Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 października 2019 r. w Warszawie

sprawy M. Litwa-P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania M. Litwa-P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z dnia 20 grudnia 2018 roku nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż odwołująca M. Litwa-P. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 16 października 2018 roku oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 16 października 2018 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. na rzecz odwołującej się M. Litwa-P. kwotę 180 złotych (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

W dniu 9 stycznia 2019 r. M. Litwa-P. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 20 grudnia 2018 roku nr (...) w przedmiocie podlegania przez nią ubezpieczeniom społecznym. Ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że odwołująca jako osoba prowadząca pozarolnicza działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 16 października 2018 r.

W uzasadnieniu odwołująca wskazała, że rozwiązanie umowy zlecenia na mocy porozumienia stron z firmą (...), było podyktowane pogorszeniem stanu jej zdrowia, w wyniku którego trafiła ona do szpitala w dniu 15 października 2018 r. w następstwie którego musiała prowadzić oszczędzający tryb życia i nie mogła wywiązać się z warunków umowy. W ocenie ubezpieczonej rozwiązanie przedmiotowej umowy zlecenia w żaden sposób nie świadczy o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej. Co więcej ubezpieczona nadal kontynuuje współpracę z (...) Sp. z o.o. i umowa współpracy nie została rozwiązana, z uwagi na fakt, że odwołująca nie jest zobligowana żadnymi terminami świadczenia usług. Ostatni przychód z tytułu ww. umowy o współpracę miał miejsce w styczniu 2018 r., co jest widoczne w księdze przychodów i rozchodów. Ubezpieczona zaznaczyła, że od początku rozpoczęcia działalności gospodarczej czerpie z niej zysk i nie zamierza jej zamykać (odwołanie, k. 4 – 4 verte a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 16 stycznia 2019 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o jego oddalenie. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy wyjaśnił, że z zapisów Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wynika, że w okresie od 2 grudnia 2014 r. ubezpieczona prowadzi działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem działalności jest działalność rachunkowo – księgowa i doradztwo podatkowe. Z tego tytułu odwołująca zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jako podstawę wymiaru składek odwołująca zadeklarowała za miesiąc października i grudzień 2016 r. kwotę 10 137,50 zł, za styczeń – maj 2017 r. kwotę 10 657,50 zł. W okresie od 16 do 18 listopada 2016 r., od 1 czerwca 2017 r. do 10 lipca 2017 r., od 10 do 14 września 2018 r., od 15 października do 1 listopada 2018 r. odwołująca przebywała na zasiłkach chorobowych, a od 11 lipca 2018 r. do 4 kwietnia 2018 r., od 8 kwietnia do 12 lipca 2018 r., od 3 do 8 września 2018 r. oraz 11 października 2018 r. przebywała na zasiłku opiekuńczym. Zgłoszenie wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od 5 listopada do 4 grudnia 2018 r. zainicjowało wszczęcie postępowania wyjaśniającego mającego na celu ustalenie, czy odwołująca faktycznie podjęła prowadzenie działalności gospodarczej od 13 lipca 2018 r., tj. od zakończenia przebywania na zasiłku macierzyńskim. Na podstawie analizy zebranego materiału ustalono, że prowadzone prze odwołującą działania nie miały uzasadnienia z punktu widzenia zasady racjonalnego działania, gdyż z dniem 15 października 2018 r. rozwiązała umowę zlecenie z jedyną firmą (...), na rzecz której ubezpieczona świadczył usługi. Zdaniem Oddziału ZUS odwołująca od 16 października 2018 r. stwarza pozory prowadzenia działalności, a jej jedynym celem jest uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego (odpowiedź na odwołanie, k. 6 – 7 a.s.).

