Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny, w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 06 maja 2019 r. w Warszawie

sprawy z powództwa Instytutu (...) (...)

przeciwko K. K. (1)

o ochronę dóbr osobistych

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od Instytutu (...) (...) na rzecz K. K. (1) kwotę 6 548,00 zł (sześć tysięcy pięćset czterdzieści osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie.

Sygn. akt XXV C 763/17

UZASADNIENIE

Instytut (...) (...) (dalej także jako (...)) wystąpił przeciwko K. K. (1) z powództwem o nakazanie pozwanemu usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda, poprzez:

I.  opublikowanie przez pozwanego w terminie 7 dni od uprawomocnienia się wyroku, na okres 30 dni na portalu internetowym (...): (...) w ramce wielkości ½ ekranu, standardową wielkością liter, czcionką koloru czarnego na białym tle oświadczenia o treści: „Ja niżej podpisany dr K. K. (1) przepraszam Instytut (...) (...) za zamieszczenie, w autoryzowanym przeze mnie wywiadzie prasowym, opublikowanym na portalu internetowym (...): (...) w dniu 06 marca 2017 r. p.t.” „(...)” nieprawdziwych i oszczerczych informacji dotyczących Instytutu (...) (...), co stanowiło bezprawne naruszenie dóbr osobistych Instytutu”.

II.  zasądzenie od pozwanego na rzecz Fundacji na Rzecz (...) z siedzibą
w W., kwoty 5 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za wyrządzone powodowi krzywdy.

Powód wniósł nadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Strona powodowa upatrywała naruszenia przez pozwanego dobrego imienia, renomy i wizerunku w następujących wypowiedziach powoda:

1.  „(...)” – w ocenie powoda wypowiedź wskazuje na nieprawdziwy, nieracjonalny i niegospodarny sposób zarządzania Instytutem. Nie jest prawdą, że z przychodów (...) można zbudować i utrzymać jednostkę badawczą, skoro nie można było utrzymać jednostki organizacyjnej Instytutu. Zakończenie współpracy z pozwanym nastąpiło z przyczyn leżących po stronie K. K. (1), który nie chciał uporządkować zasad funkcjonowania (...), w tym sposobu zarządzania, kontroli, planowania oraz wydatkowania środków. Nagannym jest także używanie w stosunku do osób zarządzających Instytutem wyrażeń o jednoznacznie negatywnej i powszechnie uznawanych za obraźliwe sformułowań „akademiccy feudałowie”, „feudałowie w środowisku akademickim”.

2.  „(...)”. Mnożono preteksty formalne, próbowano dopatrywać się rzekomych nieprawidłowości tam, gdzie ich nie było, lub używano nieśmiertelnych argumentów typu „bo tak” lub „ma być jak ja chcę”. Oczywiście podlanego biurokratyczną nowomową, zalewem korespondencji i bezpodstawnych żądań, które trzeba było spełnić „natychmiast” pod groźbą kar, sankcji, etc. Dochodzą do tego jeszcze stałe próby wywierania, różnymi metodami, nacisku. Podobnie jak uwikłania w różne problemy, czy kreowania naszych rzekomych przewinień. Od samego początku nasyłano na nas prawników – Dyrekcja (...) płaci, z pieniędzy podatników, zewnętrznej kancelarii prawnej, aby nas nękać” – w ocenie powoda nieprawdziwe
i obraźliwie sformułowania w negatywnym świetle przedstawiają sposób zarządzania przez dyrekcję jednostką organizacyjną, stosowanie takich metod jak nękanie, zastraszanie. Pozwany sugeruje także, iż dyrekcja Instytutu, wbrew zasadom gospodarności, wykorzystywała publiczne pieniądze, aby nękać kierownika swojej jednostki organizacyjnej, co nie jest prawdą. Powód korzysta z usług prawnych w celu ochrony przed bezpodstawnymi roszczeniami pozwanego. Powód został także porównany do praktyk stosowanych przez stalinowskich prokuratorów.

3.  „(...)” - według powoda przytoczone twierdzenia, poza dotyczącymi nieotrzymania w 2016 r. wyników prac przez (...) i (...) oraz zwrotu tym firmom pieniędzy, są nieprawdziwe. Informacje o nieopłaceniu pracowników czy współpracowników podważyły wiarygodność powoda jako pracodawcy czy kontrahenta. Stwierdzenie pozwanego, że powód wziął pieniądze i nie zapłacił ludziom, w sytuacji ujemnego bilansu przychodów (...) oraz jego kosztów, które stanowiły przede wszystkim wynagrodzenia podwykonawców, stanowią jawną manipulację służącą oczernianiu powoda.

4.  „ (...) ” ­– zdaniem powoda, sformułowanie to jest nieprawdziwe, sugeruje istnienie
w Instytucie stosunków mafijnych. Jest to pomówienie naruszające dobre imię, renomę oraz wizerunek Instytutu, sugeruje czytelnikom po wcześniejszych informacjach o nękaniu, zastraszaniu i nasyłaniu prawników, niszczenie rzekomych talentów naukowo-biznesowych. Faktycznie powód wnioskował, aby 15% pozyskanych środków netto przeznaczyć na pokrycie kosztów powoda związanych
z działalnością (...).

5.  „ (...) ” – ­w opinii powoda są to insynuacje nie znajdujące poparcia w rzeczywistości, których celem jest pogrążenie w oczach czytelników powoda i jego dyrekcji jako osób zamieszanych w „przekręty grantowe” oraz nieprawidłowości związane z postępowaniem habilitacyjnym. Prof. A. J., nie był pracownikiem powoda, a tylko jednym z 50 członków Rady Naukowej Instytutu. Ponadto z uwagi na śmierć profesora J. prowadzone przeciwko niemu postępowanie zostało umorzone, nie można mówić o bezspornym dowiedzeniu jego zamieszania w „przekręty grantowe”.

6.  „(...)” – jest to nieprawdziwa informacja godząca w dobre imię i renomę Instytutu. Niniejsze postępowanie jest pierwszym powództwem wniesionym przez powoda przeciwko pozwanemu.

7.  „ (...) ” ­– zdaniem powoda informacja ta jest nieprawdziwa, podważa renomę powoda jako rzetelnego partnera. Nie jest prawdą aby 6 marca 2017 r. około 20 osób pozywało (...) o niewywiązanie się z kilkudziesięciu umów (było to co najwyżej 6 podmiotów).

Według powoda utrata przez Instytut renomy może wpłynąć na realizację zadań statutowych, ograniczenie przychodów z dotacji, grantów oraz działalności komercyjnej. Instytut jako pracodawca nie może również tolerować pomówień dotyczących niepłacenia pracownikom wynagrodzeń, niszczenia ludzi, zarządzania Instytutem według logiki feudalnego systemu, gdyż wypowiedzi takie zniechęcają potencjalnych kandydatów do podjęcia pracy (pozew - k. 2-4v; pismo procesowe z 11 października 2017 r. - k. 200-207v; pismo procesowe z 17 stycznia 2018 r. - k. 284-292v; pismo procesowe z 11 maja 2018 r. - k. 517-526).

Pozwany K. K. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości czterokrotności stawki minimalnej.

Pozwany zaprzeczył jakoby użyte przez niego sformułowania naruszały dobra osobiste powoda, zaś wytoczone powództwo stanowi kolejny przejaw reperkusji ze strony dyrekcji powoda. Użyte w artykule pojęcie „ feudalizmu” nie ma znaczenia pejoratywnego, lecz stanowi utrwalony zwrot dla określenia stosunków panujących w polskim szkolnictwie wyższym, dla oddania hierarchii służbowej i zależności od osób piastujących wyższe funkcje na uczelniach. Stwierdzenie „postępowania zgodnie z logiką feudalnego systemu” należy uznać za prawdziwe, publiczne, dotyczące osoby pełniącej funkcję publiczną, służy ochronie społecznie uzasadnionego interesu, jakim jest dobro polskiej nauki. Z uwagi na piętrzenie przez dyrekcję powoda formalnych problemów, złożenie na pozwanego zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa, przesłuchiwanie pozwanego oraz jego współpracowników, fragment o celowym „niszczeniu” przez dyrekcję powoda, całej inicjatywy zapoczątkowanej przez pozwanego, nie odbiega od rzeczywistości. Działania podjęte przez dyrekcję powoda, były nieproporcjonalne do skali konfliktu. Pozwany nie mógł naruszyć dóbr osobistych powoda, gdyż użyte sformułowania są prawdziwe, wskazywane przez powoda fragmenty, są wyrwane z szerszego kontekstu i nie odzwierciedlają wydźwięku całej wypowiedzi. Ujawnienie przez pozwanego okoliczności w jakich doszło do zakończenia przez strony współpracy, leży w interesie polskiej nauki. Strona pozwana podważała także legitymację czynną powoda, wskazując, że rzeczywistymi inicjatorami procesu, nie jest powód jako osoba prawna, lecz poszczególne osoby wchodzące w skład dyrekcji Instytutu.
Z tego względu objęte sporem wypowiedzi pozwanego należy oceniać wyłącznie
w kategoriach naruszenia dóbr osobistych (...), nie zaś członków dyrekcji, do czego bezpodstawnie dąży powód. Pozwany wskazał, że w żadnym z przytoczonych fragmentów artykułu, nie odnosi się do Instytutu jako osoby prawnej, a wskazywał działania osób, które wchodzą w skład władz tej jednostki. Ponadto powodowy Instytut, jako publiczna jednostka naukowa, wystawiona jest na publiczną krytykę. Pozwany realizował swoje prawo do publicznej krytyki działań władz powoda. W ocenie pozwanego powód domaga się opublikowania oświadczenia o treści, które nawet w przypadku uznania powództwa jest niedopuszczalne. Autoryzacja artykułu nie objęła tytułu oraz tekstu wstępnego. Treść oświadczenia wskazuje, że wszystkie informacje dotyczące Instytutu zawarte w artykule są nieprawdziwe. Powód w treści oświadczenia nie precyzuje także jakie konkretnie dobra osobiste zostały rzekomo naruszone przez pozwanego. Podobnie niedoprecyzowane pozostaje żądanie zapłaty zadośćuczynienia za rzekomo doznaną krzywdę (pismo procesowe z 15 września 2017 r. - k. 92-104; pismo procesowe z 23 listopada 2017 r. - k. 218-225; pismo procesowe z 12 marca 2018 r. -k. 418-435.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Polska Akademia Nauk, w skład której wchodzi m.in. (...), jest finansowana ze środków pochodzących z budżetu państwa (dotacje statutowe) i innych źródeł. Instytut ma obowiązek składać roczne sprawozdania finansowe (dowód: odpis statutu (...) k. 60-67; odpis z Rejestru Instytutów (...) - k. 6-7; kopie pism NIK z 05 lipca 2018 r. - k. 727v-728v, k.729).

Przedmiotem działania (...) jest m.in. prowadzenie badań naukowych w zakresie analizy systemowej, informatyki i robotyki z wykorzystaniem nowoczesnych metod matematycznych i technik komputerowych oraz upowszechnienie wyników tych badań, a także wdrażanie ich w gospodarce, wspieranie osób rozpoczynających karierę naukową, kształcenie pracowników naukowych (dowód: odpis z Rejestru Instytutów (...) - k. 6-7; odpis statutu (...) k. 60-67).

Organami Instytutu są: I. Dyrektor, do którego działań należy m.in. 1/ kierowanie całością prac Instytutu i reprezentowanie go na zewnątrz; 2/ kierowanie bieżącą działalnością Instytutu, odpowiadanie za gospodarowanie mieniem zgodnie z zasadami celowości, gospodarności i oszczędności oraz zgodnie z wymogami racjonalnej gospodarki, jak również odpowiada za wynik finansowy Instytutu; 3/ opracowywanie rocznych projektów planów finansowych oraz rocznych sprawozdań z działalności Instytutu. II. Rada Naukowa - 1/ sprawująca bieżący nadzór nad działalnością Instytutu, dbając zwłaszcza o wysoki poziom jego działalności naukowej i rozwój młodych pracowników naukowych; 2/ przeprowadzająca przewody doktorskie, postępowania habilitacyjne oraz przedstawia wnioski o nadanie tytułu naukowego w ramach posiadanych uprawnień i obowiązujących przepisów (dowód: §18 statutu - k. 61; § 10 ust. 1 pkt 1, ust. 2 Statutu - k. 62; § 17 ust. 1 i ust. 2 pkt 8 statutu - k. 64).

Pozwany K. K. (1) ukończył studia w Republice Południowej Afryki, uzyskując dyplom z matematyki, informatyki i fizyki. Doktorat z kryptografii teoretycznej obronił
w Instytucie Podstawowych (...) w W.. W ramach procedury uzyskiwania doktoratu, przystąpił do egzaminu doktorskiego z historii jako dyscypliny dodatkowej. Po obronie doktoratu pozwany wyjechał na U. of C. gdzie przebywał w D. of A. M. and T. P.. Podczas pobytu
w C., pozwany zetknął się z brytyjską industrial mathematics (matematyką użytkową), zajmującą się rozwiązywaniem praktycznych problemów firm i instytucji (okoliczność bezsporna).

Poza pracą naukową oraz współpracą z przedsiębiorcami, pozwany zabierał
w mediach głos w publicznej debacie, w zakresie stanu polskiego szkolnictwa wyższego, opowiadając się za gruntowną reformą polskiej nauki, otwarcie krytykując obowiązujący na wyższych uczelniach system, który w ocenie pozwanego degeneruje kadrę naukową, utrwalając stosunki zależności młodej kadry od starszej, hierarchiczność i podporządkowanie, będące warunkiem awansu zawodowego, zamiast skupić się na praktycznym zastosowaniu nauki w życie społeczne i gospodarcze kraju. W publicznych wypowiedziach pozwany podnosił, że obwiązujący, archaiczny system wymaga gruntownej reformy, uniemożliwia bowiem rozwój młodym naukowcom, powoduje marnotrawienie środków publicznych, które wykorzystywane są bezproduktywnie, eliminując jednostki, które odbiegają od utartego schematu. Pozwany opowiadał się także za udziałem środków prywatnych w polskiej nauce, wynagradzania za praktyczne osiągnięcia, promowanie realnej aktywności naukowej. Według medialnych wypowiedzi pozwanego, finansowanie nauki wyłącznie z budżetu państwa powoduje brak stymulacji intelektualnej. Nauka powinna przyczyniać się do rozwiązywania praktycznych problemów (dowód: wydruk artykułu (...) obiecuje innowacje” (...) 18 kwietnia 2008 r. - k. 462-463; kopia artykułu „(...)” - (...) 15-17 kwietnia 2016 r. - k. 459-460; kopia artykułu „(...)” - (...) 15-17 lipca 2016 r. - k. 461; kopia artykułu „(...)” - (...) z 08 listopada 2017 r. – k. 264-266).

Publiczne stanowisko przedstawiane przez pozwanego wpisuje się w nurt reformatorskich poglądów, w prowadzonej od kilku lat szerokiej debacie publicznej na temat stanu polskiej nauki, której „feudalna”, struktura zdaniem komentatorów, części środowiska naukowego oraz polityków, nie przystaje do aktualnych realiów, nie przekłada się na potencjał gospodarczy kraju, pozostawiając polską naukę daleko w tyle za osiągnięciami i poziomem kształcenia czołowych europejskich i światowych uczelni wyższych.

W ramach prowadzonej debaty publicznej wskazywano, że przestarzały polski system kształcenia powoduje, iż najlepsi naukowcy, wyjeżdżają z kraju, wspierając system kształcenia, innowacyjność i gospodarkę innych państw. Porównanie polskiego systemu nauczania na uczelniach wyższych do scentralizowanych struktur feudalnych – w związku
z prowadzoną dyskusją, na przestrzeni lat przyjęło się w polskiej przestrzeni publicznej. Określenie to było i jest nadal używane dla oddania istoty realiów obowiązujących na polskich uniwersytetach, stanowiąc zdaniem komentatorów jedną z przyczyn odbiegania poziomu polskiej nauki od najlepszych uczelni zagranicznych (dowód: kopia artykułu L. P. o patologiach na polskich uczelniach z 25 lipca 2015 r. - k. 105-110; kopia artykułu „(...)” (...) z 29 stycznia 2011 r.- k. 454-454v; kopia artykułu „(...) – (...) z maja 2014 r. - k. 455; kopia artykułu „(...)” - (...) z 10 stycznia 2011 r. – k. 456-456v; kopia artykułu „(...)” - (...) 24 z 21 października 2017 r. - k. 448; kopia artykułu „(...)” portal (...) z 26 stycznia 2018 r. - k. 446-447; wydruk Raportu z konsultacji społecznych założeń nowej ustawy o szkolnictwie wyższym - k. 449-450; kopia artykułu „(...)- portal (...) z 08 marca 2018 r. – k. 451).

