Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 sierpnia 2019r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. stwierdził, że (...) jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za wymienione w sentencji decyzji osoby wykonujące pracę na podstawie umów zlecenie za okres 03/2011 – 05/2013 w kwocie 11.403,69 zł oraz z tytułu odsetek za zwłokę od tej należności w kwocie 7.586,00 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w dniu 26 listopada 2013r. wszczęto postępowanie w przedmiocie ustalenia kwot należnych składek na FP i FGŚP za sporny okres z tytułu umów, które łączyły spółkę z zleceniobiorcami, nazywanymi przez spółkę umowami o dzieło. W wyniku tego postępowania wydano decyzje ustalające kwotę należnych składek na FP i FGŚP za sporny okres z tytułu umów łączących (...)ze zleceniobiorcami. Decyzja ta stała się prawomocna w dniu 24 lutego 2019r. W okresie tym termin przedawniania nie biegł, tylko na podstawie art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych , uległ zawieszeniu. W związku z powyższym należności z tytułu składek na FP i FGŚP za sporny okres nie przedawniły się i ZUS miał podstawę do ustalania ich aktualnej wysokości na dzień wydania obecnej decyzji.

Odwołanie od tej decyzji złożył za Spółkę prezes zarządu spółki (...)wniósł o uchylenie decyzji i umorzenie postępowania w sprawie jako bezprzedmiotowego oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej się spółki kosztów postępowania według norm przepisanych. Odwołująca podniosła zarzut przedawnienia, stwierdzając, iż wszystkie należności określone w zaskarżonej decyzji uległy przedawnieniu. W uzasadnieniu odwołania odwołująca wskazała, że ZUS nie wskazał konkretnie jaką to decyzją stwierdził zaległość z tytułu składek na FP i FGŚP, która to decyzja spowodowała zawieszenie terminu przedawniania spornych należności składkowych. Podkreślił, że to zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja jest decyzją określającą obecne zadłużenie spółki z tytułu składek na FP i FGŚP za sporny okres, a postępowanie w tej sprawie wszczęte zostało dopiero 23 lipca 2019r., a zatem już po upływie terminu przedawnienia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalanie oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo, pełnomocnik organu rentowego wskazał, że wysokość składek na FP i FGŚP za poszczególne miesiące spornego okresu ustalona została decyzjami nr (...) z dnia 24 grudnia 2013r. Decyzje te wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 12 grudnia 2018r. zostały uznane za prawidłowe, a wyrok ten uprawomocnił się z dniem 24 lutego 2019r. Ponadto organ rentowy wskazał, że w dniu 6 sierpnia 2019r. została zawarta z odwołującą umowa ratalna nr (...) o rozłożenie na raty należności objętych zaskarżoną decyzją.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

(...) spółka z o.o. nie uiściła na rzecz ZUS składek na Fundusz Pracy należnych z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenie M. B., J. C., M. G., E. G., A. K. (1), A. K. (2), K. K., I. M., M. M. (1), A. M., M. P., T. S., J. S., Z. V., T. W. oraz B. W. za okresy od marca 2011r. do maja 2013r. w pełnej wysokości. Także składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych należne z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenie M. B., J. C., M. G., R. G., E. G., D. G., A. K. (1), A. K. (2), K. K., I. M., M. M. (1), A. M., M. P., Z. S., T. S., J. S., Z. V., T. W., B. W. oraz M. W. (2) za okresy od marca 2011r. do maja 2013r. nie zostały zapłacone w pełnej wysokości.

Kwoty należności z tytułu składek na Fundusz Pracy za poszczególne miesiące spornego okresu zostały ustalone w decyzji z dnia 24 grudnia 2013r. nr (...), natomiast kwoty należności na FGŚP za sporny okres ustalono decyzją z dnia 24 grudnia 2013r. nr (...). Decyzje te miały charakter decyzji ustalających globalną kwotę składki na FP i FGŚP za poszczególne miesiące spornego okresu, jakie powinien zadeklarować płatnik z tytułu wszystkich umów, jakie zawierał spornym okresie, podlegających oskładkowaniu.