Pismem procesowym z dnia 23 kwietnia 2019 r. pełnomocnik odwołującej zarzucił organowi rentowemu naruszenie art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 3 i 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców poprzez nieprawidłową ich wykładnię i przyjęcie, że prowadzeniem działalności gospodarczej jest jedynie faktyczne wykonywanie czynności należących do zakresu tej działalności, zaś czasowa niezdolność do świadczenia usług wywołana stanem ciąży lub choroby prowadzi do utraty statusu przedsiębiorcy. Pełnomocnik zarzucił również naruszenie przepisów kodeksu postepowania administracyjnego poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i niezgodną z zasadami doświadczenia życiowego i logiki ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W oparciu o powyższe zarzuty pełnomocnik ubezpieczonej wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że ubezpieczona jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 16 października 2018 r., zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pismo procesowe z dnia 23 kwietnia 2019 r., k. 23 – 31 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. Litwa-P. ur. w dniu (...), od 2 grudnia 2014 r. prowadzi własną działalność gospodarczą pod nazwą M. Litwa – P. M., zajmująca się głownie działalnością rachunkowo – księgową i doradztwem podatkowym (wydruk z (...) akta organu rentowego, zeznania M. Litwa-P., k. 53 – 54 a.s.).

W celu wykonywania działalności gospodarczej odwołująca podpisała w dniu 2 grudnia 2014 r. umowę użyczenia lokalu - jednego pomieszczenia wraz z dostępem do części wspólnej w budynku należącym do brata ubezpieczonej M. Litwy pod adresem K. 89, (...)-(...) A.. Ubezpieczona od 1 września 2018 r. jest także najemcą miejsca parkingowego nr 76 przy ul. (...) w W.. Od 7 listopada 2015 r. odwołująca ma również podpisaną umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych z operatorem sieci (...) S.A. z siedzibą w W. (umowa użyczenia lokalu, k. 34 a.s., umowa najmu miejsca parkingowego, k. 34 a.s., umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 7 listopada 2015 r., k. 34 a.s., zeznania M. Litwa-P., k. 53 – 54 a.s.).

Ubezpieczona wykonywała usługi związane z wykonywaniem czynności rachunkowych, księgowych i finansowo – administracyjnych na podstawie umowy zlecenia zawartej na czas nieokreślony w dniu 1 marca 2018 r. z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Do szczegółowych obowiązków ubezpieczonej należało między innymi, bieżące egzekwowanie od klientów zleceniodawcy dostarczania dokumentów finansowo – księgowych zgodnie z terminami ustalonymi z klientami zleceniodawcy, bieżąca kontrola merytoryczna, rachunkowo – prawna dokumentów finansowo – księgowych, wystawianie faktur, wykonywanie czynności pomocniczych związanych z obsługą rachunkowo – księgową, kadrowo – płacową, ZUS, sporządzaniem deklaracji dla GUS, dokumentacji dla ZUS, przygotowywanie przelewów i płatności dla kontrahentów, Urzędu Skarbowego, ZUS, dokonywanie kompensat, monitorowanie należności, bieżące monitorowanie rozrachunków, wyjaśnianie nieprawidłowości, przygotowywanie zestawień dotyczących należności i wysyłanie ich raz w miesiącu do klienta zleceniodawcy, bieżące przygotowywanie przypomnień o należnościach, wezwań do zapłaty, przygotowywanie niezbędnych dokumentów dot. Zgromadzeń Wspólników, Rad Nadzorczych, Zarządu, pomoc i doradztwo w zakresie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej, opracowywanie rozwiązań racjonalizujących wydatki i ograniczających koszty, analizowanie oraz proponowanie działań na rzecz optymalizacji przepływów pieniężnych, doradztwo dotyczące inwestycji finansowych itp. W ramach tej umowy odwołująca była dodatkowo zobowiązana do składania zleceniodawcy bieżących, ustnych raportów z wykonania świadczonych przez nią usług, uczestniczenia w spotkaniach organizowanych przez spółkę raz w tygodniu. (umowa zlecenia z dnia 1 marca 2018 r. - akta organu rentowego, załącznik nr 2 z dnia 1 marca 2018 r. do umowy zlecenia z dnia 1 marca 2018 r. – akta organu rentowego).

Z tytułu przedmiotowej umowy zlecenia ubezpieczona osiągała przychody w wysokości 3 103,29 zł brutto w marcu 2018 r., 4 602,66 zł brutto w kwietniu 2018 r., 6 102,03 zł brutto w maju 2018 r., 6 102,03 zł brutto w czerwcu 2018 r., 6 895,38 zł brutto w lipcu 2018 r., 7 220,10 zł brutto w sierpniu 2018 r., 7 220,10 zł brutto we wrześniu 2018 r., 7 220,10 zł brutto w październiku 2018 r. (faktury VAT za miesiące marzec - październik 2018 r. – akta organu rentowego, zeznania M. Litwa-P., k. 53 – 54 a.s.).

