Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 sierpnia 2017r. powódka D. P. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. w Ł. kwoty 50000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę po śmierci męża wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 30 listopada 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej. Powódka wniosła również o zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwem z dnia 16 sierpnia 2017r. powód Ł. P. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. w Ł. kwoty 30000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę po śmierci ojca wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 30 listopada 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej. Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 31 stycznia 2002r. miał miejsce wypadek komunikacyjny, w którym śmierć poniósł S. P. (1). Powodowie zgłosili stronie pozwanej roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia w związku ze śmiercią S. P. (1). Decyzją z dnia 10 listopada 2014r. pozwana wypłaciła na rzecz powódki kwotę 15.000 zł, a na rzecz powoda kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynień, odmawiając wypłaty zadośćuczynień w żądanych przez powodów wysokościach. Zdaniem powodów żądane kwoty zadośćuczynień są adekwatne ze względu na rodzaj i rozmiar doznanej krzywdy. W kwestii odsetek powołano się na art. 817 § 1 k.c. Powodowie wskazywali, iż zgłosili roszczenie pozwanej 29 października 2014r., zatem dochodzą odsetek od dnia 30 listopada 2014r., bowiem pozwany winien spełnić świadczenie najpóźniej do dnia 29 listopada 2014r.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana przyznała, iż na etapie postępowania likwidacyjnego przyznała na rzecz powódki kwotę 15.000 zł oraz na rzecz powoda kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynień. Zdaniem pozwanej przyznane kwoty zadośćuczynień są odpowiednie, a żądane przez powodów dalsze kwoty są wygórowane. Pozwana zakwestionowała również wskazaną przez stronę powodów datę, od której żądają oni zasądzenia odsetek. W ocenie pozwanej w niniejszej sprawie-w razie uwzględnienia żądania powodów- zasadnym będzie zasądzenie odsetek dopiero od daty wyrokowania- zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 stycznia 2002r. w R. miał miejsce wypadek komunikacyjny, w wyniku którego śmierć poniósł S. P. (1). Poszkodowany w tym dniu wychodził po córkę, która wracała z pracy. Sprawca zdarzenia był ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanej.

dowód: zeznania świadka G. C. /k. 65 akt/, zeznania powoda Ł. P. /k. 65-66 akt/, zeznania powódki D. P. /k. 70 akt/.

S. P. (1) był mężem D. P.. W chwili śmierci S. P. (1) miał 60 lat, był na świadczeniu przedemerytalnym. Powódka miała 55 lat, była na rencie. Małżonkowie mieszkali razem. Byli wspaniałym i zgodnym małżeństwem. Zmarły był bardzo dobrym mężem. Prowadzili wspólnie gospodarstwo rolne, hodowali drób i bydło. Dzielili się obowiązkami. Powódka zawsze mogła liczyć na pomoc męża. Powódka była związana emocjonalnie z mężem. S. P. (1) był bardzo gospodarny. Pomagał w wychowaniu dzieci. Rodzina spędzała wspólnie święta i uroczystości rodzinne, jeździli razem na wczasy. Powódka po śmierci męża nie mogła dojść do siebie, bardzo to przeżyła. Bardzo źle zareagowała na wiadomość o śmierci męża. Było to dla niej trudne doświadczenie emocjonalne. Bardzo często odwiedza grób męża. Powódka wcześniej leczyła się od 1987r. psychiatrycznie w systemie ambulatoryjnym z powodu zaburzeń depresyjnych. Stale leczenie psychiatryczne podjęła w maju 2005r. U powódki rozpoznano początkowo zaburzenia depresyjno-lękowe uogólnione i zaburzenia depresyjne mieszane, czyli zaburzenia nastroju o podłożu organicznym i sytuacyjnym. Podłożem sytuacyjnym była źle przeżyta żałoba związana z aktywnym uczestniczeniem powódki w procesie karnym sprawcy wypadku i dużym zaangażowaniem emocjonalnym w dążeniu do jego ukarania. Czynnikiem sytuacyjnym była również wyprowadzka córki za granicę w 2005r. Ostatecznie ustalono u powódki diagnozę jako zaburzenia depresyjne organiczne. Są to zaburzenia nastroju uwarunkowane organicznymi zmianami ośrodkowego układu nerwowego, o charakterze naczyniowym w związku z wieloletnim nadciśnieniem tętniczym. Aktualnie u powódki występują organiczne zaburzenia nastroju. Nie stwierdza się u powódki zmian w sferze psychicznej jako negatywnych skutków tragicznej śmierci męża.

dowód: zeznania świadka G. C. /k. 65 akt/, zeznania powódki D. P. /k. 70 akt/, dokumentacja medyczna powódki D. P. /k. 75-115 akt/, opinia biegłego sądowego z zakresu psychologii mgr S. K. /k. 118-122 akt/.