W dniu 01 kwietnia 2010 r. pomiędzy (...), reprezentowanym przez prof. dr hab. inż. O. H. a dr K. K. (1) (dalej także jako Ekspert) zostało zawarte „Porozumienie ramowe w przedmiocie utworzenia i działalności (...) (...) ( (...)) w strukturze Instytutu (...)” (dowód: kopia porozumienia wraz z Załącznikami oraz Aneksem - k. 18-23).

W myśl umowy, celem (...) było: przeniesienie do Polski najlepszej brytyjskiej praktyki w zakresie „industrial mathematics and systems engineering; prowadzenie prac badawczych oraz rozwijanie współpracy z firmami i instytucjami; stworzenie atrakcyjnej platformy umożliwiającej; zbudowanie systemu pozyskiwania młodych ludzi (studentów, doktorantów) do współpracy z Instytutem; realizację wspólnych projektów badawczych
z firmami i instytucjami; lepsze wykorzystywanie potencjału Instytutu ze szczególnym uwzględnieniem doświadczonej kadry oraz umożliwienie chętnym współpracy w ramach projektów z firmami i instytucjami; uruchomienie w Instytucie, w oparciu o najlepsze wzorce anglosaskie, systemu nowoczesnej organizacji badań naukowych w tym m.in. umożliwienie łączenia pracy naukowej z realizacją projektów komercyjnych, nowoczesne rozwiązania w zakresie organizacji pracy, zatrudniania osób oraz finansowania (dowód: § 1 ust. 2 porozumienia – k. 18-19).

Pomysł (...), jego struktury oraz know-how potrzeby do realizacji porozumienia pochodził w pełni od Eksperta, pozostając jego własnością na wszystkich polach eksploatacji. Ekspert, odpowiednio umocowany przez Dyrektora Instytutu pełnił funkcję Kierownika (...) w okresie trwania porozumienia, podlegając bezpośrednio Zastępcy Dyrektora ds. Naukowych. Ekspert posiadał swobodę doboru środków oraz metod dla realizacji zadań (...), w ramach przepisów obowiązujących w Instytucie. (...) stanowiło wydzieloną jednostkę Instytutu na zasadach określonych w porozumieniu oraz odrębnych umowach (dowód: § 1 ust. 3,4,5 porozumienia - k. 18v; § 2 ust. 2 i 3 porozumienia - k. 18v).

Porozumienie z 01 kwietnia 2010 r. zostało zawarte na czas działalności (...), tj., na okres 10 lat (dowód: § 4 ust. 1 porozumienia - k. 19).

Za działania (...) w ramach i w związku z działalnością merytoryczną odpowiedzialność względem osób trzecich ponosił Instytut (dowód: § 4 ust. 3 porozumienia - k. 19).

Zasady finansowania (...) określono w Załączniku nr 2 do Porozumienia. Przedmiotowy Załącznik zakładał, że minimalny budżet potrzebny do działania (...) (wliczając umowy z firmami i instytucjami na realizację projektów, długofalowe umowy
z firmami i instytucjami) to 100 000,00 zł. Do uzyskania odpowiedniego tempa rozwoju potrzebny jest budżet w wysokości co najmniej 250 000,00 zł rocznie. Docelowo głównym źródłem finansowania (...) miały być źródła zewnętrzne, w tym kontrakty z firmami i instytucjami na realizację projektów (dowód: ust. 1 i 2 Załącznika nr 2 - k. 21).

Przez finansowanie pozyskane, w myśl Porozumienia rozumiano odpowiednio wszelkie zwolnienia ze zobowiązań, jakie Instytut uzyskał w wyniku m.in. dotacji, subwencji, przysporzenia uzyskane w związku z działalnością (...), wartość rzeczy przekazanych przez Instytut bezpośrednio lub na rzecz (...) (dowód: ust. 3 i 2 Załącznika nr 3 - k. 22).

Strony Porozumienia przewidziały wsparcie (...) m.in. przez coroczny wkład
w wynagrodzenie Kierownika (...) w wysokości ok. 32 000,00 zł. Coroczny wkład
w wynagrodzenie osób zaangażowanych w działalność (...) w wysokości ok. 32 000,00 zł. Wsparcie w postaci nieodpłatnego udostępnienia Centrum (...) w postaci pomieszczeń, sieci komputerowej etc. (dowód: ust. 3 Załącznika nr 2 - k. 21).

Budżetem (...) zarządzał Kierownik (...), w ramach wytoczonych przez umowy dotyczące finansowania ze źródeł zewnętrznych. W gestii Kierownika (...) znajdowało się określenie zasad wynagradzania pracowników (...), w tym określenie wysokości ich wynagrodzeń. Księgowość (...) była prowadzona przez Instytut (dowód: ust. 3 i 5 Załącznika nr 2 - k. 21).

W związku z zawartym Porozumieniem, strony podpisały w dniu 01 kwietnia 2010 r. „Umowę o kierowanie (...) (...) (...). Umowa została zawarta na 5 lat od daty jej podpisania, z możliwością przedłużenia na kolejny okres pięcioletni. W przypadku nie podjęcia decyzji o przedłużeniu, Instytut powinien poinformować o tym fakcie Eksperta na co najmniej 6 miesięcy przed upływem terminu aktualnie obowiązującej umowy (dowód: § 3 ust. 1 i 2 Umowy - k. 16).

Ekspert w ramach prowadzonej przez siebie dzielności gospodarczej miał realizować działania konieczne dla utworzenia i działalności (...), ze szczególnym uwzględnieniem zakresu zadań, określonych w Porozumieniu (dowód: § 1 ust. 1 Umowy - k. 16).

Podstawowe wynagrodzenie Eksperta z tytułu świadczonych usług wynosiło 2 650,00 zł, płatne po zakończeniu miesiąca kalendarzowego na podstawie wystawionej faktury VAT (dowód: § 2 ust. 1 Umowy - k. 16).

Umowa mogła być rozwiązana przez każdą ze stron, zachowaniem 6 miesięcznego terminu wypowiedzenia, ze skutkiem na koniec miesiąca (dowód: § 3 ust. 3 umowy o kierowanie (...) - k. 17).

W pierwszych latach działalności, kierowane przez pozwanego (...), posiadało szeroką autonomię. Początkowo zlecenia opiewały na kwoty rzędu kilku tysięcy złotych,
z czasem wysokość kontraktów rosła. Umowy z przedsiębiorcami w imieniu (...) zawierane były przez Dyrektora (...). Umowy z kontrahentami negocjował K. K. (1), który miał także swobodę w doborze osób realizujących projekty. Zdarzało się, że umowy były przedstawiane do podpisu dyrektora, w ostatniej chwili, z krótkim terminem do podjęcia decyzji, co polegało na tym, iż pracownik informował dyrektora, że pozwany prosił o niezwłoczne podpisanie dokumentów. Bywało, że pozwany z wyprzedzeniem informował dyrektora o tym, że dla danej umowy, będzie krótki okres czasu na podjęcie decyzji
o zawarciu umowy.

Instytut mógł kontrolować (...), jednak faktycznie tego nie robił. Ówczesny Dyrektor (...) miał pełne zaufanie do pozwanego, który co pewien czas, składał dyrektorowi ustną relację z działalności (...). Kosztami ponoszonymi przez (...)
w związku z działalnością (...), były koszty pośrednie np. utrzymania sali, z której korzystało (...), co nie wykraczało poza ramy określone w Porozumieniu o utworzeniu (...).

Środki pozyskiwane od kontrahentów były przeznaczane na wypłatę wynagrodzeń, materiały biurowe, szkolenia krajowe i zagraniczne, organizację (...).

Księgowość oraz sprawy finansowe (...), prowadzona była przez (...). (...) miało wydzielony rachunek bankowy do rozliczeń, do którego pozwany miał bieżący wgląd, odnośnie którego informacje pozyskiwała K. P. współpracująca
z K. K. (1) również w zakresie spraw organizacyjnych związanych z prowadzeniem (...) (dowód: zeznania świadka Z. N. protokół rozprawy z 30 listopada 2017 r. - k. 235-241 godz. 00:37:43-00:44:37, 0:46:05, 00:51:01-00:53:05 01:08:17-01:10:47,01:22:34, 01:47:36; zeznania świadka N. M. protokół rozprawy z 30 listopada 2017 r. - k. 241-244 godz. 02:03:06, 02:07:09, 02:18:07, 02:21:52; oświadczenie A. K. z 15 stycznia 2018 r. - k. 322; zeznania świadka J. O. – protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. - godz. 00:36:15, 00:58:32, 01:04:58, 01:49:05, 02:00:41-02:02:00, - k. 359v-363; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. – 00:08:13, 00:18:5 - 00:26:33 - k. 378-378v, 00:44:22 -k. 379, 00:52:30, 00:54:06 - k. 379v, 01:01:00 - k. 380, 01:19:54 – 01:20:59 - k. 30v, 01:48:40 - k. 381v; zeznania świadka P. B. (1) – protokół rozprawy z 5 marca 2019 r. godz. 02:33:39 - k. 836; częściowo wyjaśnienia S. Z. w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - 01:00:48 - k. 845).

(...) zatrudniało wykonawców na podstawie umów cywilnoprawnych
z zachowaniem bądź zrzeczeniem się praw autorskich. W (...) dział księgowości posiadał określone terminy na wprowadzenie i realizację płatności, w ramach przyjętego podstawowego czasu pracy. W Instytucie przyjęte były dwie daty wypłat z umów cywilnoprawnych, 10 i 20 dzień każdego miesiąca. Zdarzało się, że pozwany zwracał się
o natychmiastową realizację płatności, co pracownicy działu księgowości odbierali jako formę presji i nacisku.

W (...) powszechną praktyką stosowaną nie tylko przez (...) było zawieranie umów z podwykonawcami już po wykonaniu danego projektu. W (...) od początku obowiązywała zasada, iż podwykonawcy otrzymują wynagrodzenie po wykonaniu zlecenia. Podwykonawcy od początku zdawali sobie z tego sprawę i akceptowali ten fakt (dowód: zeznania świadka N. M. - rozpraw z 30 listopada 2017 r. k. 241-244; zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. - godz. 01:04:58 - k. 361; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. - godz. 00:24:26 - k. 378-378v, 01:16:09 k. 380v; zeznania świadka P. B. (1) – protokół rozprawy z 5 marca 2019 r. godz. 02:19:22 - k. 835v, 02:45:46 k. 836v; wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony – protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. godz. 03:13:30 - k. 848v, 04:05:13 - k. 850).

W dniu 15 marca 2013 r. Rada Naukowa Instytutu (...) (...) w W. podjęła uchwałę odmawiającą nadania stopnia doktora habilitowanego nauk technicznych w dyscyplinie informatyka, dr inż. R. R. (1). Po rozpatrzeniu odwołania, Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów decyzją z 24 lutego 2014 r. uznała wniesione odwołanie za zasadne. Jako jedną z przyczyn uchylenia uchwały (...), podano próbę wpływu prof. A. J. na członków Rady Naukowej (...) poprzez wysyłanie pism zawierających informacje szkalujące R. R. (1). Centralna Komisja w uzasadnieniu swojej decyzji wskazała nadto, że negatywne opinie recenzentów Rady Naukowej (...), zawierają zwroty bardzo zbliżone do sformułowań zawartych w pismach prof. A. J. kierowanych do członków Rady Naukowej (...) (dowód: kopia pisma L. P. do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 31 marca 2014 r. - k. 771; kopia opinii w sprawie odwołania R. R. (1) - k. 773-777; kopia Uchwały Rady Naukowej (...) w sprawie odmowy nadania stopnia dr hab. R. R. - k. 779; kopia pisma z 25 stycznia 2016 r. - k. 791; kopia decyzji z 25 maja 2015 r. - k. 793-797; kopia pisma z 27 listopada 2015 r. - k. 799; kopia uchwały Konwentu Rzeczników z 24 września 2015 r. nr 1/6/2015 - k. 801; kopia pisma z 20 maja 2014 r. - k. 808-809; kopia pisma z 13 maja 2014 r. - k. 811; kopia pisma z 13 maja 2014 r. - k. 813; kopia pisma z 15 kwietnia 2014 r. - k. 815; częściowo zeznania świadka O. H. – protokół rozprawy z 05 września 2018 r . godz. 00:28:10, 00:31:03 - k. 597; 01:09:27-01:17:14 - k. 601-602 ).

Na temat nieprawidłowości w przewodzie habilitacyjnym R. R. (1) w Radzie Naukowej (...), w skład której wchodził A. J. profesor Politechniki (...) zwracał uwagę prof. L. P., były rektor (...) w artykule „O patologiach na polskich uczelniach”. Autor publikacji piętnował stosunki zależności między starszymi i młodszymi naukowcami, możliwość wpływania na ich awans zawodowy, w ramach prywatnej zemsty za ujawnienie nieprawidłowości w działaniach przełożonych, powiązań towarzyskich na najwyższych szczeblach instytucji mających dbać o dobro polskiej nauki (dowód: kopia artykułu L. P. o patologiach na polskich uczelniach z 25 lipca 2015 r. k. 105-110).

Na nieprawidłowości w przewodzie habilitacyjnym R. R. (1), powiązań
w Radzie Naukowej (...) prowadzącej tenże przewód, wskazywał także artykuł P. P. z 19 maja 2015 r. (...) Wyższej (...) opublikowany na łamach tygodnika (...) (dowód: kopia artykułu z 19 maja 2015 r. „Gang wyższej inteligencji” – k. 112-114).

K. K. (1) na temat nieprawidłowości w procesie habilitacyjnym dr R. R. (1) w Radzie Naukowej (...), informował Wiceprezesa (...) - P. R., w pierwszej połowie 2016 roku, powołując się na odbycie rozmów z częścią członków tejże rady (dowód: wydruk z wiadomości e-mail z kwietnia 2016 r. - k. 115-118; wydruk korespondencji e-mail prowadzonej między K. K. (1) a O. H. - k. 755v).

Ostatecznie dr R. R. (1) otrzymał tytuł doktora habilitowanego na podstawie tej samej pracy, w oparciu o którą Rada Naukowa Instytutu (...) (...) w W. odmówiła nadania w/w tytułu. Przedmiotowa praca nie została w żadnym zakresie uzupełniona, a mimo to zostały wydane trzy pozytywne recenzje ( dowód: zeznania świadka J. K. (1) - protokół rozprawy 30 listopada 2017 r. godz. 03:16:42 k. 247).

Po zmianie dyrekcji w (...), objęciu stanowisk przez S. Z. (dyrektora) i J. O. (zastępcy dyrektora), dotychczasowa daleko posunięta autonomia (...) zaczęła być ograniczana. Nowa dyrekcja (...), stawiała dodatkowe warunki i nowe wymagania formalne, zmierzające do zwiększenia kontroli nad (...), ograniczenia pierwotnie szerokiej swobody w działalności.

Dyrektor (...) S. Z. w drugim kwartale 2015 r., w związku
z upływem terminu obowiązywania umowy o kierowanie (...) z K. K. (1), przy współpracy z zewnętrzną kancelarią prawną rozpoczął działania mające na celu zmianę prawnego i faktycznego funkcjonowania (...) w oparciu o dalej funkcjonujące Porozumienie zawarte na 10 lat. Jednym z elementów Porozumienia, które miały ulec weryfikacji, była propozycja przekazywania części przychodów (...) bezpośrednio do (...).

W związku z brakiem wypracowania treści nowej umowy o kierowanie (...), (...) od kwietnia 2015 r. wstrzymał pozwanemu wypłatę wynagrodzenia za kierowanie (...) (ostatnia płatność obejmowała marzec 2015 r.). Zaległe wynagrodzenie za kierowanie (...) w 2015 roku, zostało wypłacone pozwanemu w styczniu 2016 r.

(...) realizował w 2015 r. na rzecz K. K. (1) płatności z tytułu wykonanych przez pozwanego zleceń od przedsiębiorców (dowód: kopia pisma pełnomocnika pozwanego z 30 czerwca 2015 r. - k. 294; częściowo zeznania świadka J. O. – protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. - godz. 00:47:51 - k. 360; zeznania świadka K. P. – protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. - godz. 00:08:51 - k. 377v, 00:15:32-00:18:56 - k. 378, 00:49:33 - k. 379v; zeznania świadka P. B. (1) – protokół rozprawy z 05 marca 2019 r. - godz. 01:50:03 - k. 835; wydruki z potwierdzeń przelewów wynagrodzenia pozwanemu - k. 871-872; wydruki przelewów wynagrodzeń z tytułu zrealizowanych projektów - k. 873-880; częściowo wyjaśnienia S. Z. złożone w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz. 00:51:03 - k. 844v, godz. 01:08:30 - k. 845; częściowo wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony -protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. – godz. 05:15:41 - k. 852).

