Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód G. C. wniósł przeciwko Skarbowi Państwa – Państwowej Komisji Wyborczej oraz Gminie Ż. o statusie miejskim o zapłatę kwoty 50.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych. Nadto powód wniósł o przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz ustanowionego z urzędu pełnomocnictwa W. S. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości dwukrotności stawki minimalnej wraz z obowiązującą stawką VAT (pozew, k. 1, modyfikacja, k. 68-70).

Na rozprawie w dniu 30 grudnia 2015 r. pozwany Skarb Państwa – Państwowa Komisja Wyborcza wniósł o oddalenie powództwa (protokół rozprawy, k. 85).

Pozwana Gmina Ż. o statusie miejskim wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pismo procesowe, k. 128-129).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 1996 r. G. C. został skazany na karę 12 lat pozbawienia wolności i został wobec niego orzeczony środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych na okres 10 lat (dowód: wyrok w sprawie II K 165/94, k. 5-7v. w aktach II K 155/10).

Wyrokiem z dnia 17 września 2010 r. G. C. został skazany na karę łączną 12 lat pozbawienia wolności i został wobec niego orzeczony środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych na okres 10 lat (dowód: wyrok w sprawie II K 155/10, k. 61-63 w aktach II K 155/10).

Powód odbywał kary pozbawienia wolności w okresach:

- 30 grudnia 1997 r. – 22 września 2004 r.,

- 1 czerwca 2007 r. – 11 października 2007 r.,

- 25 listopada 2010 r. – 22 marca 2011 r.,

- 22 maja 2012 r. – 16 października 2016 r.

(dowody: obliczenie kary, k. 76 w aktach II K 15/10, postanowienie, k. 77, obliczenie kary, k. 106 w aktach sprawy II K 155/10, zeznania powoda k. 27-28v.-akta I Cps 146/16/3).

W dniu 29 maja 2014 r. powód zwrócił się do Państwowej Komisji Wyborczej o wyjaśnienie braku możliwości wzięcia udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego w dniu 25 maja 2014 r. W odpowiedzi na pismo powoda, Państwowa Komisja Wyborcza wskazała, że pozbawienie powoda praw publicznych obowiązuje od uprawomocnienia się wyroku, jednakże okres 10 lat, na który orzeczono pozbawienie praw publicznych nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności. Pismem z dnia 16 lipca 2014 r. Państwowa Komisja Wyborcza ponownie zwróciła powodowi uwagę na w/w kwestię, przywołując regulację z art. 43 § 2 Kodeksu karnego (dowód: pisma, k. 4-5).

Powód zwrócił się również do Urzędu Miejskiego w Ż. o wyjaśnienie przyczyny odmowy prawa udziału w wyborach prezydenckich w maju 2015 r. W odpowiedzi na pismo powoda, Urząd wyjaśnił, iż nie ma prawa udziału wybierania osoba pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału S. oraz ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu. Powód został poinformowany, że winno upłynąć co najmniej 22 lata, by środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych orzeczony wobec powoda upłynął (dowód: pismo, k. 72).

Powód zwrócił się również do w/w (...) o wyjaśnienie powodów odmowy prawa udziału w referendum we wrześniu 2015 r., na co otrzymał analogiczną odpowiedź – okres, na który zostało orzeczone pozbawienie praw publicznych nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, a będzie liczony z chwilą opuszczenia przez powoda zakładu karnego (dowód: pismo, k. 73).

Tych samych informacji na temat braku czynnego prawa wyborczego udzielił powodowi Sąd Okręgowy w Zielonej Górze II Wydział Karny (dowód: pismo, k. 75).

Do dnia zamknięcia rozprawy pozwani nie zapłacili powodowi należności dochodzonej pozwem (okoliczność bezsporna).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powód w niniejszej sprawie domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanych Skarbu Państwa – Państwowej Komisji Wyborczej oraz Gminy Ż. zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych, godności, czci, dobrego imienia poprzez bezprawne działanie organu władzy publicznej tj. Burmistrza miasta Ż. w zakresie odmowy dopuszczenia do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego odbywających się w maju 2014 r., wyborach Prezydenckich odbywających się w maju 2015 r. oraz i uczestniczenia w referendum odbywającym się we wrześniu 2015 r.

Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Chronionym dobrem osobistym jest między innymi wymieniona w art. 23 k.c. cześć.

