Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Dnia 08 listopada 2018 roku A. K. zgłosiła (...) S.A. szkodę z tytułu ubezpieczenia OC. Przedmiotem szkody był należący do niej pojazd marki A. (...) o nr rej. (...). Wskazała, że w dniu 30 października 2018 roku K. C., prowadzący pojazd marki O. (...) o nr rej. (...), sposobem swojej jazdy zmusił ją do zjechania na pobocze. Wówczas uderzyła w bariery energochłonne. Pojazd A. (...) wskutek tego miał odnieść uszkodzenia m.in. przednich i tylnych drzwi, błotników, zderzaków, kół. Wysokość szkód została wyceniona na łączną kwotę 7683,18 zł. K. C. potwierdził przed pracownikiem Towarzystwa (...) wersję podaną przez A. K. i złożył w tym zakresie oświadczenie.

Uszkodzenia pojazdu nie powstało jednak w okolicznościach podanych przez A. K. i K. C..

(...) S.A. zleciło podmiotowi (...) Sp. z o.o. dokonanie weryfikacji przebiegu zdarzenia. Ustalono, że faktycznym użytkownikiem pojazdu A. (...) o nr rej. (...) jest syn K. C. i partner A. T. C.. Samochodem A. (...) w chwili zdarzenia kierował T. C., a nie A. K..

Wobec ujawnienia nieprawdziwych okoliczności przebiegu kolizji, zakład ubezpieczeń odmówił wypłacenia odszkodowania.

Dowód:

- zeznania świadka A. K. (00:11:08-00:18:01 na k. 112-113)

- zeznania świadka E. D. (k. 56v, 00:05:45-00:11:08 na k. 111v-112)

- zeznania świadka A. B. (k. 53, k. 133-133v).

- zeznania świadka J. G. (k. 69v)

- protokół rozpytania E. D. na okoliczność zdarzenia ubezpieczeniowego (k. 9)

- protokół rozpytania K. C. na okoliczność zdarzenia ubezpieczeniowego (k. 10-10v)

- dokumentacja fotograficzna (k. 11v-13, k. 30-40v)

- oświadczenie K. C. z dnia 10.11.2018 r. (k. 16v)

- oświadczenie w likwidacji szkody komunikacyjnej (k. 29)

- opis zdarzenia do szkody komunikacyjnej (k. 41-41v)

- oświadczenie K. C. z dnia 30.10.2018 r. (k. 44)

K. C. urodził się w (...) roku. Ma wykształcenie średnie. Z zawodu jest technologiem o specjalności meblarskiej. Jest żonaty. Ma dwoje dzieci. Otrzymuje rentę w wysokości ok. 850 zł. Nie posiada majątku większej wartości. Nie ma osób pozostających na jego utrzymaniu. Był uprzednio karany za czyn z art. 286 § 1 kk.

Dowód:

- dane podane do protokołu przesłuchania podejrzanego (k. 68-68v)

- informacja o osobie z Krajowego Rejestru Karnego (k. 108)

K. C. w toku postępowania przygotowawczego nie przyznał się do zarzucanego mu czynu i złożył wyjaśnienia. Wyjaśnił, że oświadczenie, które podpisał po kolizji było prawdziwe. Podał, że nie pamięta szczegółów. (k. 68v)

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego. W ocenie Sądu jest to przyjęta przez oskarżonego linia obrony. Sąd wyjaśnienia oskarżonego dotyczące sporządzonego oświadczenia uznał za niewiarygodne i sprzeczne z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym. Przedmiotowa ocena pozostaje zgodna z zasadami logicznego rozumowania i wskazaniami doświadczenia życiowego. Z zeznań A. K., które zostały uznane przez Sąd za wiarygodne, jednoznacznie wynika, że nie brała ona udziału w kolizji samochodów A. (...) i O. (...). Do kolizji tych pojazdów co prawda doszło, jednak A. (...) było prowadzone przez T. C., a nie A. K.. Z obawy o to, że z uwagi na więzy rodzinne odszkodowanie nie zostanie wypłacone, ustalono, że A. K. poda siebie jako poszkodowaną. Sporządzone oświadczenie nie zawierało zatem prawdziwych informacji na temat zdarzenia.