Decyzje te wydano wskutek ustalania przez ZUS w wyniku przeprowadzonej u płatnika składek kontroli, że umowy o dzieło, które w spornym okresie łączyły (...) z wyżej wymienionymi zainteresowanymi, stanowiły w istocie umowy zlecenia, a związku z tym zainteresowani ci podlegali ubezpieczeniom społecznym z tytułu łącznych ich umów zlecenia z płatnikiem. Ponieważ składki na FP i FGŚP nie zostały naliczone przez płatnika, uczynił to decyzjami z dnia 24 grudnia 2013r. organ rentowy.

Dowód: decyzje z dnia 24.12.2013r. nr (...) i (...) wraz z uzasadnieniem- w aktach rentowych na kartach 7-8 oraz 2-4

Odwołująca odwołała się od tych decyzji do Sądu Ubezpieczeń Społecznych. Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2018r. wydanym pod sygnaturą VI U 326/14 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił odwołania od obu decyzji. Wyrok ten stał się prawomocny z dniem 24 lutego 2019r.

Dowód: kopia wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 12.12.2018r. w sprawie VI U 326/14 ze wzmianką o prawomocności- k. 10 akt rentowych.

W dniu 23 lipca 2019r. organ rentowy wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia wysokości należności spółki z tytułu składek na FP i FGŚP za osoby wykonujące w spornym okresie pracę na rzecz odwołującej na podstawie umów zlecenie: tj. za M. B., J. C., M. G., R. G., E. G., D. G., A. K. (1), A. K. (2), K. K., I. M., M. M. (2), A. M., M. P., Z. S., T. S., J. S., Z. V., T. W., B. W. oraz M. W. (2) i wskazał, że należność ta wynosi 11.403, 69 zł a kwota odsetek na dzień 23 lipca 2019r.- 7.511,00 zł. Organ rentowy zobowiązał jednocześnie płatnika do wyjaśnienie przyczyn nieopłacenia składek pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na FP i FGŚP za sporny okres na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów.

Dowód: zawiadomienie o wszczęciu postepowania wraz załącznikiem- k. 25-26 akt rentowych.

Dnia 1 sierpnia 2019r. do ZUS wpłynęło pismo prezesa spółki (...)z dnia 28 lipca 2019r., w którym podniósł on zarzut przedawnienia zadłużenia na rzecz ZUS wskazanego w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania.

Dowód: pismo z 28.07.2019r. – k 21 akt ZUS.

W dniu 6 sierpnia 2019r. została zawarta umowa nr (...) o rozłożenie na raty należności z tytułu składek pomiędzy (...)reprezentowaną przez Prezesa Zarządu W. B. (dłużnikiem) a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddziałem w B. reprezentowanym przez kierownika inspektoratu ZUS w Ś. (wierzycielem). Przedmiotem umowy jest rozłożenie na raty należności z tytułu składek na FP i FGŚP za okres od 03/2011 do 5/2013 w łącznej kwocie 11.403,69 zł oraz odsetek za zwłokę w kwocie 7272,00 zł. Z § 3 tej umowy wynika, że dłużnik uznaje kwotę należności rozłożonej na raty.

Dowód: umowa – k. 16-18.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powoływanych wyżej dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, których wiarygodność nie budziła wątpliwości sądu, i które nie zostały zakwestionowane przez strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

(...) spółki z o.o. (...)w N. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie w istocie miał wyłącznie charakter sporu prawnego, bowiem okoliczności faktyczne, co wynikało, z powołanych wyżej dokumentów, okazały się nie być pomiędzy stronami sporne. W szczególności, nie było sporu co do tego, że odwołująca się spółka nie naliczyła ani nie zdeklarowała składek na FP i FGŚP z tytułu umów zlecenia łącznych ją w spornym okresie z M. B., J. C., M. G., R. G., E. G., D. G., A. K. (1), A. K. (2), K. K., I. M., M. M. (2), A. M., M. P., Z. S., T. S., J. S., Z. V., T. W., B. W. oraz M. W. (2), że za spółkę naliczył te składki ZUS, wydając decyzje z dnia 24 grudnia 2013r., które uprawomocniły się ostatecznie w dniu 24 lutego 2019r.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się wyłącznie do zbadania zasadności podniesionego przez odwołującą zarzutu przedawnienia się spornych składek. W istocie bowiem, odwołująca nie zakwestionowała ani tego, że składek nie uiściła, ani, że było one należne, a jedynie podniosła, że upłynął już termin, w którym ZUS może domagać się ich zapłaty. Wprawdzie w samym odwołaniu prezes zarządu odwołującej zakwestionował również wysokość ustalonej kwoty zaległości z tytułu spornych składek, jednak biorąc pod uwagę fakt zawarcia umowy ratalnej z dnia 6 sierpnia 2019r., w której to uznał kwotę należności wskazaną w zaskarżonej decyzji, stwierdzić należy, że jego twierdzenia zawarte w odwołaniu stanowiły jedynie niczym niepoparte stanowisko procesowe.

