Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan - Karasińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04 listopada 2019 r. w Warszawie

sprawy T. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o przeliczenie emerytury

na skutek odwołania T. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 4 lutego 2019 r. znak:(...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 4 lutego 2019 r. znak: (...)w ten sposób, że przelicza świadczenie z uwzględnieniem przeliczenia kapitału początkowego przyjmując do wyliczenia wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego następujące dochody odwołującego się T. J.: za rok 1968 – 29.070 złotych (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1969 – 38.760 złotych (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1970 – 38.760 złotych (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1971 – 38.760 złotych (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1972 – 17.765 złotych (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej);

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. na rzecz odwołującego się T. J. kwotę 180,00 złotych (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 469/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 4 lutego 2019 r. wydał decyzję, znak: (...) mocą, której odmówił ubezpieczonemu prawa do ponownego obliczenia świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem przeliczenia kapitału początkowego. Organ rentowy podał, że nie zaliczył do stażu pracy w kapitale początkowym okresu zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 3 lipca 1972r. do dnia 3 marca 1973r. w PPHU (...) Sp. z o.o. w W., albowiem przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty nie zostały wystawione w oparciu o dokumentację przechowywaną w Archiwum – (...) Sp. z o.o. w W.. Zaznaczył także, do podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego można przyjąć wynagrodzenie zastępcze innego pracownika zatrudnionego w kraju na równorzędnym stanowisku w przypadku gdyby zakład skierował ubezpieczonego do pracy za granicą. Wskazał zatem, że sprawa może być przedmiotem ponownego rozpatrzenia po dostarczeniu dowodów pośrednich poświadczających zatrudnienie w spornym okresie czasu (decyzja z dnia 4 lutego 2019 r., znak: (...)– nienumerowana karta akt organu rentowego).

T. J. w dniu 14 lutego 2019 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 14 czerwca 2016 r., znak: (...)dotyczącej wysokości emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że organ rentowy obliczając wysokość przysługującej mu emerytury nie uwzględnił rzeczywiście otrzymywanego przez niego wynagrodzenia w okresie zatrudnienia od dnia 3 lipca 1972 r. do dnia 3 marca 1973 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w R.. Podkreślił, że jedynym dokumentem na potwierdzenie w/w okresu zatrudnienia jest świadectwo pracy z dnia 10 lipca 1978 r. wystawione przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w K.. Z uwagi na fakt, że powyższy zakład pracy już nie istnieje, nie ma możliwości przedłożenia innej dokumentacji, natomiast Archiwum przechowujące dokumentację osobową w/w pracodawcy, nie odnalazło kart zarobkowych z tego okresu czasu. W związku z powyższym została sporządzona dokumentacja zastępcza na podstawie wynagrodzenia innego pracownika zatrudnionego w tym samym okresie czasu. W związku z tym ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka na okoliczność wysokości otrzymywanych przez niego zarobków w tym okresie czasu. Ponadto organ rentowy nie zaliczył do jego stażu pracy okresu zatrudnienia od dnia 1 kwietnia 1973 r. do dnia 5 marca 1976 r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. w zakładzie w W.. Na potwierdzenie tego okresu zatrudnienia przedłożył oryginał świadectwa pracy wystawionego w O. w dniu 30 listopada 2018 r. W tym okresie czasu obowiązywała go stawka godzinowa w wysokości 15,60 zł, którą to stawkę należy pomnożyć przez liczbę godzin prac w miesiącu w wymiarze pełnego etatu, co pozwoli ustalić wysokość otrzymywanego wynagrodzenia. Na tej podstawie ubezpieczony wniósł o ponowne przeliczenie jego świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem rzeczywiście uzyskiwanych zarobków w latach 1972-1976 (odwołanie z dnia 14 lutego 2019 r. k. 3, pismo procesowe z dnia 19 kwietnia 2019 r. wraz z załącznikiem k. 13-14 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Ponadto zgodnie z § 27 rozporządzenia dowody z dokumentów, pisemne zeznania świadków oraz pisemne oświadczenia zainteresowanego powinny być dołączone do wniosku w oryginale. Wyjątek od tej zasady wskazuje § 28 ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym środkiem dowodowym w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających stan zdrowia oraz dotyczących okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia, przychodu i uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, wydawane przez jednostki upoważnione do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych lub przekształconych zakładów pracy.