Zeznania A. K. zasługują na wiarę (00:11:08-00:18:01 na k. 112-113). Zeznania tego świadka były spójne, rzeczowe i konsekwentne, a nadto korespondowały z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie. A. K. potwierdziła, że miała miejsce kolizja samochodów A. (...) o nr rej. (...) i O. (...) o nr rej. (...). W rzeczywistości jednak pojazd marki A. prowadził jej partner - T. C.. Samochodem marki O. jechał jego ojciec - K. C.. Nie była świadkiem tej kolizji. Kolizja miała miejsce w dniu, w którym jej partner T. C. wyjeżdżał za granicę. Przez telefon powiedział jej, że miał kolizję ze swoim ojcem, ale jedzie dalej, bo możliwe jest kontynuowanie jazdy. Zeznała, że nie ma dobrych relacji z jego rodzicami, więc o wszystkim wie jedynie z jego relacji. Samochód marki A. jest zarejestrowany na nią. Wpadła na pomysł, żeby podać siebie jako kierującą, bo jakiś czas wcześniej teść jej siostry wjechał w jej samochód i nie wypłacono im odszkodowania z uwagi więzy rodzinne.

Sąd dał wiarę zeznaniom E. D. (k. 56v, 00:05:45-00:11:08 na k. 111v-112), które były konsekwentne i spójne. W ocenie Sądu, w relacji świadka brak jest elementów świadczących o konfabulacji czy próbie manipulowania faktami. Z jej zeznań wynika, że samochodem marki A. (...) o nr rej. (...) jeździ T. C., który jest jej sąsiadem. Pozostaje on w związku konkubenckim z A. K., która jeździ samochodem marki V.. T. C. jeździ samochodem marki A. za granicę, gdzie pracuje. Widziała uszkodzenia na samochodzie marki A. po powrocie T. C. z zagranicy.

Zeznania świadka A. B. Sąd uznał za w pełni wiarygodne (k. 53, k. 133-133v). Nie miała ona żadnego interesu w wydaniu przez Sąd określonego rozstrzygnięcia. Zeznała ona, że w toku podjętych działań na zlecenie (...) S.A. ustalono powiązania miedzy A. K., K. C. i T. C..

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka J. G. (k. 69v). Podał on, że zna A. K. i T. C.. Wie, że są parą i użytkują pojazd marki A. (...) i V. (...). Nie ma wiedzy na temat uszkodzenia tych pojazdów. Nie był też świadkiem żadnej kolizji z ich udziałem.

Sąd jako wiarygodne ocenił dowody z dokumentów. Ich autentyczność i wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron ani nie stoi w sprzeczności z żadnym innym dowodem, a tym samym nie budzi wątpliwości.

Tak zgromadzony i oceniony materiał dowodowy dostarczył wystarczających podstaw do uznania, że wina oskarżonego nie budzi wątpliwości.

K. C. został oskarżony o to, że w dniu 8 listopada 2018 roku w R., woj. (...), działając w warunkach wypadku mniejszej wagi, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla współsprawcy czynu oraz wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, co do której prowadzone jest odrębne postępowanie, po uprzednim wprowadzeniu w błąd pracownika E. (...), usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 7 683,18 zł (...) S.A. z siedzibą w S., w ten sposób, iż w toku postępowania dotyczącego likwidacji szkody dotyczącej uszkodzenia samochodu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) z tytułu ubezpieczenia OC samochodu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) sprawcy kolizji, podał nieprawdziwe dane dotyczące okoliczności powstania szkody, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na odmowę wypłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń, to jest przestępstwo z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 i 3 kk.

Na podstawie art. 286 § 1 kk odpowiedzialności karnej podlega ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, natomiast w § 3 wskazanego przepisuje znajduje się wypadek mniejszej wagi tego przestępstwa.