Powyższa umowa zlecenia z dnia 1 marca 2018 r. została rozwiązana na mocy porozumienia stron z dniem 15 października 2018 r. (rozwiązanie umowy zlecenia z dnia 15 października 2018 r., akta organu rentowego, zeznania M. Litwa-P., k. 53 – 54 a.s.).

M. Litwa-P. współpracuje również na podstawie umowy o współpracę na czas nieoznaczony z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przedmiotem tej współpracy jest realizacja poszczególnych zleceń związanych z przekazywaniem danych klientów zainteresowanych leasingiem oferowanym przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (leady sprzedażowe). Przedmiotowa umowa ma charakter ramowy i nie stanowi zobowiązania do stałego świadczenia usług polegających na przekazywaniu danych, dla (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nie stanowi zaś zobowiązania do zawierania umów leasingu z klientami, których dane zostają udostępnione przez ubezpieczoną (umowa ramowa o współpracy z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., k. 34 a.s., zeznania M. Litwa-P., k. 53 – 54 a.s.).

M. Litwa-P. przebywała na zasiłkach chorobowych w okresie od 16 do 18 listopada 2016 r., od 1 czerwca 2017 r. do 10 lipca 2017 r., od 10 do 14 września 2018 r., od 15 października do 1 listopada 2018 r. odwołująca przebywała na zasiłkach chorobowych, a od 11 lipca 2018 r. do 4 kwietnia 2018 r., od 8 kwietnia do 12 lipca 2018 r., od 3 do 8 września 2018 r. oraz 11 października 2018 r. przebywała na zasiłku opiekuńczym (bezsporne).

W okresie od kwietnia 2018 r. do października 2018 r. M. Litwa-P. regularnie osiągała przychody i ponosiła koszty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (podatkowa księga przychodów i rozchodów za okres od kwietnia 2018 r. do października 2018 r., k. 34 a.s., zeznania M. Litwa-P., k. 53 – 54 a.s.).

M. Litwa-P. urodziła pierwsze dziecko w dniu 11 lipca 2016 r., w marcu 2017 r. wróciła do prowadzenia działalności gospodarczej. Ubezpieczona nie zawieszała działalności gospodarczej. W dniu 15 października 2018 r. ubezpieczona trafiła do szpitala, gdzie przebywała do 18 października 2018 r., była wtedy w 5 tygodniu ciąży. Do dnia porodu ubezpieczona pozostawała na zwolnieniu lekarskim (zeznania M. Litwa-P., k. 53 – 54 a.s., dokumentacja medyczna, k 34 a.s., kopie zwolnień lekarskich, k. 34 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. w dniu 20 grudnia 2018 r. wydał decyzję nr (...), na podstawie której stwierdził, że M. Litwa-P. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 16 października 2018 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w okresie od 2 grudnia 2014 r. do 15 października 2018 r. ubezpieczona prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, natomiast od 16 października 2018 r. stwarza pozory działalności, bowiem rozwiązała umowę zlecenia z jedynym kontrahentem na rzecz którego świadczyła usługi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zdaniem ZUS utrzymywanie zarejestrowanej działalności gospodarczej w przypadku odwołującej narusza zasadę równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, zasadę solidaryzmu ubezpieczeń społecznych, zasadę ochrony interesów i nie pokrzywdzenia innych ubezpieczonych oraz zasadę nieuprawnionego uszczuplania środków funduszu ubezpieczeń społecznych oraz elementarne zasady uczciwego obrotu prawnego, zmierzające do objęcia nieuprawnionym tytułem ubezpieczenia społecznego (decyzja ZUS z dnia 20 grudnia 2018 r., akta organu rentowego).

Ubezpieczona M. Litwa-P. odwołała się od powyższej decyzji, tym samym zainicjowała niniejsze postepowanie (odwołanie, k. 4 – 4 verte a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego obejmującego wymienione wyżej dowody z dokumentów oraz zeznań odwołującej. W zakresie, w jakim dowody te potwierdzały powyższe okoliczności, Sąd uznał je za w pełni wiarygodne, gdyż ich treść korespondowała ze sobą i nie budziła zastrzeżeń.