Do dyrekcji (...) w marcu 2015 roku została skierowana skarga G. S. zaś w czerwcu 2016 r. skarga A. R., dotyczące rozliczeń podwykonawców z (...), żądań K. P. do zwrotu części wypłaconego podwykonawcom wynagrodzenia. A. R. wycofał swoją skargę. (...) broniło się przed tymi zarzutami wskazując, że dana osoba nie wykonała zleconych prac a wykonanie projektu musiała przejąć zupełnie inna osoba (dowód: wydruk wiadomości e-mail z 30 marca 2015 r. wraz z załącznikiem - k. 349-350; wydruk wiadomości e-mail z 22 czerwca 2016 r. - k. 351; zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. - godz. 01:00:36 - k. 360v, 01:28:36 - k. 362; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. – godz. 02:00:47 - k. 382, 02:13:11, 02:16:01, 02:20:58 - k. 382v; wyjaśnienia S. Z. w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz. 01:46:56 - k. 846v).

W grudniu 2015 r. (...) w ramach (...), zawarł z (...) Sp. z o.o. dwie umowy na wykonanie badań naukowo-badawczych nad kryptowalutami, mechanizmami finansowania społecznościowego. Umowy miały zostać wykonane do 30 listopada 2016 r. oraz 31 grudnia 2016 r. (...) Sp. z o.o. z tego tytułu przekazała zadatek w kwocie ponad 200 000,00 zł (dowód: kopia porozumienia z 30 listopada 2016 r. - k. 436-436v).

W dniu 29 lutego 2016 r. (...) w ramach (...), zawarło z Instytutem (...) Sp. z o.o. umowę, której przedmiotem było wykonanie prac badawczych. (...) z tytułu zawartej umowy dokonał wypłaty zadatku w kwocie 55 350,00 zł brutto (dowód: kopia porozumienia z 16 listopada 2016 r. - [w] koperta - k. 514).

Pismem z 29 lutego 2016 r. Dyrektor (...) S. Z. zwrócił się do K. K. (1) o ścisłe egzekwowanie następujących zasad: negocjacje umów (...) z partnerami zewnętrznymi mogą być prowadzone wyłącznie po wcześniejszym poinformowaniu dyrekcji o zamiarze ich prowadzenia i przedmiocie negocjacji oraz po uzyskaniu pisemnej zgody dyrekcji; umowy będą podpisywane przez dyrekcję po ich złożeniu do podpisu z odpowiednim, przynajmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem, ich zaakceptowaniu przez dyrekcję oraz spotkaniu dyrekcji z przedstawicielami zleceniodawcy; wysyłanie jakiejkolwiek korespondencji, w tym mailowej, w imieniu (...), bez uprzedniego poinformowania dyrekcji i uzyskania zgody jest niedopuszczalne; umowy z osobami realizującymi zadania (...) będą zawierane jedynie po uprzednim spotkaniu dyrekcji z poszczególnymi zleceniobiorcami i w wypadku pozytywnej decyzji dyrekcji, wyłącznie w formie pisemnej.

Dyrektor (...) wskazał, że powyższe zasady związane są z upływem terminu obowiązywania umowy o kierowaniu przez pozwanego (...), brakiem gotowości pozwanego do podjęcia rozmów na temat złożonej w 2015 r. propozycji całościowego uregulowania działalności (...); utratą zaufania dyrekcji do działań podejmowanych przez K. K. (2) (dowód: kopia pisma z 29 lutego 2016 r. - k. 42).

S. Z. zwracał się w pierwszej połowie 2016 r. do K. K. (1) o dotrzymywanie wytycznych określonych w treści pisma z 29 lutego 2016 r., w szczególności do ujawnienia osób zaangażowanych w realizację poszczególnych projektów, przedłożenia umów cywilnoprawnych z osobami wykonującymi prace w ramach (...). Jednocześnie Dyrektor (...) wskazał, że od 23 marca 2016 r. nie będą odbierane żadne dokumenty od K. P. (dowód: kopia pisma z 06 maja 2016 r. -k. 43; kopia pisma z 25 kwietnia 2016 r. - k. 44; kopia pisma z 14 kwietnia 2016 r. - k. 45; kopia pisma z 22 marca 2016 r. - k. 46).

(...) w ramach (...) w dniu 18 marca 2016 r. zawarł z (...) Sp. z o.o. umowę o prowadzenie badań naukowo-badawczych, której termin upływał 30 września 2016 r. Dyrektor (...) S. Z. odbył jedno spotkanie się z Prezesem (...) Sp.
z o.o. (dowód: kopia porozumienia z 30 listopada 2016 r. - k. 436-436v; zeznania świadka K. P. – protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. godz. 01:45:04 k. 381v, protokół z rozprawy z 20 kwietnia 2018 r. godz. 01:04:44 - 01:06:33 k. 507, transkrypcja k. 563v-564; częściowo wyjaśnienia S. Z. w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz. 01:23:13 - k. 845v).

K. K. (1) pod koniec marca 2016 r. przedstawił (...) umowy o dzieło datowane m.in. na styczeń 2015 r. oraz rachunki za prace badawcze prowadzone w okresie od stycznia 2015 r. do stycznia 2016 r. w ramach projektów już zakończonych, jak i bieżących
w tym na rzecz (...) realizowanych m.in. przez K. K. (1), P. B. (2), M. G., K. P., P. S. (1), J. S., P. B. (1), P. G., M. K., W. Ł., A. R.. Wniosek dotyczył 52 umów zlecenia i o dzieło zawartych z podwykonawcami, opiewających w sumie na kwotę 221 000,00 zł.

Przedmiotowy wniosek był punktem kulminacyjnym w konflikcie stron. (...) zaczął wybiórczo wypłacać wynagrodzenia podwykonawcom, odmawiając realizacji części świadczeń. Dyrekcja wskazała, że dopóki nie zostanie wypracowane stanowisko co do sposobu kierowania (...), żadne umowy osobowe nie będą realizowane. Dodatkowo powód wskazywał, że nie wiadomo czy prace zostały faktycznie wykonane, nie są znane osoby wykonujące zlecenia, brak jest środków na rachunku technicznym (...). Według wydruków otrzymanych przez K. P. od księgowej, takie środki na rachunku analitycznym (...) znajdowały w marcu 2016 r. (dowód: częściowo oświadczenie A. K. z 15 stycznia 2018 r. - k. 322; kopia wniosku z 29 marca 2016 r. - k. 341-345 kopie umów o dzieło wraz z rachunkami - k. 346-348v; zeznania świadka J. O. protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. – godz. 00:24:56-00:30:41, 00:52:01- k. 359-360; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. – godz. 00:28:29-00:29:13 - k. 378v, 01:20:59 - k. 380v, 01:20:59 - k. 380v; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 20 kwietnia 2018 r. - 01:12:34 - k. 507 - transkrypcja k. 565v; zeznania świadka U. Ł. - protokół rozprawy z 05 września 2018 r. – godz. 02:30:09-02:32:20 - k. 609; zeznania świadka P. B. (1) - protokół rozprawy z 05 marca 2019 r. - godz.01:35:22 -k. 834v, 02:19:22 - k. 835v, 02:33:39 - k. 836, 02:45:46 - k. 836v; wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz. 04:10:25-04:14:54 - k. 850-850v, 04:22:12 - k. 850v).

Eskalujący w marcu 2016 r. konflikt, brak porozumienia stron, wstrzymanie wypłaty wynagrodzeń dla podwykonawców realizujących przyjęte przez (...) zlecania, doprowadził do opóźnień i utrudnień w realizacji projektów dla firm: B., (...), (...). Podwykonawcy wykonujący przedmiotowe zlecenia, wobec braku zapłaty za już wykonane prace, zaczęli odmawiać wykonywania zleceń w ramach bieżących projektów, odmawiać przekazania rezultatów wykonanych prac.

K. K. (1) informował dyrekcję (...) o tym, że wstrzymanie wypłaty wynagrodzeń spowoduje zagrożenie wykonania zleconych projektów na rzecz ww. podmiotów, podwykonawcy odmawiają przekazania wyników wykonanych prac. Dyrekcja (...) traktowała te informacje jako groźby ze strony K. K. (1).

S. Z. Dyrektor (...) był informowany w maju 2016 r. przez przedstawiciela spółki (...) o zagrożeniu terminowości wykonania zleconych projektów, zwracając się z prośbą o umożliwienie zespołowi (...) ukończenia prac, wypłatę zaległych wynagrodzeń, co umożliwi przekazanie praw do własności intelektualnej.

Spośród trzech powyższych projektów realizowanych dla ww. podmiotów, udało się zrealizować zlecenie dla firmy (...). Podwykonawcy otrzymali z opóźnieniem wynagrodzenie za zrealizowanie tegoż projektu (dowód: zeznania świadka J. O. protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. – godz. 00:24:56-00:33:23 - k. 359-359v, 02:40:39 - k. 364v, 03:00:40-03:08:12 - k. 365v, 03:33:04 - k. 366v; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. – godz. 01:07:17, 01:11:46 - k. 380, 01:25:31 - k. 381, 01:27:47 - k. 381, 01:33:32 - 01:37:38 - k. 381; wydruk z wiadomości e-mail z 12 maja 2016 r. - k. 685; kopia pisma (...) S.A. z 16 stycznia 2018 r. do Prezesa (...) - k. 687; częściowo wyjaśnienia S. Z. w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. – godz. 02:07:08 - k. 847).

Wobec postępującego konfliktu między pozwanym a dyrekcją (...), do którego zaczęto włączać podmioty trzecie a także kontrahentów, Przewodniczący Rady Kuratorów Wydziałów (...) prof. K. M. (1), zwrócił się do O. H. z prośbą o podjęcie działań mediacyjnych zmierzających do wyjścia
z powstałego impasu, utrudniającego funkcjonowanie (...).

Jednym ze źródeł konfliktu stron było bardzo elastyczne podejście pozwanego do działalności w ramach (...), prowadzonej na zasadach komercyjnych, zapewniających dużą swobodę, co było czymś niespotykanym i nieakceptowanym w polskiej nauce. Podejście to stało w sprzeczności z praktyką podobnych umów wykonywanych w (...). Pojawiły się problemy i wątpliwości, dlatego nowa dyrekcja dążyła do formalnego uregulowania współpracy według ścisłych zasad i reguł, co było jednym z warunków realizacji wniosków
o płatność złożonych przez pozwanego w marcu 2016 r. Propozycja ta nie była akceptowana przez K. K. (1), który odbierał działania dyrekcji (...) jako dyskryminujące jego osobę oraz całe (...). Pozwany nie wyrażał zgody na ograniczenie swobody wynikającej z 10 letniego Porozumienia o utworzeniu (...), propozycji dyrekcji aby K. K. (1) przejął część odpowiedzialności finansowej za realizowane projekty. W rezultacie prowadzone rozmowy mediacyjne nie odnosiły żadnego rezultatu.

Dyrekcja wykonywała telefony do podwykonawców (...) z prośbą o udzielenie dodatkowych informacji. Podwykonawcom przekazywano informacje, że pozwany jest niewypłacalny, problemy z płatnościami są winą K. K. (1). (...) w drugiej połowie 2016 r. nie miało już dostępu do informacji w zakresie finansów, stanu rachunku analitycznego, wpływów i wydatków (dowód: odpis notatki z podejmowanych działań mediacyjnych przez P. B. (1) z 30 czerwca 2016 r. - k. 138-139; odpis notatki roboczej K. P. z 31 maja 2016 r. - k. 140; odpis pisma pozwanego z 01 sierpnia 2016 r. - k. 149; kopia wezwania do zaprzestania naruszania dóbr osobistych K. K. (1) przez dyrekcję (...) k. 301-302; zeznania świadka O. H. - protokół rozprawy z 05 września 2018 r. - godz. 00:14:47-00:16:46 - k. 595, 00:20:38 - k. 596, 00:48:17 - k. 599, 00:11:07-00:12:20 - k. 594-595, 01:22:12 - k. 603, 01:40:31 - k. 605, 02:05:29 - k. 607; zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. – godz. 00:40:04-00:41:55 - k. 359v-360; zeznania świadka K. P. – protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. - godz. 00:30:31 - k. 378v, 00:32:40 - k. 378v, 00:54:28 - k. 379v, 01:04:00 - k. 380; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 20 kwietnia 2018 r. - godz. 01:12:34;; zeznania świadka P. B. (1) - protokół rozprawy z 05 marca 2019 r. - godz. 00:16:43 - k. 832v, 0045:12 - k. 833v, 01:27:40-01:30:32 - k. 834v; wydruk korespondencji e-mail prowadzonej między K. K. (1) a O. H. - k. 752-757).

Między stronami zaczęło dochodzić dodatkowo do problemów komunikacyjnych, związanych z wymianą korespondencji, osób uprawnionych do jej odbioru, terminami spotkań w zakresie renegocjacji Porozumienia i Umowy o kierowanie (...). Wobec częstych wyjazdów pozwanego, osobą upoważnioną do kontaktów z (...) była K. P. (dowód: zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. - godz. 00:54:32 - k. 360v; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. – godz. 00:08:13, 00:11:34 - k. 377v, 00:30:31 - k. 378v, 00:36:04 - k. 379; odpis pisma z 29 lipca 2016 r. - k. 119-120; wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. – godz. 03:26:58 - k. 849, 04:37:39-04:42:18 - k. 851).

K. K. (1) stanowisko (...) w przedmiocie zwiększenia zakresu kontroli nad działalnością (...), wstrzymanie wypłat wynagrodzeń, problemy z wymianą korespondencji traktował jako formę nacisku ze strony powoda, element niszczący (...) (dowód: wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. – godz. 04:00:02-04:03:08 - k. 850).

Wobec utrzymującego się od ponad roku braku wypracowania przez strony kompromisu w zakresie formuły działania (...), dokonania zmian w Umowie i Porozumieniu, wstrzymaniu przez pozwanego wypłat dla podwykonawców, począwszy od kwietnia 2016 r. pozwany zaczął formułować w stosunku do (...), roszczenia majątkowe obejmujące „rynkowe” wynagrodzenie za prowadzenie spraw (...). Ponadto w oparciu o postanowienia zawartego przez strony Porozumienia, K. K. (1) wezwał (...) do wypłaty „prowizji” od zrealizowanych w ubiegłych latach projektów (dowód: kopia wezwania do zapłaty z 11 kwietnia 2016 r. - k. 295-295v; kopia faktury (...) Forma VAT nr (...) - k. 296; kopia wezwania do zapłaty z 19 kwietnia 2016 r. wraz z fakturą (...) Forma VAT nr (...) - k. 299-300).

Zastępca Dyrektora (...) J. O. w drugiej połowie 2016 r. odbył rozmowę z dyrekcją Instytutu (...), z którym współpracuje K. K. (1). J. O. przedstawił dyrekcji Instytutu (...), zasady współpracy z pozwanym, a także swoje odczucia w zakresie nieprawidłowości, które zdaniem Zastępcy Dyrektora (...), występowały w działaniach (...) kierowanego przez K. K. (2). J. O. chciał nadto uzyskać informację czy Instytut (...) ma jakieś problemy z pozwanym (dowód: zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. - godz. 02:50:06-02:55:12 - k. 365).

K. K. (1) w piśmie z 05 lipca 2016 r. skierowanym do Dyrektora (...) S. Z., sygnalizował, iż nieregulowanie zobowiązań finansowych przez powoda, prowadzi do opóźnień i odmowy wykonywania prac przez kadrę (...) (dowód: odpis pisma z 05 lipca 2016 r. - k. 127).

W związku z opóźnieniami w realizacji przyjętych projektów pozwany zwracał się do Prezesa (...) - L. R. o wyrozumiałość, odwodząc kontrahenta od zamiaru odstąpienia od umowy, prosząc o przesunięcie terminu oddania zlecenia, wywołanych brakiem płatności wykonawcom przez (...) (dowód: wydruk wiadomości e-mail z 05 czerwca 2016 r. - k. 121; wydruk wiadomości e-mail z 08 czerwca 2016 r. - k. 122-123; korespondencja e-mail z maja 2016 r. - k. 123-126).

W piśmie z 05 lipca 2016 r. Zastępca Dyrektora (...) J. O., wskazywał pozwanemu na konieczność stosowania się do przestrzegania zasad funkcjonowania określonych w piśmie z 29 lutego 2016 r., złożenia osobistych wyjaśnień w sprawie ogłoszeń o pracę, ogłoszeń w sprawie organizacji (...) (dowód: odpis pisma z 05 lipca 2016 r. - k. 132).

J. O. w piśmie z 15 lipca 2016 r. zwrócił się do pozwanego o przekazanie Instytutowi na piśmie wyników prac (utworów, dzieł, projektów) powstałych w ramach funkcjonowania (...), wymienionych w załączniku do pisma obejmujących 355 pozycji (dowód: odpis pisma z 15 lipca 2016 r. - k. 133; odpis załącznika do pisma - k. 150-189).

Zastępca Dyrektora (...) J. O., w piśmie z 25 lipca 2016 r. wskazywał, że wypłata wynagrodzeń w związku z umową realizowaną dla firmy (...) zostanie dokonana po przedstawieniu przez pozwanego umów cywilnoprawnych z wykonawcami, wskazanie w jakiej części poszczególni wykonawcy wykonywali zlecone dzieło (dowód: odpis pisma z 25 lipca 2016 r. - k. 128-129).

