Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 3 marca 2020 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Dariusz Plewczyński

Protokolant:Małgorzata Porzezińska

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2020 r. na rozprawie w S.

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. kwotę 369,00 zł (trzysta sześćdziesiąt dziewięć zł zero gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1323,98 zł (jeden tysiąc trzysta dwadzieścia trzy zł dziewięćdziesiąt osiem gr) tytułem zwrotu kosztów procesu.

XI GC 858/19

UZASADNIENIE

Sprawa rozpoznawana była w postępowaniu „zwykłym”

Pozwem z dnia 22 marca 2019 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. wniosła przeciwko (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 4206,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 27 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu, powódka wskazała, iż dnia 7 września 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. nr rej. (...) należący do A. W., sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z A. (...) spółką akcyjną w W.. Poszkodowana dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który wszczął postępowanie likwidacyjne. W związku z niemożnością korzystania przez poszkodowaną z pojazdu, dnia 4 października 2018 r. poszkodowana zawarła z powódką umowę najmu pojazdu zastępczego marki (...) nr rej. (...) przy stawce 233,70 zł brutto/doba. Z tytułu najmu powódka wystawiła na rzecz poszkodowanej fakturę VAT na kwotę 4674 zł. Wierzytelność z tytułu ww. faktury została przelana przez poszkodowaną na rzecz powódki. Mimo wezwania do zapłaty, ubezpieczyciel sprawcy szkody nie wypłacił całego należnego odszkodowania wypłacając jedynie kwotę 467,40 zł wobec uznania za uzasadniony okres najmu 4 dni, przy dobowej stawce zweryfikowanej do kwoty 95 zł netto.

Nakazem zapłaty z dnia 5 kwietnia 2019 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwana wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana zakwestionowała zasadność najmu oraz okres i dobową stawkę najmu wskazując na złożoną poszkodowanej propozycję najmu pojazdu zastępczego, z czego poszkodowana nie skorzystała, zaś okres najmu uległ nieuzasadnionemu przedłużeniu wobec działalności warsztatu naprawczego wybranego przez poszkodowaną.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 7 września 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki (...) nr rej. (...) należący do A. W., sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z (...) spółką akcyjną w W..

Poszkodowana dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy szkody, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne. W trakcie rozmowy telefonicznej poszkodowana została poinformowana o możliwości i warunkach zorganizowania najmu pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela sprawcy, ale nie była tym zainteresowana, co wprost zakomunikowała.

Dodatkowo pozwana poinformowała poszkodowaną za pośrednictwem wiadomości SMS o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela ze wskazaniem akceptowalnych dobowych stawek najmu.

W ramach oferty najmu pozwanej dla poszkodowanych dla pojazdu klasy (...) przewidziano stawkę 170zł netto.

Dowód:

- oświadczenie sprawcy z dnia 7 września 2018 r. k. 18;

- druk zgłoszenia szkody k. 50-51;

- protokół oględzin k. 52-53;

- wiadomość SMS k. 49;

- umowy o współpracy k. 54-63;

- akta szkody, płyta CD k. 64;

- zeznania świadka A. G. k. 102;

Dnia 26 września 2018 r. ubezpieczyciel sprawcy sporządził kalkulacje naprawy pojazdu poszkodowanej, ustalając jej cenę na kwotę 2200,65 zł brutto.

Dowód:

- kalkulacja A. k. 25-30;

Dnia 27 września 2018 r. warsztat naprawy sporządził kalkulację naprawy pojazdu poszkodowanej ustalając jej koszt na kwotę 3060,15 zł brutto.

Dowód:

- kalkulacja naprawy k. 19-24;

W związku z uszkodzeniami pojazdu, poszkodowana dnia 4 października 2018 r. przekazała uszkodzony pojazd do naprawy, zawierając tego samego dnia z powódką umowę najmu pojazdu zastępczego marki (...) nr rej. (...), przy dobowej stawce najmu wynoszącej 233,70 zł brutto. Wynajęty pojazd zastępczy wykorzystywany był przez poszkodowaną w celach dojazdów do pracy. Dziennie poszkodowana przejeżdżała średnio do 100 km. Warsztat zamówił części 3 października 2018r. Dostarczono je 19 października 2018r.

Nadto poszkodowana zawarła z powódką umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbyła na rzecz powódki wierzytelność przysługującą jej z tytułu zdarzenia z dnia 7 września 2018 r. w stosunku do (...) spółki akcyjnej w W..