W tych okolicznościach Sąd uznał zebrany materiał dowodowy za wystarczający
dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. Litwa-P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z dnia 20 grudnia 2018 r., nr (...) było zasadne.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwestii podlegania przez odwołującą ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie
z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą. Osoby te, zgodnie z art. 11 ust. 2 u.s.u.s., podlegają również dobrowolnym ubezpieczeniom chorobowym. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m. in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej (art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s). Obowiązek ubezpieczeń społecznych osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą powstaje z dniem rozpoczęcia działalności rodzącej obowiązek ubezpieczenia, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tej działalności z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 13 pkt 4 u.s.u.s.).

Podstawowe znaczenie dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej ma fakt rzeczywistego wykonywania - lub niewykonywania –
tej działalności, na dodatek w sposób ciągły i o charakterze zarobkowym. Działalność gospodarcza to prawnie określona sytuacja, którą trzeba oceniać na podstawie zbadania konkretnych okoliczności faktycznych, wypełniających znamiona tej działalności lub ich niewypełniających. Prowadzenie działalności gospodarczej jest zatem kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z tą działalnością związanych, czy też nie
(zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 12 grudnia 2017 r. III AUa 260/17). Kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają pewne znaczenie w sferze dowodowej, ale nie przesądzają same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Przepis art. 13 pkt 4 u.s.u.s. jednoznacznie kładzie nacisk na rozpoczęcie wykonywania pozarolniczej działalności i zaprzestanie wykonywania tej działalności, a nie na moment dokonania w ewidencji działalności gospodarczej stosownego wpisu o zarejestrowaniu działalności bądź jego wykreślenia. W konsekwencji obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę działalność),
a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie uzyskanego wpisu, która działalności tej nie prowadzi (nie wykonuje).
Ocena, czy wykonywana jest działalność gospodarcza, należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero następnie do ich kwalifikacji prawnej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 sierpnia 2017 r. III AUa 1075/16). Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności. Wykonywanie zaś pozarolniczej działalności gospodarczej to rzeczywista działalność zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Ciągłość działalności gospodarczej oznacza, że jest to względna stałość (stabilność) jej wykonywania,
przy założeniu, iż nie jest to aktywność jednostkowa, sporadyczna. Decydujące znaczenie
ma cecha polegająca na uczestnictwie w obrocie gospodarczym, zawodowy charakter tej działalności, powtarzalność podejmowanych działań i ukierunkowanie na reguły racjonalnego gospodarowania (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 28 czerwca 2017 r.,
III AUa 1391/16).

Legalną definicję działalności gospodarczej zawiera art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013r. poz. 672 z późn. zm.). Wskazuje on, że działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa (np. adwokaci, lekarze) – wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (art. 4 u.s.d.g.).

Zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi jednak tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 czerwca 2013r., III AUa 1928/12, wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 listopada 2005r., I UK 80/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 309, z dnia 5 maja 1999r., I PKN 665/98, OSNAPiUS 2000 Nr 14, poz. 535 i z dnia 10 grudnia 1997r., II UKN 392/97, OSNAPiUS 1998 Nr 19, poz. 584; wyrok NSA z dnia 29 marca 1999r., (...) SA 124/99, LEX nr 46193; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 26 października 1993r., III AUr 312/93, OSA 1994 Nr 3, poz. 17).