Pismem z 27 lipca 2016 r. J. O. odmówił udostępnienia sali w ramach realizacji projektu (...). Praktyki odbyły się w Instytucie (...) (dowód: odpis pisma z 27 lipca 2016 r. - k. 134; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. godz. 02.32:48 k. 383 - transkrypcja k. 412v; wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony - protokół rozprawy z 18 kwietnia 2019 r. - godz. 00:59:51 - k. 884).

Wobec braku przekazania wyników badań nad projektami badawczymi, zleconymi przez (...) Sp. z o.o., przedsiębiorca ten złożył w dniu 24 czerwca 2016 r. oświadczenia woli o odstąpieniu od tychże umów, żądając od powoda zwrotu zadatku w podwójnej wysokości tj. w kwocie 509 220,00 zł brutto.

Ostatecznie na mocy porozumienia z 30 listopada 2016 r., (...) zobowiązał się do zapłaty na rzecz (...) Sp. z o.o. kwoty 379 000,00 zł, płatnych w trzech ratach (dowód: kopia porozumienia z 30 listopada 2016 r. - k. 436-436v).

W ramach prowadzonych negocjacji nad treścią powyższego porozumienia, (...) nalegał na objęcie go klauzulą poufności, a także dodanie do ustalonego tekstu postanowienia mające na celu obciążenie odpowiedzialnością za niedostarczenie wyników prac zespół podwykonawców (...), w tym K. K. (1) (dowód: pismo z 31 stycznia 2018 r. - k. 440).

(...) Sp. z o.o. prowadziła nadto spór z (...) w zakresie dwóch umów zawartych w 2015 r. Przedmiotowa Spółka wywodziła, że na skutek nieopłacenia przez Instytut części podwykonawców, dającemu zlecenie nie przekazano majątkowych praw autorskich do wyników badań, mimo zapłaty całej należności na rzecz Instytutu. (...) Sp. z o.o., w związku z powyższym wystąpiła do sądu z roszczeniem o zapłatę przez (...) kwoty 100 000,00 zł (dowód: kopia pisma L. R. z 05 lutego 2018 r. - k. 437; kopia pisma L. R. z 22 listopada 2016 r. - k. 438; pismo L. R. z 29 grudnia 2017 r. - k. 439; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 20 kwietnia 2018 r. - godz. 00:42:12 - k. 506v, transkrypcja k. 559v-560, 01:04:44 - k. 507, transkrypcja k. 564).

(...) Sp. z o.o. w dniu 18 lipca 2016 r. odstąpił od umowy z 29 lutego 2016 r., wobec niewykonania zlecenia w terminie. Po stronie przedsiębiorcy powstało roszczenie zwrotu zadatku w podwójnej wysokości tj. w kwocie 110 700,00 zł (dowód: kopia porozumienia z 16 listopada 2016 r. [w] koperta - k. 514).

W dniu 21 lipca 2016 r. K. K. (1) zwrócił się do Dyrektora (...) S. Z. z pismem , w którym wskazał, że odstąpienie od umowy przez (...) oraz (...) jest wynikiem braku regulowania należności dla kadry (...), realizującej prace. Pozwany zarzucał dyrekcji, że ta odmawiała płatności mimo bieżącej wiedzy o stanie realizacji prac dla firmy (...), w rezultacie czego podwykonawcy odmówili przekazania wyników prac (dowód: odpis pisma z 21 lipca 2016 r. - k. 135-137).

(...) realizowało czynnie projekty do lipca/sierpnia 2016 r. Osoby współpracujące z (...) były nagradzane za wykonywane w jego ramach projekty komercyjne, wygrywały stypendia (...). Informacje o sukcesach (...), były przedmiotem publikacji prasowych (dowód: zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. – godz. 01:15:14 - k. 361, 03:20:36 - k. 366; zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. – godz. 01:58:30 - k. 382; kopia dyplomu NBP - k. 674; kopia artykuły prasowego z 26 listopada 2015 r. - k. 676-677; kopia artykułu (...) oblicze matematyki - k. 678-678v; częściowo wyjaśnienia S. Z. w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz.02:12:20 - k. 847).

W latach 2010-2016 (...) realizowało projekty badawcze dla takich podmiotów jak: Urząd (...), (...) (...), Agencja (...), Narodowe (...) (...), E., Bank (...), W., Biuro (...), Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, (...) Grupa (...). W 2016 roku (...) realizowało projekty na rzecz: (...) S.A., Instytut (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. (dowód: częściowo kopia raportu z 15 września 2016 r. - k. 527-535v).

Na przełomie lipca i sierpnia 2016 r. (...) zlecił audyt finansów (...). Pozwany nie otrzymał wyniku audytu, nie miał również możliwości ustosunkowania się do audytu. Pozwany oraz K. P., odbyli kilkugodzinną rozmowę z audytorami (dowód: zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. - godz. 02:35:10 - k. 383; kopia raportu z 15 września 2016 r. - k. 527-535v; wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony protokół rozprawy z 18 kwietnia 2019 r. - godz. 01:45:21 - k. 885).

W następstwie ocen sformułowanych przez audytorów, Rada Kuratorów (...), wyraziła poparcie dla działań podejmowanych przez dyrekcję (...), wyrażając stanowisko zgodnie z którym kierownictwo (...) powinno, o ile nie dojedzie do niezwłocznego ustalenia nowych zasad, dążyć do wygaszenia działalności (...) (dowód: kopia stanowiska Rady Kuratorów - k. 536-536v).

W dniu 20 lipca 2016 r. do prokuratury zostało złożone przez pełnomocnika I. (...), zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez K. K. (1). Zawiadomienie wynikało ze strat finansowych związanych z zakończeniem spraw z firmami (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. W zawiadomieniu do Prokuratury było wskazanych kilkanaście osób w charakterze świadków (w tym współpracowników (...)). Po zapoznaniu się z zawiadomieniem oraz przesłuchaniu Dyrektora I. (...) S. Z., postanowieniem z 30 sierpnia 2016 r., wszczęto śledztwo w sprawie zaistniałego w bliżej nieustalonym okresie czasu jednakże nie później niż do dnia 20 lipca 2016 r.
w W., nadużycia udzielonych uprawnień lub niedopełnienia ciążących obowiązków wynikających z pełnionej funkcji kierownika (...) (...) Inżynierii Systemów Instytutu (...) (...) (dowód: kopia protokołu rozprawy z 11 grudnia 2018 r. - k. 817-817v; kopia postanowienia z 11 grudnia 2018 r. - k. 819-825v; zeznania świadka J. O. protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. – godz. 02:13:54 - k. 363v, 02:17:39 - k. 364).

K. K. (1) w związku z prowadzonymi czynnościami śledczymi był dwukrotnie przesłuchiwany przez policję. W drugim przesłuchaniu brał udział pełnomocnik (...), przesłuchanie trwało niemal 8 godzin. Pierwsze przesłuchanie odbyło się bez pełnomocnika (...), trwało około 3 godzin (dowód: kopia protokołów przesłuchania K. K. (1) – k. 859-859v, 861-866).

Współpracownicy pozwanego przesłuchanie przez organy ścigania odczuwali jako nagonkę na K. K. (1) oraz kierowane przez niego (...). W części przesłuchań podwykonawców (...) prowadzonych przez organy ściągania brali udział profesjonalni pełnomocnicy zatrudnieni przez (...) (dowód: zeznania świadka P. B. (1) - protokół rozprawy z 05 marca 2019 r. - godz. 01:01:05 - k. 834; wyjaśnienia S. Z. złożone w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz. 00:48:37 - k. 844v).

Strony za pośrednictwem profesjonalnych pełnomocników prowadziły rozmowy ugodowe w zakresie rozwiązania (...) za porozumieniem stron na przełomie sierpnia i września 2016 r. (...) przedstawiło pozwanemu listę oczekiwań do spełnienia obejmującą m.in. przekazanie wszystkich wyników prac oraz umów z podwykonawcami
w całym okresie funkcjonowania (...), doprowadzenie przez K. K. (1) do zrzeczenia się roszczeń przez podmioty trzecie ((...), (...)), zrzeczenie się przez pozwanego roszczeń w stosunku do (...), złożenie przez pozwanego oświadczenia
w przedmiocie przejęcia przez pozwanego odpowiedzialności z tytułu zgłaszanych przez podwykonawców roszczeń w przyszłości, cofnięcie przez (...) zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, bez możliwości zagwarantowania takiego cofnięcia w wypadku dalszego prowadzenia sprawy z urzędu (dowód: wydruk wiadomości e-mail z 18 sierpnia 2016 r. wraz z propozycją porozumienia - k. 840-841; częściowo wyjaśnienia S. Z. w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz. 01:48:29-01:52:24, 01:59:51 - k. 846v).

K. K. (1) pismem z 18 października 2016 r. wezwał (...) do zapłaty kwoty 66 000,00 zł z tytułu zrealizowanych na rzecz (...) projektów, wykonanych w ramach zawartych umów z przedsiębiorcami (dowód: kopia wezwania do zapłaty z 18 października 2016 r. - k. 303-304).

Na mocy porozumienia zawartego przez (...) z (...) z dnia 16 listopada 2016 r., powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika zobowiązał się do zwrotu kwoty 55 350,00 zł a także poniesionych przez (...) kosztów obsługi prawnej w kwocie 10 000,00 zł. Przedmiotowe porozumienie zawiera klauzulę zachowania poufności (dowód: kopia porozumienia z 16 listopada 2016 r. [w] koperta - k. 514).

Strony prowadziły rozmowy ugodowe zmierzające do podtrzymania działalności (...) na początku 2017 roku. Prowadzone negocjacje nie odniosły żadnych rezultatów (d: zeznania świadka O. H. - protokół rozprawy z 5 września 2018 r. k. 594-608, zeznani świadka P. B. (1) - protokół rozprawy z 5 marca 2019 r. k. 832v-836v ).

W dniu 23 stycznia 2017 r. zespół pozwanego stawił się rano w siedzibie (...),
w którym znajdowały się pomieszczenia udostępnione (...). Współpracownikom pozwanego odmówiono wstępu do zajmowanych pomieszczeń. Poinformowano ich, że (...) zostało zlikwidowane. Współpracownikom (...) odmówiono wstępu do zajmowanych dotychczas pokoi, zabrania rzeczy osobistych (dowód: zeznania świadka K. P. - protokół rozprawy z 14 lutego 2018 r. godz. 02:37:13-02:40:18 - k. 383; wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony - protokół rozprawy z 18 kwietnia 2019 r. - 00:34:41 - k. 883 - 883v).

Pismem z 23 stycznia 2017 r. Dyrektor Instytutu - (...) złożył K. K. (1) oświadczenie o wypowiedzeniu Porozumienia ramowego oraz Umowy o kierowanie (...), w trybie natychmiastowym. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano rażące naruszenie reguł należytej staranności w prowadzeniu spraw (...) (...) Inżynierii Systemów i tym samym, podważenie zaufania Instytutu niezbędnego do świadczenia usług określonych w Porozumieniu i Umowie. Jednocześnie poinformowano pozwanego, że z dniem wypowiedzenia utracił prawo do przebywania na terenie Instytutu oraz korzystania z pomieszczeń (...) znajdujących się w budynku położonym
w W. bez zgody Instytutu, korzystania z mienia ruchomego powierzonego pozwanemu w związku ze świadczeniem usług (...), dostępu do systemów informatycznych oraz oprogramowania wykorzystywanego w działalności (...). Pozwany został również wezwany do rozliczenia się z Instytutem. Powód uznał, iż podane przez niego podstawy wypowiedzenia umowy świadczą o zaistnieniu przesłanek, określonych w art. 746 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c. oraz § 6 ust. 4 porozumienia (dowód: kopia wypowiedzenia z 23 stycznia 2017 r. - k. 24-28).

Otrzymanie przedmiotowego pisma w dniu 25 stycznia 2017 r. potwierdziła K. P. (dowód: adnotacja na wypowiedzeniu k. 24).

W dniu 08 lutego 2017 r. K. K. (1) oraz M. G., W. Ł., K. P., A. R. skierowali przeciwko (...) pozew o zapłatę zaległego wynagrodzenia za wykonane zlecenia w ramach (...). Sądowe roszczenia o zapłatę
w stosunku do (...), za wykonane zlecenia, skierowali także P. B. (1), B. D., M. K., K. T., U. C., P. Z., L. Ż., A. B., P. O., P. S. (2) (dowód: kopia pozwu z 08 lutego 2017 r. - k. 305-305v; kopia wniosków o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie o zapłatę z 12 lipca 2017 r. - k. 308-308v, 310-310v, 312-312v).

K. K. (1), L. Ż., P. Z., A. B., P. O., P. S. (2), M. G., K. P., W. K., P. B. (1), B. D., W. Ł., A. R. sformułowali w stosunku do (...) roszczenie o zapłatę kwoty w łącznej wysokości 547 500,00 zł z tytułu umyślnego naruszenia przez powoda majątkowych praw autorskich wynikających z przysługujących im utworów wytworzonych w ramach realizacji projektów naukowych na rzecz (...) (dowód: kopia wezwania do zapłaty z 01 sierpnia 2017 r. wraz z pełnomocnictwami - k. 314-320).

Po przeprowadzeniu przez Prokuraturę czynności śledczych, postanowieniem z 14 lutego 2017 r. Prokurator wobec braku znamion czynu zabronionego umorzył śledztwo
w sprawie K. K. (1). Przedmiotowe postanowienie zostało zaskarżone m.in. przez (...), Sąd Rejonowy dla Warszawy - Woli w Warszawie, postanowieniem z 26 maja 2017 r. uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego prowadzenia (dowód: kopia protokołu rozprawy z 11 grudnia 2018 r. - k. 817-817v; kopia postanowienia z 11 grudnia 2018 r. - k. 819-825v; zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. godz. 02:13:54 - k. 363v, 02:17:39 - k. 364).

W latach 2015-2017 wzrosły koszty obsługi prawnej (...) przez zewnętrzną kancelarię. Wzrost kosztów związany był z prowadzonymi przez strony negocjacjami nad zmianą Umowy i Porozumienia z udziałem kancelarii prawnych. Dodatkowe koszty obsługi prawnej były również następstwem wydarzeń z marca 2016 r., odmowy wypłaty przez (...) świadczeń na rzecz podwykonawców (...), roszczeniami kierowanymi w stosunku do powoda przez tychże podwykonawców, K. K. (1) a także przedsiębiorców którzy nie otrzymali umówionych wyników badań. Pozwany poniósł także koszty obsługi prawnej związanej z przesłuchaniem świadków przez prokuraturę, w ramach prowadzonego śledztwa w sprawie K. K. (1) (dowód: zeznania świadka J. O. - protokół rozprawy z 01 lutego 2018 r. - godz. 01:12:49 - k. 361, 02:21:36-02:23:31 - k. 364; częściowo zeznania świadka O. H. - protokół rozprawy z 05 września 2018 r. – godz. 00:43:01 - k. 599; częściowo zeznania świadka U. Ł. - protokół rozprawy z 05 września 2018 r. – godz. 02:24:54 - k. 608).

W dniu 06 marca 2017 r. na portalu internetowym (...) został opublikowany wywiad przeprowadzony przez G. B. z dr K. K. (1) zatytułowany „(...)”. Wywiad został autoryzowany przez pozwanego. Autoryzacja nie obejmowała tytułu oraz wstępu do artykułu sporządzonego przez dziennikarza prowadzącego wywiad
z pozwanym (dowód: wydruk artykułu - k. 29-41; wydruk wiadomości e-mail z redakcji (...): (...) k. 51; wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony - protokół rozprawy
z 28 marca 2019 r. - godz. 02:49:34 - k. 848).

Pozwany mówiąc o dyrekcji miał na myśli osoby zarządzające Instytutem (dowód: wyjaśnienia K. K. (1) w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - 03:04:29 - k. 848v).

Internetowy portal (...): (...).pl to serwis piszący o innowacjach, biznesie, nauce i technologiach. Jego celem jest łączenie środowiska nauki, biznesu i instytucji publicznych (dowód: nota informacyjna zawarta pod adresem: (...)

Portal internetowy, na którym został opublikowany powyższy wywiad stanowi popularne w kręgach naukowych forum do wymiany opinii, na którym użytkownicy posiadają swoje rubryki, prowadzone w formie blogów (dowód: wyjaśnienia S. Z.
w charakterze strony - protokół rozprawy z 28 marca 2019 r. - godz. 00:36:22 - k. 844).

