2010 zatrudniała pracowników, co wiązało się z powstaniem obowiązku opłacania przez nią (jako płatnika) składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Spółka nie wywiązała się z obowiązku opłacania składek na ww. ubezpieczenia w związku z zatrudnianiem pracowników. Wraz z upływem czasu spółka zaczęła mieć problemy z płynnością finansową. Pojawiły się trudności z realizowaniem przez klientów (...)sp. j. należności za sprzedany przez spółkę towar, co z kolei powodowało trudności po stronie spółki z realizacją zobowiązań wobec innych podmiotów, w tym wobec Urzędu Skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Spółka dokonała wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych z dniem 1.12.2010r. Obecnie nie prowadzi działalności gospodarczej.

Dyrektor I Oddziału ZUS w P. prowadził egzekucję do majątku zobowiązanej Spółki na podstawie wystawionych w dniu 10 lutego 2011 r. tytułów wykonawczych o numerach:

a)(...)na FUS, FUZ i FPG za okres od 07/2009 do 01/2010 oraz

b) (...)na FUS, FUZ i FPG za okres od 02/2010 do 09/2010.

Decyzją z dnia 14 lipca 2011 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. określił zadłużenie spółki (...) sp. j. z siedzibą w B. za okres od 07/2009 do 11/2010 z tytułu nieopłaconych składek na:

1) ubezpieczenia społeczne w kwocie głównej 185.815,12 zł + odsetki na dzień 14 lipca 2011 r. + koszty upomnienia,

2) ubezpieczenie zdrowotne w kwocie głównej 39.654,26 zł + odsetki na dzień 14 lipca 2011 r. + koszty upomnienia,

3) Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie głównej 12.903,79 zł + odsetki na dzień 14 lipca 2011 r. + koszty upomnienia.

Ze względu na zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej prowadzonej przez Dyrektora I Oddziału ZUS w P., Naczelnika Urzędu Skarbowego P. w P. oraz P. M. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Śremie przeciwko dłużnikowi (...) sp. j. do rachunku bankowego w (...) S.A., postanowieniem z dnia 21 lipca 2011 r. (sygn. akt II Co 3385/11) Sąd Rejonowy Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu wyznaczył Naczelnika Urzędu Skarbowego P. w P. do dalszego łącznego prowadzenia egzekucji w trybie egzekucji administracyjnej.

Postanowieniem z dnia 22 marca 2013 r. (Nr (...)) Naczelnik Urzędu Skarbowego P. w P. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec S. S. sp. j. w likwidacji z siedzibą w B. z uwagi na jego bezskuteczność (brak składników majątkowych zobowiązanego). W uzasadnieniu postanowienia organ egzekucyjny wskazał, że w prowadzonym postępowaniu podejmował wszelkie dostępne działania zmierzające do ustalenia sytuacji majątkowej zobowiązanego, w zakresie niezbędnym do prowadzenia egzekucji. W bazie danych urzędu brak jest informacji dotyczących innych składników majątkowych zobowiązanego. Podejmowane działania zmierzające do prowadzenia egzekucji z rachunków bankowych, ruchomości, pieniędzy i innych wierzytelności nie doprowadziły do wyegzekwowania całości należności. Z protokołu o stanie majątkowym sporządzonego przez poborcę skarbowego w dniu 5 grudnia 2012 r. wynika, że spółka nie prowadzi działalności gospodarczej, nie stwierdzono również ruchomości i innych składników majątkowych podlegających egzekucji.

Pismami z dnia 12 września 2013 r., adresowanymi oddzielnie do każdego z odwołujących, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. zawiadomił P. S., B. S. oraz K. G. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie przeniesienia na nich, jako wspólników S. S. sp. j. w likwidacji, odpowiedzialności za zobowiązania spółki, obejmujące należności z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Organ rentowy zawarł w treści zawiadomienia informacje wynikające z art. 10 § 1 k.p.a. w zakresie przysługującego stronie postępowania prawa do czynnego udziału w każdym stadium postępowania oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Poinformowano również o wynikającym z art. 73 § 1 k.p.a. prawie wglądu do akt sprawy.

Pismami z dnia 15 października 2013 r., adresowanymi oddzielnie do każdego z odwołujących, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. zawiadomił P. S., B. S. oraz K. G. o zakończeniu postępowania wyjaśniającego prowadzonego w sprawie przeniesienia odpowiedzialności na wspólników S. S. sp. j. w likwidacji za zobowiązania obejmujące należności z tytułu składek. Organ rentowy zawarł w treści zawiadomienia informacje o możliwości wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji kończącej postępowanie co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Odwołujący nie skorzystali z ww. uprawnień.

