Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: sekretarz sądowy Ewelina Drewnik

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2019 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Sebastiana Bilskiego

przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa- Śródmieścia w Krakowie z dnia 28 lutego

2018 r., sygnatura akt I C 268/13/S

1. oddala apelację;

2. zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Aresztu Śledczego w K. na rzecz powoda kwotę 120 zł ( sto dwadzieścia złotych ) tytułem wynagrodzenia należnego radcy prawnemu

B. S. za udzielenie powodowi pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3. nakazuje ściągnąć od Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 72,76 zł ( siedemdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt sześć groszy) tytułem poniesionych tymczasowo wydatków w postępowaniu odwoławczym.

SSO Joanna Ćwik- Bielińska SSO Katarzyna Biernat – Jarek SSO Zbigniew Zgud

Sygnatura akt II Ca 1131/18

UZASADNIENIE

W ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu powód Sebastian Bilski domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa - Aresztu Śledczego w K. kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 30.000 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty nadto zasądzenia kosztów procesu.

Na uzasadnienie żądania powód wskazał, że w czerwcu 2011 r. na terenie Aresztu Śledczego w K., podczas wykonywania prac rozładunkowych w magazynie spożywczym, doznał urazu nogi w postaci złamania śródstopia lewej stopy. Zdaniem powoda złożenie złamanej nogi przez lekarza strony pozwanej było nieprawidłowe. W konsekwencji powód zmuszony był udać się do szpitala MSWiA w K., gdzie po nastawieniu złamanej nogi, konieczne było założenie nowego opatrunku gipsowego. Noga zrosła się krzywo, a staw skokowy został zniekształcony, powód ma trudności z utrzymaniem równowagi, chwieje się podczas poruszania, a także nie jest w stanie przemieszczać się na dłuższe odległości. Odczuwa także nasilające się bóle, które utrudniają wykonywanie mu codziennych obowiązków i obniżają samopoczucie oraz komfort życia. Strona pozwana odmówiła mu rehabilitacji i używania wkładek ortopedycznych. Na skutek braku zapewnienia powodowi przez stronę pozwaną odpowiedniej opieki lekarskiej i rehabilitacji, doszło do powiększenia zarówno jego szkody jak i krzywdy. Uzasadniając wysokość roszczenia, powód wskazał, iż na żądane odszkodowanie złożyły się: koszty leczenia i rehabilitacji w wysokości 5.000 zł, koszty przygotowania do innego zawodu w wysokości 10.000 zł z powodu braku możliwości wykonywania dotychczasowego zawodu - kierowcy, a także odszkodowanie jednorazowe zamiast renty w kwocie 15.000 zł z powodu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej. Z kolei wysokość zadośćuczynienia uzasadniona jest rozmiarem doznanej krzywdy w postaci trwałego uszkodzenia ciała, bólu fizycznego i psychicznego, obniżenia zdolności motorycznych i komfortu życia oraz szykan ze strony pozwanej uniemożliwiających powodowi leczenie i rehabilitację.

Pozwany Skarb Państwa-Areszt Śledczy w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kosztów procesu. Strona pozwana wskazała, iż powód nie wykazał, że odpowiedzialność za uszkodzenie jego ciała ponosi strona pozwana. Z samego faktu przebywania w Areszcie Śledczym nie można wywodzić obowiązku naprawienia szkody. Co więcej, stronie pozwanej nie sposób przypisać winy za uszkodzenie ciała powoda. Opisywane przez powoda dolegliwości tj. problemy z utrzymaniem pozycji stojącej czy chodzeniem na dłuższe dystanse, o ile rzeczywiście istnieją, mogą mieć przyczynę we wcześniejszych urazach. Jak podała strona pozwana, obrażenia, których doznał powód w dniu 29 czerwca 2011 r. nie wymagały rehabilitacji przyrządowej. W ocenie strony pozwanej, powód nie wykazał wysokości szkody, ponieważ nie przedstawił kosztów, jakie poniósł z powodu złamania nogi. Był on bowiem leczony nieodpłatnie przez służbę zdrowia Służby Więziennej na koszt Skarbu Państwa. Odnosząc się do żądanego zadośćuczynienia, strona pozwana wskazała, iż powód nie wykazał, że doznał krzywdy w postaci stresu pourazowego. W ocenie strony pozwanej, podporządkowana jej służba medyczna zainterweniowała w sposób prawidłowy, wdrażając proces leczenia powoda. Z kolei powód, nie przedstawił żadnych faktów, które świadczyłyby o winie administracji aresztu i służby zdrowia.