Definiując działalność gospodarczą, w orzecznictwie i doktrynie wskazuje się na pewne konieczne jej cechy, tj. zarobkowy charakter, ekonomiczną klasyfikację, zawodowy charakter oraz sposób jej wykonywania (zorganizowany i ciągły) (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 stycznia 2010r., I ACa 461/09). Zarobkowy charakter działalności gospodarczej oznacza, że zamiarem (celem) jej podjęcia jest osiągnięcie zysku. Zysk z kolei należy definiować jako nadwyżkę przychodów nad stratami. Należy przy tym liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty. Tym samym o zarobkowym charakterze działalności gospodarczej nie decyduje faktyczne osiągnięcie zysku, lecz zamiar jego osiągnięcia (cel). W jednym z wydanych wyroków Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z dnia 26 września 2008r., (...) 789/07, LEX nr 495147) wskazał, że „dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku), rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi kosztami. Działalność pozbawiona tego aspektu jest działalnością charytatywną, społeczną, kulturalną i inną (określaną mianem non profit)". Działalność prowadzona niezarobkowo, nawet jeśli będzie jednym z rodzajów działalności wyspecyfikowanej w art. 2 ustawy, nie może być uznana za działalność gospodarczą (tak WSA w Warszawie w wyroku z dnia 8 października 2004r., (...) SA (...), LEX nr 159913). W wyroku z dnia 16 sierpnia 2012r. ( (...) SA/Po 427/12, (...)) Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. wskazał, że „o zarobkowości działalności decyduje cel jej wykonywania. Jeżeli zakłada się osiągnięcie w związku z działalnością i w jej efekcie nadwyżki przychodów nad poniesionymi kosztami, a więc osiągnięcie dochodu, to znaczy, że został określony cel zarobkowy tej działalności. Samo określenie celu ma jednak wymiar subiektywny i mieści się w sferze zamiaru danego podmiotu". Podobne stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy wskazując, że bez znaczenia jest fakt osiągnięcia dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli nie przynosi ona zysku, nie oznacza to, iż przestaje być działalnością gospodarczą (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1992r., III CZP 134/92, OSNC 1993, nr 5, poz. 79). Należy bowiem liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty - zwłaszcza w początkowym okresie jej prowadzenia. Tym samym o zarobkowym charakterze działalności gospodarczej nie decyduje faktyczne osiągnięcie zysku, lecz ukierunkowany zamiar jego osiągnięcia (cel). Nie zawsze też podjęcie planowanej działalności gospodarczej jest racjonalne. Ocena opłacalności planowanej działalności może być nieracjonalna czy też po prostu błędna, a mimo to nie można uznać, że dana osoba nie zamierza jej prowadzić, że jedynie pozoruje jej podjęcie. Często zdarzają się chybione zamierzenia gospodarcze, a niepowodzenie wynika z błędnej kalkulacji kosztów, błędnego planowania popytu, zmniejszenia popytu, wzrostu konkurencji. Warunki, w jakich przychodzi przedsiębiorcom prowadzić działalność są determinowane przez szereg czynników, trudnych do przewidzenia i precyzyjnego określenia. Zatem działanie to oparte jest na ryzyku, które oznacza, że faktyczne korzyści finansowe z danego przedsięwzięcia mogą okazać się mniejsze niż przewidywano przy jego podejmowaniu lub mogą nawet przerodzić się w straty. Jednakże czym innym jest ryzyko w działalności gospodarczej, a czym innym świadome podejmowanie działań, które trzeba by ocenić, jako skrajnie nieracjonalne, gdyby uznać je za prowadzenie działalności gospodarczej.

Jeśli chodzi z kolei o element ciągłości prowadzenia działalności, to podkreślić trzeba, że celem wprowadzenia takiego wymogu było wyłączenie z definicji działalności gospodarczej czynności jednorazowych. Jednakże przesłanki tej nie należy utożsamiać z koniecznością wykonywania działalności bez przerwy. Istotny jest zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu (wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2011r., II OSK 333/11).

Samo dokonane wpisu do ewidencji działalności gospodarczej jest konieczne, ale nie decyduje o tym, że działalność jest prowadzona. Wskazanie jednak przez przedsiębiorcę określonej daty rozpoczęcia działalności gospodarczej wpisywanej do ewidencji, powoduje powstanie domniemania faktycznego, że z tą datą działalność gospodarcza została podjęta i jest prowadzona aż do czasu jej wykreślenia z ewidencji. Tego rodzaju domniemanie faktyczne ma znaczenie dowodowe i może być obalone, co oznacza, że okres prowadzenia działalności gospodarczej, wynikającej z wpisu do ewidencji, może być korygowany, lecz czynność ta musi być powiązana z wynikami postępowania dowodowego. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa każdorazowo na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne. W rozpatrywanej sprawie to organ rentowy wskazywał, że M. Litwa – P. nie prowadziła działalności gospodarczej, a zatem to na organie rentowym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów, które doprowadzą do obalenia domniemania płynącego z wpisu odwołującej do (...). Z tego obowiązku Zakład nie wywiązał się jednak należycie. Już na etapie postępowania wyjaśniającego, poprzedzającego wydanie zaskarżonej decyzji, nie zgromadził jakichkolwiek dowodów, z których można byłoby wyprowadzić wnioski zaprezentowane w decyzji. Następnie, na etapie postępowania sądowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych pozostawał bierny, nie przejawiając inicjatywy dowodowej. To odwołująca taką inicjatywę wykazywała. Materiał dowodowy, który został przez odwołującą zaoferowany, a któremu organ rentowy nie przeciwstawił własnych dowodów, jednoznacznie potwierdził, że M. Litwa – P. założyła działalność gospodarczą z zamiarem faktycznego jej prowadzenia i prowadziła ją w sposób zorganizowany i ciągły.