W dniu 28 listopada 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. wydał zaskarżone w niniejszym postępowaniu decyzje, sprostowane następnie postanowieniami z dnia 29 września 2017 r. wydanymi w trybie art. 113 § 1 k.p.a.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji uznał odwołania za nieuzasadnione.

Na wstępie rozważań prawnych Sąd Okręgowy wyjaśnił, że istotą sporu w rozpatrywanej sprawie była kwestia odpowiedzialności odwołujących jako wspólników S. S. sp. j. w likwidacji z siedzibą w B. solidarnie z ww. spółką za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Funduszu Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej wysokości 344 433,76 zł.

Argumentując zasadność skarżonej decyzji organ rentowy powołał się przede wszystkim na treść art. 115 Ordynacji podatkowej, z którego to przepisu wynika solidarna odpowiedzialność wspólnika spółki osobowej za zobowiązania tej spółki powstałe w stosunku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w związku z nieopłaceniem składek na ubezpieczenia.

Z kolei odwołujący, reprezentowani w niniejszej sprawie przez radcę prawnego, nie zgadzali się z powyższą decyzją i zarzucili jej:

1) naruszenie art. 210 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa poprzez nieoznaczenie w treści rozstrzygnięcia decyzji nazwy spółki, za zaległości której odpowiadać ma skarżący,

2) naruszenie art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej poprzez niewskazanie w uzasadnieniu faktycznym decyzji faktów, które organ uznał za udowodnione oraz dowodów, którym dał wiarę, a także niezwarcie w uzasadnieniu prawnym wyjaśnienia podstawy prawnej decyzji,

3) naruszenie art. 122 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego sprawy oraz niezebranie w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego,

4) naruszenie art. 108 § 4 w zw. z art. 115 Ordynacji podatkowej poprzez nieuwzględnienie okoliczności, że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej jest odpowiedzialnością subsydiarną, a zatem wspólnicy spółki jawnej odpowiadają za jej zobowiązania tylko w przypadku, gdy prowadzona wobec spółki egzekucja dotycząca tych zobowiązań okazała się bezskuteczna.

Ponadto, odwołujący podnieśli, że nie ponoszą winy za powstałe zadłużenie wobec ZUS.

Przy rozpatrywaniu zasad przenoszenia na osoby trzecie odpowiedzialności z tytułu zaległych składek w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017, poz. 1778), zgodnie z którym do należności z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201), takie jak: art. 12, art. 26, art. 29 § 1 i 2, art. 33, art. 33a, art. 33b, art. 38a, art. 51 § 1, art. 55, art. 59 § 1 pkt 1, 3, 4, 8 i 9, art. 60 § 1, art. 61 § 1, art. 62 § 1, 3 i 5, art. 62b § 1 pkt 2 i § 3, art. 72 § 1 pkt 1 i 4 i § 2, art. 73 § 1 pkt 1 i 5, art. 77b § 1 i 2, art. 91, art. 93, art. 93a-93c, art. 93e, art. 94, art. 97 § 1, art. 98 § 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7, art. 100, art. 101, art. 105 § 1 i 2, art. 106 § 1 i 2, art. 107 § 1, 1a, § 2 pkt 2 i 4 i § 3, art. 108 § 1, 3 i 4, art. 109 § 1 w zakresie art. 29, art. 109 § 2 pkt 1, art. 110 § 1, § 2 pkt 2, § 3, art. 111 § 1-4 i § 5 pkt 1, art. 112 § 1-5, art. 112b, art. 112c, art. 113, art. 114, art. 115-117, art. 118 oraz art. 119.

Z kolei stosownie do treści art. 32 ustawy systemowej, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Wyżej przytoczony przepis art. 31 ustawy systemowej stanowi podstawę prawną odpowiedniego stosowania do należności z tytułu składek wskazanych w nim przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (por. Kostrzewa Piotr, Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz LEX/el. 2014). Przepisy te dotyczą takich istotnych zagadnień, które nie są wprost regulowane przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych bądź są regulowane częściowo, jak:

1) zasady liczenia terminów (art. 12),

2) odpowiedzialność za należności z tytułu składek (art. 26 i art. 29 § 1 i 2),

3) zabezpieczenie wykonania należności z tytułu składek (art. 33, art. 33a i art. 33b),

4) zaległość składkowa (art. 51 § 1, art. 55),

5) wygaśnięcie należności z tytułu składek (art. 59 § 1 pkt 1, 3, 4, 8 i 9, art. 60 § 1, art. 61 § 1, art. 62 § 1, 3-5),