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie zasądził od strony pozwanej Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w K. na rzecz powoda Sebastiana Bilskiego kwotę 10.160 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 października 2013 r. do dnia zapłaty ( punkt I) a w pozostałej części powództwo oddalił ( punkt II); tytułem zwrotu kosztów postępowania zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 97,83 zł ( punkt III); przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa -Śródmieścia w Krakowie na rzecz radcy prawnego B. S. kwotę 590,40 brutto wynagrodzenia za pełnienie funkcji pełnomocnika z urzędu powoda ( punkt IV); nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa -Śródmieścia w Krakowie kwotę 69,16 zł tytułem poniesionych tymczasowo wydatków ( punkt V) oraz nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa -Śródmieścia w Krakowie z zasądzonego w punkcie I roszczenia kwotę 2.547,32 zł tytułem kosztów sądowych, od uiszczenia których powód był zwolniony( punkt VI).

Swoje rozstrzygniecie Sąd Rejonowy oparł na poniższych ustaleniach faktycznych:

Powód przebywał w Areszcie Śledczym w K. od 29 sierpnia 2010 r. do 4 stycznia 2012 r. W dniu 29 czerwca 2011 r. powód został skierowany do pomocy przy rozładunku artykułów spożywczych w magazynie znajdującym się na terenie aresztu. Osobą nadzorującą osadzonych w trakcie rozładunku artykułów żywnościowych był funkcjonariusz Służby Więziennej P. K.. W trakcie rozładunku Sebastian Bilski samodzielnie przenosił worki o wadze do 50 kg. Przy wejściu do magazynu oraz pomiędzy dwoma pomieszczeniami wewnątrz magazynu znajduje się podjazd, pozwalający na wjazd wózkom. Po odniesieniu worka do magazynu, powód przechodził podjazdem dla wózków. W trakcie próby ominięcia kolegi niosącego worek, powód usunął się z drogi, po czym jego lewa noga ześlizgnęła się z podjazdu. Powód upadł na lewe kolano, wpadając między regał znajdujący się w magazynie a podjazd. Powód podniósł się, po czym około godziny 12:00 zasłabł. P. K. powiadomił o zdarzeniu swojego przełożonego oraz służbę zdrowia, która udzieliła powodowi pomocy medycznej. Mimo informacji ze strony powoda odnośnie bólu lewej nogi, przybyły na miejsce lekarz nie potrafił określić co mu dolega, wskazując na konieczność dalszych badań. Powód otrzymał żel na obrzęki A.. Podtrzymywany przez innych osadzonych, został następnie odprowadzony do celi. W dniu 30 czerwca 2011 r. wykonane zostało zdjęcie RTG stopy powoda, po którym lekarz oddziału Chirurgii Szpitala Aresztu Śledczego w K. stwierdził złamanie nasady bliższej V kości śródstopia lewej stopy bez przemieszczenia, po czym założono powodowi szynę gipsową. Przepisane zostały także środki przeciwbólowe I. oraz żel na obrzęki A.. Powód został następnie skierowany na konsultację ortopedyczną do szpitala MSWiA w K., która miała miejsce w dniu 15 lipca 2011 r. oraz w dniu 29 lipca 2011 r. W szpitalu MSWiA w K. ponownie zostało wykonane zdjęcie RTG. W trakcie konsultacji stwierdzono, iż opatrunek gipsowy nie został założony prawidłowo, po czym nastawiono powodowi nogę oraz założono nowy opatrunek.