Dowód:

- historia naprawy k. 11;

- protokół zdawczo-odbiorczy k. 12;

- umowa najmu z dnia 4 października 2018 r. k. 13-15;

- pełnomocnictwo k. 16;

- oświadczenia poszkodowanej k. 10, 17;

- załącznik nr II do umowy najmu (umowa cesji) k. 33;

- zeznania świadka A. G. k. 102;

Dnia 23 października 2018 r. poszkodowana odebrała naprawiony pojazd oraz zwróciła wynajęty pojazd zastępczy powódce.

Dowód;

- historia naprawy k. 11;

- oświadczenie z dnia 23 października 2018 r. k. 9;

- protokół zdawczo-odbiorczy k. 12;

- zeznania świadka A. G. k. 102;

Dnia 21 listopada 2018 r. powódka wystawiła na rzecz poszkodowanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 4674 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego marki (...) nr rej. (...) przez okres 20 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 233,70 zł brutto.

Dowód:

- faktura VAT z dnia 21 listopada 2018 r. k. 32;

Powódka 26 listopada 2018r dokonała zgłoszenia wierzytelności ubezpieczycielowi sprawcy szkody, który przyznał i wypłacił powódce odszkodowanie w kwocie 467,40 zł uznając za uzasadniony okres najmu wynoszący 4 dni, przy dobowej stawce najmu zweryfikowanej do kwoty 95 zł netto/doba.

Pismem z dnia 29 listopada 2018 r. powódka wezwała pozwane towarzystwo ubezpieczeń do zapłaty kwoty 4206,60 zł w terminie 3 dni.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 34;

- dowód nadania i doręczenia k. 35-36;

- akta szkody, płyta CD k. 64;

Wysokość rynkowych stawek najmu pojazdu zastępczego adekwatnego do pojazdu uszkodzonego (klasa S. (...)) wynosiła 173-211 zł netto/doba.

Wysokość rynkowych stawek najmu pojazdu zastępczego adekwatnego do pojazdu wynajmowanego (klasa C+) wynosiła 144-176 zł netto/doba.

Uzasadniony technologiczny okres naprawy to 2 dni. Pojazd po kolizji z dnia 7 września 2018 r. był pojazdem jezdnym.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego M. M. k. 111-137;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione w części.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 822 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń wynikała również z art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Obowiązkiem odszkodowawczym ubezpieczyciela wobec poszkodowanego są objęte wszelkie postaci szkody wyrządzone tej osobie, a więc zarówno szkody na osobie, jak i szkody na mieniu, co wynika z art. 34 ust. 1 powołanej ustawy.

Bezspornym jest, iż pojazd sprawcy wypadku, w którym doszło do uszkodzenia pojazdu ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Również bezsporna jest osoba poszkodowanego. Niezbędność wynajęcia pojazdu zastępczego potwierdziła świadek A. G. w oświadczeniu i zeznaniach.

W niniejszej sprawie w zamian za udostępnienie pojazdu powód nabył względem ubezpieczyciela roszczenie o odszkodowanie. Taka forma rozliczenia wynika z treści umowy cesji jak również z wyjaśnień poszkodowanego. Podobnych spraw przed tutejszym Sądem, w których powód dochodzi nabytych wierzytelności odszkodowawczych z tytułu najmu pojazdu jest wiele trudno więc mówić o jakiejś pozorności. Powód zapewnił poszkodowanemu spokojne korzystanie z pojazdu zastępczego przez cały okres najmu, a więc wykonał swoje obowiązki jako wynajmującego. Najemca w tym zakresie żadnych uwag nie zgłaszał.

Świadczeniem wzajemnym poszkodowanego w niniejszej sprawie nie było świadczenie pieniężne, lecz przeniesienie wierzytelności. Zawarcie tego typu umowy nie budzi wątpliwości w płaszczyźnie normy art. 353 ¹ k.p.c. Umowa taka spotykana jest często w praktyce tzw. likwidacji szkód komunikacyjnych. Zaletą tego rodzaju rozliczenia (określanego często w praktyce jako „bezgotówkowa likwidacja szkody") jest atrakcyjna dla poszkodowanego forma, która ogranicza ryzyko uzyskania odszkodowania nie pokrywającego w całości poniesionych kosztów. Przedstawiona forma rozliczeń między poszkodowanym i wynajmującym nie pozwala na przyjęcie, by koszty wskazane przez powoda w fakturze VAT mogły być uznane za równowartość kosztów poniesionych przez poszkodowanego czy też kosztów koniecznych do naprawienia szkody poniesionej przez poszkodowanego w wyniku zdarzenia, za które pozwany ponosi odpowiedzialność. Wartość wynagrodzenia powoda nie stanowiła przedmiotu negocjacji, skoro założeniem transakcji między tymi podmiotami było, iż powód otrzyma wynagrodzenie w postaci przelewu wierzytelności w stosunku do ubezpieczyciela.