Odnośnie okresu zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 3 lipca 1972 r. do dnia 3 marca 1973 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w R., organ rentowy wskazał, że dokumenty przedłożone przez Archiwum – (...) Sp. z o.o. w W. nie mogą zostać uwzględnione, albowiem nie pochodzą od pracodawcy odwołującego, a ponadto na ich podstawie nie jest możliwe przyjęcie zarobków zastępczych innej osoby. Powołując się na utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego organ rentowy wskazał, że nie jest możliwe przeliczenie wysokości świadczenia emerytalnego w oparciu o jakąś hipotetycznie uśrednioną wartość premii uzyskanej przez ubezpieczonego, wywiedzioną z wysokości premii wypłaconych innym pracownikom. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia oparte na wynagrodzeniu otrzymywanym przez innych pracowników, nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. Organ rentowy podał, że w legitymacji ubezpieczeniowej zawarty jest wpis noszący datę 27 września 1972 r. Nie można jednak z niego wywieść faktu zatrudnienia w całym spornym okresie czasu. Za ten okres ubezpieczony przedłożył jedynie świadectwo pracy, które potwierdza jedynie warunki wynagrodzenia w chwili zakończenia stosunku pracy, a ponadto wynagrodzenie w nim wskazane jest określone według stawki godzinowej. W przypadku, gdy w aktach osobowych pracownika wynagrodzenie określone jest stawką godzinową, wyliczenie takie jest możliwe, jedynie gdy zachowały się dane dotyczące liczby godzin, jaką pracownik faktycznie przepracował w danym okresie na danym stanowisku. Zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. W związku z powyższym, za w/w okres czasu, organ rentowy przyjął minimalne wynagrodzenie za pracę (odpowiedź na odwołanie z dnia 12 marca 2019 r. k. 5-6 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 11 sierpnia 2019 r. pełnomocnik ubezpieczonego sprecyzował, że wnosi o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uwzględnienie przez organ rentowy następujących okresów zatrudnienia: od dnia 1 kwietnia 1968 r. do dnia 15 czerwca 1972 r. w Przedsiębiorstwie (...) w W., w trakcie którego otrzymywał przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości 3.230,00 zł, okresu od dnia 3 lipca 1972 r. do dnia 3 marca 1973 r. w Wojskowym Przedsiębiorstwie (...) w R. z jednoczesnym przyjęciem wynagrodzenia zastępczego dotyczącego innego pracownika A. Ż. zatrudnionego na takim samym stanowisku w tym samym zakładzie pracy z pominięciem dodatku brygadzistowskiego w wysokości 250.000,00 zł oraz okresu od dnia 1 kwietnia 1973 r. do dnia 5 marca 1976 r. w M. (...) Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. Zakładzie w W. z uwzględnieniem wynagrodzenia wyliczonego na podstawie stawki godzinowej zawartej w świadectwie pracy z dnia 10 lipca 1978 r., wynoszącej 15,60 zł za godzinę pracy wraz z premią w wysokości 25% wynagrodzenia zasadniczego. Do powyższego pisma ubezpieczony załączył stosowne wyliczenie w zakresie uzyskiwanych zarobków w poszczególnych okresach zatrudnienia w oparciu o załączoną do akt sprawy i akt organu rentowego dokumentację pracowniczą (pismo procesowe z dnia 11 sierpnia 2019 r. k. 44-45 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. J., urodzony w dniu (...) jest z zawodu mechanikiem samochodowym. Ubezpieczony w okresie od dnia 1 kwietnia 1968 r. do dnia 15 czerwca 1972 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku montera samochodowego. W okresie powyższego zatrudnienia, tj. w latach 1968-1971 ubezpieczony osiągnął następujące kwoty wynagrodzeń: za 1968 r. – 29.070,00 zł, za 1969 r. – 38.760,00 zł, za 1970 r. – 38.760,00 zł i za 1971 r. – 38.760,00 zł. Powyższy stosunek pracy został rozwiązany z dniem 15 czerwca 1972 r. na prośbę pracownika (świadectwo pracy k. 25 a.s., legitymacja ubezpieczeniowa – nienumerowana karta akt organu rentowego).