W wyniku zdarzenia z dnia 29 czerwca 2011 r. powód doznał złamania bez przemieszczenia V kości śródstopia lewego, co spowodowało uszczerbek na zdrowiu wynoszący 5 % według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. 2002 poz. 1974 nr 234). Pomimo leczenia opatrunkiem gipsowym przez okres 5 tygodni, u powoda w dalszym ciągu utrzymuje się bolesność palpacyjna okolicy podstawy V kości śródstopia z końskim ustawieniem stopy, będąca wynikiem braku leczenia rehabilitacyjnego. Przyczyną bólów w czasie chodzenia, które odczuwa powód, wykluczając zmiany kostne w zakresie V kości śródstopia, jest zwiększone obciążenie V promienia z powodu końskiego ustawienia stopy. Z tego też powodu w małym stopniu utrudnione jest jednonożne stanie na kończynie dolnej lewej. U powoda nie występuje aktualnie obrzęk oraz ochłodzenie stopy. Bolesność palpacyjna, którą odczuwa powód, to wynik przebytego złamania. Jeśli zrost nastąpił w pozycji prawidłowej to dolegliwości bólowe wynikają z blizn w okolicy przebytego złamania jako naturalnej konsekwencji każdego złamania. Dolegliwości te wymagają rehabilitacji, w wyniku której mogłyby ustąpić. Końskie ustawienie stopy może być wynikiem unieruchomienia nogi w opatrunku gipsowym, który został wykonany nieprawidłowo. Utrudnia ono pewne czynności jak kucanie. Skutki złamania stopy powoda nie uniemożliwiają mu wykonywania zawodu kierowcy, gdyż lewą nogą naciska się sprzęgło, a czynność tą wykonuje się całym śródstopiem. Powód nie ma żadnych ograniczeń w wykonywaniu innych zawodów. Rehabilitacja, którą powinien przejść powód, polega na leczeniu fizykalnym, tj. leczeniem prądem o zmiennej częstotliwości lub jonoforezą wraz z jednym z leków przeciwzapalno-przeciwbólowych. Liczba zabiegów, które powinien przejść powód wynosi 10, koszt takiego zabiegu to około 12-15 zł. Leki przeciwbólowe, które w czasie trwania zabiegów powinien zażywać powód, wydawane są bez recepty a ich koszt wynosi 10 zł. Za wyjątkiem samych zabiegów, powód nie wymaga przyjmowania leków przeciwbólowych. Standardem jest, że po zdjęciu gipsu lekarz powinien zbadać pacjenta i jeśli to konieczne zlecić rehabilitację.

W trakcie noszenia opatrunku gipsowego powód chodził o kulach, skarżył się kolegom na ból i puchnięcie nogi Po ściągnięciu opatrunku gipsowego, powód nie został poddany leczeniu rehabilitacyjnemu, nie nosił także wkładek ortopedycznych. Aktualnie powód odczuwa ból w trakcie przerzucenia ciężaru ciała na lewą nogę. Powód nie ma problemu z prostym chodzeniem, odczuwa jednak trudność przy pewnych czynnościach takich jak kucanie czy chodzenie po schodach. Dolegliwości bólowe, które odczuwa powód wynikają także z blizn w okolicy przebytego złamania. W chwili zdarzenia powód miał 24 lata, z zawodu jest kierowcą mechanikiem.

Sąd ocenił roszczenie powoda za częściowo uzasadnione.

W części obejmującej rozważania prawne sąd a quo wskazał na przepis art. 417 §1 k.c. Wyjaśnił, że działania państwa w ramach wykonywania tymczasowego aresztowania są czynnościami władzy publicznej w sferze imperium. Przesłankami odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa są: powstanie szkody, wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym polegającym na bezprawnym działaniu lub zaniechaniu podmiotu wykonującego w imieniu Skarbu Państwa władzę publiczną oraz normalny związek przyczynowy pomiędzy tak rozumianym czynem niedozwolonym a powstaniem szkody. Wszystkie przesłanki odpowiedzialności strony pozwanej zostały spełnione. Poza sporem było, iż powód w trakcie pobytu w Areszcie Śledczym w K. doznał urazu lewej nogi w postaci złamania V kości śródstopia lewego. Lekarze Oddziału (...) Szpitala Aresztu Śledczego w K. wdrożyli leczenie polegające na założeniu powodowi opatrunku gipsowego oraz przepisaniu leków przeciwbólowych i maści na obrzęki. U powoda do dnia dzisiejszego utrzymuje się bolesność palpacyjna okolicy podstawy V kości śródstopia z końskim ustawieniem stopy. Strona pozwana nie wykazała, aby dolegliwości te miały związek z wcześniejszymi urazami nogi powoda. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie daje podstawy do przyjęcia, że uszczerbek, którego doznał powód, jest konsekwencją po pierwsze, unieruchomienia nogi w nieprawidłowo wykonanym opatrunku gipsowym, który został poprawiony dopiero przez lekarzy ze szpitala MSWiA w K., po drugie braku leczenia rehabilitacyjnego w warunkach izolacyjnych. Zdaniem Sądu niewłaściwe leczenie podjęte przez lekarzy pracujących w Areszcie Śledczym w K. oraz brak przeprowadzenia rehabilitacji stopy powoda w warunkach izolacji, wypełnia znamiona czynu niedozwolonego jako bezprawnego działania i zaniechania podmiotu wykonującego w imieniu Skarbu Państwa władzę publiczną. Nadto niezgodne z prawem zaniechanie diagnostyczne i rehabilitacyjne powstałe przy wykonywaniu władzy publicznej wyczerpuje także naruszenie przepisów art. 115 k.k.w. które obligują do zapewnienia aresztowanemu bezpłatnych świadczeń medycznych, badań i rehabilitacji. Sąd Rejonowy wskazał także na oczywisty związek przyczynowy pomiędzy zaniechaniami strony pozwanej a utrzymującym się rozstrojem zdrowia powoda i odczuwanymi przez niego dolegliwościami. Mimo twierdzeń strona pozwana, nie wykazała aby dolegliwości, które odczuwa powód miały przyczynę we wcześniejszych urazach lewej nogi. Natomiast końskie ustawienie stopy i dolegliwości bólowe ustąpiłyby, gdyby zastosowane było leczenie rehabilitacyjne po zdjęciu gipsu.