6) nadpłata należności z tytułu składek (art. 72 § 1 pkt 1 i 4 i § 2, art. 73 § 1 pkt 1 i 5, art. 77b § 1 i 2),

7) odpowiedzialność solidarna za należności z tytułu składek (art. 91),

8) prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych (art. 93, art. 93a-93c, art. 93e, art. 94, art. 97 § 1, art. 98 § 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7, art. 100, art. 101, art. 105 § 1 i 2, art. 106 § 1 i 2),

9) odpowiedzialność osób trzecich za należności z tytułu składek (art. 107 § 1, 1a, i 2 pkt 2 i 4, art. 108 § 1 i 4, art. 110 § 1, § 2 pkt 2, § 3, art. 111 § 1-4 i 5 pkt 1, art. 112, art. 113, art. 114, art. 115, art. 116, art. 116a, art. 117, art. 118 § 1 i 2 oraz art. 119).

Skoro zatem wprost w art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazano, które konkretnie przepisy Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio do zaległości składkowych, to nie ma żadnych podstaw ku temu, by uznać, że wskazane w odwołaniu art. 210 § 1 i § 4 o.p., art. 122 o.p. oraz art. 187 § 1 o.p. (a niewymienione w przytoczonym wyżej art. 31 ustawy systemowej) również stosuje się odpowiednio. Nie wynika to także z żadnego innego przepisu ustawy systemowej. Zatem wskazane przez stronę odwołującą ww. naruszenia przepisów postępowania podatkowego są całkowicie bezzasadne. Nawet, gdyby uznać, że decyzja ZUS zawierała naruszenia postępowania administracyjnego, tj. przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, bowiem to na podstawie tej ustawy organ rentowy wydaje swoje decyzje (art. 123 ustawy systemowej), to należy jednak wziąć pod uwagę, iż wszelkie wady postępowania administracyjnego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie mogą być przedmiotem rozważań sądu powszechnego. Sąd powszechny bowiem rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego nie jest władny do oceny wad decyzji administracyjnej, gdyż właściwy sąd powszechny rozpoznaje sprawę i wydaje rozstrzygnięcie według zasad określonych w kodeksie postępowania cywilnego, a nie w kodeksie postępowania administracyjnego. Oznacza to, że samo postępowanie sądowe skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. W konsekwencji podstawą rozstrzygnięcia sądowego mogą być tylko przepisy prawa materialnego (i ewentualnie postępowania cywilnego), a nie przepisy procedury administracyjnej. Stanowisko to jest wyraźnie utrwalone i niezmienna w tym zakresie jest linia orzecznicza Sądu Najwyższego. Tym samym należy stwierdzić, że naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego nie stanowi przesłanki wzruszenia przez sąd ubezpieczeń społecznych decyzji organu rentowego, bowiem w tym aspekcie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego nie są przez ten sąd stosowane. Formalne wady postępowania przed organem rentowym, podobnie jak formalne wady decyzji administracyjnej wydanej przez organ rentowy, nie powodują, co do zasady, jej uchylenia, ani stwierdzenia jej nieważności. Sąd ubezpieczeń społecznych ocenia zasadność roszczeń odwołującego się, a nie formalną legalność postępowania przed organem rentowym. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych postępowanie sądowe nie stanowi prostej kontynuacji postępowania administracyjnego; tylko w wyjątkowych wypadkach sądowa kontrola decyzji organu rentowego przeprowadzana jest przez pryzmat przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (tak m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2011 r., III UZP 1/11).

Na marginesie Sąd Okręgowy wskazał, że pomimo bezzasadności zarzutu naruszenia art. 210 § 1 Ordynacji podatkowej z przyczyn wskazanych powyżej, również stanowisko strony odwołującej, jakoby w rozstrzygnięciu zaskarżonej decyzji nie oznaczono nazwy spółki, a uchybienie to powodowało, że decyzja nie może być wykonana – nie zasługuje na aprobatę. Podkreślenia wymaga, że organ rentowy wskazał, iż odwołujący (każdy wskazany w odrębnej decyzji) „jako wspólnik S. S. sp. j. w likwidacji” odpowiadają wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami i spółką za zaległości „ww. spółki” za okres od 07/2009 do 11/2010 w kwocie 344 433,76 zł z tytułu nieopłaconych składek. W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości o jaką spółkę chodzi, skoro wprost - wcześniej w tym samym zdaniu - spółka ta została wymieniona z pełnej nazwy. Logicznym jest zatem, iż określenie „ww. spółki” odnosi się do „S. S. sp. j. w likwidacji”, bowiem tylko i wyłącznie o tej spółce jest mowa w decyzji. Co więcej, odwołujący zostali pociągnięci do odpowiedzialności za zobowiązania spółki na podstawie art. 115 o.p., a zatem jako wspólnicy spółki jawnej, tj. „jako wspólnicy S. S. sp. j. w likwidacji”, na co wprost wskazał organ rentowy w sentencjach zaskarżonych decyzji.