W okresie od dnia 3 lipca 1972 r. do dnia 3 marca 1973 r. T. J. był zatrudniony w Wojskowym Przedsiębiorstwie (...) w R. na stanowisku montera samochodowego. Wynagrodzenie ubezpieczonego w 1972 r. wyniosło 17.765,00 zł. Na kwotę wynagrodzenia składały się składniki stałe w postaci wynagrodzenia zasadniczego i premia regulaminowa w wysokości 25%-30% wynagrodzenia zasadniczego. Ubezpieczony wykonywał pracę przez 8 godzin dziennie przez 6 dni w tygodniu, także w soboty. Obowiązywała go stawka godzinowa w wysokości 15,50 zł. W dniu 3 stycznia 2019 r. Archiwum – (...) Sp. z o.o. wystawiło ubezpieczonemu zaświadczenie o zarobkach, w którym wskazało, że wysokość wynagrodzenia za lata 1972-1973 ustalona została jako wynagrodzenie zastępcze na podstawie pism o zaszeregowaniu z akt osobowych innego pracownika, a mianowicie A. Ż., który również był zatrudniony w w/w zakładzie pracy w spornym okresie czasu. Na podstawie świadectwa pracy z dnia 30 czerwca 1993 r., a także kart zarobkowych z 1976 r. A. Ż. ustalono, że wynagrodzenie odwołującego w 1973 r. za dwa miesiące, tj. styczeń – luty 1973 r. wyniosło 6.028,00 zł (zaświadczenie o zarobkach z dnia 3 stycznia 2019 r., świadectwo pracy z dnia 3 stycznia 2019 r., świadectwo pracy, pismo z dnia 7 września 1971 r., kart zarobkowe, legitymacja ubezpieczeniowa – nienumerowane karty akt organu rentowego).

W okresie od 1 kwietnia 1973 r. do 5 marca 1976 r. ubezpieczony był zatrudniony w M. (...) Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. Zakładzie w W. na stanowisku mechanika w pełnym wymiarze czasu pracy. W tym okresie zatrudnienia otrzymywał wynagrodzenie według IX grupy zaszeregowania osobistego ze stawką godzinową w wysokości 15,60 zł plus premia zgodnie z regulaminem premiowania w wysokości do 25% wynagrodzenia zasadniczego. Powyższy stosunek pracy ustał w dniu 5 marca 1976 r. na mocy porozumienia stron (świadectwo pracy z dnia 10 lipca 1978 r. k. 18-19, świadectwo pracy z dnia 30 listopada 2018 r. k. 20-21 a.s.).

W dniu 30 października 2017 r., ubezpieczony T. J., złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniosek o emeryturę, załączając do niego informację dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy. Decyzją z dnia 1 grudnia 2017 r., znak: (...) organ rentowy przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia 1 października 2017 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Jednocześnie zaznaczył, że emerytura stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Organ rentowy, ustalając wysokość świadczenia emerytalnego w systemie zdefiniowanej składki, przyjął kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 125.873,14 zł oraz średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 199,50 miesięcy. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wyniosła do wypłaty 630,94 zł (decyzja z dnia 30 października 2017 r.– nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego.).

W dniu 10 stycznia 2019 r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie ubezpieczeniowym po przyznaniu świadczenia. Do powyższego wniosku załączył zaświadczenie o zarobkach z dnia 3 stycznia 2019 r., świadectwa pracy oraz karty zarobkowe, dokumentujące okresy jego zatrudnienia w latach 1972-1976 (wniosek z dnia 10 stycznia 2019 r. wraz z załącznikami - nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. w dniu 4 lutego 2019 r. wydał decyzję, znak: (...) , mocą, której odmówił ubezpieczonemu prawa do ponownego obliczenia świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem przeliczenia kapitału początkowego. Organ rentowy podał, że nie zaliczył do stażu pracy w kapitale początkowym okresu zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 3 lipca 1972r. do dnia 3 marca 1973r. w PPHU (...) Sp. z o.o. w W., albowiem przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty nie zostały wystawione w oparciu o dokumentację przechowywaną w Archiwum – (...) Sp. z o.o. w W.. Zaznaczył także, do podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego można przyjąć wynagrodzenie zastępcze innego pracownika zatrudnionego w kraju na równorzędnym stanowisku w przypadku gdyby zakład skierował ubezpieczonego do pracy za granicą. Wskazał zatem, że sprawa może być przedmiotem ponownego rozpatrzenia po dostarczeniu dowodów pośrednich poświadczających zatrudnienie w spornym okresie czasu (decyzja z dnia 4 lutego 2019 r., znak: (...) – nienumerowana karta akt organu rentowego).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, T. J. złożył odwołanie, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 14 lutego 2019 r. k. 3 a.s.).