Sąd w oparciu o przepis art.445 k.c. z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę związaną z rozstrojem zdrowia zasądził na rzecz powoda 10.000 zł. wskazując, że na skutek niewłaściwych działań podjętych przez personel leczniczy strony pozwanej powód doznał cierpień fizycznych. W dniu zdarzenia, mimo zgłaszanego bólu nogi, otrzymał on jedynie maść na obrzęki A.. Dopiero następnego dnia wykonano prześwietlenie nogi oraz założony został opatrunek gipsowy. Niemniej jednak dopiero po konsultacji w ośrodku zewnętrznym, tj. szpitalu MSWiA w K., która miała miejsce ponad 2 tygodnie po zdarzeniu, okazało się, iż opatrunek ten został założony w sposób niewłaściwy, konieczne było więc nastawienie nogi powoda i ponowne założenie opatrunku. W ocenie Sądu, nieprawidłowości w leczeniu powoda spowodowały wydłużenie jego kuracji, a także dolegliwości bólowych z tym związanych, w konsekwencji, powód zmuszony był przyjmować leki oraz chodzić o kulach przez czas dłuższy niż pierwotnie zakładano. Oceniając stopień dolegliwości, które odczuwał powód w trakcie leczenia, Sąd wziął pod uwagę przede wszystkim fakt konieczności zmiany opatrunku i nastawienia stopy powoda, co wydłużyło proces gojenia. Należało jednak mieć na uwadze, iż aktualnie (po 7 latach od zdarzenia) powód nie ma większych problemów z chodzeniem. Co prawda doznał on uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5 % według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, niemniej jednak jednonożne stanie na lewej nodze jest jedynie w małym stopniu utrudnione, ponadto nie występuje żaden obrzęk ani ochłodzenie stopy, a powód ma utrudnione jedynie pewne czynności jak kucanie czy chodzenie po schodach. Mimo twierdzeń powoda, iż jego stopa po niepoprawnie wykonanym opatrunku gipsowym nie zrosła się w sposób prawidłowy, brak jest dowodów potwierdzających takie stanowisko. Celem potwierdzenia wystąpienia zmian kostnych w stopie, powód został wezwany do przedłożenia aktualnego zdjęcia RTG pod rygorem pominięcia wniosku pełnomocnika o uzupełnienie opinii biegłego . Należy wskazać, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Skoro więc powód twierdził, że ból przez niego odczuwany wynika z nieprawidłowego zrostu, powinien zgodnie z ciążącym na nim obowiązkiem udowodnienia, przedstawić biegłemu aktualne zdjęcie RTG, celem weryfikacji jego twierdzeń czego nie uczynił. Zdaniem Sądu dolegliwości odczuwane na co dzień przez powoda, mogą wpływać na jego komfort życia, gdyż jak już zostało wskazane wykonywanie pewnych czynności będzie sprawiało mu trudność. Sąd nie neguje poczucia krzywdy powoda ze względu na brak przeprowadzonej rehabilitacji – uczucie pokrzywdzenia powoda znajduje pewne usprawiedliwienie, ponieważ przebywał on po urazie w Areszcie Śledczym w K., a więc nie miał swobodnego dostępu do „wolnościowych” placówek medycznych, w których mógłby odbyć rehabilitację. Mając natomiast na uwadze okoliczności ustalone w niniejszej sprawie, krzywda powoda polega przede wszystkim na pogorszeniu komfortu życia, a także poczuciu bezradności i bezsilności z powodu braku zastosowania bezpośrednio po zdjęciu opatrunku gipsowego przez pracowników strony pozwanej odpowiedniego leczenia rehabilitacyjnego, które pozwoliłoby powodowi uniknąć dolegliwości bólowych odczuwanych do dnia dzisiejszego. Faktem jest, iż powód jest osobą młodą, jednakże mimo podnoszonych przez niego twierdzeń co do częściowej utraty zdolności do pracy, dolegliwości, jakie są przez niego odczuwane nie wpływają w sposób negatywny na jego życie zawodowe. Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, w tym rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, długotrwałość, Sąd uznał, że zasadne jest przyznanie powodowi zadośćuczynienia w kwocie 10.000 zł.