S. P. (1) był ojcem Ł. P.. W chwili śmierci ojca Ł. P. miał 22 lata. Pracował. Do tej pory mieszka z matką D. P.. S. P. (1) był bardzo dobrym ojcem dla Ł. P.. Powód był związany emocjonalnie ze swoim ojcem. W domu nie przelewało się, zdarzało się, że S. P. (1) odmawiał sobie, by kupić dzieciom- synowi Ł. i córce B.. Spędzał dużo czasu z synem, razem jeździli na rowerze, razem pracowali w polu. Wzajemnie sobie pomagali. Odkładał pieniądze dla rodziny. O śmierci ojca powód dowiedział się, jak wracał z pracy. Powiedział mu o tym kuzyn. Ciężko zareagował na tę informację. To był szok. Bardzo przeżył śmierć ojca, nie mógł dojść do siebie. Nagła tragiczna śmierć ojca była dla powoda trudnym doświadczeniem emocjonalnym. Po śmierci ojca nie chodził do pracy przez około miesiąc. Miał depresję, ale nie leczył się z tego powodu. Nie korzystał z pomocy specjalistycznej po śmierci ojca. Problemy emocjonalne powoda po śmierci ojca miały charakter typowego przeżywania żałoby. Nie ma objawów zaburzeń emocjonalnych związanych ze śmiercią ojca. Bardzo często odwiedza grób ojca.

dowód: zeznania świadka G. C. /k. 65 akt/, zeznania powoda Ł. P. /k. 65-66 akt/, opinia biegłego sądowego z zakresu psychologii mgr S. K. /k. 123-125 akt/.

Pismem z 29 października 2014 r. powodowie D. P. i Ł. P. wystąpili do pozwanej o wypłatę świadczeń tytułem zadośćuczynień za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią S. P. (2) w kwotach po 120000 zł.

dowód: pismo powodów z 29.10.2014r. (k. 49-51 akt).

Decyzją z 10 listopada 2014r. pozwana przyznała zadośćuczynienia: powódce D. P. w kwocie 15000 zł po śmierci męża S. P. (2) oraz powodowi Ł. P. w kwocie 10000 zł.

dowód: decyzja pozwanej z 10.11.2014r. (k. 44 akt).

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd oparł się na dowodach z dokumentów, zgromadzonych w aktach sprawy, uznając je w całości za wiarygodne, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich wiarygodności, ani rzetelności sporządzenia.

Sąd uznał również za wiarygodne zeznania świadka G. C. oraz powodów jako spójne, wzajemnie się uzupełniające i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego.

Sąd oparł się również na opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii uznając, iż opinia ta została sporządzona w sposób rzetelny, fachowy i merytoryczny, a stwierdzenia w niej zawarte są spójne i jasne. Żadna ze stron nie kwestionowała opinii biegłego i nie wnosiła o jej uzupełnienie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo powódki D. P. zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powództwo powoda Ł. P. zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zasada odpowiedzialności pozwanej (...) S.A. w Ł. nie była w niniejszym postępowaniu sporna. Na etapie likwidacji szkody pozwana przyznała powódce kwotę 15000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć męża S. P. (1), a powodowi kwotę 10000 zł.

Spór powstał na tle wysokości zadośćuczynień dla powodów.

Podstawą prawną powództwa jest art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. Należy bowiem mieć na uwadze, że zdarzenie, z którego powodowie wywodzili roszczenie, miało miejsce w dniu 31 stycznia 2002r., a zatem przed dniem wejścia w życie art. 446 § 4 k.c., który obowiązuje od dnia 3 sierpnia 2008r. i wobec tego nie może być podstawą rekompensowania krzywdy doznanej przez powodów. Przepis ten jest nowością normatywną, która począwszy od daty jego obowiązywania daje sądom możliwość przyznania najbliższym członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę. Ustawodawca nie przypisał tej nowości normatywnej wstecznej mocy obowiązującej w odniesieniu do sprawczego podłoża faktycznego roszczeń powstałych przed jej wejściem w życie (por.: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2009r., sygn. akt I PK 97/09, LEX nr 558566).

