Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2015r.

Sąd Okręgowy w S. Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Przemysław Majkowski

Protokolant: staż. Magdalena Kierniakiewicz

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2015 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w S.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

1. oddala powództwo;

2. nie obciąża pozwanego kosztami procesu.

Sygn. akt I C 39/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 04 lutego 2015 roku (data wpływu do Sądu) powód K. W. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w S. kwoty 1.200-1.500 zł tytułem odszkodowania za szkodę powstałą wskutek konieczności poniesienia przez członków jego rodziny kosztu ustanowienia przed Sądem Okręgowym w S. III Wydział Penitencjarny, w grudniu 2011 r., pełnomocnika z wyboru, w sprawie sygn. akt III Kow 1304/11, prowadzonej z wniosku powoda o udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia oraz kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej doznał w związku z błędnym zapisem w opinii administracji więziennej, terminu nabycia formalnych uprawnień do warunkowego przedterminowego zwolnienia, oraz za dyskryminacje i dehumanizacje jego osoby, (pozew- k.3-5)

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – Zakład Karny w S.- wnosił o odrzucenie pozwu z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, w przypadku zaś nieuwzględnienia tego zarzutu podniósł zarzut przedawnienia roszczenia odszkodowawczego powoda, natomiast w przypadku nie uwzględnienia zarzutu przedawnienia wnosił o oddalenie powództwa, i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, (odpowiedź na pozew- k. 16-18).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód K. W. odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w S. od dnia 11 grudnia 2008 r., z różnymi okresami czasowego pobytu w innych jednostkach penitencjarnych, (dowód: wydruk historii rozmieszczenia– k. 20-21).

W czasie gdy powód był osadzony w Zakładzie Karnym w S. w dniu 19 listopada 2011 roku (data wpływu do Sadu) wystąpił z wnioskiem do Sądu Okręgowego w S. III Wydział Penitencjarny o warunkowe przedterminowe zwolnienie. W związku z tym postępowaniem zwrócono się do Dyrektora Zakładu Karnego w S. o nadesłanie opinii o skazanym ubiegającym się o warunkowe przedterminowe zwolnienie. W dniu 30.11.2011 r. Zakład Karny w S. złożył do akt sprawy stosowną opinię, w której miedzy innymi podano wykaz wykonywanych wobec powoda kar i środków przymusu, (dowód: w załączonych aktach SO w S. o sygn. III Kow 1304/11 – wniosek – k. 2; opinia – k. 5).

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2011 roku Sąd Okręgowy w S. III Wydział Penitencjarny w sprawie III Kow 1304/11 umorzył postępowanie w przedmiocie udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia skazanemu K. W. z uwagi na fakt, iż z załączonej opinii o skazanym wynikało, że nabędzie on uprawnienia do przedterminowego zwolnienia dopiero w dniu 23.04.2013 roku,

(dowód: w załączonych aktach SO w S. o sygn. III Kow 1304/11 – postanowienie – k. 8).

Z powyższą decyzją nie zgodził się powód, podnosząc, iż przy prawidłowym obliczeniu odbywania przez niego kary jej połowa wypada na 26.09.2011 rok , a nie na 2013 r. Z uwagi na powyższe Sąd Penitencjarny ponownie zwrócił się do Zakładu Karnego w S. o nadesłanie opinii o osadzonym, (dowód: w załączonych aktach SO w S. o sygn. III Kow 1304/11 - wniosek – k.11, zarządzenie – k.16).

W ponownie nadesłanej opinii Zakład Karny w S. wskazał, iż K. W. nabywa prawa do warunkowego przedterminowego zwolnienia w dniu 26.09.2011 r., (dowód: w załączonych aktach SO w S. o sygn. III Kow 1304/11 - opinia – k. 20).

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 10 stycznia 2012 roku wydany w sprawie III K. (...) na podstawie art. 24 §1 k.k.w. uchylił postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 1 grudnia 2011 roku o umorzeniu postępowanie w przedmiocie udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia skazanemu K. W.. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Okręgowy wskazał, że z nowej opinii Zakładu Karnego w S. wynika, że osadzony faktycznie miał rację i uprawnienia do stawania na warunkowe zwolnienie upływa mu 26.09.2011 roku, a nie jak wskazał w swej pierwotnej opinii Zakład Karny w 2013 roku,

(dowód: w załączonych aktach SO w S. o sygn. III Kow 1304/11 - postanowienie – k. 23).