W toku postępowania, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zobowiązał pełnomocnika organu rentowego do hipotetycznego wyliczenia wysokości emerytury przy przyjęciu jako okresów składkowych wysokości wynagrodzenia w latach 1973-1976 r. W piśmie procesowym z dnia 9 września 2019 r. organ rentowy wskazał, że do ogólnego stażu pracy odwołującego przyjął następujące okresy zatrudnienia: od 1 kwietnia 1968 r. do dnia 15 czerwca 1972 r. w Przedsiębiorstwie (...) w W., od dnia 3 lipca 1972 r. do dnia 3 marca 1973 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w R., od dnia 1 kwietnia 1973 r. do dnia 5 marca 1976 r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. w zakładzie w W. z uwzględnieniem okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od dnia 30 kwietnia 1974 r. do dnia 5 grudnia 1974 r., tj. łącznie 7 lat, 9 miesięcy i 22 dni. Do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął następujące dochody ubezpieczonego: za 1968 r. – 29.070,00 zł, za 1969 r. – 38.760,00 zł, za 1970 r. - 38.760,00 zł, za 1971 r. – 38.760,00 zł, za 1972 r. – 17.792,00 zł (dochody wyliczone na podstawie wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej), za 1973 r. – 6.320,00 zł (dochód wyliczony na podstawie wynagrodzenia zastępczego wskazanego w piśmie procesowym), za 1973 r. – 29.328,00 zł (dochód wyliczony na podstawie stawki godzinowej pomnożonej przez godziny robocze w miesiącu wskazanym w piśmie procesowym), za 1974 r. – 15.444.00 zł (dochód wyliczony na podstawie stawki godzinowej pomnożonej przez godziny robocze w miesiącu z wyłączeniem okresu służby wojskowej, ponieważ w piśmie procesowym za okres służby wojskowej również została wyliczona wysokość wynagrodzenia), za 1975 r. – 39.000,00 zł dochód wyliczony na podstawie stawki godzinowej pomnożonej przez godziny robocze w miesiącu wskazanym w piśmie procesowym) i za 1976 r. – 6.825,00 zł dochód wyliczony na podstawie stawki godzinowej pomnożonej przez godziny robocze w miesiącu wskazanym w piśmie procesowym). Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 104,09%, natomiast kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 54.611,70 zł. Emerytura po waloryzacji wyniosłaby od dnia 1 marca 2018 r. – 1.052,89 zł, natomiast od dnia 1 marca 2019 r. – 1.122,89 zł (postanowienie z dnia 8 lipca 2019 r. k. 41, pismo procesowe z dnia 9 września 2019 r. k. 49-50 a.s.).

Na rozprawie w dniu 4 listopada 2019 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe (protokół rozprawy z dnia 4 listopada 2019 r. k. 59-60 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach niniejszej sprawy, jak również w aktach emerytalno- rentowych odwołującego. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd Okręgowy oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony sporu kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy. Za wiarygodne, co do zasady, Sąd Okręgowy uznał również zeznania odwołującego T. J. (k. 40-41 a.s.), jako że były one logiczne, spójne, a nadto w dużej części korespondowały także z materiałem rzeczowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie T. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 4 lutego 2019 r., znak: (...) jest częściowo zasadne.