Żądanie odszkodowania Sąd uwzględnił jedynie w części, przyznając powodowi kwotę potrzebną na przeprowadzenie zabiegów rehabilitacyjnych i zakup odpowiednich leków. Wskazał, że powód powinien odbyć 10 zabiegów w postaci leczenia prądem o zmiennej częstotliwości lub jonoforezy, zażywając w ich trakcie jeden z ogólnodostępnych, wydawanych bez recepty leków przeciwzapalno-przeciwbólowych. Zważywszy, iż jeden taki zabieg kosztuje w granicach 12-15 zł, a cena ogólnodostępnego leku przeciwbólowego wynosi ok. 10 zł, Sąd przyjął, iż całkowity koszt łącznie z zakupem ogólnodostępnych leków przeciwbólowych, jaki może ponieść powód z tego tytułu wynosi 160 zł. Do zapłaty tej kwoty strona pozwana jest zobligowana z mocy art. 444 § 1 k.c., zgodnie z którym na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, wobec czego podnoszony przez nią zarzut nieodpłatnego leczenia przez Służbę Więzienną na koszt Skarbu Państwa w aspekcie rehabilitacji, która ma być dopiero podjęta, jest bezzasadny. Za niezasadne Sąd Rejonowy uznał natomiast żądanie powoda w zakresie zapłaty przez stronę pozwaną kosztów przygotowania do innego zawodu, a także odszkodowania jednorazowego zamiast renty z powodu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej. Sąd wyjaśnił, że dolegliwości powoda nie uniemożliwiają mu wykonywania zawodu kierowcy. Powód w żadnym stopniu nie udowodnił, aby utracił chociażby częściowo zdolność do pracy zarobkowej, nie wykazał także zgodnie z obowiązkiem dowodzenia z art. 6 k.c. pozostałych przesłanek pozwalających na dochodzenie od strony pozwanej renty. Tym bardziej więc brak jest podstaw do rozważania możliwości przyznania jednorazowego odszkodowania na podstawie art. 447 k.c.

O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 481 k.c. i 455 k.c. Strona pozwana uzyskała informację o roszczeniu powoda po doręczeniu jej odpisu pozwu w dniu 15 października 2013 r. i od dnia następnego pozostawała w opóźnieniu. Z tego też względu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 16 października 2013 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia przy przyjęciu, że powód przegrał sprawę w 81,53 %, a strona pozwana w 18,47 %. Zasądzone od powoda na rzecz strony pozwanej koszty procesu obejmują 81,53 % stawki minimalnej w wysokości 120 zł wynagrodzenia pełnomocnika strony pozwanej wynikającej z obowiązującego w dniu wszczęcia procesu § 10 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Sąd Rejonowy uzasadniając przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu powoda wynagrodzenia w wysokości czterokrotności stawki minimalnej powiększonej o stawkę podatku od towarów i usług w wysokości 23% tj. w kwocie 590,40 zł wyjaśnił, iż na uwadze miał okoliczność, że w trakcie postępowania rozpoczętego w lutym 2013 r. odbyło się 10 rozpraw, na większości których obecny był pełnomocnik powoda, ponadto pełnomocnik z racji miejsca pobytu powoda, wielokrotnie udawał się do aresztu, celem konsultacji ze swoim mocodawcą.

Stosownie do art. 83 ust. 2 i art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wobec przegrania procesu przez stronę pozwaną w 18,47 %, Sąd w pkt V nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie kwotę 69,16 zł tytułem poniesionych tymczasowo wydatków na opinię biegłego, której koszt wyniósł 374,41 zł.

Mając na uwadze art. 113 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd w pkt VI wyroku wobec przegrania procesu przez powoda w 81,53 %, nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Krakowa -Śródmieścia w Krakowie z zasądzonego w pkt I na rzecz powoda roszczenia kwotę 2.547,32 zł tytułem kosztów sądowych, od uiszczenia których powód był zwolniony. Na koszty te złożyły część tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa wydatków w kwocie 305,25 zł (374,41 zł x 81,53%) oraz część opłaty od pozwu kwocie 2.242,67 zł, od której uiszczenia powód został zwolniony.