Art. 107 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, mający odpowiednie zastosowanie na podstawie odesłania art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że w przypadkach i w zakresie przewidzianym w rozdziale o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Przy czym, jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, osoby trzecie odpowiadają również za odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych oraz koszty postępowania egzekucyjnego.

Z kolei, jak wynika z art. 115 § 1 o.p., wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki. Zasadę wyrażoną w § 1 stosuje się do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem (§ 2 zd. 1).

W rozpatrywanej sprawie bezspornym jest, że od momentu powstania S. sp. j., w tym również w spornym okresie od 07/2009 do 11/2010, jej wspólnikami byli odwołujący P. S., K. G., B. S. oraz zmarły w dniu 5 marca 2012 r. J. S..

K. G. oraz P. S. wystąpili ze spółki (...) sp.j. na mocy uchwały wspólników nr(...) z dnia 28 października 2011 r.

Okoliczność ta wynika z KRS, jak również została potwierdzona zeznaniami samych odwołujących. W efekcie Sąd przyjął również za bezsporną okoliczność posiadania przez odwołujących statusu wspólnika S. S. sp. j. przez cały sporny okres, tj. okres, w którym spółka ta nie regulowała zobowiązań należnych składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Do niespornych należała również okoliczność, że S. S. sp. j. nie opłacała w pewnych okresach składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za osoby zgłoszone do ubezpieczeń. Odwołujący ani na etapie odwołania od zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ani też w toku postępowania toczącego się przed tutejszym sądem, nie kwestionowali samego faktu istnienia zadłużenia spółki wobec organu rentowego, jak również wysokości tego zadłużenia, sposobu wyliczenia przeprowadzonego przez organ rentowy, czy też miesięcy, za które składka nie została uregulowana. Odwołująca K. G. w trakcie składania zeznań wskazała, że od 2010 r. miała świadomość odnośnie istnienia zadłużenia wobec Zakładu. Z jej zeznań wynikało również, że „zaległości spółki wzięły się stąd, że klienci nie płacili za towar”.

Rozważając podniesiony przez odwołujących zarzut dotyczący niestwierdzenia bezskuteczności egzekucji wobec spółki przed obciążeniem ich odpowiedzialnością za zobowiązania (tj. zarzut naruszenia art. 108 § 4 o.p. w zw. z art. 115 o.p.) Sąd I instancji wskazał, że w świetle poglądów aktualnego orzecznictwa jest on również chybiony. Powyższa kwestia stanowiła przedmiot rozważań m.in. Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 10 kwietnia 2014 r. wskazał, że „niezbędne jest zwrócenie uwagi na specyfikę orzekania w zakresie odpowiedzialności wspólników spółki jawnej za zaległości podatkowe tej spółki oraz jej odmienne uregulowanie od odpowiedzialności członków zarządów spółek kapitałowych. Należy bowiem podkreślić, że przepis art. 115 § 1 o.p. nie przewiduje jako przesłanki odpowiedzialności wspólników spółki jawnej bezskuteczności egzekucyjnej w sposób, w jaki czyni to art. 116 § 1 o.p., który ma zastosowanie do spółek kapitałowych. Dopuszczalne jest więc orzekanie o odpowiedzialności wspólników spółki jawnej nawet wówczas, gdy w stosunku do tej spółki toczy się postępowanie egzekucyjne i istnieje szansa na efektywne zakończenie tego postępowania poprzez wyegzekwowanie należności objętych tytułem wykonawczym, gdyż konstrukcja prawna spółek osobowych przewiduje takie rozwiązanie” (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 kwietnia 2014r., I GSK 843/12). Podobne stanowisko wyraził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 stycznia 2013r. (II UK 160/12, Lex nr 1555521).