Zgodnie z art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast zgodnie § 1 art. 510 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (§2). Stosownie do art. 882 §4 k.c. poszkodowany może dochodzić odszkodowania bezpośrednio od ubezpieczyciela sprawcy. Jest to samodzielne odrębne roszczenie, które może być przedmiotem obrotu. Fakt nabycia wierzytelności przez powódkę wynika z przedstawionej umowy cesji. Czynności tej nie kwestionowała poszkodowana w czasie przesłuchania, a i pozwana nie miała wątpliwości wypłacając część odszkodowania z tytułu najmu. W ocenie Sądu nie ma żadnych podstaw do podważania skuteczności dokonanego przelewu.

Pozwana wypłaciła dotychczas odszkodowanie w kwocie 467,40zł brutto przyjmując za zasadną stawkę 95zł netto + vat i 4 dni. Spór dotyczy więc nie zasady ale wysokości odszkodowania.

Strona powodowa w pozwie domaga się zapłaty dalszych kosztów z tytułu odszkodowania uznając, że wypłacona przez pozwaną kwota była niewystarczająca do naprawienia szkody.

W dotychczasowych judykatach podkreślano wielokrotnie, że uznanie wydatków związanych z najmem pojazdu zastępczego za element szkody musi być oceniane indywidualnie w realiach każdej konkretnej sprawy. Przy ustaleniu wysokości odszkodowania z tego tytułu stosować należy metodę dyferencyjną, zgodnie z którą za szkodę poczytać należy różnicę między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po wystąpieniu zdarzenia sprawczego a hipotetycznym stanem jaki istniałby, gdyby do zdarzenia tego nie doszło. Poszkodowany, którego pojazd uległ uszkodzeniu w wyniku zdarzenia komunikacyjnego, nie uzyskuje roszczenia o zapewnienie mu pojazdu zastępczego. Zatem nie jest uzasadnione poszukiwanie abstrakcyjnych sposobów „wycenienia” wartości szkody polegającej na niemożności korzystania z uszkodzonego pojazdu. Ustalenie odszkodowania w omawianym zakresie wymaga przede wszystkim udowodnienia przez poszkodowanego wysokości szkody.

Jednocześnie w myśl art. 361 §1 k.c. jedynie w sytuacji gdy koszty poniesione na najem pojazdu „zastępczego” będą kwalifikowały się jako normalne (zwykłe) następstwa zdarzenia sprawczego, uznać je można będzie za składnik (element) szkody w przedstawionym wyżej rozumieniu.

Prawidłowe ustalenie istnienia związku przyczynowego w rozumieniu normy art. 361 §1 k.c. między zdarzeniem sprawczym a kosztami ponoszonymi celem uzyskania możności korzystania z pojazdu zastępczego, wymaga zwłaszcza (co również stanowiło przedmiot wypowiedzi w orzecznictwie i nauce prawa) wzięcia pod uwagę zachowania się wierzyciela w trakcie usuwania skutków zdarzenia sprawczego. Podkreśla się, że na wierzycielu (poszkodowanym) spoczywa obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów wywodzony z regulacji art. 354 §2 k.c., 362 k.c. i 826 §1 k.c.). Zatem szkody nie będzie stanowił każdy wydatek poniesiony celem uzyskania możności korzystania z pojazdu zastępczego, a jedynie taki, który w realiach konkretnej sprawy zostanie uznany w świetle powołanych przepisów za niezbędny i celowy dla zapobieżenia szkody w majątku przedsiębiorcy (por. zwłaszcza uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011(III CZP 5/11/ OSNC 2012 nr 3 poz. 28).