W orzecznictwie sądowym prezentowany jest pogląd, że wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie w celu zarobkowym czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawcze), np. poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych. Wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością gospodarczą, zmierzają bowiem do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania. W konsekwencji podjęcie czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (czynności przygotowawczych) stanowi już o jej wykonywaniu, o ile w ich następstwie doszło do faktycznego jej uruchomienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005r., I UK 80/05; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006r., I UK 220/05; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011r., II UK 51/11). Również faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania, nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego. W ocenie, czy zostały podjęte czynności zmierzające bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (czynności przygotowawcze stanowiące już o wykonywaniu tej działalności) należy uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy, w tym także zamiar (wolę) osoby prowadzącej działalność gospodarczą. W wyroku z dnia 30 kwietnia 1997r. ( (...) SA 46/96, Przegląd Orzecznictwa (...) 1998 nr 2, poz. 48) Naczelny Sąd Administracyjny trafnie wskazał, że w razie uznania za zaprzestanie działalności gospodarczej innych zdarzeń niż jej likwidacja, należy brać pod uwagę nie tylko okoliczności obiektywne, ale także subiektywne, tzn. zamiar podatnika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005r., I UK 80/05, OSNP 2006/19-20/309).

Biorąc pod uwagę przytoczone stanowisko orzecznictwa oraz stan faktyczny sprawy, nie może budzić wątpliwości, że odwołująca założyła działalność gospodarczą od 2 grudnia 2014 r. pod nazwą M. Litwa – P. M., w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ubezpieczona zajmowała się głównie świadczeniem usług rachunkowo – księgowych i doradztwem podatkowym. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności sprawy pozwalają na uznanie, że odwołująca w okresie od zarejestrowania działalności gospodarczej do powstania niezdolności do pracy, wykonywała czynności, które mogą zostać zakwalifikowane jako prowadzenie działalności gospodarczej. W tym czasie odwołująca podjęła szereg działań o charakterze organizacyjnym mających na celu stworzenie podstaw działalności. Już w dniu 2 grudnia 2014 r. podpisała umowę użyczenia lokalu - jednego pomieszczenia wraz z dostępem do części wspólnej w budynku należącym do brata ubezpieczonej M. Litwy pod adresem K. 89, (...)-(...) A.. Od 7 listopada 2015 r. odwołująca ma również podpisaną umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych z operatorem sieci (...) S.A. z siedzibą w W.. Ubezpieczona od 1 września 2018 r. jest także najemcą miejsca parkingowego nr 76 przy ul. (...) w W.. W okresach pomiędzy poprzednimi niezdolnościami do pracy trwającymi od 11 lipca 2018 r. do 4 kwietnia 2018 r., od 8 kwietnia do 12 lipca 2018 r., od 3 do 8 września 2018 r. oraz 11 października 2018 r. oraz od 10 do 14 września 2018 r., od 15 października do 1 listopada 2018 r. ubezpieczona bez wątpienia wykonywała czynności związane z prowadzoną przez nią działalnością polegającą na świadczeniu usług księgowych, osiągała z tego tytułu co miesięczne przychody z tytułu współpracy z firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., oraz ponosiła co miesięczne koszty związane z działalnością. Zdaniem Sądu ubezpieczona wykonywała usługi związane z przedmiotem jej działalności i osiągała z tego tytułu dochody i nadal ma zamiar kontynuować działalność po urodzeniu dziecka. Sąd miał na uwadze, że ubezpieczona rozwiązała jedną z umów współpracy, co jednak nie oznacza całkowitego zaprzestania kontynuowania działalności gospodarczej. Odwołująca nadal jest stroną umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych, najem miejsca parkingowego, użyczenia lokalu, oraz jest stroną umowy o współpracę z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Zrozumiałym jest z punktu widzenia działalności gospodarczej rozwiązanie umowy zlecenia na bieżące świadczenie usług z powodu niezdolności do pracy, gdyż wówczas ubezpieczona nie jest wstanie wywiązywać się z warunków zawartej umowy, gdyż ze względu na problemy związane z ciążą od 16 października 2018r. stała się niezdolna do pracy. Wówczas umowa zlecenia z jednym z klientów ustała, ale do tej daty odwołująca cały czas świadczyła usługi księgowe zgodnie z zawartą umową zlecenia i osiągała z tego tytułu dochody. Działalność gospodarcza w tym zakresie, przynosiła dochody, a więc przynosiła odwołującej określone, wymierne korzyści finansowe.