Innymi słowy, decyzja o odpowiedzialności podatkowej (składkowej) wspólnika spółki jawnej może zatem zostać wydana bez względu na skuteczność egzekucji prowadzonej wobec spółki (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2009 r., II FSK 29/08, CBOSA; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 14 listopada 2012 r., I SA/Ol 502/12, CBOSA). Niemniej w niniejszej sprawie było prowadzone wobec S. S. sp.j. postępowanie egzekucyjne, które postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego P. w P. z dnia 22 marca 2013 r. (Nr (...)) zostało umorzone z uwagi na jego bezskuteczność (brak składników majątkowych zobowiązanego).

Odnosząc się z kolei do okoliczności, które w ocenie odwołujących miałby stanowić podstawę do zwolnienia ich od odpowiedzialności za spłatę należności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w szczególności w zakresie ich bierności w prowadzeniu spraw spółki (odwołujący wskazywali bowiem, że sprawami spółki zajmował się zmarły J. S., zatem pozostali wspólnicy nie powinni ponosić odpowiedzialności za działania, które nie zostały spowodowane z ich winy), Sąd Okręgowy - na podstawie ugruntowanych poglądów orzecznictwa - uznał, że okoliczności te nie miały istotnego znaczenia. Na podstawie art. 115 o.p. przyjmuje się bowiem, że jedynym warunkiem przypisania odpowiedzialności za zobowiązania spółki jawnej jest fakt bycia wspólnikiem w spółce. Orzekanie o odpowiedzialności wspólników, wbrew twierdzeniom odwołujących, nie jest oparte na zasadzie winy i z tej przyczyny nie ma znaczenia ustalenie ewentualnego faktu przyczynienia się przez odwołujących do powstania zaległości (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 czerwca 2004r. sygn. III SA 447/03). Dla ustalenia solidarnej odpowiedzialności wszystkich wspólników spółki jawnej nie ma również znaczenia ustalenie stopnia zaangażowania wspólnika, ponieważ odpowiedzialność ta ma charakter obiektywny, niezależny od zawinienia i jest solidarna. Indyferentną jest zatem kwestia jakich ustaleń, choćby także ustnych, dokonali między sobą wspólnicy, co do obowiązków regulowania składek na ubezpieczenia i fundusze. Obowiązki tego rodzaju są bowiem ukształtowane przepisami ustawy i mają charakter niewątpliwie publicznoprawny, a nie prywatnoprawny (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 19 października 2007r., I SA/Ol 182/06, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 30 grudnia 2013r., III AUa 445/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 27 września 2012r., III AUa 419/12, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2014r., I SA/Po 1273/13).

Nadto Sąd I instancji podkreślił, że art. 115 ustawy o.p. nie zawiera przesłanek egzoneracyjnych. Wspólnik spółki osobowej nie może więc uwolnić się od odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki, gdy wykaże, że faktycznie nie prowadził działalności gospodarczej w okresie objętym decyzją organu rentowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 października 2012r., III AUa 345/12).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy Sąd Okręgowy wskazał, że jak wynika z odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego S. S. sp.j. w likwidacji, każdy z odwołujących w spornym okresie, tj. od 07/2009 do 10/2010, był wspólnikiem ww. spółki umocowanym do samodzielnej reprezentacji spółki. Istotna jest w tym zakresie również treść art. 39 § 1 k.s.h., zgodnie z którym każdy wspólnik (spółki jawnej) ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Odwołujący nie przedstawili dowodów na okoliczność, że prowadzenie spraw spółki zostało na podstawie umowy spółki bądź późniejszej uchwały wspólników powierzone wyłącznie J. S. (art. 40 § 1 k.s.h.). Niemniej okoliczność ta nie miałaby znaczenia dla ustalenia odpowiedzialności wspólników z tytułu nieopłaconych składek. Fakt, że wspólnicy spółki dokonali podziału obowiązków w inny sposób niż wynika to z Krajowego Rejestru Sądowego lub z umowy spółki, nie stanowi żadnej okoliczności zwalniającej odwołujących z odpowiedzialności za zobowiązania finansowe spółki. W tym miejscu ponownego podkreślenia wymaga, iż na podstawie art. 115 o.p. przyjmuje się, że jedynym warunkiem przypisania odpowiedzialności za zobowiązania spółki jawnej jest fakt bycia wspólnikiem w spółce. W analizowanym przypadku, każdy ze wspólników formalnie mógł podejmować decyzje w takim samym zakresie (jak wynika z KRS, o czym była mowa wyżej), a przede wszystkim był zobowiązany interesować się sprawami spółki i w konsekwencji każdy z nich w takim samym zakresie ponosi odpowiedzialność za skutki działalności spółki.