W orzecznictwie eksponuje się wreszcie konieczność zachowania rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika przy ponoszeniu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wydatki z tego tytułu są uwzględniane jako element szkody z tej przyczyny, że służyć one powinny zasadniczo zmniejszeniu ujemnych następstw w sferze majątkowej poszkodowanego. Zatem w tym kontekście również należy oceniać celowość i zasadność wydatków ponoszonych przez poszkodowanego.

Nie może być więc uznane za stanowiące element szkody zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia za najem pojazdu gdy prawo do czasowego korzystania z pojazdu zastępczego, można było uzyskać ponosząc znacznie niższe koszty.

Działanie wierzyciela (poszkodowanego), który w takiej sytuacji będzie wybierał ofertę znacznie droższą, w istocie narusza jego obowiązki wynikające z powołanych wyżej art. 362 k.c. 354 §2 k.c. i 826 k.c. i wbrew powinności minimalizacji szkody (kosztów związanych z jej usuwaniem) sprowadza się do istotnego i nieuzasadnionego okolicznościami zwiększenia zakresu majątkowych następstw zdarzenia sprawczego. Jako takie, koszty te nie będą mogły być poczytane za normalne (w rozumieniu art. 361 §1 k.c.) następstwa tego zdarzenia i nie będą obciążały podmiotu obowiązanego do naprawienia szkody (a w efekcie również jego ubezpieczyciela).

W tym miejscu zwrócić należy uwagę na aktualne stanowisko Sądu Najwyższego będące niejako odpowiedzią na zwiększenie się sporów z udziałem podmiotów oferujących tzw. najem bezgotówkowy tj. rozliczany z ubezpieczenia sprawcy. W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r (sygn. akt III CZP 20/17), Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. Za przyjętą interpretacją przemawia nie tylko powołana w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11) zasada proporcjonalności, nakazująca uwzględnić godne ochrony interesy poszkodowanego i dłużnika, ale także ogólniejszy wzgląd na racjonalność ekonomiczną rozwiązań prawnych. Trudno bowiem pominąć, że proponowanie przez ubezpieczycieli (we współpracy z innymi przedsiębiorcami) pojazdów zastępczych jest - ze względu na efekt skali i związaną z tym efektywność kosztową - rozwiązaniem korzystnym dla ogółu ubezpieczonych, gdyż ogranicza koszty ochrony ubezpieczeniowej (i tym samym wysokość składek). Rozwiązanie takie może sprzyjać także korzystnej dla ubezpieczonych konkurencji w zakresie stawek czynszu najmu. Niesie również pewne korzyści dla samego poszkodowanego, który - korzystając z propozycji ubezpieczyciela - ma zapewnione pełne pokrycie kosztów pojazdu zastępczego, unika związanych z tym sporów i przedłużenia postępowania likwidacyjnego. W szerszej skali przyczynia się także do redukcji liczby sporów sądowych, gdyż - jak wynika z badań orzecznictwa sądów powszechnych - właśnie spory o zasadność stawek czynszu są najczęstszym zarzewiem procesów sądowych. Należy też podkreślić, że proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów. Przeciwko przedstawionemu stanowisku nie przemawia wystarczająco silnie przyjmowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że odpowiedzialnością ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej objęte są - jako „niezbędne i ekonomicznie uzasadnione” - koszty naprawy pojazdu ustalone według cen, którymi posługuje się swobodnie wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu, choćby odbiegały (były wyższe) od cen przeciętnych, jeżeli tylko odpowiadają cenom stosowanym przez usługodawców na lokalnym rynku (por. zwłaszcza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51 i postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2006 r., III CZP 91/05, nie publ.). Trzeba zwrócić uwagę, że w przypadku kosztów naprawy pojazdu służących bezpośrednio wyeliminowaniu już istniejącej szkody majątkowej interes poszkodowanego podlega intensywniejszej ochronie niż w przypadku wydatków na najem pojazdu zastępczego, które nie służą wyrównaniu szkody - utrata możliwości korzystania z rzeczy nie jest szkodą - lecz jedynie wyeliminowaniu negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu (por. uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11). W konsekwencji wymagania dotyczące pokrycia obu kategorii kosztów różnią się. O ile celowość i ekonomiczność wydatków służących bezpośrednio restytucji (naprawie pojazdu) jest kontrolowana co do zasady tylko w wąskich granicach określonych w art. 363 § 1 zd. 2 k.c., o tyle w przypadku kosztów służących wyeliminowaniu negatywnych następstw majątkowych - jest samoistną, podstawową przesłanką warunkującą zakwalifikowanie tych wydatków jako szkodę. Znaczenie tej różnicy uwidacznia się także w tym, że zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11) kompensacie podlegają jedynie rzeczywiście poniesione wydatki na najem pojazdu zastępczego, podczas gdy koszty naprawy pojazdu mogą być - zgodnie z utrwalonym orzecznictwem - dochodzone jeszcze przed ich poniesieniem (por. uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, nr 6, poz. 74, z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03 i z dnia 17 maja 2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 144 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88, (...) 1988, nr 6, s. 16; z dnia 11 czerwca 2001 r., V CKN 266/00, OSP 2002, nr 3, poz. 40, z dnia 20 lutego 2002 r., V CK 908/00, nie publ., z dnia 11 czerwca 2001 r., V CKN 226/00, OSP 2002, z. 3, poz. 40, z dnia 7 sierpnia 2003 r., IV CKN 387/01, nie publ., z dnia 21 sierpnia 2013 r., II CSK 707/12, OSNC 2014, nr 4, poz. 48).