Pismem z 21 marca 2017 r. (...) wezwał K. K. (1) do zaprzestania naruszania dóbr osobistych Instytutu (...) (...), poprzez zaprzestanie rozpowszechniania nieprawdziwych i obraźliwych informacji odnoszących się do (...) oraz osób kierujących tą placówką. Powód wezwał jednocześnie pozwanego do usunięcia skutków powstałych naruszeń poprzez: doprowadzenia do usunięcia z portalu ww. artykułu; zamieszczenia na ww. portalu internetowym sprostowania nieprawdziwych, naruszających dobra osobiste (...) oraz osób kierujących tą placówką informacji. Odpowiednie wezwanie zostało także wystosowane do redakcji portalu (...): (...).pl (dowód: odpis wezwania z 21 marca 2017 r. - k. 47-49; wydruk wiadomości e-mail z 03 kwietnia 2017 r. - k. 51).

Redakcja portalu internetowego (...): (...).pl w odpowiedzi na wezwanie
o zaprzestanie naruszania oraz usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych (...), zwróciła się do pozwanego o wskazanie konkretnych „nieprawdziwych” sformułowań zawartych w artykule wraz z treścią sprostowania. Jednocześnie portal wskazał, że jest gotowy do opublikowania stanowiska (...) do „nieprawdziwych” zdaniem powoda zarzutów zawartych w spornym artykule (dowód: wydruk z wiadomości e-mail z 03 kwietnia 2017 r. - k. 51).

W następstwie spornego wywiadu z K. K. (1), w „(...)” nr (...) z 31 marca - 02 kwietnia 2017 r. opublikowany został artykuł M. S. o tytule „(...)”.

Przedstawiciele (...) oraz (...) odpowiednio w osobach J. D. oraz S. Z. ustosunkowali się do zarzutów kierowanych przez pozwanego do obu instytucji w artykule M. S., na łamach nr (...)„(...)”
z dnia 21-23 kwietnia 2017 r. w artykule „(...)” (dowód: kopia artykułu M. S. - k. 270-271; kopia artykułu J. D. i S. Z. - k. 352).

(...) w maju 2017 r. zlecił drugi audyt finansowy z działania (...) (dowód: odpis raportu biegłego rewidenta - k. 537-550).

Ponownie postanowieniem z dnia 30 listopada 2017 r. prokurator Prokuratury Rejonowej W.-W. w W. umorzył śledztwo w sprawie złożonego przez powoda zawiadomienia przeciwko pozwanemu wskazując, że zarzucane K. K. (1) działania nie wypełniają znamion czynu zabronionego, wobec czego Instytut (...) (...) złożył subsydiarny akt oskarżenia do Sądu Okręgowego w Warszawie, który postanowieniem z 11 grudnia 2018 r. umorzył postępowanie karne prowadzone w sprawie K. K. (1) (dowód: kopia protokołu rozprawy z 11 grudnia 2018 r. - k. 817-817v; kopia postanowienia z 11 grudnia 2018 r. - k. 819-825v).

W grudniu 2017 r. Instytut (...) Sp. z o.o. wystąpił przeciwko (...) z powództwem o zapłatę kwoty 81 000,00 zł w związku z pracami zleconymi (...) (dowód: kopia pierwszej strony pozwu z 22 grudnia 2017 r. - k. 496-496v).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych w treści uzasadnienia dokumentów urzędowych, prywatnych a także wydruków artykułów prasowych, wiadomości e-mail oraz potwierdzeń realizacji płatności.

Sąd pominął jako irrelewantne dla wyniku postępowania część dowodów załączonych do pisma powoda z 10 kwietnia 2018 r. w postaci: pisma pozwanego do O. H. ( k. 484-485), wybrane postępowania sądowe i inne dot. (...) ( k. 486), pisma pozwanego do U. Ł. z 31 stycznia 2018 r. ( k. 487-488); korespondencji e-mail J. K. (1) ( k. 489-490v), kopii pełnomocnictw ( k. 491-492, 494-495), kopii wydruku z KRS Fundacji (...) ( k. 497-498v); wydruk informacji ze strony internetowej (...) ( k. 499-500). Przedmiotowe dowody, uznać należało za irrelewantne dla rozstrzygnięcia, w żaden sposób nie przyczyniające się do wyjaśnienia okoliczności spornych. Sąd ocenia materiał dowodowy w oparciu o całokształt ujawnionych okoliczności, z zastosowaniem zasad logiki oraz doświadczenia życiowego. Złożone przez powoda ww. dowody, zważywszy na pozostały materiał dowodowy, w tym zeznania licznych świadków, w tym związanych z (...), nie mogły prowadzić do podważenia faktów wynikających z całokształtu zebranych dowodów, w tym co do roszczeń kierowanych przeciwko (...) przez spółkę (...), podstaw formułowania tychże roszczeń.

W podobnym świetle oceniać należy wydruki złożone przez pozwanego wraz z pismem procesowym z 27 lutego 2019 r. w postaci: składu (...) ( k. 762); składu (...) ( k. 764); składu Rady Naukowej (...) ( k. 766).

W ocenie Sądu dowodami, które nie przyczyniały się w ogóle do wyjaśnienia okoliczności spornych, które zostały z tego wzglądu pominięte były również: wydruk artykułu (...) ( k. 781-786); kopia artykułu „(...)” ( k. 788-789); wydruk komunikatu Prokuratury Okręgowej w L. ( k. 806).

Sąd obdarzył jedynie częściowo wiarygodnością raport z audytu z 15 września 2016 r. Przedmiotowy dokument prywatny zawiera szereg subiektywnych opinii, które pozostawały poza zainteresowaniem Sądu, a ponadto jest to dokument o charakterze wtórnym. Dlatego też Sąd obdarzył raport wiarygodnością w zakresie w jakim informacje w nim zawarte znajdują wyraźne potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, w postaci dokumentów, czy też zeznań świadków. Sąd odmówił wiarygodności rzeczonego raportu w części stanowiącej, iż
w marcu 2016 r. na wydzielonym rachunku (...), brak było środków finansowych do zrealizowania umów przedłożonych przez pozwanego, co było wyłączną przyczyną odmowy wypłaty wynagrodzeń przez pozwanego. Przedmiotowa kwestia pozostawała między stronami sporna, zaś pozostały materiał dowodowy nie daje pewności czy takowy niedobór środków faktycznie występował ( vide: zeznania K. P. transkrypcja k. 565v godz. 01:12:41 oraz U. Ł. 02:30:51 - k. 609). W tej sytuacji Sąd uznał, że jedynym dowodem dającym gwarancję zgodności z prawdą przedmiotowego raportu, mógł być wydruk z wydzielonego rachunku bankowego (...), złożony przez powoda. Przedmiotowe wątpliwości wynikają nie tylko z zeznań K. P., ale także treści samego raportu z którego wynika, że na koniec 2015 r. na rachunku (...) została wypracowana nadwyżka w kwocie 108 048,38 zł ( k. 533v) zaś w lutym i marcu 2016 r., Instytut otrzymał zadatki z tytułu zawartych umów ze spółkami (...) oraz (...) Sp. z o.o. w łącznej kwocie 170 000,00 zł ( k. 533).

Sąd pominął wnioski płynące z drugiego audytu zleconego przez dyrekcję (...) w maju 2017 r. ( k. 537-550v). Przedmiotowy raport jest wyraźnie stronniczy, zawiera opis współpracy pozwanego z (...), relacjonowany wyłącznie przez dyrekcję powoda. Ponadto Sąd nie mógł zweryfikować prawdziwości raportu w zakresie sytuacji finansowej (...) w pierwszej połowie 2016 r., gdyż do raportu nie załączono dokumentacji źródłowej w oparciu o którą formułowano poszczególne wnioski. Zwrócić należy również uwagę, iż omawiany raport w zakresie struktury przychodów i wydatków (...) w poszczególnych latach działalności ( k. 543v) różni się od ustaleń pierwszego raportu ( k. 533v) zaś wynik finansowy za 2016 rok obejmuje również odszkodowania wypłacone przez (...).

Sąd oddalił jako spóźnione wnioski dowodowe pozwanego z pisma procesowego z 27 lutego 2019 r. w postaci: wykazu nagród i wyróżnień otrzymanych przez (...) ( k. 671-672); wykazu udziału w konferencjach i warsztatach (...) ( k. 680-681); wydruk materiałów medialnych dotyczących (...) i K. K. (1) ( k. 683-683v); wydruku artykułu S. M. ( k. 689-689v); wydruku artykułu „(...)” ( k. 691); wydruku z Raportu NIK z 24 lipca 2018 r. ( k. 693-695v, 697-729v); wydruku artykułu „(...)” ( k. 731-732); wydruku z e-maila K. K. (1) do P. R. ( k. 734-748); wydruku wiadomości e-mail ze stycznia 2017 r. O. H. do K. K. (1) ( k. 750-750v) - dodatkowo przedmiotowa wiadomość dotyczyła późniejszego okresu, po wypowiedzeniu umów przez ww. spółki, wszczęciu dochodzenia przez prokuraturę na wniosek powoda); wydruku z korespondencji e-mail K. K. (1) do P. R. w przedmiocie porozumień zawartych przez (...) ( k. 768-769 – ponadto przedmiotowe e-maile, stanowią niemal wyłącznie jednostronne stanowisko prezentowane przez pozwanego, ich wartość dowodowa jest zatem znikoma).

Czyniąc ustalenia faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia, Sąd oparł się na zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków: Z. N., częściowo N. M., częściowo J. O., K. P., O. H., P. B. (1), U. Ł..

Zeznania Z. N. Sąd uznał za wiarygodne. Świadek odpowiadał na zadawane pytania spontanicznie, jego wypowiedzi były spójne oraz logiczne. Podnoszone przez świadka okoliczności rozpoczęcia współpracy z pozwanym, motywy zawiązania (...), znajdują potwierdzenie w złożonym Porozumieniu oraz Umowie, zaś zasady na jakich funkcjonowało kierowane przez pozwanego (...), daleko posunięta autonomia, sposób rozliczania się z podwykonawcami, korelują z zeznaniami pozostałych świadków, wynikają z całokształtu okoliczności w jakich doszło do powstania sporu pomiędzy nową dyrekcją Instytutu, a kierowanym przez pozwanego (...).

Zdaniem Sądu zeznania N. M. w zakresie w jakim świadek ten wypowiadał się rzeczowo na temat współpracy z pozwanym, przekazywał informacje uzyskane z bezpośrednich obserwacji poczynionych w ramach wykonywania obowiązków służbowych są wiarygodne. Korelują one nadto częściowo z zeznaniami Z. N., U. Ł. czy też K. P.. Przedmiotowy zakres dotyczy terminów, w których były realizowane płatności na podstawie umów składanych przez K. P. w imieniu pozwanego, jak również stosowanej przez (...) zasady realizowania płatności po wykonaniu umowy, tj. ex post. W ocenie Sądu zeznania świadka N. M. w części wyrażającej jej ocenę dotyczącą zachowania K. P. odbieranego jako naciski, wymuszenia wykonania zleceń wypłaty niezwłocznie po przedstawieniu rachunków, mają charakter emocjonalny i stanowią jedynie subiektywną relację zachowania dotyczącego sposobu wykonywania obowiązków służbowych przez świadka, przez co nie zasługiwały na walor wiarygodności.

Sąd zeznania J. O. uznał w przeważającej części za wiarygodne. Znajdują one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym w postaci wymienianej korespondencji, zeznań pozostałych świadków w tym K. P.. Sąd pominął zeznania świadka w zakresie w jakim świadek formułował własną subiektywną ocenę podstaw konfliktu między stronami, a także twierdzeń wskazujących na to, iż odpowiedzialność za odstąpienie od umów przez spółki (...) oraz (...) ponosi pozwany. Zważywszy na rozważania i wątpliwości poczynione w dalszej części uzasadnienia, Sąd nie dał wiary zeznaniom J. O. w zakresie twierdzeń o braku środków na rachunku technicznym (...).

Zeznania K. P. Sąd obdarzył wiarygodnością. Znajdują potwierdzenie
w treści wymienianej korespondencji, w zakresie faktów w opisie zasad funkcjonowania (...) w ramach (...) wynikającym z zeznań świadków Z. N., N. M., U. Ł.. Biorąc pod uwagę całokształt ujawnionych w toku postępowania okoliczność, zeznania świadka K. P. są logiczne, zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, a ponadto bardzo szczegółowe. W ocenie Sądu wiarygodności i mocy dowodowej zeznań w/w świadka nie podważa jej emocjonalny stosunek zauważalny szczególnie w przypadku pytań zadawanych przez stronę powodową, które jak wskazała świadek przypominają jej pytania z postępowania przygotowawczego prowadzonego w związku ze złożonym przez powoda zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa.

W ocenie Sądu, brak było uzasadnionych podstaw do podważenia wiarygodności zeznań świadka O. H.. Zeznania tego świadka w zakresie w jakim świadek uczestniczył w prowadzonych przez strony negocjacjach, znajdują potwierdzenie
w informacjach przekazywanych przez K. P. czy też P. B. (1), jak również innych dowodach w postaci treści wymienianych przez strony pism, czy też wydrukach wiadomości e-mail.

Pochylając się nad zeznaniami świadka P. B. (1), należy wskazać, że świadek ten posiadał informacje zarówno z punktu widzenia jednego z podwykonawców jak również osoby uczestniczącej w negocjacjach/mediacji prowadzonych przez strony. Świadek
w swoich wypowiedziach był bardzo stonowany oraz starał się wypowiadać o faktach, o których wiedzę uzyskał na podstawie bezpośrednich obserwacji. Zeznania te korelują zasadniczo z zeznaniami świadków O. H., K. P., a także
z dowodami w postaci wymienianej korespondencji. Ponadto z uwagi na sposób relacjonowania przebiegu postępowania quasi mediacyjnego, tj. logiczny i rzeczowy,
w ocenie Sądu nie sposób kwestionować jego zeznań z uwagi na powiązanie z pozwanym, na które wskazywała strona powodowa, kwestionując w ogóle zasadność dopuszczenia dowodu z jego zeznań. Faktem jest, iż świadek współpracował i współpracuje z pozwanym, co jednak, zdaniem Sądu nie wpłynęło na przekazanie obiektywnej relacji odnośnie przyczyn zainicjowania i przebiegu quasi mediacji, przyczyn jej zakończenia, okoliczności, w jakich doszło do spisania podsumowania z przebiegu rozmów w dniu 30 czerwca 2016 r. Powyższe bezspornie było związane również z doświadczeniem świadka, który jako wykonujący zawód prawniczy, zdaje sobie sprawę, iż istotne kwestie powinny przybrać formę dokumentu albowiem pamięć ma charakter ulotny.

Również zeznania U. Ł. zdaniem Sądu były wiarygodne. Świadek pomimo zatrudnienia w (...), zasadniczo z uwagi na zakres przedmiotu postępowania dotyczący rozliczeń (...), w tym zasad dokonywanych wypłat na rzecz osób wykonujących zlecenia ograniczył się, do kwestii, które już wcześniej zostały ujawnione przez świadków Z. N., N. M., czy też K. P., lub też odnosił się wyłącznie do wiedzy i doświadczenia uzyskanego w związku z wykonywanym zawodem księgowego wskazując zarówno na stosowaną memoriałową zasadę księgowania jak i obowiązek ujawniania K. P., na każde żądanie, informacji o stanie rachunku prowadzonego na rzecz (...).

Wyjaśnienia prof. S. Z. oraz dr K. K. (1), Sąd obdarzył wiarygodnością w zakresie w jakim znajdują one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Strony przedstawiały odmienną wizję współpracy i podstaw konfliktu,
w związku z czym do tegoż dowodu o charakterze wyłącznie uzupełniającym należało podchodzić z uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy. Potwierdza to szczególnie oświadczenie złożone przez prof. S. Z. na rozprawie w dniu 18 czerwca 2019 r., stanowiące ponownie własną relację stosunków pomiędzy (...) a (...) oraz odmienną ocenę efektów jego działania. Powyższe po raz kolejny pokazało wieloaspektową płaszczyznę konfliktu zaistniałego na szczeblu osób zarządzających odpowiednio (...) oraz (...), oraz dążenie ze strony władz Instytutu do podporządkowania jednostki (...) na każdej płaszczyźnie.

Sąd prawie w całości pominął zeznania świadka J. K. (2) ( k. 244-248). Zdaniem Sądu świadek czuł się osobiście dotknięty spornym artykułem, nie kryjąc podczas zeznań osobistej niechęci do pozwanego, co podważa wiarygodność świadka a na co mogą wskazywać jego słowa wypowiedzenia prawie na początku zeznań o treści „pozwany mało wie o nauce” ( 02:46:49 k. 245-246). Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż świadek jako Przewodniczący Rady Naukowej posiadał wiedzę odnośnie przebiegu procesu habilitacji Pana dr R. R. (1), wskazał na uprawnienia Rady Naukowej ale również przyznał, że w/w otrzymał habilitację na podstawie tej samej pracy i to bez jej uzupełnienia. W ocenie Sądu świadek w zakresie przedmiotowego procesu habilitacyjnego starał się ograniczyć do wskazania, iż de facto z uwagi na trzy negatywne recenzje pracy habilitacyjnej dr R. R. (1), (...) nie mogła zagłosować w inny sposób. Powyższe jednak prowadzi do wniosku, iż z uwagi na uwzględnienie odwołania dr R. R. (1) a następnie uzyskanie habilitacji na podstawie tej samej pracy, niemniej w innym ośrodku, nie podjęto należytej staranności co do analizy samych recenzji.