Strona pozwana w apelacji od powyższego wyroku wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa w całości albo o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania, zarzuciła:

- naruszenie art. 417 k.c. poprzez jego zastosowanie choć nie było ku temu podstaw albowiem działania podejmowane wobec powoda nie miały imperialnego charakteru ;

- naruszenie art. 444 § 1 k.c. poprzez przyjęcie , ze pozwanemu należy się odszkodowanie - - - naruszenie art. 445 §1 k.c. poprzez przyznanie zadośćuczynienia w kwocie nieadekwatnej do doznanej krzywdy.

Nadto strona apelująca zarzuciła naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez:

- brak wszechstronnego rozważenia całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego i błędne uznanie, że w związku z bezprawnym działaniem pozwanego polegającym na nieprawidłowym leczeniu i braku rehabilitacji doszło do naruszenia jego dóbr osobistych powoda;

-błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że podczas pracy wykonywanej w areszcie w dniu 29.06. 2011 r. powód doznał złamania kości śródstopia oraz , że po zakończeniu leczenia zgłaszał ból nogi , co w rzeczywistości nie miało miejsca.

Powód wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się niezasadna.

Ustalenia Sądu I instancji Sąd Okręgowy uznaje za własne za wyjątkiem ustalenia, że przyczyną zmiany opatrunku gipsowego dokonanego w dniu 15 lipca 2011 r. w Szpitalu MSWiA w K. była konieczność nastawienia złamanej stopy powoda wobec jej nieprawidłowego nastawienia w Ambulatorium AŚ w K. w dniu założenia pierwszego opatrunku gipsowego . Biegły sądowy na rozprawie w dniu 22 maja 2019 r. po zapoznaniu się ze zdjęciami RTG wykonanymi w szpitalu MSWiA ( w dniu 15.07.2019 r. oraz w dniu 29.07.2011 r.) wyjaśnił, że złamanie nastąpiło bez przemieszczenia a w takiej sytuacji nie wykonuje się repozycji.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, że podczas konsultacji w dniu 29.07.2011r. w szpitalu MSWiA zalecono kolejnej konsultacji po uprzednim wykonaniu zdjęcia RTG, czynności tych nie przeprowadzono. Powód zaleconej konsultacji się domagał ( zapis konsultacji z dnia 29.07. 2011 r., i zapisy w książce zdrowia osadzonego k - 16 ).

Chybione są zarzuty naruszenia przepisu art. 233 par. 1 kpc oraz zarzuty błędnych ustaleń w opisany w apelacji sposób. Opis zarzutu naruszenia art. 233 par 1 kpc w żadnej mierze nie odnosi się zawartych we wspomnianym przepisie dyrektyw oceny mocy oraz wiarygodności dowodów. Apelujący nie wskazał, które z dowodów zostały wadliwie uznane za wiarygodne bądź którym dowodom bezpodstawnie odmówiono tego waloru. Nie wskazał też w ramach omawianego zarzutu, które z dowodów stały się podstawą poczynionych ustaleń pomimo braku dostatecznej ku temu mocy. Zarzut ten w wynikającym z apelacji kształcie odnosi się zatem do subsumpcji ustalonych faktów pod normę prawną, będąc w istocie zarzutem prawa materialnego.

Chybione są także zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego.