Postanowieniem dnia 13 lutego 2012 roku Sąd Okręgowy w S. III Wydział Penitencjarny Karnego po rozpoznaniu na posiedzeniu w Zakładzie Karnym w S. w sprawie o warunkowe zwolnienie K. W. skazanego prawomocnymi wyrokami Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa (3x):

•

z dnia 01.06.2006r., sygn. akt VII K 941/05 z art. 288§1 kk, na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

•

z dnia 18.06.2010r., sygn. akt III K 39Ì/Ì0 z art. 278§1 kk, art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności (wyrok łączny),

•

z dnia 07.07.201 lr., sygn. akt III K 229/11 z art. 279§1 kk, art. 278§1 kk, art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, na karę 5 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności (wyrok łączny),

po wysłuchaniu negatywnego wniosku prokuratora postanowił na zasadzie art. 77§1 kk, art. 78§1 kk oraz art. 16§1 kkw odmówić warunkowego zwolnienia z odbycia reszty zasadniczej kary pozbawienia wolności. W uzasadnieniu swojej decyzji Sąd wskazał, że K. W. odbywa karę z trzech wyroków w łącznym wymiarze 8 lat miesięcy pozbawienia wolności, której koniec jest odległy i przypada na dzień 26.01.2016r. W trakcie odbywania kary zachowanie skazanego jest zmienne. Był kilkanaście i nagradzany i karany dyscyplinarnie. Wobec przełożonych prezentuje zmienne postawy. Warunkowemu przedterminowemu zwolnieniu przeciwstawia się negatywna prognoza kryminologiczno – społeczna, (dowód: w załączonych aktach SO w S. o sygn. III Kow 1304/11 - postanowienie – k. 36).

Podobnie Sąd Okręgowy w S. III Wydział Penitencjarny postanowieniami z dnia: 04 lutego 2013 roku, 04 listopada 2013 roku, 16 czerwca 2014 roku i 19 stycznia 2015 roku odmówił K. W. warunkowego zwolnienia z odbycia reszty zasadniczej kary pozbawienia wolności, (dowód: w załączonych aktach SO w S. o sygn. III Kow 1304/11 - postanowienia – k. 50, 72, 100, k.133).

Powód w Zakładzie Karnym w S. nie był dyskryminowany przez funkcjonariuszy służby więziennej.

(dowód: zeznania świadka Ł. L.– protokół rozprawy z dnia 22 maja 2015 r. – 00:08:44 – 00:18:44 w zw. z k. 36v).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody w tym w szczególności na podstawie dokumentów znajdujących się w załączonych aktach sprawy Sądu Okręgowego w S. o sygn. akt III Kow 1304/11.

Sąd oddalił wnioski dowodowe o przesłuchanie świadka Ł. M. a także w zakresie ustalenia danych osobowych osób przebywających w pawilonie C oddział III cela 98, a następnie przesłuchania tych osób, albowiem okoliczności sprawy zostały już dostatecznie wyjaśnione na podstawie dokumentów z akt sprawy sądu penitencjarnego, a zatem prowadzenie dowodów wnioskowanych przez powoda okazało się zbędne i zmierzało jedynie do przedłużania postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Zgodnie z treścią art. 417 k.c. za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa.

Z mocy art. 417 ² k.c. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność, jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie. W takiej sytuacji poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne wskazują, że wymagają tego względy słuszności. Niezbędną przesłanką dla zaistnienia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych na podstawie tegoż przepisu jest wystąpienie szkody na osobie oraz wykazanie związku przyczynowo-adekwatnego miedzy zaistniałą szkodą o działaniami podejmowanymi przez Skarb Państwa. Brak zaistnienia którejkolwiek z tych przesłanek wyłącza możliwość ustalenia odpowiedzialności pozwanego.