Sąd pomimo przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka P. R. ( rozprawa z 08 czerwca 2018 r. k. 579-583), nie poczynił w oparciu o nie ustaleń mając na uwadze fakt, iż zasadniczo odnosiły się do okoliczności, które świadek pozyskał na podstawie sprzecznych ze sobą relacji obu stron konfliktu. Ponadto sam wskazywał, iż pomimo zarządzenia przez niego audytu dot. (...), de facto to (...) ma osobowość prawną przez co do jego kompetencji nie należało ingerowanie czy w ogóle uczestniczenie
w jakichkolwiek rozmowach z podmiotami, dla których prace były realizowane przez (...). Oceniając wiarygodność zeznań świadka Sąd nie mógł również pominąć faktu, iż zdaniem świadka z uwagi na nie posiadanie przez pozwanego odpowiedniego tytułu naukowego, nie może on dysponować wiedzą odnośnie całego systemu polskiej nauki, co miało wpływ na odbiór treści artykułu. Jak wskazał świadek „pozwany jest osobą spoza środowiska, nie będąc pracownikiem naukowym oraz nie mając dorobku naukowego krytykuje całe środowisko” ( k. 582v godz. 01:31:53), co zdaniem Sądu deprecjonuje osobę pozwanego, a tym samym pozwala na przypisanie wypowiedziom świadka subiektywnego charakteru.

Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanego o ponowne przesłuchanie świadka O. H., P. R. oraz L. P. (k. 836v). Okoliczności oraz sposób prowadzenia między stronami negocjacji zmierzających do rozwiązania konfliktu zostały dostatecznie wyjaśnione. Sama okoliczność, iż w przesłuchaniu świadka O. H. nie brał udziału pełnomocnik pozwanego (któremu pozwany wypowiedział na kilka dni przed rozprawą pełnomocnictwo) nie stanowi podstawy do ponownego przesłuchania świadka, tym bardziej, że pozwany był obecny na rozprawie, w której aktywnie uczestniczył, kierując do świadka szereg merytorycznych pytań. Także złożona przez pozwanego korespondencja e-mail wymieniona ze świadkiem, nie mogła stanowić uzasadnionej podstawy do uzupełniającego przesłuchania O. H., czy też podważać wiarygodność zeznań tegoż świadka. Pochodzi ona z początku 2017 r. kiedy umowy z ww. przedsiębiorcami były już wypowiedziane, (...) złożył do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez K. K. (1). Zasadnicze źródła konfliktu między stronami, zostały potwierdzone także przez biorącego udział w części rozmów P. B. (1) oraz K. P., którym Sąd przyznał walor wiarygodności.

W przypadku wniosków dowodowych o przesłuchanie świadków P. R. oraz L. P. okoliczności, na które przedmiotowi świadkowie mieliby zeznawać zostały dostatecznie wyjaśnione, a ponadto przedmiotem niniejszego postępowania nie była szczegółowa ocena i analiza przewodu habilitacyjnego, lecz treść wywiadu udzielonego przez pozwanego.

Sąd oddalił na rozprawie w dniu 30 listopada (...). wnioski dowodowe pozwanego zgłoszone w piśmie z 15 września 2017 r. w pkt 9, 10, 14, 15, 16 i 17, których przeprowadzenie skutkowałoby de facto odtworzeniem całego procesu habilitacji dr R. R. (1), w sytuacji gdy w niniejszej sprawie, jak wskazał sam pozwany wypowiadając się odnośnie nieprawidłowości jakich dopuszczono się w przewodzie habilitacyjnym w/w osoby, opierał się głównie na odwołaniu do artykułu prof. L. P.. Wskazać również należy, iż istotą sporu był udział (...)
w przedmiotowym procesie habilitacji nie zaś wszystkie okoliczności związane z samą habilitacją dr R. R. (1). Tym samym przeprowadzenie wskazanych dowodów zmierzałoby po pierwsze do przedłużenia postępowania a po drugie do przeprowadzenia dowodów, które dotyczyłyby faktów wykraczających poza okoliczności istotne dla rozpoznania sprawy.

Sąd oddalił również wniosek o zobowiązanie strony powodowej do złożenia korespondencji, która była wymieniona pomiędzy stronami, w okresie od marca 2015 r. do marca 2017 r., z uwagi na niesprecyzowanie pism, które miałby zostać złożone. Z tych względów wykonanie przedmiotowego wnioksu zawartego w pkt 11 pisma z 15 września 2017 r., w ocenie Sądu, nie było możliwe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Strona powodowa w związku z wypowiedziami pozwanego zawartymi w treści spornego wywiadu opublikowanego na blogu w portalu internetowym (...): (...), na kanwie niniejszego postępowania wystąpiła z dwoma roszczeniami: o złożenie przez pozwanego oświadczenia woli o określonej treści oraz formie a także o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego na wskazany cel społeczny.

Podstawę materialnoprawną tak sformułowanych przez powoda roszczeń stanowią przepisy art. 23 k.c., 24 k.c., 448 k.c. w zw. z art. 43 k.c. Dwie pierwsze normy prawne, odczytywane łącznie przewidują, że dobra osobiste człowieka są chronione oraz że osoba, której dobro osobiste zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może również żądać zadośćuczynienia pieniężnego, do którego należy stosować przepis art. 448 k.c. zgodnie
z którym w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę „…”, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Na mocy odesłania zawartego w art. 43 k.c. powołane przepisy stosuje się odpowiednio do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych w rozumieniu art. 33 ¹ k.c. Ustawodawca nie ograniczył bowiem omawianych środków ochrony wyłącznie do osób fizycznych (zob. m.in. wyrok SN z 13 stycznia 2012 r., I CSK 790/10, LEX nr 1129077). Naruszenie dóbr osobistych przedstawicieli osoby prawnej, które ma związek z działalnością danej osoby prawnej, może być tym samym tożsame z naruszeniem dóbr osobistych samej instytucji. Z zestawienia art. 23 i 43 k.c. wynika, że także osobom prawnym przysługuje dobro osobiste w postaci dobrego imienia. Jeżeli określone sformułowanie zawiera krytyczną ocenę działań organów danej osoby prawnej, a osoba prawna działa przez swoje organy, to
w konsekwencji zarzuty kierowane wobec tych organów mogą być traktowane jako zarzuty kierowane pod adresem samej osoby prawnej. Takie zarzuty godzą w dobre imię tej osoby prawnej (zob. wyrok SA w Białymstoku z 14 sierpnia 2018 r., I ACa 261/14, LEX nr 1506673; wyroki Sądu Najwyższego: z 14 listopada 1986 r., II CR 295/86, LEX nr 3340; z 28 maja 1999 r., I CKN 16/98, LEX nr 38552; z 11 stycznia 2007 r., II CSK 392/06, LEX nr 276219).

Zasadnicza różnica polega na tym, iż w przypadku osób fizycznych miarą obiektywizacji oceny, czy rzeczywiście doszło do naruszenia dóbr osobistych, jest zazwyczaj odwołanie się do odczuć, przeżyć i reakcji przeciętnego człowieka. Kryterium takie, co oczywiste, zawodzi natomiast w przypadku osób prawnych nie dysponujących sferą przeżyć psychicznych. Nie można byłoby natomiast z tą sferą identyfikować odczuć pracowników, poszczególnych członków organów osoby prawnej. Z tego względu przyjmuje się, że do naruszenia dobra osobistego osoby prawnej, w szczególności jej prawa do dobrego imienia (dobrej sławy, reputacji, renomy), dochodzi wówczas, gdy zachowanie sprawcy prowadzi (lub potencjalnie może prowadzić) do utraty zaufania do niej, potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania osoby prawnej w zakresie jej działalności oraz zadań (por. wyrok SA w Poznaniu z 10 lipca 2014, I ACa 444/14, LEX nr 1496033; wyrok SA w Warszawie z 19 listopada 2013, VI ACa 657/13, LEX nr 1444945; wyrok SA w Warszawie z 02 lutego 2011, I ACa 909/10, LEX nr 1120187, wyrok SN z 28 kwietnia 2016 r. V CSK 486/15 niepubl. LEX nr 2041120, wyrok SN z 11 stycznia 2007 r. II CSK 392/06, OSP z 2009 nr 5 poz. 55).

W powołanym świetle, Sąd w składzie rozpoznającym przedmiotowe powództwo, nie podziela zarzutów pozwanego wskazujących na brak legitymacji czynnej (...) do wystąpienia z ww. roszczeniami przeciwko pozwanemu. Objęte sporem wypowiedzi K. K. (1) mimo, że kierowane w domyśle do konkretnych osób fizycznych (których nazwiska nie zostały podane) – wiążą się z ich działalnością zawodową podejmowaną w ramach organów powodowego Instytutu (...) (...).

Przechodząc do oceny roszczeń wywodzonych przez stronę powodową, z uwagi na konstrukcję art. 24 k.c. na gruncie procesu o ochronę dóbr osobistych ze względu na doniosły charakter chronionego dobra, zasady rozkładu ciężaru dowodu kształtują się odmiennie
w stosunku do zasad obowiązujących na gruncie zwykłego procesu cywilnego. Aby stwierdzić, że doszło do naruszenia dóbr osobistych muszą zostać wykazane trzy przesłanki, mianowicie: istnienie dobra osobistego, jego zagrożenie bądź naruszenie oraz bezprawność zagrożenia lub naruszenia, której wystąpienie jest objęte domniemaniem prawnym (art. 24 § 1 zd. 1 in fine). Oznacza to, że na poszkodowanym spoczywa tylko ciężar wykazania, że doszło do naruszenia dóbr osobistych, wykazanie natomiast, że działanie nie było bezprawne spoczywa na pozwanym.

Reasumując proces subsumpcji w przypadku procesu o naruszenie dóbr osobistych sprowadza się do czterech etapów:

I.  zbadania czy wskazywane przez powoda zdarzenie, z którym wiąże naruszenie dóbr osobistych przez pozwanego faktycznie nastąpiło we wskazywanym rozmiarze i natężeniu (ciężar dowodu wykazania tych okoliczności obciąża powoda);

II.  w przypadku pozytywnej weryfikacji pkt I. - oceny czy określone działanie pozwanego stanowi naruszenie wskazywanych przez powoda dóbr osobistych;

III.  w przypadku pozytywnej weryfikacji pkt. I i II, podniesienia przez pozwanego zarzutu braku bezprawności działania naruszyciela - zbadania czy istnieją okoliczności wyłączające ową bezprawność (ciężar dowodu spoczywa tutaj na pozwanym);

IV.  w przypadku ziszczenia się dwóch przesłanek pozytywnych (pkt I i II), przy jednoczesnym braku okoliczności wyłączających bezprawność działania (pkt III), ostatnim, właściwym etapem procesu stosowania prawa przez Sąd, jest ustalenie sankcji za naruszenie dóbr osobistych
(w granicach żądań pozwu) adekwatnej do wykazanej przez powoda skali naruszenia dóbr osobistych, niezbędnej do usunięcia negatywnych skutków naruszenia dóbr osobistych w określonych okolicznościach faktycznych.

Mając na uwadze przedstawiony proces subsumpcji wskazać również należy, iż
w ogólnym ujęciu dobre imię osoby prawnej to dobre mniemanie innych osób o danym podmiocie prawa, w szczególności ze względu na jego działalność. Podstawą tego pozytywnego mniemania o podmiocie, wynikające zarówno z rozmaitych powszechnie dostępnych danych związanych z prowadzoną przez podmiot aktywnością, jak i z tych oceniających, wpływających bezpośrednio na opinię o nim. Dobre imię osoby prawnej naruszają wypowiedzi, które, obiektywnie oceniając, przypisują osobie prawnej niewłaściwe postępowanie mogące spowodować utratę do niej zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania w zakresie swych zadań” ( wyrok SN z dnia 9 czerwca 2005 r. III CK 622/04, niepubl). Podstaw znaczeniowych pojęcia „dobre imię” powszechnie upatruje się w czci osoby fizycznej, w której wskazuje się na dwa aspekty – zewnętrzny, rozumiany jako dobre imię, i wewnętrzny, odpowiadający pojęciu godności osobistej ( A. S., Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową, 1999 r., s. 101). W odniesieniu do osoby prawnej, jedynie część zewnętrzna, określana jako dobre imię, wiąże się z opinią, jaką inni ludzie mają o danej osobie ( A. C. D. osobiste osób prawnych 2005 r., s. 165). W zakresie pojęciowym określenie „dobre imię” często jest zastępowane określeniami: renoma, reputacja, marka, sława (rozgłos), ugruntowana pozycja. W znaczeniu językowym określenia: „renoma” (fr. renommée), „reputacja” (fr. réputation), jak i „marka” (niem. die M.) oznaczają dobrą opinię, przy czym „marka” to również „znak identyfikujący”. Z tych też względów w znaczeniu językowym „dobre imię osoby prawnej” jest ujmowane jako dobra opinia o niej, a jej zakwestionowanie może być odebrane jako podważenie zaufania, które
w ocenie orzecznictwa stanowi „niezbędny element warunkujący możliwość funkcjonowania osoby prawnej” ( wyrok SA w Krakowie z dnia 13 sierpnia 1991 r. I ACr 202/91, OSA z 1992 r. z. 1 poz. 5). Orzecznictwo w dość jednolity sposób przyjęło, że określenia renoma, reputacja mieszczą się w określeniu „dobre imię”, wypełniając je jako elementy składowe bądź też stanowiąc odpowiedniki pojęcia dobre imię. Ponadto dobre imię osoby prawnej wiązane jest również z dobrem osobistym w postaci wizerunku. Sąd Najwyższy podkreśla, że „przez pojęcie „wizerunek” osoby prawnej należy rozumieć ogół cech charakteryzujących
w powszechnym odczuciu ten podmiot, warunkujących zwłaszcza jego opinię i renomę handlową” ( wyrok SN z dnia 7 października 2009, III CSK 39/09, OSNC z 2010 r. nr 4 poz. 100).

Wskazując dalej na ukształtowane stanowisko doktryny i orzecznictwa podkreślić wypada, iż naruszenie dobrego imienia osoby prawnej można sprowadzić do trzech sytuacji. Pierwsza polega na rozpowszechnieniu nieprawdziwych informacji o podmiocie, które podważają reputację podmiotu, prowadząc do zakwestionowania jego wiarygodności jako uczestnika obrotu gospodarczego. Druga sprowadza się do rozpowszechniania wypowiedzi wartościujących, w których szeroko rozumiana działalność podmiotu zostaje poddana krytyce. Sytuacja trzecia to stan, gdy opublikowanie prawdziwej informacji o podmiocie może stanowić naruszenie dobrego imienia.

Pierwsza sytuacja powoduje uruchomienie środków ochrony przewidzianej dla ochrony dóbr osobistych, gdyż rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji nie tylko uruchamia ochronę przewidzianą na gruncie art. 23 k.c. i art. 43 k.c.

W odniesieniu do sytuacji drugiej - poddania krytyce działalności osoby prawnej -kluczowe znaczenie ma rodzaj krytyki. W sytuacji wypowiedzi oceniających mieszczących się w granicach rzeczywistej i konstruktywnej krytyki są one dozwolone (A. S. - (...),1979r, s. 34). Jeśli jednak nie znajdują oparcia w faktach, należy je uznać za naruszające dobra osobiste. Natomiast w sytuacji, gdy opublikowanie prawdziwej informacji o podmiocie może stanowić naruszenie dobrego imienia, podstawowe znaczenie ma kontekst sytuacyjny i społeczny odbiór takiej informacji. Jak podkreślił Sąd Najwyższy, „uwzględnić należy nie tylko semantyczne znaczenie użytych słów, ale również kontekst sytuacyjny i społeczny jego odbiór oceniany według kryteriów właściwych dla ludzi rozsądnych i uczciwych” ( wyrok SN z dnia 23 maja 2002 r., IV CNK 1076/00, niepubl.).

Przechodząc już do okoliczności niniejszej sprawy wskazać należy, iż bezsporne pozostawało to, iż w dniu 06 marca 2017 r. na portalu internetowym (...): (...) ukazał się wywiad G. B. z pozwanym K. K. (1) o treści wskazywanej przez powoda (k. 29-41), zatytułowany „(...)”.

W ocenie powoda wskazywane w pozwie oraz dalszych pismach procesowych wypowiedzi pozwanego, zacytowane w części historycznej uzasadnienia, naruszają jego dobra osobiste w postaci: dobrego imienia, renomy i wizerunku. Pozwany odnosząc się do zarzutów powoda dowodził, iż wskazywane krytyczne wypowiedzi są wyrazem jego prywatnej opinii i oceny faktów, są ponadto prawdziwe, wyrażane w interesie publicznym, stanowiąc część szerszej debaty o konieczności zreformowania polskiego szkolnictwa wyższego.