Do znamion przestępstwa z art. 286 § 1 kk należą trzy oszukańcze sposoby jego popełnienia: wprowadzenie innej osoby w błąd, wyzyskanie błędu, wyzyskanie niezdolności innej osoby do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Pierwszy i drugi opiera się na błędzie pokrzywdzonego, którego wyobrażenie o rzeczywistości nie odpowiada faktom w zakresie istotnym dla podjęcia decyzji o określonym rozporządzeniu mieniem (wyr. SN z 2.12.2002 r., IV KKN 135/00, Prok. i Pr. – wkł. 2003, Nr 6, poz. 8). Sprawca albo błąd ten wywołuje, przedstawiając pokrzywdzonemu fałszywy obraz rzeczywistości, albo wykorzystuje fakt, że pokrzywdzony z innego powodu jest już w błędzie. Trzeci sposób popełnienia oszustwa wiąże się ze szczególnymi cechami osoby dokonującej rozporządzenia mieniem. Jej niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania może mieć charakter zarówno trwały (gdy przyczyną jest np. niedojrzałość), jak i przejściowy (gdy przyczyną jest np. stan odurzenia) (zob. np. wyr. SA we Wrocławiu z 18.12.2015 r., II AKa 307/15, L.; wyr. SA w Gdańsku z 18.11.2015 r., II AKa 339/15, L.). Podmiotem oszustwa może być każda osoba zdolna do odpowiedzialności karnej (jest przestępstwo powszechne).

Oszustwo może być popełnione tylko umyślnie, a przy tym stanowi przestępstwo kierunkowe, znamienne celem, którego treścią jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca powinien obejmować wszystkie znamiona oszustwa zamiarem bezpośrednim (post. SN z 4.1.2011 r., III KK 181/10, OSNKW 2011, Nr 3, poz. 27; wyr. SN z 14.1.2004 r., IV KK 192/03, Prok. i Pr. – wkł. 2004, Nr 9, poz. 5).

Wypadek mniejszej wagi zachodzi wówczas, gdy znamiona przestępstwa cechuje niewysoka szkodliwość społeczna, zaś jego sprawca nie jest na tyle niebezpieczny dla społeczeństwa, aby zastosować w stosunku do niego zwykłą karę przewidzianą za popełnione przestępstwo (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2015 r. IV KK 235/15, LEX nr 1938291). W ocenie Sądu przesłanki te wystąpiły w niniejszej sprawie.

Wskazać należy, że K. C. nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Jego nieprzyznanie się stoi jednak w sprzeczności ze zgromadzonymi dowodami, w tym z zeznaniami A. K., E. D., A. B., a także dokumentami dotyczącymi likwidacji szkody. K. C. wraz z A. K. uzgodnili okoliczności tego zdarzenia. K. C. podpisał oświadczenie, z którego wynika, że zmusił kierującą samochodem A. (...) – A. K. do zjechania na pobocze, co doprowadziło do uderzenia przez nią w barierki. Oświadczenie o tożsamej treści złożył też przed pracownikiem E. Hestia. Następnie rozpytany na okoliczność zdarzenia ubezpieczeniowego podał, że samochód jadący z naprzeciwka, chcąc uniknąć z nim zdarzenia, zjechał na prawą stronę, uderzając w barierki przydrożne. Z tego samochodu wyszła kobieta, której nie zna, widział ją pierwszy raz w życiu.

Bezsprzecznie K. C. w toku postępowania dotyczącego likwidacji szkody dotyczącej uszkodzenia samochodu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), wprowadził w błąd pracownika E. Hestia, podając nieprawdziwe dane dotyczące okoliczności powstania szkody, by zostało wypłacone odszkodowanie A. K.. W rzeczywistości pojazdem marki A. (...) kierował jego syn T. C.. Bez wątpienia też K. C. i A. K. działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej – chcąc uzyskać odszkodowanie dla A. K.. Zamierzonego celu jednak nie osiągnęli, gdyż zakład ubezpieczeniowy – po przeprowadzeniu postępowania i ustaleniu, że szkoda nie powstała w podanych okolicznościach– odmówił wypłaty odszkodowania. Nie ulega wątpliwości, że dokonanie rozporządzenia byłby niekorzystne z punktu widzenia interesów pokrzywdzonego.