W świetle powyższego w ocenie Sądu, fakt omyłki w opinii Zakładu Karnego w S. a następnie nie udzielenie na jego podstawie przez Sąd Okręgowy w S. III Wydział Penitencjarny warunkowego przedterminowego zwolnienia skazanego, nie stanowiło bezprawnego działania pozwanego, a przede wszystkim nie wywołało u osadzonego żadnej szkody. Wskazać bowiem należy, że błąd ten został w wyniku postępowania kontrolnego Sądu penitencjarnego naprawiony. Sąd uchylił bowiem swoje postanowienie wydane na podstawie błędnej opinii pozwanego i wydał kolejne rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku skazanego o warunkowe przedterminowe zwolnienie, którym odmówił jego udzielenia. W tych też okolicznościach nie sposób uznać, aby zaistniała w opinii ZK omyłka pisarska w jakikolwiek sposób wpłynęła na sytuację powoda, szczególnie, iż on jeszcze kilkukrotnie składał wnioski o warunkowe przedterminowe zwolnienie, które nie zostały uwzględnione. W tym miejscu wskazać należy, że w Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 października 1989 r. II CR 419/89, OSP 1990/11-12/377 wyjaśnił, „że za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeśli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je oraz, że do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się: działanie w ramach porządku prawnego (działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa),wykonywania prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego, działanie w obronie uzasadnionego interesu." Ze zgromadzonego zaś w sprawie materiału dowodowego wynika, iż mimo, że faktycznie w opinii Zakładu Karnego w S. pojawiła się błędna informacja o tym, że powód uprawnienia do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie nabywa z dniem 23.04.2013 r., to jednak Sąd penitencjarny na wniosek osadzonego ponownie sprawdził tę informacje i po jej zweryfikowaniu uchylił oparte na błędnych okolicznościach swoje orzeczenie. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 roku wydanym w sprawie IV CSK 276/11 (opublikowanym w (OSNC 2012, nr 9, poz. 107) oraz uzasadnieniem Sadu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 roku wydanym w sprawie IV CSK 473/11 (opublikowanym w lek nr 1211994, oraz BiuLSN 2012/7/1 i M.Vrawn. 2013/2/83-86) sąd w sprawie o naruszenie dóbr osobistych skazanego nie może oceniać, czy funkcjonariusz służby więziennej, odmawiając przyznania skazanemu określonego uprawnienia, działał zgodnie z prawem czy bezprawnie. Do oceny tej uprawniony jest bowiem tylko i wyłącznie sędzia lub sąd penitencjarny w razie odwołania się skazanego od takich decyzji lub podjęcia działania z urzędu. Dopuszczenie badanie tych kwestii przez sąd cywilny w sprawie o naruszenie dóbr osobistych skazanego oznaczałoby bowiem nie tylko dopuszczenie dwutorowości postępowania sądowego w zakresie nadzoru nad wykonywaniem kary pozbawienia wolności, lecz także prowadziłoby w konsekwencji do faktycznego pozbawienia znaczenia przyjętego przez ustawodawcę trybu postępowania i oddziaływania sędziego i sądu penitencjarnego na skazanego w zakładzie karnym. Gdyby zatem skazany, mógł rozstrzygnięcia z zakresu postępowanie penitencjarnego, - bez zaskarżenia takiej decyzji w trybie przewidzianym w tym kodeksie - skutecznie dochodzić ochrony bezpośrednio przed sądem cywilnym w sprawie o naruszenie dóbr osobistych, to przewidziany i uregulowany w kodeksie karnym wykonawczym tryb postępowania penitencjarnego nie tylko nie mógłby spełniać funkcji zakładanych przez ustawodawcę, lecz w istocie straciłby rację bytu.

W świetle powyższego Sąd uznał, że skoro powód uzyskał w trybie przewidzianym przepisami kodeksu karnego wykonawczego ochronę swoich praw, to w niniejszym procesie o ochronę dóbr osobistych wytoczonym z powodu wydania omyłkowej opinii o skazanym, należy przyjąć brak bezprawności działania pozwanego — Skarbu Państwa — Zakładu Karnego w S. i powództwo należało oddalić. Szczególnie, że powód z tytułu wydania błędnej opinii nie poniósł żadnej szkody, gdyż Sąd penitencjarny uchylił swoją decyzję wydaną na podstawie tejże opinii. Podnieść także należy, że wszystkie czynności trwały krótko tj. od 19 listopada 2011r. , kiedy powód złożył wniosek do 10 stycznia 2012r. gdy Sąd penitencjarny wydal ponowne ostateczne orzeczenie.

Co do pozostałych zarzutów pozwu, to wskazać należy, że to na powodzie, jako dochodzącym ochrony prawnej spoczywał ciężar dowodu, że jego dobra osobiste zostały naruszone przez działania pozwanego Skarbu Państwa, czego powód w ocenie Sądu nie uczynił. Powód w pozwie zawarł tylko ogólnikowe twierdzenia dotyczące dyskryminowania jego osoby i dehumanizacji, które jego zdaniem prowadziły do naruszenia dóbr osobistych. Twierdzenia te nie znalazły jednak potwierdzenia w zebranych dowodach. Powód nie wskazał na żadne konkretne przejawy nieludzkiego, niegodziwego traktowania jego samego, a także nie wykazał bezprawności działania funkcjonariuszy strony pozwanej oraz szkody polegającej na negatywnych konsekwencjach dla jego zdrowia. Nie wykazał zatem okoliczności, które miałyby doprowadzić do naruszenia dóbr osobistych powoda i ostatecznie stanowiłyby podstawę zasądzenia świadczenia pieniężnego, a niewątpliwie to na powodzie, jako osobie, która wywodzi skutki prawne z faktów przez siebie podanych, spoczywał ciężar udowodnienia tych okoliczności (art. 6 k.c.). W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997, z. 6-7, poz. 76).

Powód nie udowodnił także, że w ogóle poniósł (on czy jego bliscy) koszty wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru, w sprawie o sygn. akt III Kow 1304/11, o zwrot których wnosił.

W tym stanie rzeczy uwzględniając wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego należało powództwo w całości oddalić

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążając powoda kosztami postępowania uznając, że po jego stronie zachodzą „szczególnie uzasadnione” przesłanki, usprawiedliwiające zastosowanie art. 102 k.p.c. Jest on bowiem od wielu lat osadzony w zakładzie karnym, a ze złożonego oświadczenia wynika, iż nie posiada żadnego majątku ani żadnych dochodów.