Z uwagi na przedmiot sporu tytułem wstępu podkreślania wymaga, że T. J., jako osobie urodzonej pod dniu 31 grudnia 1948 r., przysługuje prawo do emerytury w myśl art. 24 i następnych ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 39), zwanej dalej ustawą emerytalną. Wymieniony przepis art. 24 wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego, co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184. Zasady obliczania wysokości emerytury określonej w art. 24 zostały ustalone w art. 25-26 ustawy emerytalnej. W myśl art. 26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 ustawy. Z kolei z art. 25 ust. 1 ustawy wynika, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 ustawy, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W świetle zacytowanych przepisów jednym z podstawowych elementów obliczenia wysokości przyznanej ubezpieczonemu emerytury jest kapitał początkowy. Zgodnie z art. 173 ust. 1-3 ustawy emerytalnej ustala się go dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat. Jego wartość ustala się na dzień wejścia w życie ustawy. Z kolei w myśl art. 174 ust. 1 i 2 ww. ustawy, wyliczenia kapitału dokonuje się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Ustala się podstawę wymiaru w oparciu o zasady określone w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, to jest z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 15 ust. 1) bądź z okresu 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (art. 15 ust. 6). Ponadto, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt. 5 oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt. 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W rozpatrywanej sprawie, spornym pozostawał okres zatrudnienia ubezpieczonego T. J. od 3 lipca 1972 r. do 3 marca 1973 r. w Wojskowym Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w R., ponieważ ubezpieczony przedłożył wyłącznie zaświadczenie zastępcze, obrazujące wysokość wynagrodzenia pobieranego przez innego pracownika A. Ż. z tytułu zatrudnienia w tym samym zakładzie pracy na tym samym stanowisku. W tym miejscu wskazać należy, że w orzecznictwie wskazuje się na dopuszczalność uwzględnienia w postępowaniu o ustalenie wysokości świadczenia, jako dowodu pośredniego dokumentacji płacowej współpracowników wnioskodawcy w sytuacji, gdy wnioskodawca nie jest w stanie przedłożyć stosownych zaświadczeń o wynagrodzeniu, pod warunkiem, że współpracownicy byli zatrudnieni na stanowisku tożsamym do stanowiska wnioskodawcy oraz w pokrywającym się okresie zatrudnienia w zakładzie pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006r. I UK 115/06). Podkreślić przy tym należy, że stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia, oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników, nie może zatem oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2007 r., I UK 36/07). Jednocześnie należy mieć na uwadze, że wysokość wynagrodzenia musi być ustalona w sposób ścisły. Same twierdzenia ubezpieczonego odnośnie tego, że w spornych latach osiągał określonej wysokości zarobki, nie może stanowić podstawy ustalenia wyższego świadczenia emerytalnego. Abstrahując od braku stosownej dokumentacji kadrowo-płacowej dotyczącej spornego okresu czasu wskazać należy, że nie zachowały się akty prawne regulujące stawki wynagrodzenia w zakładzie pracy, w którym był zatrudniony ubezpieczony. Z uwagi na brak dokumentów źródłowych dotyczących składników wynagrodzenia ubezpieczonego, w ocenie Sądu Okręgowego, brak było podstaw do zmiany decyzji organu rentowego w tym zakresie. W orzecznictwie wskazuje się, że nie jest możliwe ustalenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość wynagrodzenia, a także jego składników w postaci dodatków za pracę oraz premii uzyskiwanej przez ubezpieczonego. Stosunek pracy ma bowiem zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. W przypadku wynagrodzenia zasadniczego lub innych obligatoryjnych składników wynagrodzenia, wynikających z obowiązujących przepisów, można przyjąć najniższe wynagrodzenie obowiązujące w czasie, którego dotyczy żądanie uwzględnienia tego okresu do przeliczenia podstawy emerytury (por. wyroki Sądu Najwyższego z 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 lutego 2013 r., III AUa 838/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2015r.). W toku postępowania wyjaśniającego, odwołujący przedłożył dokumentację zastępczą dotyczącą zarobków osiąganych przez innego pracownika, mając na uwadze, że zgodnie z § 10 pkt. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent, możliwe jest przyjęcie zarobków zastępczych innej osoby. Wskazać jednak należy, że przepisy ustawy emerytalnej pozwalają na przyjęcie wynagrodzenia zastępczego jedynie w odniesieniu do osób zatrudnionych za granicą. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w niniejszej sprawie, albowiem w trakcie powyższego zatrudnienia odwołujący nie został oddelegowany do pracy za granicą. Tym samym powyższa dokumentacja nie mogła podlegać uwzględnieniu przy wyliczaniu wysokości świadczenia emerytalnego. Jedynie wpis w legitymacji ubezpieczeniowej z dnia 27 września 1972 r., obrazujący dochody osiągnięte przez ubezpieczonego we wskazanym powyżej okresie czasu w wysokości 17.792,00 zł, mógł stanowić miarodajne źródło dowodowe przy wyliczaniu wysokości kapitału początkowego i świadczenia emerytalnego.