Pochylając się nad tak zarysowanymi zasadniczymi granicami sporu, słowem wstępu trzeba zwrócić uwagę na miejsce, w którym owe wypowiedzi pozwanego zostały zamieszczone, tj. forum internetowe, blog - służące z założenia do wymiany informacji, opinii, pomysłów, wpisujące się jak wynika to z założeń jego twórców, w nurt poglądów opowiadających się za większym udziałem nauki w projektach komercyjnych, współpracy przemysłu z nauką oraz państwem. Właściwości takiego dyskursu i charakter jego ekspresji uzasadniają większe niż przeciętne przyzwolenie na ostrzejsze, często skrótowe, dobitne i przejaskrawione opinie, co oczywiście nie usuwa potrzeby udzielania ochrony przed naruszeniami dóbr osobistych przez wypowiedzi niemieszczące się w dopuszczalnej formule, do których często w tym dyskursie dochodzi (zob. wyrok SN z 08 marca 2012 r., V CSK 109/11, LEX nr 1168724). Specyfika i konstrukcja wspomnianego forum, polega przede wszystkim na stworzeniu szerokiej możliwości otwartej oraz nieskrępowanej wymiany poglądów i ocen. Gdy chodzi o same oceny, są one obecnie w Internecie tak rozpowszechnione, że dotyczą wszystkich przejawów życia społecznego i możliwych sfer działalności, w tym działalności naukowej. Swoboda wypowiadania opinii, której znaczenie we współczesnym społeczeństwie ma - pomimo związanych z nią zagrożeń - niezaprzeczalną wartość, uzasadnia powoływanie się na realizację ważnego interesu publicznego lub prywatnego.

Dla oceny, czy dana wypowiedź krytyczna (a za takie należy uznać niewątpliwie cytowane wypowiedzi pozwanego) mieści się w granicach chronionych zasadą wolności wypowiedzi, konieczne jest jej zakwalifikowanie jako wypowiedzi o faktach lub wypowiedzi ocennej (opinii), chociaż w praktyce rzadko dana wypowiedź przybiera taką jednoznaczną, postać. Najczęściej występują w niej - w różnym natężeniu - elementy faktyczne i ocenne, a stopień ich natężenia oraz proporcje, w jakich występują, stanowią podstawę przyjęcia określonego charakteru wypowiedzi. W takich wypadkach należy zbadać, czy w wypowiedzi można wyodrębnić elementy poddające się testowi według kryterium prawda/fałsz, po czym - konsekwentnie - test taki przeprowadzić. Taka konfrontacja może też przebiegać według linii nie tak ostro zarysowanej, przy uwzględnieniu kryterium zastosowanego m.in. w orzeczeniu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12 lipca 2001 r. w sprawie „F. przeciwko Słowacji” (LEX nr 76122). W orzeczeniu tym Trybunał w odniesieniu do wypowiedzi
o charakterze ocennym dopuścił możliwość badania, czy fakty, na podstawie których skarżący sformułował swoją ocenę były zasadniczo prawdziwe, bądź - inaczej ujmując - czy wyrażone sądy korzystały z wystarczającej podstawy faktycznej.

Przy ocenie wypowiedzi pozwanego nie można także tracić z pola widzenia, iż granice dopuszczalnej krytyki w stosunku do podmiotów publicznych są znacznie przesunięte. Powodowy Instytut zdaniem Sądu należy niewątpliwie traktować jako podmiot publiczny. Działalność powoda jest finansowana bowiem w przeważającej mierze z dotacji z budżetu państwa, a tym samym ocena podejmowanych przez niego działań podlega kontroli i krytyce społecznej. W przypadku osób publicznych, węższy zakres ochrony to swoista cena, jaką ta kategoria osób płaci za swą szczególnie wyeksponowaną pozycję w społeczeństwie, które - ze zrozumiałych względów - ma prawo interesować się osobami publicznymi, których działalność jest finansowana ze środków publicznych (zob. wyrok SA w Warszawie z 23 marca 2018 r., I ACa 2078/16, LEX nr 2516029).

Dokonując oceny poszczególnych wypowiedzi pozwanego cytowanych przez powoda, należy wyłączyć z przedmiotowej analizy tytuł artykułu oraz wstęp (lead), których treść nie była autoryzowana przez pozwanego.

Pierwszą wypowiedzią kwestionowaną przez powoda (1.) było sformułowanie „(...)” (k. 33-34). Powód upatruje naruszenia ww. dóbr osobistych poprzez porównywanie przez pozwanego dyrekcji Instytutu do „akademickich feudałów”, nieprawdziwy, nieracjonalny i niegospodarczy sposób prowadzenia Instytutu. Zdaniem powoda wypowiedź ta jest nieprawdziwa, gdyż z zewnętrznego finansowania nie można było utrzymać (...). Zakończenie współpracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pozwanego, który nie chciał uporządkować zasad funkcjonowania (...).

Aby prawidłowo ocenić cytowaną wypowiedź należy zaznaczyć, iż przed jej sformułowaniem pozwany poddał krytyce cały system polskiego szkolnictwa wyższego – opisując jego cechy charakterystyczne, poprzez obrazowe odwołanie się do stosunków feudalnych z okresu I Rzeczpospolitej. Zdaniem pozwanego polski system oświaty mimo coraz większych nakładów z budżetu państwa nie wykorzystuje potencjału gospodarczego i naukowego kraju, hamuje kreatywność, oryginalne myślenie, nie wnosząc w odróżnieniu od pionierów europejskich i światowych żadnych wartości dodanych wpływających na rozwój państwa i jego gospodarki – środki publiczne są bezproduktywnie zużywane. Według pozwanego zwiększanie nakładów na naukę bez zreformowania zhierarchizowanej struktury uniwersyteckiej, której konserwatywna mentalność stanowi jedną z przeszkód w rozwoju innowacyjnych pomysłów, nie pozwoli na podniesienia poziomu i prestiżu polskiej nauki, prowadząc do odpływu do innych krajów najbardziej uzdolnionych badaczy. Zdaniem Sądu określenie „akademiccy feudałowie” zostało użyte w kontekście nieefektywnego systemu polskiego szkolnictwa wyższego, którego działalność nie przekłada się na realne, przydatne dla przedsiębiorców i społeczeństwa rezultaty. Określenie to zostało użyte dla określenia osób które bronią niewydolnego systemu szkolnictwa wyższego, gdyż bez większego nakładu pracy czerpnią z niego wymierne korzyści, nie dając w zamian społeczeństwu przydatnych rozwiązań. Sformułowanie „akademiccy feudałowie” odnosiło się także do opisania „starej kadry” akademickiej, oczekującej od młodszych kolegów posłuszeństwa i uległości, zhierarchizowanych struktur, w których brak posłuszeństwa, próba zaburzenia ustalonego porządku może doprowadzić do zahamowania kariery młodych naukowców albo odmowie przyznania grantu.

Jak wynika z poczynionych ustaleń, nie była to pierwsza publiczna wypowiedź pozwanego, krytykująca polski system szkolnictwa wyższego, porównująca go do struktur feudalnych. Co więcej poglądy pozwanego wpisują się w szerszy nurt krytycznych głosów, opowiadających się za zrewidowaniem zasad finansowania szkolnictwa wyższego, zacieśnienia współpracy z przemysłem. Porównanie funkcjonowania polskiego systemu oświaty do struktur feudalnych, było powszechnie stosowanym w przestrzeni publicznej wyrażeniem, oddającym jego istotę.

Z powyższego wynika, że określenie „akademiccy feudałowie” nie zostało wprost użyte w stosunku do osób wchodzących w skład organów powodowego Instytutu, a jedynie dla opisania realiów panujących w polskim środowisku akademickim, na którego potrzebę reformy wskazywał nie tylko pozwany. Nakreślone w pierwszej części cechy charakterystyczne owego akademickiego „systemu feudalnego” muszą jednak stanowić punkt odniesienia dla wykładni użytego w cytowanym sformułowaniu określenia „wbrew logice feudalnego systemu”. Określenie to ma natomiast zważywszy na nakreślony kontekst wyraźnie negatywny wydźwięk.

Zdaniem jednak Sądu omawiana część wypowiedzi pozwanego nie posiada cechy bezprawności. Jak wynika z poczynionych ustaleń, (...) przez pierwszych pięć lat działalności utrzymywało się głównie ze środków pozyskanych jako wynagrodzenie za zrealizowane projekty komercyjne. Członkowie realizujący owe projekty byli doceniani i nagradzani. Działalność (...) była oceniana pozytywnie, część przedsiębiorców nie poprzestawała na jednym projekcie, lecz kierowała zlecenia na kolejne prace badawcze, istniał popyt na usługi świadczone przez (...). Instytut ponosił co prawda koszty pośrednie (udostępnienia pomieszczeń, obsługi księgowej, wynagrodzenia kierownika (...)), jednakże wydatki te były uwzględnione w Porozumieniu o utworzeniu (...) zawartym na 10 lat, które dawało pozwanemu bardzo szeroką autonomię co do sposobu kierowania (...) (doboru podwykonawców, zasad ich wynagradzania). Rzeczona autonomia zaczęła być ograniczana wraz ze zmianą dyrekcji Instytutu, która dążyła do zwiększenia kontroli nad działaniami pozwanego oraz (...). Dopiero powstały na tym tle konflikt między pozwanym a dyrekcją Instytutu, doprowadził do załamania w drugim kwartale 2016 r. działalności (...), odmowy wypłaty prowadzącym badania komercyjne podwykonawcom wynagrodzenia i w rezultacie odstąpieniem od zawartych umów przez dwóch przedsiębiorców, co odbiło się na wynikach finansowych (...) za 2016 r.

Powód składając raporty z przeprowadzonych audytów, próbował dowieść, że
w marcu 2016 r. (...) na wydzielonym rachunku nie posiadało środków na zapłatę wynagrodzeń za złożone przez pozwanego rachunki, obejmujące prace badawcze prowadzone jeszcze w 2015 r. opiewające na kwotę około 220 000,00 zł. Jak już jednak zaznaczono przy ocenie stanu faktycznego, z tych samych raportów wynika, że bilans finansowy (...) za 2015 rok był dodatni (ponad 100 000,00 zł) zaś na początku 2016 r. Instytut otrzymał
w formie zadatków od (...) oraz A. dodatkowe 170 000,00 zł. Powód wywodził, że pozwany składał umowy podwykonawców oraz rachunki z dużym kilkumiesięcznym opóźnieniem. Zwrócić należy jednak uwagę, że taki sposób rozliczania projektów badawczych (po ich wykonaniu), był powszechnie stosowany i akceptowany w powodowym Instytucie. Jak uwidocznione to zostało na przykładzie zleceń od spółek (...), (...) otrzymywało kontrakty na badania prowadzone przez dłuższy okres czasu, obejmujące okres od nawet kilkunastu miesięcy. W tych realiach, przyjętym sposobem rozliczania umów w powodowym Instytucie, praktyka pozwanego nie odbiegała od utartych schematów, była zresztą akceptowana przez kilka lat przez poprzednią dyrekcję.

Zdaniem Sądu działania dyrekcji Instytutu zmierzające do zmiany szerokiej autonomii (...) wynikającej z ciągle obowiązującego Porozumienia (zawartego na 10 lat), wprowadzanie mechanizmów kontrolnych nie przewidzianych w tymże Porozumieniu (np. zalecenia dyrektora z lutego 2016 r., wezwania kierowane do pozwanego przez zastępcę dyrektora), w połączeniu z odmową wypłaty przez powoda wynagrodzenia podwykonawcom, wiedzą dyrektora Instytutu o tym, że brak uregulowania tychże należności może doprowadzić do wypowiedzenia przyjętych zleceń (i tym samym obowiązku zwrotu podwójnego zadatku), mogło być obiektywnie rzecz biorąc, ocenianie przez K. K. (1) jako działania zmierzające do „zniszczenia Centrum, stanowiąc jednocześnie przykład działania „systemu feudalnego”.

Jak wynika z zeznań O. H. (który zawarł Porozumienie jako poprzedni dyrektor (...)) prowadzenie (...) w ramach powodowego Instytutu na zasadach komercyjnych, zapewnienie szerokiej swobody i autonomii było w polskich warunkach czymś dotychczas niespotykanym, nieakceptowanym w polskiej nauce. Odniesienie się w tym przypadku przez pozwanego do „działania wbrew logice feudalnego systemu” oddaje zdaniem Sądu istotę charakteru działań podejmowanych przez powoda, zmierzających do zniesienia tej autonomii, scentralizowania i podporządkowania (...), mimo odmiennych, stale wszakże obowiązujących zapisów Porozumienia. Działania podejmowane przez dyrekcję Instytutu, uznać należy za nieracjonalne, zważywszy chociażby na wynikającą z Porozumienia odpowiedzialność materialną (...). Próby podporządkowania pozwanego, bez względu na konsekwencje, świadome dopuszczenie przez dyrekcję (poprzez wstrzymanie wypłat wynagrodzeń podwykonawców – wiedzę o odmowie wykonywania przez nich bieżących zleceń) do niewykonania badań dla dwóch kontrahentów, w sytuacji przyjęcia wysokich zadatków (o których dyrekcja Instytutu musiała wiedzieć skoro to dyrektor podpisywał przedmiotowe umowy) muszą być oceniane negatywnie – stanowiąc przejaw mechanizmów działania sformalizowanego i scentralizowanego „feudalnego systemu” polskiej nauki, który nie akceptuje odstępstw od utartych schematów.

Reasumując, częściowo ocenna wypowiedź (1.) pozwanego jest zdaniem Sądu pozbawiona elementu bezprawności. W przedstawionych okolicznościach faktycznych, pozwany miał prawo i uzasadnione podstawy do wyrażenia negatywnej opinii o działaniach podejmowanych przez organy powodowego Instytutu.

Drugi kwestionowany przez powoda fragment wypowiedzi pozwanego (2.) o treści: „(...) (k. 34-35) - oceniać należy w kontekście okoliczności, w których sformułowano pierwszy cytowany fragment wypowiedzi pozwanego, jako element działań powoda zmierzających do ścisłego podporządkowania (...), na co wskazuje pośrednio poprzedzające tą wypowiedź pytanie osoby prowadzącej sporny wywiad.

Z tego względu odwołanie się przez pozwanego do „stalinowskich prokuratorów”, nie miało zdaniem Sądu na celu przypisania dyrekcji powoda cech tych jednoznacznie negatywnie postrzeganych organów wymiaru sprawiedliwości PRL, a jedynie naświetlenie kontekstu dla drugiej części omawianego zdania „(...)”. Pozwany formułując dalszą część wypowiedzi biorąc pod uwagę wynik postępowania dowodowego miał zdaniem Sądu uzasadnione podstawy do formułowania twierdzeń o tworzeniu przez powoda dodatkowych formalnych wymagań, mnożeniem korespondencji, żądań, prób wywierania nacisku na (...) w tym pozwanego, które miały na celu ograniczenie jego autonomii oraz ścisłe podporządkowanie powodowi. Wraz
z podjęciem przez dyrekcję (...) negocjacji w przedmiocie zmiany zasad funkcjonowania (...) w ramach zawartego Porozumienia oraz zawarcia nowej Umowy
o kierowanie przez pozwanego (...), wprost proporcjonalnie do oporu pozwanego, nasilały się działania powoda zmierzające do wprowadzenia sformalizowanej kontroli nad (...), przeniesienia na pozwanego materialnej odpowiedzialności za jego prowadzenie. Powód zaczął domagać się od pozwanego informowania na bieżąco o prowadzonych negocjacjach z potencjalnymi kontrahentami, stanie realizacji poszczególnych już wykonywanych projektów wraz z podaniem z wyprzedzeniem danych osobowych podwykonawców realizujących dane prace zbiorowe, mimo, że pozwany wedle treści Porozumienia posiadał swobodę w doborze współpracowników, miał zagwarantowaną samodzielność w rozliczaniu podwykonawców (zob. ust. 3 i 5 Załącznika nr 2 do Porozumienia - k. 21). Jako formy nacisku w prowadzonych za pośrednictwem zewnętrznej kancelarii prawnej negocjacji, należy zdaniem Sądu traktować zaprzestanie w kwietniu 2015 r. wypłacania pozwanemu wynagrodzenia za prowadzenie (...). Gdy zaś konflikt eskalował w pierwszym kwartale 2016 r. jako presję ze strony powoda należy odczytywać działania związane z odmową wypłaty wynagrodzenia podwykonawcom, kierowanie do osób współpracujących z pozwanym zapytań odnośnie poszczególnych projektów wraz
z informacjami wskazującymi, że brak zapłaty wynagrodzenia jest wyłączną winą pozwanego, kierowanie przez dyrekcję do kontrahentów zapytań odnośnie już zrealizowanych kontraktów, wypytywanie dyrekcji Instytutu (...),
w którym zatrudniony był ówcześnie K. K. (1) o zasady współpracy z pozwanym, a finalnie w następstwie odstąpienia przez spółki (...) od zawartych umów wraz z żądaniami zapłaty podwójnego zadatku, skierowanie przeciwko K. K. (1) zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa, o czym może zdaniem Sądu świadczyć treść porozumienia zaproponowanego pozwanemu przez pełnomocnika powoda
w sierpniu 2016 r. (zob. wiadomość e-mail z 18 sierpnia 2016 r. - k. 840-841).