Przepis art. 417 kc wprowadza zasadę odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej. Jest to to zatem, na co słusznie zwraca uwagę strona apelująca podstawa odpowiedzialności za szkodę spowodowaną przez Skarb Państwa w sferze jego władczych działań. Ich przeciwieństwem są działania czy zachowania w sferze gospodarczej czy w sferze stosunków cywilnoprawnych określanych mianem dominium. Strona apelująca słusznie wskazując na zdefiniowane powyżej rozróżnienie sfer w których występuje Skarb Państwa, myli się przypisując działaniom podejmowanym wobec osoby osadzonej na skutek zastosowania środka zapobiegawczego ( tymczasowego aresztowania ) lub środka karnego ( kary pozbawienia wolności), charakter działań o nie władczym charakterze. Działania podejmowane wobec osoby osadzonej przez funkcjonariuszy służby więziennej bez wątpienia pozostają w funkcjonalnym związku z wykonywaniem władzy publicznej, stanowią one przejaw przymusu państwowego oraz łączą się z możliwością kształtowania sytuacji osadzonego. Formułując zarzut kwestionujący władczy charakter działań podejmowanych przez funkcjonariuszy służby więziennej wobec osadzonego, apelujący pomija dotychczasowy dorobek orzecznicy Sądu Najwyższego, w którym wielokrotnie wyrażano pogląd zgodny z poglądem przyjętym przez Sąd Rejonowy ( uchwała SN z dnia 18 października 2011 III CZP 25/11,wyrok SN z dnia 14 listopada 2013 roku IV CSK 121/13). Odpowiedzialność oparta na podstawie z art. 417 kc jest warunkowana stanem w którym szkodę spowodowało zachowanie osób bądź osoby wchodzącej w skład struktury organizacyjnej osoby prawnej, bez względu na miejsce jakie określona osoba fizyczna zajmuje w tej strukturze. Dla przypisania odpowiedzialności osobie prawnej wystarczające jest stwierdzenie, że konkretne działania lub zaniechania były elementem władczych zachowań sprawcy. Działania lekarzy diagnozujących oraz leczących powoda w Areszcie Śledczym w K. bez wątpienia miały charakter działań będących emanacją władczych zachowań Skarbu Państwa. Zapewnienie osobom osadzonym opieki zdrowotnej jest w myśl przepisu art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o Służbie Więziennej ( Dz. U.2018 poz. 1542tj) zadaniem Służby Więziennej, która jak stanowi przepis art. 1 cyt. ust. jest umundurowaną , uzbrojoną apolityczną formacją podległą Ministrowi Sprawiedliwości , posiadającą własną strukturę organizacyjną. Realizację prawa osadzonych do świadczeń zdrowotnych zapewnia przepis art.115 § 1 k.k.w., zgodnie z którym skazanemu zapewnia się bezpłatne świadczenia zdrowotne, przy czym zgodnie z art. 115 § 4 k.k.w. świadczenia zdrowotne udzielane są przede wszystkim przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności. Mając na uwadze powyższe, wbrew stanowisku przedstawionemu przez stronę pozwaną, nie budzi wątpliwości, iż czynności podejmowane przez Skarb Państwa wobec osoby osadzonej w Areszcie Śledczym stanowiły wykonywanie władzy publicznej, a zatem zastosowanie znajduje art. 417 § 1 k.c.

W odniesieniu do rozstroju zdrowia u pozwanego D. B., wątpliwości nie budził również fakt, iż zaniechanie po zdjęciu gipsu właściwej diagnostyki ( zdjęcia RTG ) i zalecenia rehabilitacji zgodnie z zasadami sztuki medycznej stanowi bezprawność a w konsekwencji strona pozwana ponosi odpowiedzialność za rozstrój zdrowia powoda. Podkreślić należy, że podczas badania w szpitalu MSWiA w K. w dniu 29.07.2011r. zalecono kolejną konsultację i wykonanie zdjęcia RTG, zalecenia tego jednak nie wykonano pomimo, iż powód takiej konsultacji się domagał.

Niezgodne z prawem zaniechanie diagnostyczne i terapeutyczne powstałe przy wykonywaniu władzy publicznej stanowi naruszenie przepisów art. 115 k.k.w., które obligują do zapewnienia osadzonym bezpłatnych świadczeń medycznych, badań i rehabilitacji. Pomimo zapewnienia powodowi możliwości odbywania wizyt lekarskich, nie wdrożono wobec niego prawidłowego leczenia. Wobec powoda niezbędnym było podjęcie rehabilitacji. Pomiędzy zaniechaniem Skarbu Państwa, a utrzymującym się rozstrojem zdrowia u pozwanego i odczuwanymi bólami zachodził związek przyczynowy. Biegły jednoznacznie wskazał, że gdyby wdrożono odpowiednią rehabilitację można było wyeliminować końskie ustawienie stopy i bóle związane z takim ustawieniem stopy jak również związane z bliznami po złamaniu. Końskie ustawienie stopy powoduje nadmierne obciążenie krawędzi zewnętrznej przy chodzeniu i w końcu dolegliwości bólowe. Wyjaśnił, że, końskie ustawienie stopy powinien dostrzec lekarz , który przeprowadzał kontrolę i zlecić rehabilitację. Aktualnie nie widomo jaki będzie skutek leczenia rehabilitacyjnego, dyby rehabilitacja miała miejsce od razu po zdjęciu gipsu to wyniki leczenia rehabilitacyjnego byłyby lepsze.

Nie budzi zatem jakichkolwiek wątpliwości, iż pomiędzy zaniechaniem w zakresie udzielania powodowi świadczeń medycznych w warunkach stosowania wobec niego środka izolacyjnego środka zapobiegawczego, a stanem opisanym stanem zdrowia powoda zachodzi adekwatny związek przyczynowy.