W niniejszej sprawie biegły określił w opinii pisemnej uzasadniony technologiczny czas naprawy na 2 dni, a czas organizacyjny dodatkowo na 18 dni. Z opinii biegłego wynika, że szkoda miała charakter kosmetyczny i nie eliminowała pojazdu z ruchu (widać to też na zdjęciach). W związku z czym pojazd powinien być użytkowany do dnia rozpoczęcia naprawy, a ściślej do dnia gdy warsztat był gotowy do rozpoczęcia naprawy. Poszkodowana wskazała zresztą, że faktycznie z pojazdu korzystała. Przyjęcie „jezdnego” pojazdu na warsztat i przetrzymywanie go przez kilkanaście dni w oczekiwaniu na części było nieuzasadnione z punktu widzenia minimalizacji szkody. Wskazać w tym miejscu należy, że, jak wynika z historii naprawy, części zamówiono (3.10.2018r) tj. i tak przed przyjęciem pojazdu do naprawy (4.10.2018r). Nie było więc przeszkód do tego aby przyjęcia pojazdu dokonać dopiero gdy części będą skompletowane. Reasumując zasadny okres najmu to 4 dni ustalone przez pozwaną.

Jeśli idzie o drugi z elementów tj. stawkę najmu to zwrócić należy uwagę na fakt, że pozwana proponowała organizację najmu pojazdu zastępczego. Propozycja taka padła w trakcie telefonicznego zgłoszenia szkody. Poszkodowana nie była w ogóle zainteresowana szczegółami propozycji i oświadczyła, że auto nie będzie potrzebne. W takiej sytuacji trudno, aby konsultant wbrew woli rozmówcy podawał szczegóły najmu, którego poszkodowany nie chce. Po szkodzie sytuacja poszkodowanego powinna być taka sama jak przed szkodą, nie powinna więc ulec pogorszeniu ani polepszeniu. Za przywrócenie takiego stanu odpowiedzialna jest pozwana. Odrzucenie oferty organizacji najmu przez ubezpieczyciela, jak wskazał Sąd Najwyższy w przywołanym orzeczeniu, musi być wykazane szczególnymi racjami. Nie polega to na tym aby strona powodowa, już po zakończeniu najmu i nabyciu wierzytelności, wyszukiwała hipotetyczne wątpliwości, ale by poszkodowana racjonalnie wyjaśniła dlaczego nie skorzystała z oferty pozwanej. Odnotować należy, że pozwana wskazała warunki najmu (k.49) i przedłożyła umowę o współpracy (k.54 i n.), co dodatkowo potwierdza, że jej oferta była realna. Poszukiwanie innych umów, czy dokumentów z tym związanych było w okolicznościach sprawy nieuzasadnione i dlatego Sąd wniosek powódki w tym zakresie oddalił. Z zebranego materiału dowodowego w żaden sposób nie wynika, że propozycja pozwanej nie zaspokajała potrzeb komunikacyjnych poszkodowanej, które ograniczały się do typowych średnich dystansów dobowych (ok.100 km) i ubezpieczenia pojazdu własnego tylko w zakresie OC. Poszkodowana wcale nie była zainteresowana tym, co oferował jej ubezpieczyciel. Samochód zastępczy nie jest elementem obligatoryjnie przysługującym każdemu poszkodowanemu. Jego udostępnienie ma wyrównać ubytek w postaci niemożności korzystania z pojazdu własnego, czyli służyć zaspokajaniu potrzeb poszkodowanego, które wcześniej realizowane były z udziałem pojazdu własnego. Oczywiście ma on prawo do swobodnego wyboru wypożyczalni oraz ustalenia dowolnych warunków najmu, ale działania tego typu nie mogą zwiększać szkody i rodzić negatywnych konsekwencji dla ubezpieczyciela sprawcy. Znamienne są słowa poszkodowanej „że gdybym miała płacić gotówką za najem to nie skorzystałabym z tej oferty przy (...) ale szukałabym oferty najtańszej”.