Prawdą jest, że powód korzystał z pomocy zewnętrznej kancelarii prawnej. Najpierw w negocjacjach prowadzonych w drugiej połowie 2015 roku, następnie przy formułowaniu zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez K. K. (1), a także
w negocjacjach z sierpnia 2016 r. oraz przesłuchaniach współpracowników (...)
w ramach prowadzonego śledztwa. W świetle całokształtu poczynionych ustaleń, odbieranie przez pozwanego (a także jego współpracowników – K. P., P. B. (1)) powyższych działań powoda jako formy „nękania” ze strony (...), należy zdaniem Sądu uznać za ocenę, która nie może zostać potraktowana jako przesadzona, odbiegająca rażąco od faktycznego przebiegu współpracy stron i naruszająca przez to dobra osobiste powoda.

W ocenie Sądu trzeci fragment wypowiedzi pozwanego (3.) cytowany przez powoda: „(...)”(k. 35), zważywszy na profil działalności (...) godził bezpośrednio w renomę Instytutu, jak i podważał kompetencje i zaufanie do jego organów.

Rzecz jednak w tym, iż jak wykazało postępowanie dowodowe, sformułowania pozwanego są prawdziwe. Na skutek działań dyrekcji (...), próbującej podporządkować sobie (...), doprowadzić do wprowadzenia zmian w formalnych zasadach jego funkcjonowania, nastąpiło wstrzymanie wynagrodzeń dla podwykonawców. Dyrekcja (...) musiała zdawać sobie sprawę z ponoszenia odpowiedzialności finansowej za zawierane w ramach (...) projekty komercyjne. Z uwagi na określony w Porozumieniu sposób reprezentacji, musiała także wiedzieć o uiszczonych przez kontrahentów wysokich zadatkach. Dyrekcja (...) była również informowana tak przez pozwanego jak i jego współpracowników oraz prezesa jednego z kontrahentów o tym, iż wstrzymanie wynagrodzeń doprowadziło do odmowy realizacji otwartych kontraktów przez podwykonawców, odmowy przekazania wyników badań, praw autorskich. Mimo tych sygnałów, powód w ramach prowadzonego z pozwanym konfliktu, nie poczynił żadnych działań zmierzających do zapobieżeniu odstąpienia przez kontrahentów od zawartych umów, narażając Instytut na wysokie koszty, znacznie przekraczające zaległe wynagrodzenia podwykonawców (220 000,00 zł) sięgające wyłącznie z tytułu roszczeń o zwrot zadatku w podwójnej wysokości poziomu 619 220,00 zł (509 220,00 zł + 110 000,00 zł), ostatecznie ograniczone na skutek zawartych porozumień ugodowych do kwoty 444 350,00 zł (55 350,00 zł + 10 000,00 zł kosztów prawnych – (...); 379 000,00 zł - (...)). Dodatkowo wobec odmowy zapłaty przez powoda wynagrodzenia za prace zrealizowane w 2015 r. na rzecz (...) i (...), odmowy przekazania przez podwykonawców autorskich praw do wyników badań, powyżsi przedsiębiorcy sformułowali w stosunku do powoda roszczenie odszkodowawcze opiewające odpowiednio na kwotę 100 000,00 zł oraz kwotę 81 000,00 zł. Żądania zapłaty zaległego wynagrodzenia, obok przedsiębiorców kierują także nieopłaceni podwykonawcy, którzy dodatkowo formułują w stosunku do (...) roszczenia odszkodowawcze za naruszenie praw autorskich za przekazane wyniki badań, za które nie otrzymali wynagrodzenia, w łącznej kwocie 547 500,00 zł. Odpowiedzialność finansową za powyższe roszczenia, ponosi finansowany ze środków z budżetu państwa (...).

Z powołanych już przyczyn, Sąd nie dał wiary twierdzeniom powoda, iż na wydzielonym rachunku analitycznym (...), nie było żadnych środków pozwalających na opłacenie podwykonawców, co zapobiegłoby opisanej wyżej reakcji łańcuchowej. Nawet jednak gdyby przyjąć, że tych środków nie wystarczyłoby na pokrycie wszystkich zobowiązań podwykonawców (na co brak przekonywujących dowodów), według Sądu zadaniem dyrekcji (...), było podjęcie działań zmierzających do ich pozyskania, zapobieżeniu większym stratom finansowym, zamiast prób zdyskredytowania osoby pozwanego, w oczach współpracowników. Wszakże wedle treści wciąż obowiązującego porozumienia to Powód odpowiadał finansowo przed kontrahentami i podwykonawcami za zawarte umowy.

Powód upatrywał naruszenia dóbr osobistych w postaci renomy, w sformułowaniu (4.): „ (...) ” (k. 36). Według strony powodowej cytowana wypowiedź pozwanego jest nieprawdziwa, sugeruje istnienie w Instytucie stosunków mafijnych, niszczenie talentów naukowo-biznesowych.

Ustosunkowując się do zarzutów powoda, należy przytoczyć kontekst, do którego ta wypowiedź nawiązuje. Pozwany krytykuje system wynagrodzeń oparty na przyznawanych odgórnie grantach, wzajemnej zazdrości w polskim środowisku akademickim o przyznane dotacje. Zamiast tych nie przystających zdaniem pozwanego do światowych standardów mechanizmów, pozwany proponuje przyjęcie wzorców zachodnich polegających na wzajemnym wsparciu, wynagradzaniu za faktycznie wykonaną pracę, wynikającą
z konkretnych działań pracowników naukowych, kreatywnej działalności intelektualnej. Pozwany krytykuje pobierania wysokich uposażeń za zajmowane stanowiska, korzystanie przez przełożonych w strukturze akademickiej z efektów pracy badawczej pracowników im podlegających, co zniechęca młodych naukowców do podejmowania kreatywnych inicjatyw. Według pozwanego, w wiodących ośrodkach naukowych, niedopuszczalna jest sytuacja
w której z wypracowanych efektów pracy intelektualnej, korzysta także ktoś inny, nie biorący udziału w badaniach. Jest to kwestia, która w środowisku naukowym postrzegana jest jako swoistego rodzaju zwyczajowo przyjęta norma etyczna, którą wszyscy przestrzegają, mimo braku jej formalnego uregulowania. Odmienne zachowania źle bowiem wpływają na system kreowania intelektualnej wartości dodanej.

W nawiązaniu do powyższych okoliczności, pozwany wskazuje na propozycję powoda przekazania 25% uzyskanych od kontrahentów środków, a po wtóre nawiązuje do powstałego między innymi na tym tle konfliktu z dyrekcją (...), wywierania różnych form nacisków Instytutu na (...). Oceniając zarzuty powoda, należy wskazać, że sam powód przyznaje, że takowe propozycje były formułowane w stosunku do (...), tyle że
w wysokości 15%. Materiał dowodowy potwierdza, że w kwietniu 2015 r., powód naciskał na pozwanego, aby zrewidować zapisy obowiązującego Porozumienia, poprzez wyłączenie postanowień o ponoszeniu przez Instytut kosztów pośrednich sprowadzających się przede wszystkim do udostępnienia pomieszczeń biurowych, wynagrodzenia kierownika (...). Strony pozostawały jedynie w sporze co do wysokości tegoż ułamka. Zdaniem Sądu kwestia wysokości przedmiotowego udziału, ma znaczenie drugorzędne. W wypowiedzi pozwanego eksponowany jest zupełnie inny aspekt, mianowicie korzystania z konkretnych efektów pracy intelektualnej innych badaczy. Skoro powód formułował w stosunku do (...) takie roszczenia, składające się na jeden z elementów powstałego między stronami konfliktu, mimo odmiennych, wiążących postanowień Porozumienia, to nie może to stanowić naruszenia renomy powoda. Zwrócić należy ponadto uwagę, iż określenie użyte przez pozwanego można co najwyżej traktować jako informację niedokładną (15% zamiast 25%), nie zaś jak domaga się powód informację nieprawdziwą, której skutki powinny zostać naprawione przez złożenie oświadczenia o treści wskazywanej w petitum pozwu.

Pozwany w odniesieniu do standardów etycznych, które powinny być respektowane powszechnie przez środowisko akademickie nawiązuje do artykułu prof. L. P. „(...)” opisującego podstawy i przyczyny odmowy habilitacji dr R. R. (1), w (...). W kontekście upadku etyki na polskich uczelniach, pozwany formułuje przywoływany przez powoda fragment (5.): „ (...) ” (k. 37).

Przytoczony cytat nie odnosi się zdaniem Sądu do samej „afery grantowej”, lecz przyczyn „uwalenia habilitacji”, na co wskazuje wypowiedź pozwanego poprzedzająca, pytanie osoby prowadzącej wywiad, po którym pada zacytowana odpowiedź pozwanego. Przedmiotowa sprawa habilitacyjna m.in. na skutek działań podjętych przez prof. L. P., została poddana ocenie organu właściwego organu przełożonego – Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, która ustaliła, że na odmowę habilitacji przez Radę Naukową (...), negatywne recenzje, miał wpływ jeden z jej członków, z którym habilitant pozostawał w otwartym sporze, który kierował do członków wspomnianej Rady pisma oczerniające ubiegającego się o tytuł, co znalazło odzwierciedlenie w opiniach recenzentów, których wydźwięk był bardzo zbliżony do sformułowań używanych przez profesora, z którym habilitant pozostawał w sporze. Przedmiotowe tło stanowiło kontekst sytuacyjny dla wypowiedzi pozwanego. W ocenie Sądu, w tej sytuacji kwestionowanej wypowiedzi nie sposób traktować jako nieprawdziwej. Przedmiotowe wydarzenie faktycznie miało miejsce, co kładzie się cieniem na ocenę etyczną postępowania części członków Rady Naukowej (...), będącej wszakże obok dyrektora (którego działalność pozwany otwarcie krytykuje), jednym z organów powodowego Instytutu.

Strona powodowa naruszenia renomy Instytutu, upatrywała nadto w sformułowaniach: „(...)”(k. 40) oraz „ (...) ” (k. 40).

W kontekście wskazywanych przez stronę powodową wypowiedzi pozwanego odnoszących się do ponoszonych kosztów prawnych (6. i 7.), biorąc pod uwagę poczynione ustalenia, cytowanych wypowiedzi nie sposób traktować jako informacji nieprawdziwych. Faktem bezspornym pozostaje, że Instytut, finansowany jest ze środków publicznych. Nakłady (...) na obsługę prawną w latach 2015-2017 znacznie wzrosły. Sam powód upatruje przyczyn tego wzrostu w konflikcie z pozwanym, roszczeniami K. K. (1) i podwykonawców, a także żądaniami kontrahentów, którzy nie otrzymali umówionych wyników prac, bądź też przeniesienia praw autorskich do przekazanych przez powoda badań. Ponoszone przez powoda koszty obsługi prawnej, stanowią zdaniem Sądu następstwo konfliktu stron, którego podstawy stanowią dążenia dyrekcji powoda do zmian w treści obowiązującego Porozumienia o działalności (...). W prowadzonych negocjacjach, po obu stronach brali udział profesjonalni pełnomocnicy, podobnie zresztą jak przy zawieraniu porozumień ze spółkami (...) oraz (...), czy też prowadzonym z zawiadomienia (...) śledztwa w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa przez K. K. (1). Następstwa działań dyrekcji (...), wstrzymujących wypłatę podwykonawcom wynagrodzeń, były nie tylko opisane roszczenia materialnoprawne powyższych podmiotów, ale także pociągały za sobą konieczność skorzystania przez powoda z generującej dodatkowe koszty obsługi prawnej. W powołanym świetle należy zauważyć, iż przez określenie „pieniactwo” należy rozumieć nie tylko synonim określenia skłonności do częstego wszczynania postępowań sądowych z błahego powodu, ale także ogólną konfliktowość, kłótliwość, zażartość i nieustępliwość w postępowaniu względem innych podmiotów.

Mając na uwadze całokształt powołanych okoliczności, w ocenie Sądu nie zachodzą podstawy do złożenia przez pozwanego oświadczenia o treści oraz formie określonej
w petitum pozwu. Nawet gdyby uznać, iż część wypowiedzi pozwanego zawierała informacje niepełne, co mogłoby wpływać na odbiór wysyłanego przekazu i stosunek użytkowników portalu do organów powoda, to zdaniem Sądu roszczenie o złożenia przez pozwanego żądanego przez powoda oświadczenia, byłoby zbyt daleko idącą sankcją. Przedmiotowa konstatacja jest tym bardziej uzasadniona, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że administrator forum w związku z kierowanymi przez powoda wezwaniami do zaprzestania naruszania dóbr osobistych Instytutu, umożliwił powodowi ustosunkować się do treści wywiadu z pozwanym bezpośrednio na łamach przedmiotowego portalu internetowego. Powód nie skorzystał jednak z tej możliwości. Po wtóre (...), odniósł się do zarzutów wysuwanych przez pozwanego na łamach „(...)” z dnia 21-23 kwietnia 2017 r. w artykule „(...)
(...)”.

Wątpliwości Sądu wzbudza także sama forma oświadczenia wskazanego w petitum pozwu, która jest zbyt ogólna. Powód wskazuje, co prawda w uzasadnieniu swojego stanowiska, które wypowiedzi pozwanego uważa za nieprawdziwe, naruszające dobra osobiste Instytutu, jednakże nie jest rolą Sądu formułowanie treści żądanego oświadczenia za powoda niemal w całości. Sąd stosownie do okoliczności i oceny może zmodyfikować tego rodzaju oświadczenie, jednakże działanie to nie powinno sprowadzać się do formułowania oświadczenia zamiast strony (zob. wyrok SN z 11 stycznia 2007 r., II CSK 392/06, LEX nr 276219).

Pochylając się nad drugim z wywodzonych przez powoda roszczeń, o zapłatę od pozwanego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną w wyniku naruszenia dóbr osobistych krzywdę (art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c.) należy wskazać, iż powód nie wykazał aby wypowiedzi pozwanego naruszyły wskazywane dobra osobiste Instytutu, bądź też aby wypowiedzi pozwanego miały charakter bezprawny. Nawet jednak w przypadku odmiennej konstatacji, należy zwrócić uwagę, iż omawiane roszczenie ma na celu złagodzenie krzywdy, a więc co do zasady cierpień fizycznych i psychicznych związanych z bezprawnym naruszeniem dóbr osobistych, wynagrodzić poszkodowanemu ujemne przeżycia wynikłe
z naruszenia, przywrócić go do równowagi emocjonalnej. Jak przyjmuje się bowiem
w doktrynie „(...)” ( Dobre imię osoby prawnej w świetle orzecznictwa- K. M. (2) Studia (...) z 2015 r. co. 3, no 3). W przypadku osoby prawnej
z oczywistych względów nie może chodzić o cierpienia psychiczne osób wchodzących
w skład jej organów. Krzywdę osoby prawnej, której dobra osobiste zostały bezprawnie naruszone, należy upatrywać w realnych, negatywnych następstwach na działalność pokrzywdzonego, utraty zaufania, w wyniku podważenia renomy przedsiębiorstwa. Powód trafnie wskazuje przykładowo na możliwość ograniczenia działań statutowych, ograniczenie dotacji, grantów, działalności komercyjnej, zniechęcenia potencjalnych kandydatów do podjęcia pracy w Instytucie. Rzecz jednak w tym, iż poza tymi twierdzeniami, powód nie podjął w kierunku wykazania powyższych okoliczności, absolutnie żadnej inicjatywy dowodowej. Przedmiotowe żądanie należało zatem oddalić nie tylko z uwagi na niewykazanie, aby wypowiedzi pozwanego bezprawnie naruszały dobra osobiste Instytutu, ale również ze względu na niewykazania, aby sporny wywiad wpłynął na ww. elementy składające się na zewnętrzne postrzeganie (...).

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 109 § 2 k.p.c.

Na koszty postępowania poniesione przez pozwanego złożyły się opłaty skarbowe od pełnomocnictw 68,00 zł (k. 78, 621, 666, 831), koszty zastępstwa procesowego w wysokości czterokrotności stawek minimalnych określonych w § 8 ust. 1 pkt (2) oraz § 2 pkt (3) Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Zważywszy na duży nakład pracy pełnomocników stron, wielogodzinne przesłuchania świadków, Sąd uznał, iż zachodzą uzasadnione podstawy do przyznania kosztów zastępstwa procesowego w wysokości czterokrotności stawek minimalnych określonych przez przepisy ww. rozporządzenia, tj.4 x 720 zł (2 880 zł) i 4 x 900 zł (3 600 zł).