Sąd Okręgowy stwierdza, że stanowisko organu rentowego, iż sporne składki nie uległy przedawnieniu, było prawidłowe.

Kwestię przedawnienia należności z tytułu składek reguluje art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawy systemowej), który stanowi, że należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6. Przepis art. 24 ust. 5b-z dniem 1 lipca 2004 r. - uległ dalszej nowelizacji na postawie art. 10 pkt 10 lit. b ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 121, poz. 1264) i otrzymał brzmienie: bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Kolejna zmiana okresu przedawnienia została wprowadzona od 1 stycznia 2012 r. Z tym dniem na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378) zmieniono treść art. 24 ust. 4 ustawy systemowej i skrócono okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 lat. Zgodnie z art. 27 powołanej ustawy, do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Wedle zasady wynikającej z tego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. (według zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-letni termin przedawnienia, z tym jednak bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, ale od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek od tej zasady ustanawia ust. 2 powołanego przepisu, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego przepisu (tak: w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 27 czerwca 2013 r. sygn. akt III AUa 1656/12, Lex nr 1350353). Wskazać należy, że zgodnie z art. 24 ust. 5b ustawy systemowej, bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. W świetle orzecznictwa sądowego czynnością zmierzającą do ściągnięcia należności jest niewątpliwie wystawienie tytułu wykonawczego przez właściwy organ, ale za czynności zmierzające do ściągnięcia należności mogą być uznane również inne czynności, tj. orzeczenia, pisma kierowane do strony, z których treści czy uzasadniania wynika bezpośrednio, że zmierzają one do ściągnięcia zaległości (wyrok Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 19 lipca 2016 r. I SA/Sz 637/16, LEX nr 2116066). Zgodnie z art. 24 ust. 5f ustawy systemowej bieg terminu przedawnienia zawiesza się w przypadku wydania przez Zakład decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia, jak również w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. W tych wypadkach bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że przedmiotem niniejszego postępowania były składki na FP i FGŚP należne za okres od marca 2011r. do maja 2013r. Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami termin przedawniania tych składek wynosi 5 lat, przy czym termin przedawniania składek należnych od marca do grudnia 2011r. rozpoczął swój bieg od dnia 1 stycznia 2012r., a pozostałych składek - od dat ich wymagalności (od 10 lutego 2012r.- za styczeń 2012r,od 10 marca 2012r.- za luty 2012r. itd.). ZUS wszczął postępowanie w przedmiocie ustalenia podlegania osób wymienionych w sentencji zaskarżonej w niniejszym postępowaniu decyzji ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia w listopadzie 2013r. a w grudniu 2013r. wydał decyzje w tym przedmiocie. Jednocześnie 24 grudnia 2013r. w związku z ustaleniem pokontrolnym, że umowy o dzieło, które w spornym okresie łączyły (...) z tymi osobami, stanowiły w istocie umowy zlecenia, ZUS wydał 2 decyzje, w których ustalił i naliczył płatnikowi składki na FP i FGŚP za sporny okres. A zatem decyzja ustalająca globalną kwotę składek na FP i FGŚP za sporny okres, które powinna naliczyć i zadeklarować odwołująca, wydana została przed upływem terminu przedawniania – na dzień wydania decyzji z dnia 24 grudnia 2013r. w przypadku najdalej wymagalnych składek (tych za rok 2011), termin ich przedawniania, który rozpoczął biegł w dniu 1 stycznia 2012r., jeszcze nie upłynął (okres przedawnienia przypadający za te lata wyniósł na dzień wydania decyzji 1 rok i 11 miesięcy). Wszczęcie postępowania w przedmiocie ustalenia składek należnych za sporny okres na FP i FGŚP, w konsekwencji którego wydane zostały decyzje z dnia 24 grudnia 2013r. nr (...) i (...), spowodowało zawieszenie biegu tego terminu. Stan zawieszenia biegu przedawnienia trwał do 24 lutego 2019r., kiedy to uprawomocnił się wyrok Sądu Okręgowego Bydgoszczy, oddający odwołanie płatnika od tych decyzji. Od 25 lutego 2019r. termin przedawnienia biegł dalej, jednak bieg tego terminu został ponownie zawieszony przez doręczenie płatnikowi zawiadomienia o wszczęciu postępowania w przedmiocie ustalania aktualnego zadłużenia na FP i FGŚP płatnika za sporny okres, co miało miejsce w dniu 26 lipca 2019r. Pomiędzy lutym i lipcem 2019r. upłynęło 5 miesięcy. W wyniku wszczęcia postępowania wydano zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję, a zatem wydana ona została przed upływem terminu przedawnienia.

