Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23.10.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił W. G. przyznania rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze powołując się na przepis art.21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że na wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wnioskodawca nie udowodnił żadnego okresu takiej pracy.

/decyzja k.14 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, gdyż był zatrudniony w warunkach szkodliwych w (...) w Z. oraz F. w Z. jako nastawiacz maszyn, mistrz wzorcowni, specjalista technolog, załączając do odwołania świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z 1.09.2003 r. wystawione przez (...) S.A. za okres od 14.02.1994 r. do 31.08.2003 r.

/odwołanie k. 3, świadectwo pracy k. 4/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wyjaśniając, że ponownie rozpoznając sprawę na skutek wniesionego odwołania i w/w świadectwa, ustalił, że z przedmiotowego dokumentu wynika, że wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych od 14.02.1994 r. do 31.08.2003 r. co daje staż takiej pracy w ilości tylko 9 lat, 1 miesiąc i 19 dni, który ZUS uznał wnioskodawcy na mocy decyzji z 6.11.2019 r., ale z uwagi na to, że nadal nie został spełniony warunek wymaganych co najmniej 15 lat takiego stażu pracy, odmówił skarżącemu również tą decyzją przyznania prawa do rekompensaty.

/odpowiedź na odwołanie k.5/

Na rozprawie w dn. 20.10.2020 r. wnioskodawca poparł odwołanie, oświadczając, że sporny pozostał tylko okres zatrudnienia w zakładzie (...), albowiem pozwany zaliczył okres zatrudnienia w zakładach (...) do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/e-prot. z 20.10.2020 r.:00:00:35, 00:01:18, 00:14:40/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca - W. G. urodził się (...) , od dnia 1.10.2019 r. tj. od miesiąca w którym zgłosił wniosek o emeryturę w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, posiada prawo do emerytury z wieku.

/okoliczności bezsporne, a nadto decyzja z 23.10.2019 r. k. 11 akt ZUS/

Wnioskodawca udowodnił zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionym przez Zakłady (...) S.A. w upadłości z siedzibą w Ł., że był zatrudniony w tym zakładzie pracy od 14.02.1994 r. do 31.08.2003 r. i w tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w przemyśle lekki – prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych wymienione w wykazie A dział VII poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. Dz.U. Nr 8, poz. 43 na stanowisku nastawiacza wymienionym w wykazie A dział VII poz. 4 pkt 48 stanowiącego załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z 7.07.1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego, co dało staż takiej pracy w ilości 9 lat, 1 miesiąca i 19 dni, który ZUS zaliczył wnioskodawcy na mocy decyzji z 6.11.2019 r..

/okoliczności bezsporne, a nadto świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 4, okoliczność przyznana przez ZUS w odpowiedzi na odwołanie k. 5 decyzja z 6.11.2019 r. k. 15 akt ZUS /

Wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w Z. w pełnym wymiarze czasu pracy od 6.09.1974 r. do 31.12.1991 r. na stanowiskach: nastawiacz maszyn od 6.09.1974 r. do 19.04.1975 r. i po powrocie ze służby wojskowej, którą odbył od 20.04.1974 r. do 24.04.1975 r., na tym samym stanowisku od 25.04.1975 r. do 31.07.1978 r., następnie od 1.08.1978 r. do 3.01.1988 r. na stanowisku mistrza wzorcowni, od 1.06.1988 r. do 31.03.1989 r. na stanowisku nastawiacza maszyn, od 1.04.1989 r. do 14.10.1990 r. na stanowisku specjalisty technologa, a od 15.10.1990 r. do 31.12.1991 r. na stanowisku mistrza wzorcowni.

Od 4.01.1988 r. do 31.05.1988 r. wnioskodawca przebywał na bezpłatnym urlopie.

Wnioskodawca za okres zatrudnienia w zakładach (...) nie otrzymał od pracodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Zakład (...) był zakładem przemysłu włókienniczego. Miał taki sam profil działalności jak Zakład (...).

W okresie zatrudnienia w zakładzie (...) wnioskodawca wykonując pracę jako nastawiacz maszyn zajmował się naprawą krosien i przez cały czas wykonywał tę pracę w tkalni w pełnym wymiarze czasu pracy przez 8 godzin dziennie. K. na produkcji było ok. 28.

Po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca ponownie pracował w tym zakładzie pracy na stanowisku nastawiacza maszyn i wykonywał tę pracę w taki sam sposób jak to robił przed powołaniem do wojska.

Jako mistrz wzorcowni wnioskodawca pracował na wzorcowni, która była wydziałem tkalni projektującym tkaniny. Wnioskodawca zajmował się tam naprawą krosien oraz wdrażaniem wzorów do produkcji. Nakładał wzory na krosno, przygotowywał i tkał tkaninę.

Kiedy wnioskodawca ponownie został zatrudniony jako nastawiacz maszyn, wykonywał pracę na hali tak jak wcześniej, gdy pracował na tym stanowisku.

Następnie odwołujący pracował jako specjalista technolog. Jego praca na tym stanowisku polegała na tym, że wnioskodawca sprawdzał na tkalni czy tkaniny są dobrze utkane. Częściowo wykonywał tę pracę w biurze a częściowo na hali. Praca w biurze zajmowała wnioskodawcy mniej więcej połowę czasu pracy.