Wobec przedstawionych powyżej okoliczności Sąd Okręgowy stwierdził, że żaden z zarzutów podniesionych przez odwołujących nie mógł stanowić podstawy do wzruszenia skarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Z tych też względów Sąd I instancji - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i przywołanych przepisów prawa materialnego - oddalił odwołania jako niezasadne, o czym orzekł w punkcie 1) wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 2) wyroku, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490), mając na uwadze, że sprawa o przeniesienie odpowiedzialności za zaległości składkowe nie stanowi sprawy o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, a wartość przedmiotu sporu w każdej z trzech połączonych spraw przekraczała 200 000 zł.

Od powyższego wyroku apelację wywiedli wszyscy odwołujący, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucili:

1.  naruszenie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez niedopuszczenie i nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność sytuacji finansowej spółki na dzień wymagalności zobowiązań podatkowych;

2.  naruszenie art. 115 § 4 o.p. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na powieleniu zobowiązania w wyniku wydania trzech odrębnych decyzji zamiast jednej odnoszącej się do wszystkich wspólników;

3.  naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez brak analizy dowodu w postaci postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego P. w P. z dnia 22 marca 2013 r. (Nr (...)).

Wskazując na powyższe apelujący wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od organu rentowego na ich rzecz zwrot kosztów postępowania apelacyjnego obejmującego koszty zastępstwa procesowego.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja odwołujących okazała się bezzasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, które tutejszy Sąd w pełni podziela i przyjmuje za własne bez potrzeby ponownego ich przytaczania. W świetle powyższego zarzuty apelacji nie mogły prowadzić do zmiany wyroku w żądanym kierunku.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że rację ma Sąd I instancji, przyjmując brak podstaw do uwzględnienia przez sąd ubezpieczeń społecznych ewentualnego naruszenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Formalne wady postępowania przed organem rentowym, podobnie jak formalne wady decyzji administracyjnej wydanej przez organ rentowy, nie powodują, co do zasady, jej uchylenia ani stwierdzenia jej nieważności. Sąd ubezpieczeń społecznych ocenia zasadność roszczeń odwołującego się, a nie formalną legalność postępowania przed organem rentowym. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych postępowanie sądowe nie stanowi prostej kontynuacji postępowania administracyjnego; tylko w wyjątkowych wypadkach sądowa kontrola decyzji organu rentowego przeprowadzana jest przez pryzmat przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Zasadę posiłkowego stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych wyrażono w art. 180 k.p.a. Jego treść normatywna z jednej strony oznacza przyznanie pierwszeństwa w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przepisom szczególnym, z drugiej zaś zwraca uwagę, że postępowanie odwoławcze toczy się, poprzez zastosowanie art. 83 ust. 2 ustawy systemowej, na zasadach i w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego. Z przytoczonych regulacji jednocześnie wynika, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pierwszeństwo w zastosowaniu mają przepisy szczególne (np. przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), natomiast przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się wtedy, gdy określonej kwestii nie normują przepisy szczególne. Jednocześnie w niniejszym postępowaniu nie stwierdzono takich wad formalnych zaskarżonych decyzji, które dyskwalifikowałyby je w stopniu odbierającym im cechy aktu administracyjnego. W tym kontekście szczegółowo wypowiedział się już Sąd I instancji, w związku z czym nie ma potrzeby ponownego przytaczania tego wywodu, tym bardziej że apelujący nie odnieśli się konkretnie do tego zapatrywania, a jedynie poprzestali na sformułowaniu ogólnikowych stwierdzeń sugerujących jakoby zaskarżone decyzje miały być obarczone takimi wadami.

Przechodząc do meritum sprawy należy wskazać, że zgodnie z art. 107 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm., dalej jako ordynacja podatkowa), znajdującym odpowiednie zastosowanie w sprawie niniejszej –stosownie do treści art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300 ze zm., dalej jako ustawa systemowa) -w przypadkach i w zakresie przewidzianych w rozdział 15 działu III, za zaległości składkowe płatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z płatnikiem również osoby trzecie. Stosownie do art. 107 § 1 pkt 2 i 4 ordynacji podatkowej, osoby trzecie odpowiadają również za odsetki za zwłokę od zaległości składkowych, jak też koszty postępowania egzekucyjnego.

Na podstawie art. 31 ustawy systemowej powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 32 ustawy systemowej).

O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ rentowy orzeka w drodze decyzji (art. 108 § 1 odpowiednio stosowanej ordynacji podatkowej).