Aktualnie zatem termin przedawnienia spornych składek nadal nie upłynął i pozostaje zawieszony. Podkreślenia wymaga także i ta okoliczność, że w dniu 6 sierpnia 2019r. odwołująca zawarła umowę o rozłożenia na raty należności będących przedmiotem tego postępowania i ta czynność prawna również powoduje zawieszenie terminu przedawniania spornych należności.

Podsumowując powyższe rozważania, wskazać zatem należy, że nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa twierdzenie odwołującej, jakoby należności objęte zaskarżoną decyzją uległy przedawnieniu. Jak wykazano powyższej, wobec wszczęcia w roku 2013 przez organ rentowy postępowania w przedmiocie ustalania kwot składek na FP i FGŚP należnych od płatnika za sporny okres za wszystkie osoby, które zatrudniał w spornym okresie płatnik, a które podlegały ubezpieczeniom społecznym, termin przedawnienia należności składkowych został zawieszony.

Mając powyższe na względzie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

W punkcie 2. wyroku orzeczono o kosztach postępowania kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.). Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Te odrębne przepisy zawarte są w mającym zastosowanie do niniejszej sprawy Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U.2018.265, dalej jako: rozporządzenie). Zgodnie z § 15 ust. 1 Rozporządzenia, opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego ustala się z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozdziałach 2-4. Zgodnie z § 2. pkt 5) Rozporządzenia przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – stawka minimalna wynosi 3600 zł.

W przedmiotowej sprawie wartość przedmiotu sporu to kwota 18.989,69 zł, a zatem znajdzie tu zastosowanie z § 2. pkt 4) Rozporządzenia.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 maja 2013 r., sygn. I UZP 1/13, wskazał, że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczącej odwołania od decyzji organu rentowego, stwierdzającej zobowiązanie do zapłaty składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i odsetek za zwłokę w określonych w tej decyzji kwotach, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym powinno być ustalone na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu . Pogląd o wyłączenie spraw o składki na ubezpieczenie społeczne z zasad wynagrodzenia radców przewidzianych w § 11 ust. 2 Rozporządzenia wielokrotnie przywoływany był także w innych sprawach m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2010 r., sygn. akt II UK 131/09, wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 listopada 2012 r., sygn. akt III AUa 696/12. Poglądy te pozostają aktualne także na gruncie obowiązującego od 1 stycznia 2016r. Rozporządzenia z dnia 22 października 2015r. i Sąd Okręgowy je w pełni podziela. Wskazać należy dodatkowo, że w § 9 ust. 2 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. wymienione zostały sprawy o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, a także od dnia 13 października 2017r. - sprawy dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym. Sprawa o ustalanie wysokości zaległych składek nie należy do żadnej z tych kategorii, jest bliższa rodzajowo sprawie o zapłatę.

Mając na uwadze art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., i § 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych orzeczono jak w punkcie 2. wyroku.

Sędzia Maciej Flinik