W odniesieniu do roszczeń opartych na omawianym przepisie przyjmuje się, iż każde naruszenie dóbr osobistych jest bezprawne, chyba że zostaną wykazane okoliczności wyłączające bezprawność, a więc stosuje się konstrukcję przewidzianą w art. 24 k.c. Oznacza to, że dochodzący roszczenia o zadośćuczynienie na podstawie art. 448 k.c. nie jest obciążony obowiązkiem wykazania bezprawności naruszenia, albowiem art. 24 k.c. stanowiący podstawę roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych wprowadza domniemanie bezprawności naruszenia. Należy przy tym zaznaczyć, że w sytuacji, gdy źródłem naruszenia dóbr osobistych było niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej, odpowiedzialność Skarbu Państwa oparta jest na przesłance bezprawności i nie zależy od winy. Powyższe jest konsekwencją tego, że wynikający z art. 77 ust. 1 Konstytucji i z art. 417 k.c. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej obejmuje także szkodę niemajątkową (krzywdę) w ujęciu art. 448 k.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. III CZP 25/11, LEX nr 960463; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 r., V CSK 431/06, LEX nr 255593; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2011 r. V CSK 489/10, LEX nr 1102552).

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie sposób stwierdzić, że pozwani nie dopuszczając powoda do udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 r., wyborach Prezydenckich w 2015 r. i referendum w 2015 r. działali w sposób bezprawny i tym samym dopuścili się naruszenia dóbr osobistych powoda tj. czci, godności i dobrego imienia.

Ze zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego wynikało, że powód wyrokiem z dnia 17 września 2010 r. został skazany na karę 12 lat pozbawienia wolności i został wobec niego orzeczony środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych na okres 10 lat.

Zgodnie z art. 43§ 2 k.k. termin orzeczonego środka karnego w postaci pozbawienia praw publicznych obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia. Jednak zgodnie z art. 43 § 2b k.k. okres, na który orzeczono środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, za to przestępstwo. Oznacza to, że obecnie w okresie, kiedy pozwany odbywa karę pozbawienia wolności na podstawie wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w Zielonej Górze w sprawie II K 155/10 obowiązuje już pozbawienie praw publicznych. Natomiast okres pozbawienia praw publicznych zacznie biec dopiero po opuszczeniu przez powoda zakładu karnego.

Skutkiem pozbawienia praw publicznych jest utrata czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utrata prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utrata posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw (art. 40 k.k.).

Powyższe oznacza, że istniały podstawy uniemożliwiające powodowi udział wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 r., wyborach Prezydenckich w 2015 r. i referendum w 2015 r.

Dodatkowo powód nie wykazał, aby w toku postępowania powód nie wykazał, by w wyniku naruszenia dobra osobistego doznał krzywdy uzasadniającej przyznanie mu zadośćuczynienia.

W związku z tym należy uznać, że powód nie wykazał, iż doszło do naruszenia jego dobra osobistego, a także, że doznał krzywdy, której natężenie uzasadniałoby przyznanie mu zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Nie świadczą o tym żadne z zaistniałych okoliczności.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w pkt I wyroku.

S. faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w oparciu o zeznania powoda, które w ocenie Sądu były spójne, logiczne i korespondowały z pozostałym zgromadzonym w aktach sprawy materiałem dowodowym.

W pkt II wyroku Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. orzekł o kosztach procesu, zasądzając je zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu od powoda na rzecz pozwanego. Na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. szczegółowe wyliczenie tych kosztów pozostawiono referendarzowi sądowemu.

Sąd przyznał pełnomocnikowi powoda ustanowionemu z urzędu adwokatowi W. G. wynagrodzenie w kwocie 2.952 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej na podstawie przepisów § 6 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, obejmujące podatek VAT w wysokości 23%.

Sąd jednocześnie nie znalazł podstaw, by przychylić się do żądania powódki o zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości stawki minimalnej, przyjmując, że przebieg postępowania jak i charakter sprawy nie wymagał tak dużego nakładu pracy, aby uzasadnione było przyznanie wynagrodzenia w podwójnej stawce.

Mając na uwadze zwolnienie powoda od opłaty sądowej od pozwu w całości Sąd przejął koszty opłaty sądowej od pozwu w kwocie 2.500 zł na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.