Niewątpliwie K. C. działał wspólnie i w porozumieniu z A. K.. W tym samym czasie podali ubezpieczycielowi zbieżnie i jednocześnie nieprawdziwe informacje dotyczące zaistnienia kolizji drogowej i uszkodzenia w jej wyniku pojazdu marki A. (...). Wiedzieli, że podanie prawdziwych uczestników kolizji może doprowadzić do niewypłacenia odszkodowania. Sąd uznał zatem, że zachowanie K. C., działającego wspólnie i w porozumieniu z A. K., co do której prowadzone było odrębne postępowanie wypełniło znamiona przestępstwo z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 i 3 kk.

Oskarżony działał umyślnie z zamiarem bezpośrednim. Oskarżony doskonale wiedział, w jakim procederze uczestniczy. Bez wątpienia chciał zatem popełnić zarzucony mu czyn.

W czasie popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu czynu, nie zachodziła żadna okoliczność wyłączająca jego kryminalną bezprawność. Nie zachodziły również żadne okoliczności wyłączające winę K. C..

Sąd oskarżonego K. C. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, to jest występku z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 i 3 kk, i za to w myśl art. 14 § 1 kk i na podstawie art. 286 § 3 kk w zw. z art. 33 § 1 i 3 kk wymierzył mu karę 150 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej grzywny za równoważną kwocie 10 złotych.

Wymierzając oskarżonemu karę Sąd miał na uwadze dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 kk. Sąd miał na względzie stopień społecznej szkodliwości, bacząc przy tym by dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oskarżonego. Sąd miał także na względzie cele zapobiegawcze i wychowawcze kary, jak też dyrektywy w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd uwzględnił w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na nim obowiązków a także rodzaj i rozmiar ujemnych następstw popełnionego przestępstwa.

Zgodnie z art. 286 § 3 kk, w wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Zgodnie zaś z art. 14 § 1 kk, sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa.

Oceniając przedmiotową sprawę Sąd uznał, że nie ma przesłanek do orzekania wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności, bowiem w przypadku K. C. cele przed nią stawiane w sposób pełny może spełnić kara łagodniejszego rodzaju. Orzeczenie kary ograniczenia wolności byłoby w ocenie Sądu byłoby niezasadne w związku ze stanem zdrowia oskarżonego. Sąd uznał, że kara grzywny za popełnione przestępstwo będzie adekwatna do jego stopnia zawinienia.

W ocenie Sądu kara w wymiarze 150 stawek dziennych jest adekwatna do stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości czynu. W ocenie Sądu kara ta w pełni zrealizuje wymogi zasad prewencji ogólnej i szczególnej. Będzie stanowiła dla oskarżonego realnie odczuwalną dolegliwość i jest adekwatną prawnokarną reakcję na jego czyn. Uzmysłowi również oskarżonemu, że nie może w sposób bezkarny łamać prawa.

Ustalając wysokość stawki dziennej, Sąd kierował się dyrektywami określonymi w art. 33 § 3 kk. Oskarżony jest na rencie. Nie ma żadnego majątku większej wartości. W takim stanie rzeczy, adekwatna do jego warunków osobistych i stosunków majątkowych jest stawka dzienna grzywny w wymiarze 10 zł.

Sąd wymierzając karę miał na uwadze znaczny stopień winy oskarżonego. Oskarżony jest osobą dorosłą, nie zachodzą jakiekolwiek wątpliwości co do jego poczytalności, wobec czego w czasie czynu mógł w pełni rozpoznać jego znaczenie i pokierować swoim postępowaniem. Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu, Sąd miał na uwadze dyrektywy określone w art. 115 § 2 kk. Stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego należy uznać za znaczny. Sąd wziął pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra oraz sposób działania oskarżonego. Sąd miał na uwadze, że K. C. działał umyślnie.

Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności łagodzących. Za okoliczność obciążającą Sąd uznał jego uprzednią karalność, w tym za czyn z art. 286 § 1 kk.

Mając na uwadze sytuację majątkową K. C., Sąd na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonego od opłaty sądowej, a wydatkami poniesionymi w sprawie obciążył Skarb Państwa.