Jednakże spowodowanie śmierci osoby bliskiej przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r., nr 116, poz. 731) mogło stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. W takim wypadku najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008r.

Katalog dóbr osobistych, do którego odwołuje się art. 23 k.c., ma charakter otwarty. Do katalogu dóbr osobistych niewymienionych wprost w art. 23 k.c. należy np. pamięć o osobie zmarłej, prawo do intymności i prywatności życia. Nie ulega wątpliwości, że rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia rodzinnego obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych. Dobro rodziny jest nie tylko wartością powszechnie akceptowaną społecznie, ale także uznaną za dobro podlegające ochronie konstytucyjnej. Artykuł 71 Konstytucji stanowi, że Państwo w swej polityce społecznej i gospodarczej ma obowiązek uwzględniania dobra rodziny.

Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc. Należy zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i art. 24 k.c. W konkretnym stanie faktycznym spowodowanie zatem śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010r. z uzasadnieniem, sygn. akt IV CSK 307/09, OSNC-ZD 2010/3/91; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010r., sygn. akt III CZP 76/10, Biul. SN 2010/10/11).

Przechodząc do ustalania wysokości zadośćuczynienia, koniecznym jest zaznaczenie, iż zadośćuczynienie jest roszczeniem o charakterze ściśle niemajątkowym mającym za zadanie kompensację doznanej krzywdy. Roszczenie to nie ma na celu wyrównywać straty poniesione przez członków najbliższej rodziny zmarłego, lecz ma pomóc dostosować się do nowej rzeczywistości. Ma także na celu złagodzić cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej.

Wysokość samego zadośćuczynienia powinna uwzględniać wszelkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy oraz kompensacyjny charakter zadośćuczynienia - jego wysokość winna przedstawiać odczuwalną wartość, także na tle ogólnych warunków ekonomicznych i poziomu zamożności społeczeństwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1972 r., sygn. akt II CR 57 /72 OSNCP 1972/10/183, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1965r., sygn. akt I PR 203/65, OSPiKA 1966. poz. 92 ).

Przechodząc do realiów przedmiotowej sprawy, należy wskazać, że więź emocjonalna pomiędzy członkami rodziny jest czymś bardzo ważnym dla każdego. W takim wypadku kompensacie podlega doznana krzywda, w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Odnosząc się w pierwszej kolejności do roszczenia powódki, wykazała ona w toku niniejszego postępowania, iż doznała szkody niemajątkowej w zakresie zerwania więzi rodzinnych, jakie łączyły ją ze zmarłym mężem.

Jak wynikało z ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań świadka, zeznań powódki oraz opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii powódka była związana emocjonalnie z mężem. Byli zgodnym małżeństwem. Powódka zawsze mogła liczyć na wsparcie i pomoc ze strony męża. Zmarły mąż był zaradnym i gospodarnym człowiekiem. Małżonkowie prowadzili wspólnie gospodarstwo rolne. Utrata męża spowodowała, że powódka odczuwała pustkę oraz nie mogła być wspierana w normalnych codziennych sprawach życia przez swego zmarłego męża. Nagła i tragiczna śmierć męża była więc dla powódki niezwykle trudnym i traumatycznym przeżyciem. Często odwiedza grób męża. Co prawda jak wynika z przedłożonej dokumentacji medycznej powódka leczyła się na długo przed śmiercią męża psychiatrycznie z powodu zaburzeń depresyjnych, które to leczenie było prowadzone w systemie ambulatoryjnym i zostało zakończone, a następnie podjęła stałe leczenie psychiatryczne dopiero po upływie 3 lat od śmierci męża w maju 2005r. również z powodu zaburzeń depresyjnych, w ocenie Sądu nie można jednoznacznie wykluczyć, iż przyczyną jego podjęcia nie była śmierć męża. Jak bowiem wynika z tej samej opinii biegłego żałoba u powódki nie przebiegła w sposób prawidłowy, została źle przebyta, jednakże zdaniem Sądu powódka mogła nie podejmować wcześniej leczenia w związku z aktywnym uczestnictwem powódki w procesie karnym sprawcy wypadku i dużym zaangażowaniem emocjonalnym w dążeniu do jego ukarania.