Na marginesie Sąd zwraca uwagę, że stanowisko organu rentowego odnośnie stwierdzenia, że ubezpieczona z góry założyła, że nie będzie prowadziła działalności bo jest na zwolnieniu lekarskim, a okresu niezdolności do pracy nie można z góry przewidzieć, jest w przypadku odwołującej niesłuszne. Zdaniem Sądu Okręgowego, działalnie odwołującej polegające na rozwiązaniu umowy zlecenia związanej z bieżącym świadczeniem usług księgowych jest logiczne i usprawiedliwione, gdyż ubezpieczona była świadoma zagrożonej ciąży i była w stanie przewidzieć, że do porodu nie będzie mogła świadczyć usług księgowych zgodnie z umową zlecenia i wówczas zasadnym było jej rozwiązanie za porozumieniem stron. D. to było uzasadnione również z tego względu, że gdyby ubezpieczona nadal kontynuowała świadczenie usług wynikających z umowy i osiągała z tego tytułu dochody, nie mogłaby nabyć prawa do świadczenia chorobowego z ubezpieczenia społecznego.

W odniesieniu do kwestii zadeklarowanej przez odwołującą podstawy wymiaru składek Sąd zważył, że organ rentowy w niniejszym postępowaniu, na podstawie skarżonej decyzji nie kwestionował podstawy wymiaru składek zadeklarowanej przez odwołującą, lecz fakt istnienia po jej stronie tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznym i chorobowym w ogóle. Granice rozpoznania przez sąd odwoławczy w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych są wytyczone treścią skarżonej decyzji. Skoro więc ZUS wydał decyzję na podstawie której stwierdził, że odwołująca nie podlega ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, to rzeczą sądu w takiej sprawie jest weryfikacja skarżonej decyzji pod kątem prawidłowości tego stwierdzenia, w tym w szczególności analizy, czy dane podstawy do objęcia ubezpieczeniem – kwestionowane przez ZUS – faktycznie zaistniały. Tym samym w niniejszej sprawie kwestia wysokości zadeklarowanej przez odwołującą podstawy wymiaru wykraczała poza istotę sporu.

W kontekście powyższego Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uznania skarżonej decyzji ZUS za zasadną. Z zebranych w sprawie dowodów wynika, że M. Litwa-P. w spornym okresie nadal prowadziła działalność gospodarczą, pomimo rozwiązania umowy zlecenie z kontrahentem. Okoliczności te w myśl art. 6 ust. 5 w zw. z art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 u.s.u.s. winny skutkować objęciem jej ubezpieczeniami społecznymi i dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym zgodnie z jej zgłoszeniem. Sąd Okręgowy nie znalazł przy tym podstaw do uznania, aby podejmowane przez odwołującą działania naruszały zasady współżycia społecznego czy też spełniały cechy obejścia prawa.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał odwołanie za zasadne i na podstawie
art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję ZUS stwierdzając, że M. Litwa-P. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnym ubezpieczeniom chorobowym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 16 października 2018 r., zgodnie z pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie
art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U.
z 2015 r. poz. 1800) w brzmieniu aktualnym na dzień wniesienia odwołania, zasądzając
od organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć (...)

M.P.