W orzecznictwie Sądu Okręgowego w Szczecinie wyrażono trafne stanowisko, które Sąd w niniejszej sprawie podziela, że wysokość czynszu pojazdu wynajmowanego należy odnieść do klasy pojazdu uszkodzonego. W celu wykazania, że koszty wynajmu pojazdu zastępczego były zbyt wysokie, należy udowodnić, że stawka czynszu, która została przyjęta w umowie najmu między poszkodowanym, a powodem była nieadekwatna do klasy pojazdu, który został uszkodzony (por. wyrok z dnia 21 czerwca 2013r sygn.. akt VIII Ga 154/13). Jeżeli więc poszkodowany wybrał pojazd niższej klasy ale za stawkę, która nie przekracza wartości stawki najmu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego to nie można mu z tego tytułu stawiać zarzutu, gdyż ostatecznie jego działanie nie powiększyło szkody. Z informacji pozwanej wynika, że stawka za pojazd klasy (...) (...), a więc taki jak uszkodzony to 170zl netto. Gdyby poszkodowana skorzystała z oferty pozwanej, to pojazd w tej cenie byłby jej zapewniony (powinien być), w związku z tym to ten koszt stanowi górną granicę stawki dobowej w ramach szkody na co wskazał też Sąd Najwyższy w cytowanej powyżej uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r (sygn. akt III CZP 20/17).

Podsumowując zasadne odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego to 836,40zł brutto (4x 170zł + vat). Dotychczas z tytułu najmu wypłacono kwotę 467,40zł, zasądzeniu podlega więc kwota 369zł.

Odsetki przyznano na podstawie art. 817 k.c. od dnia 28 grudnia 2018r, gdyż szkodę w zakresie najmu zgłoszono 26 listopada 2018r., a dzień 26 grudnia 2018r to dzień wolny.

Istotne elementy materiału dowodowego omówione zostały we wcześniejszej fazie uzasadnienia. Dla porządku wskazać należy, że Sąd dokonał ustaleń w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron, dowody z dokumentów, nagrania, zeznania świadka oraz dowód z opinii biegłego. Autentyczność i treść dokumentów nie była kwestionowana, strony wyprowadzały z nich jedynie częściowo odmienne wnioski. Zeznania świadka Sąd uznał za wiarygodne.

Dowód z opinii biegłego stosownie do utrwalonych w nauce i orzecznictwie poglądów, ze względu na swoją specyfikę może być oceniany przez sąd jedynie w płaszczyźnie poprawności logicznej, zgodności z zasadami doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej (por. Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004r, sygn. akt II CK 572/04, Lex nr 151656). Biegły sporządzający opinię jest stałym i długoletnim biegłym sądowym. Nie ma podstaw do podważania jego kwalifikacji, wyjaśnień i metodyki opartych na wiedzy i doświadczeniu. W ocenie Sądu biegły sporządził opinię, która była przydatna przy dokonywaniu ustaleń. Sąd wydając rozstrzygnięcie nie ingerował w ustalenia biegłego dotyczące kwestii technicznych, a jedynie odmiennie ocenił fakt podstawienia pojazdu na warsztat przed zamówieniem części.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.).

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowi art. 100 zd.2 k.p.c., gdyż pozwany uległ tylko nieznacznie.

Na zasądzone koszty składa się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17zł, połowa kosztów biegłego 406,98zł oraz koszt wynagrodzenia pełnomocnika 900zł. Wysokość kosztów wynagrodzenia pełnomocnika ustalono w wysokości stawki minimalnej na podstawie §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) .

Pozostała część zaliczek zostanie zwrócona stronom po uprawomocnieniu się wyroku.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

(...)

3. (...)