Natomiast odpowiedzialność za zaległości spółek jawnych uregulowana została szczegółowo w art. 115 ordynacji podatkowej. Zgodnie z § 1 tej regulacji, wspólnik spółki jawnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości składkowe spółki. Przepis § 1 stosuje się również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości składkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie, gdy był on wspólnikiem. Za zobowiązania składkowe powstałe, na podstawie odrębnych przepisów, po rozwiązaniu spółki odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki (art. 115 § 2 ordynacji podatkowej).

Z cytowanych regulacji wynika, że omawiana odpowiedzialność składkowa obejmuje zaległości spółki jawnej i dotyczy wspólników takiej spółki. Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają za wszystkie zaległości spółki istniejące w okresie, w którym byli wspólnikami – bez względu na datę ich powstania (por. J. Brolik, R. Dowgier, L. Etel, C. Kosikowski, P. Pietrasz, M. Popławski, S. Presnarowicz, W. Stachurski, Ordynacja podatkowa. Komentarz do art. 115, oraz wyrok NSA z dnia 9 grudnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1965/13). Pogląd ten nie budzi wątpliwości w doktrynie i judykaturze, w świetle przytoczonych wyżej przepisów ustawy.

Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 108 § 2 pkt 2a Ordynacji podatkowej, postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości podatkowe podatnika jest poprzedzone wydaniem decyzji określającej zobowiązanie podatkowe podatnika. Stosownie bowiem do treści tego przepisu postępowanie w sprawie odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej nie może zostać wszczęte przed dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Samo orzeczenie o odpowiedzialności osoby trzeciej następuje dopiero po uprawomocnieniu się decyzji wobec pierwotnego dłużnika.

Przepis art. 115 § 4 Ordynacji podatkowej przewiduje jednak wyjątek od tej generalnej zasady.

Orzeczenie zatem o odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariuszy spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej za zaległości podatkowe spółki z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych z mocy prawa nie wymaga uprzedniego wydania decyzji określających zobowiązanie podatkowe. W tym przypadku określenie wysokości zobowiązań podatkowych spółki następuje w decyzji orzekającej o odpowiedzialności osoby trzeciej. Celem tej regulacji jest odstąpienie od wymogu przewidzianego w art. 108 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej, co z pewnością ma wpływ na szybkość postępowania.

Zawarty w art. 115 § 4 Ordynacji podatkowej zwrot "nie wymaga uprzedniego wydania decyzji", należy jednak odczytywać w ten sposób, że w postępowaniu w sprawie odpowiedzialności wspólnika jawnej za zaległości podatkowe tej spółki organ podatkowy może korzystać z wcześniej wydanej decyzji tzw. wymiarowej, w której określono spółce wysokość zobowiązania podatkowego, a dopiero w przypadku braku takiej decyzji, postępowanie będzie łączyło w sobie elementy postępowania wymiarowego oraz postępowania zmierzającego do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej (tak: wyroki NSA z dnia 17 stycznia 2012 r., sygn. akt I FSK 466/11 i z dnia 25 maja 2016 r., sygn. akt I FSK 1447/15).

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 26 września 2017 r. (sygn. II UZ 51/17), wyraził wyraźny też pogląd, który tut.Sąd w całości podziela, że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za dług spółki powstaje ex lege w stosunku do każdego ze wspólników oddzielnie. Na podstawie art. 22 § 2 Kodeksu spółek handlowych każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.

Stosunek prawny spółki jawnej oparty jest na wzajemnych relacjach między spółką - jako odrębnym podmiotem - a jej wspólnikami. Należy oddzielić ten stosunek, jako wewnętrzny stosunek spółki (por. art. 37-57 k.s.h.), od stosunków zewnętrznych, tj. stosunku do osób trzecich (art. 28-36 k.s.h.). Wierzyciel spółki jawnej może domagać się zaspokojenia od każdego z dłużników solidarnych określonych w art. 115 ordynacji podatkowej, tak samo jak na podstawie art. 22 § 2 k.s.h., bez względu na ukształtowane między wspólnikami stosunki wewnętrzne. Zaspokojenie wierzyciela spółki przez jednego ze wspólników będącego dłużnikiem solidarnym może później skutkować jego roszczeniami regresowymi wobec pozostałych dłużników solidarnych, lecz okoliczność ta nie wpływa na kształt i zakres uprzedniej odpowiedzialności dłużnika solidarnego wobec wierzycieli spółki na podstawie art. 376 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23 kwietnia 2009 r., IV CSK 558/08, Biul. SN rok 2009, Nr 7, poz. 11).