Gdy wnioskodawca ponownie został mistrzem wzorcowni znowu wykonywał pracę we wzorcowni tak samo jak wcześniej.

W okresie zatrudnienia w zakładach (...) nie było przerw w zatrudnieniu, ani przestojów w pracy.

/ świadectwo pracy k. 8 akt kapitałowych, oryginalne dokumenty z okresu zatrudnienia w zakładzie (...) w kopercie za kartą 35: zaświadczenie z 25.05.2016 r., angaż z 6.09.1979 r., angaż z 1.08.1986 r., angaż z 1.09.1985 r., angaż z 1.01.1985 r., angaż z 23.05.1987 r., angaż z 2.05.1986 r., umowy o pracę, zaświadczenie z 5.02.1975 r., zeznania wnioskodawc7 e-protokół rozprawy z dnia 20.10.2020 r. 00:04:41 w zw. z 00:13:40/.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz zeznań wnioskodawcy, które to dowody uzupełniają się wzajemnie, są zbieżne i tworzą spójną logiczną całość. Sąd nie znalazł podstaw, by odmówić im wiarygodności i mocy dowodowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z art.21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych ( tj. Dz. U. z 2017 r. , poz. 664 ) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art.23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Skoro zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX, por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15 – LEX 2044406).

Przepisy art.2 pkt 5 i art.21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W literaturze podkreśla się, że wykładnia przepisu art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych nie może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31 grudnia 1998 r.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX).

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołujący się nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art.32 ust.2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2020r. , poz. 53 ze zm.) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art.32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

ZUS po wydaniu zakwestionowanej decyzji z 23.10.2019 r. uznał skarżącemu na mocy decyzji z 6.11.2019 r. jedynie 9 lat 1 miesiąc i 16 dni tytułem zatrudnienia w warunkach szczególnych, a sporny pozostał wyłącznie okres zatrudnienia w zakładzie (...), w którym wnioskodawca wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach:

-nastawiacz maszyn od 6.09.1974 r. do 19.04.1975 r.

- po powrocie ze służby wojskowej, którą odbył od 20.04.1974 r. do 24.04.1975 r., na tym samym stanowisku od 25.04.1975 r. do 31.07.1978 r.,

- następnie od 1.08.1978 r. do 3.01.1988 r. na stanowisku mistrza wzorcowni,

- od 1.06.1988 r. do 31.03.1989 r. ponownie na stanowisku nastawiacza maszyn,

- od 1.04.1989 r. do 14.10.1990 r. na stanowisku specjalisty technologa,

- a od 15.10.1990 r. do 31.12.1991 r. ponownie na stanowisku mistrza wzorcowni.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie wykazało , że podczas pracy na stanowisku nastawiacza maszyn w każdy z w/w okresów wnioskodawca wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na hali w tkalni, gdzie zajmował się jedynie naprawą krosien. Jako mistrz wzorcowni wnioskodawca pracował na wzorcowni, która była wydziałem tkalni projektującym tkaniny, gdzie zajmował się naprawą krosien oraz wdrażaniem wzorów do produkcji, a w szczególności nakładał wzory na krosno, przygotowywał i tkał tkaninę.

Zdaniem Sądu okresy w/w pracy w zakładach (...) na stanowiskach nastawiacza maszyn i mistrza wzorcowni należy zaliczyć odwołującemu do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych jako pracę w przemyśle lekkim – prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych wymienione w wykazie A dział VII poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. Dz.U. Nr 8, poz. 43.

Natomiast okresu pracy na stanowisku specjalisty technologa w zakładzie (...) Sąd nie zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych, gdyż wnioskodawca zeznał, że jego praca na tym stanowisku polegała na tym, że jedynie częściowo pracował na tkalni w hali, a częściowo wykonywał tę pracę w biurze co zajmowało mu mniej więcej połowę czasu pracy.

Powyższe nie zmienia jednak faktu, że okres pracy w zakładzie (...) na stanowisku nastawiacza od 6.09.1974 r. do 19.04.1975 r., po powrocie ze służby wojskowej od 25.04.1975 r. do 31.07.1978 r. oraz od 1.06.1988 r. do 31.03.1989 r., a także na stanowisku mistrza wzorcowni od 1.08.1978 r. do 3.01.1988 r. oraz od 15.10.1990 r. do 31.12.1991 r. dają staż pracy w warunkach szczególnych, który łącznie z uznanym przez ZUS stażem takiej pracy w zakładach (...) w ilości 9 lat, 1 miesiąca i 19 dni, daje łącznie znacznie ponad wymagany 15 letni staż pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

A zatem wnioskodawca wykazał w toku postępowania ostatnią sporną przesłankę wymaganą prawem do przyznania mu spornej rekompensaty.

Mając na uwadze powyższe Sąd stwierdził, że wnioskodawca spełnia wymóg legitymowania się co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych i w efekcie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając skarżącemu prawo do rekompensaty zgodnie z jego żądaniem.