Mając na uwadze powyższe okoliczności faktyczne oraz kompensacyjny charakter zadośćuczynienia, Sąd doszedł do przekonania, że kwota zadośćuczynienia, której dochodzi powódka w niniejszym procesie w wysokości 50000 zł jest kwotą odpowiednią i adekwatną do poniesionej przez nią krzywdy odczuwanej w wyniku bezpowrotnie zerwanej bliskiej więzi ze zmarłym nagle mężem, nie jest rażąco wygórowana i nie prowadzi jednocześnie do bezpodstawnego wzbogacenia powódki, stąd taką kwotę na podstawie powołanego wyżej przepisu zasądził.

Odnosząc się z kolei do roszczenia powoda Ł. P. w ocenie Sądu niewątpliwym jest, że dla dzieci nawet dorosłych śmierć rodzica, szczególnie nagła i dramatyczna jest zazwyczaj źródłem wielkiej traumy, a co za tym idzie bólu i cierpienia wpływających destrukcyjnie na życie dotkniętej nimi osoby. Jeśli w sposób nagły i zupełnie niespodziewany tracimy kogoś naprawdę bliskiego, to ból jest ogromny. Powód również wykazał w toku niniejszego postępowania, iż doznał szkody niemajątkowej w zakresie zerwania więzi rodzinnych, jakie łączyły go ze zmarłym ojcem. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań świadka, zeznań powoda oraz opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii, powoda łączyła z ojcem niewątpliwie pozytywna więź emocjonalna, potęgowana dodatkowo okolicznością wspólnego zamieszkiwania i prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Wzajemnie się wspierali i pomagali sobie. Nagła i nieoczekiwana śmierć ojca w wypadku komunikacyjnym była dla powoda traumatycznym przeżyciem, biorąc pod uwagę, iż o jego śmierci dowiedział się od kuzyna, gdy wracał do domu z pracy. Nagła śmierć ojca spowodowała zatem u powoda zerwanie opisanych wyżej więzi rodzinnych i silne uczucie nagłej straty jednego z rodziców. Obecnie u powoda brak jest objawów zaburzeń emocjonalnych związanych ze śmiercią ojca.

Biorąc pod uwagę całokształt przytoczonych wyżej okoliczności Sąd uznał, że żądanie pozwu w zakresie dochodzonej przez powoda należności głównej zasługuje na uwzględnienie w całości. Zdaniem Sądu zadośćuczynienie w kwocie 30000 zł za doznaną przez powoda krzywdę w związku ze śmiercią ojca przy przyjęciu obiektywnych kryteriów- jest odpowiednia w rozumieniu art. 448 k.c. Powyższa kwota – w ocenie Sądu- z jednej strony uwzględnia charakter i stopień cierpień doznanych przez powoda, z drugiej zaś strony stanowi odczuwalną dla powoda wartość ekonomiczną, która pozwoli na złagodzenie doznanej przez niego krzywdy i nie jest rażąco wygórowana, nie prowadzi do nieuzasadnionego wzbogacenia pokrzywdzonego, i taka kwota na podstawie powołanego wyżej przepisu została zasądzona.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c., uwzględniając w tym zakresie zasadne żądanie pozwu. Zadośćuczynienie nie jest bowiem odszkodowaniem szacowanym według cen z daty jego określenia (art. 363 § 2 k.c.), ani też rozstrzygnięcie o tym roszczeniu nie ma charakteru kształtującego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2011 r., sygn. akt I CSK 243/10, Lex nr 848109). Nie jest więc słuszne, w świetle art. 481 § 1 k.c., aby poszkodowany nie uzyskał należnego mu wynagrodzenia za poniesioną krzywdę tylko z uwagi na postawę zobowiązanego do wypłaty zadośćuczynienia oraz czas trwania procesu cywilnego.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 11717 zł, na którą składają się: kwota 4000 zł tytułem opłat sądowych od pozwu i kwota 7217 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego, w tym 17 zł tytułem opłaty skarbowej od złożonego pełnomocnictwa.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych orzeczono o nakazaniu pobrania od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zawierciu kwoty 100,63 zł tytułem nieuiszczonej zaliczki na poczet opinii biegłego. Pozwany uiścił zaliczkę na poczet opinii biegłego w kwocie 500 zł, tymczasem wynagrodzenie biegłego za sporządzenie opinii wyniosło 600,63 zł.

sygn. akt I C 1628/17

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień Rep C;

2.  odpis orzeczenia wraz z uzasadnieniem doręczyć peł. pozwanego zgodnie z wnioskiem;

3.  kal.7 dni lub z wpływem.

SSR B. (...).07.2019r.