Odnośnie okresu zatrudnienia od dnia 1 kwietnia 1973 r. do dnia 5 marca 1976 r. w M. (...) Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. Zakładzie w W. ubezpieczony przedłożył świadectwo pracy dokumentujące, że w tym okresie zatrudnienia otrzymywał wynagrodzenie według IX grupy zaszeregowania osobistego ze stawką godzinową w wysokości 15,60 zł plus premia zgodnie z regulaminem premiowania w wysokości do 25% wynagrodzenia zasadniczego. Zgodnie z poglądami wyrażonymi przez orzecznictwo, wszystkie składniki wynagrodzenia, które mają być przyjęte do podstawy wymiary świadczenia muszą być ustalone w sposób pewny i niebudzący żadnych wątpliwości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 września 2014 r., sygn. akt III AUa 2618/13). Nie jest możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość wskazaną przez ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., sygn. akt I UK 36/07). Wysokość świadczenia emerytalnego zależna jest od wysokości ustalonej podstawy wymiaru świadczenia i pozostaje w związku z wysokością uzyskiwanych niegdyś dochodów, dlatego do jego wyliczenia nieodzownym jest ustalenie rzeczywistych zarobków, jako decydujących o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Tylko dokumentacja (zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek) stanowi precyzyjny dowód w zakresie wysokości wynagrodzenia w postępowaniu sądowym. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 grudnia 2014 r., sygn. akt III AUa 277/14). Sąd zważył, że zaprezentowane tezy jednoznacznie wskazują na środki dowodowe, którymi może posiłkować się strona odwołująca w celu udowodnienia wysokości osiąganych zarobków. Organ rentowy w niniejszej sprawie z uwagi na brak wystarczających dowodów w sposób prawidłowy wyliczył wysokość kapitału początkowego ubezpieczonego w oparciu o lata 1973-1976, zasadnie przyjmując minimalne wynagrodzenie za pracę uzyskiwane w tym okresie zatrudnienia. Odwołujący wnosił natomiast o przyjęcie za ten okres zatrudnienia wynagrodzenia w wysokości obliczonej poprzez pomnożenie stawki godzinowej przez liczbę godzin pracy w miesiącu plus premia uznaniowa w wysokości 25%. Na tej podstawie wskazał, że jego wynagrodzenie w 1973 r. wyniosło - 23.462,40 zł, w 1974 r. – 31.324,80 zł, w 1975 r. – 31.200,00 zł i w 1976 r. – 5.460,00 zł. Jednak jak wynika z orzecznictwa, nie można ustalić składników wynagrodzenia w sposób niepewny i nieścisły. Odwołujący poza świadectwem pracy nie przedstawił żadnych dokumentów świadczących o składnikach wynagrodzenia, które byłyby wliczane do podanych kwot. Sąd zważył, że brak jest informacji od czego uzależniona była wysokość zarobków ubezpieczonego oraz, czy jego dochody podlegały oskładkowaniu. W niniejszej sprawie ubezpieczony nie przedstawił zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, czy dokumentu wskazującego na elementy wynagrodzenia, od których pracodawca opłaciłby składki. Sąd doszedł do przekonania, że kapitał początkowy można na nowo ustalić dopiero w przypadku udowodnienia, że za poszczególne składniki wynagrodzenia pracodawca miał obowiązek odprowadzać składki za ubezpieczenia społeczne. Natomiast z przedstawionego przez odwołującego dokumentu nie wynika, z jakich tytułów otrzymywał on wynagrodzenie, które złożyło się na przedstawione łączne kwoty. Sąd zważył, że na gruncie przepisów ustawy w oparciu o wysokość wynagrodzenia za lata 1973-1976 wynikającego ze świadectwa pracy nie można ustalić ponownie kapitału początkowego odwołującego. W dokumencie tym została bowiem wskazana wyłącznie stawka godzinowa wynagrodzenia osiągana przez ubezpieczonego. Dodatkowo odwołujący nie przedstawił żadnej dokumentacji płacowej, z której wynikałaby liczba rzeczywiście przepracowanych przez niego godzin w latach 1973-1976. Mając na względzie przepisy prawa nie można na podstawie uśrednionych danych przeliczyć na tej podstawie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego. Należy jednocześnie wskazać, że z przedstawionego świadectwa pracy nie wynika, czy odwołujący korzystał z urlopów bezpłatnych i zwolnień