Wobec powyższego nie można podzielić zarzutów apelujących dotyczących powielenia zobowiązania w zaskarżonych decyzjach. W decyzjach tych wyraźnie bowiem zastrzeżono, że każdy z odwołujących odpowiada solidarnie. Jednocześnie z sentencji tych decyzji jednoznacznie wynika, że dotyczą one tego samego zobowiązania wynikającego z zaległości składkowych spółki.

W tym miejscu należy także zauważyć, że wbrew zarzutom apelujących, Sąd Okręgowy dokonał wnikliwej analizy dowodu w postaci postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego P. w P. z dnia 22 marca 2013 r. i to właśnie na podstawie tego dowodu ustalił, że egzekucja wszczęta przeciwko S. S. sp. j. w likwidacji okazała się bezskuteczna. Wymaga przy tym wskazania, że ustalenie tej okoliczności nie miało większego znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonych decyzji. Należy bowiem zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji przyjmującym, że dla orzeczenia o odpowiedzialności wspólników za zaległości składkowe spółki osobowej wymagane jest jedynie posiadanie przez te spółki tych zaległości, wszak art. 115 Ordynacji podatkowej nie przewiduje żadnych okoliczności egzoneracyjnych. Zatem w decyzji wydanej na podstawie art. 115 o.p. w zw. z art. 31 ustawy systemowej, nie ma potrzeby wykazywania bezskuteczności egzekucji.

Wobec braku możliwości powoływania się przez wspólników spółki jawnej na jakiekolwiek okoliczności egzoneracyjne, dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bez znaczenia pozostawała również kondycja finansowa spółki w dacie wymagalności poszczególnych należności składkowych, wszak nie wpływa ona w żaden sposób na odpowiedzialność odwołujących jako wspólników tej spółki. W konsekwencji, przeprowadzenie w niniejszej sprawie dowodu z opinii biegłego na okoliczność sytuacji finansowej spółki byłoby bezcelowe. Tym samym zarzut apelacji co do nieprzeprowadzenia powyższego dowodu uznać należy za pozbawiony podstaw.

Jednocześnie, w rozpoznawanej sprawie poza przedmiotem sporu pozostawała okoliczność, że wszyscy odwołujący byli wspólnikami S. S. sp. j. w okresie, którego dotyczą zaskarżone decyzje. W świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie brak również podstaw do podważenia prawidłowości sumy zaległości składkowych określonych w zaskarżonych decyzjach. W tym kontekście należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 34 ust. 2 ustawy systemowej informacje zawarte na koncie ubezpieczonego i koncie płatnika składek prowadzonych w formie elektronicznej, które przekazane zostały w postaci dokumentu pisemnego albo elektronicznego, są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym i sądowym. Sąd Apelacyjny zauważa, że tego typu dokument korzysta z waloru dokumentu urzędowego, w związku z czym, zgodnie z art. 244 ust. 1 k.p.c. stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone. W myśl art. 252 k.p.c. strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą, powinna okoliczności te udowodnić. Zatem to odwołujący powinni wykazać, że informacje zawarte na koncie płatnika składek są nieprawidłowe. Tymczasem, w rozpoznawanej sprawie strona odwołująca nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów ani nawet nie sformułowała żadnych twierdzeń, które mogłyby doprowadzić do podważenia prawidłowości obliczeń dokonanych przez pozwany organ rentowy.

Mając zatem na względzie powyższe rozważania, należało stwierdzić, że zachodziły podstawy do wydania zaskarżonych decyzji stwierdzających odpowiedzialność odwołujących jako wspólników S. S. sp. j. w likwidacji za zaległości składkowe tej spółki i decyzje te zasadnie Sąd I instancji uznał za prawidłowe.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację, jako bezzasadną.

Sąd Apelacyjny, wbrew ogólnej zasadzie wyrażonej w art.98 kpc, nie obciążył natomiast odwołujących kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego, pomimo niekorzystnego dla nich wyniku procesu, uznając, iż w niniejszej sprawie zastosowanie winna znaleźć zasada słuszności wyrażona w art. 102 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Pomimo przegrania sporu przez odwołujących Sąd wziął bowiem pod uwagę fakt, że posiadają oni liczne zobowiązania finansowe, a nadto na skutek oddalenia apelacji są zobowiązani do uiszczenia organowi rentowemu bardzo wysokiej kwoty zaległych składek wraz z odsetkami i kosztami upomnień, a zatem dodatkowe obciążanie odwołujących obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania organu rentowego, w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, stanowiłoby dodatkowe, znaczne obciążenie sprzeczne z zasadami słuszności i sprawiedliwości.