Niezasadne są również zarzuty naruszenia art.445 §1 k.c. i art. 444 § 1 k.c. poprzez zawyżenia zasądzonego zadośćuczynienia i zasądzenie kosztów rehabilitacji.

Zadośćuczynienie zasądzone na podstawie art. 445 k.c. powinno być „odpowiednie”, co pozostawia Sądowi orzekającemu margines uznaniowości w zakresie wysokości zasądzanej kwoty, a każdy przypadek powinien być zindywidualizowany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Przyjmuje się, iż wysokość tego zadośćuczynienia nie może mieć charakteru symbolicznego, lecz odczuwalny ekonomicznie wymiar dla tego, kto doznał krzywdy (tak wyrok S. Apel. w Łodzi z dn. 27 marca 2013 r., I ACa 1351/12), a zarzut zawyżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest skuteczny tylko w razie wykazania oczywistego naruszenia panujących w orzecznictwie kryteriów przez Sąd, czego strona pozwana nie wykazała. Zawarte w pojęciu odpowiedniej sumy zadośćuczynienia uprawnienie Sądu do swobodnej oceny podyktowanej niematerialnym aspektem , a więc siłą rzeczy trudną do precyzyjnego określenia wagą doznanej szkody, nie oznacza w żadnym wypadku dowolności, bowiem przyznanie odpowiedniej sumy z tego tytułu powinno być umotywowane okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy, jak również powinno znaleźć obiektywny wyraz w motywach wyroku. Sąd pierwszej instancji w sposób szczegółowy wyjaśnił powody, dla których uznał, że roszczenie powoda w zasądzonej wysokości zasługuje na uwzględnienie i nawet po wyeliminowaniu z podstawy faktycznej okoliczności, iż doszło do ponownego nastawieniem stopy powoda to w ocenie Sądu Okręgowego zadośćuczynienie w wysokości 10.000 zł nie jest rażąco wygórowane a tylko w takiej sytuacji Sąd Okręgowy mógłby dokonać jego korekty (por. wyroki Sądu Najwyższego z dn. 18 listopada 2004 r., I CK 219/04 oraz z dn. 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70). Faktem jest, że aktualnie powód odczuwa ból , co potwierdził biegły. Końskie ustawienie stopy utrudnia mu jednonożne stanie i kucanie oraz wchodzenie po schodach, co wpływa na pogorszenie komfortu jego życia zwłaszcza , że powód jest osobą młodą. Krzywda powoda związana jest również, z poczuciem bezradności i bezsilności z powodu braku zastosowania bezpośrednio po zdjęciu opatrunku gipsowego przez pracowników strony pozwanej odpowiedniego leczenia rehabilitacyjnego, które pozwoliłoby powodowi uniknąć dolegliwości odczuwanych do dnia dzisiejszego jak również skierowania na zalecone konsultacje do poradni ortopedycznej szpitala MSWiA w K..

Powyższe pozwala uznać zasądzoną kwotę za adekwatną do doznanej krzywdy.

Wbrew zarzutom apelacji prawidłowym jest również zasądzenie na rzecz pozwanego kwoty 160 zł stanowiącej koszt niezbędnych zabiegów rehabilitacyjnych. Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował w tym zakresie art. 444 §1 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty a na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia. Biegły wskazał na konieczność przeprowadzenia u powoda 10 zabiegów rehabilitacyjnych z użyciem leków przeciwzapalno-bólowych, co do których koszt ich przeprowadzenia również wskazany przez biegłego nie był kwestionowany.

O oddaleniu apelacji Sąd Okręgowy orzekł na zasadzie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. w związku z § 8 ust.1 pkt.26 i § 10 ust.1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Uwzględniono wniosek powoda wygrywającego postępowanie apelacyjne i zasądzono od strony pozwanej zwrot kosztów zastępstwa procesowego w minimalnej stawce, mając na uwadze, że jakkolwiek powód był w procesie reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, to zachodziły podstawy do obciążenia kosztami zastępstwa jego przeciwnika procesowego.

W punkcie 3 Sąd Okręgowy na zasadzie art. 113 ust. 1 z zw. z art. 83 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył stronę pozwaną wobec przegrania postępowania apelacyjnego, obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Okręgowego w Krakowie tymczasowo pokrytych wydatków w postepowaniu odwoławczym – wynagrodzenia biegłego w kwocie 72,76 zł.

SSO Joanna Ćwik – Bielińska SSO Katarzyna Biernat – Jarek SSO Zbigniew Zgud