lekarskich i związanych z tym zasiłków chorobowych. Wobec tego określona kwota wynagrodzenia godzinowego wskazana w świadectwie pracy nie mogła stanowić sama w sobie o konkretnej wysokości zarobków osiąganych przez ubezpieczonego. Zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Na podstawie tego przepisu organ rentowy w sposób prawidłowy przyjął odwołującemu jedynie minimalne wynagrodzenie za wykonaną przez niego pracę w okresie zatrudnienia w w latach 1973-1976, a w konsekwencji ustalił kapitał początkowy w oparciu o zatrudnienie odwołującego w powyższym okresie czasu. Tym samym stanowisko odwołującego w tym zakresie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Za zasadne natomiast należało uznać odwołanie w zakresie, w jakim ubezpieczony domagał się przeliczenia wysokości emerytury w latach 1968-1972 w oparciu o wpisy zawarte w legitymacji ubezpieczeniowej. W myśl § 21 ust. 1 rozporządzenia, w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Wyjątek od tej zasady przewidziany został w § 28 ust. 1 rozporządzenia, w myśl którego środkiem dowodowym w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających stan zdrowia oraz dotyczących okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia, przychodu, dochodu i uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, wydawane przez jednostki upoważnione do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych zakładów pracy. Sąd doszedł do przekonania, że ww. legitymacja ubezpieczeniowa stanowi wiarygodny i miarodajny dowód dla poczynionych ustaleń faktycznych w zakresie wynagrodzenia, jakie osiągnął ubezpieczony z tytułu zatrudnienia w latach 1968-1972. Na kartach legitymacji ubezpieczeniowej, dotyczącej poświadczenia przez zakład pracy okresów zatrudnienia i wysokości zarobków, widnieją poczynione przez wskazany podmiot zatrudniający wpisy o wynagrodzeniu, jakie ubezpieczony otrzymał w w/w okresie czasu. Zgodnie z tymi wpisami w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W. w latach 1968-1971 ubezpieczony osiągnął następujące kwoty wynagrodzeń: za 1968 r. – 29.070,00 zł, za 1969 r. – 38.760,00 zł, za 1970 r. – 38.760,00 zł i za 1971 r. – 38.760,00 zł. Z kolei w 1972 r., będąc zatrudnionym w Wojskowym Przedsiębiorstwie (...) w R. osiągnął wynagrodzenie w kwocie 17.765,00 zł. Okoliczność ta nie powinna zatem budzić żadnych wątpliwości organu rentowego. W świetle zatem dowodów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, w tym w szczególności zawartych wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej odwołującego T. J., można było ustalić w sposób niebudzący wątpliwości podstawy wymiaru składek za ww. okres czasu. Tym samym w tym zakresie stanowisko odwołującego okazało się zasadne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, kierując się treścią art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w pkt. 1 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przeliczył świadczenie z uwzględnieniem przeliczenia kapitału początkowego przyjmując do wyliczenia wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego następujące dochody odwołującego się T. J.: za rok 1968 – 29.070 zł (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1969 – 38.760 zł (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1970 – 38.760 zł (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1971 – 38.760 zł (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej), za rok 1972 – 17.765 zł (na podstawie wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej). W pozostałym zakresie odwołanie, jako bezzasadne podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym orzeczono w pkt. 2 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego, Sąd Okręgowy rozstrzygnął w pkt. 3 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804), zmienionego następnie rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 września 2017 r. (Dz. U. z 2017 r. poz. 1799), zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. na rzecz odwołującego T. J. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

(...)

M.St.