Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2019 r. w Katowicach

sprawy z odwołania H. T. (1) (H. T. (1))

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego H. T. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

z dnia 8 sierpnia 2018 r. sygn. akt IV U 351/18

oddala apelację.

/-/ Tadeusz Szweda /-/ Jolanta Pietrzak /-/ Marek Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 7/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 stycznia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił H. T. (1) prawa do emerytury z uwzględnieniem rekompensaty przy ustalaniu wysokości tego świadczenia.

Organ rentowy w uzasadnieniu decyzji wskazał, że odmowę wiąże z faktem, że odwołujący H. T. (1) nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że nie zaliczył do okresu pracy w warunkach szczególnych żadnego z okresu zatrudnienia odwołującego.

Odwołanie od tej decyzji wniósł H. T. (1) kwestionując niezaliczenie mu
do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), jak i okresu zatrudnienia
w Autoryzowanej Stacji Obsługi Samochodów B. i T. A. P.
w C..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko.

Wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2018 roku Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie oddalił odwołanie i odstąpił od obciążania ubezpieczonego obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił:

Decyzją z dnia 15 grudnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. przyznał H. T. (1) prawo do emerytury począwszy od dnia
9 grudnia 2017 roku, to jest od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Odwołujący urodził się w dniu (...) i z dniem (...) roku osiągnął wiek emerytalny wynoszący 65 lat.

Kolejną decyzją z dnia 25 stycznia 2018 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do rekompensaty pieniężnej w związku w wykonywaniem pracy
w warunkach szczególnych, o jakiej mowa w art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku
o emeryturach pomostowych z uwagi na brak wymaganego 15-letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych.

W okresie od 1 września 1967 roku do 31 grudnia 1984 roku ubezpieczony zatrudniony był Przedsiębiorstwie (...) w C., przy czym w okresie od 1 września 1967 roku do 20 czerwca 1970 roku zatrudniony był jako uczeń praktycznej nauki zawodu, tym samym pracę wykonywał w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 21 czerwca 1970 roku do 24 lipca 1970 roku nastąpiła przerwa po ukończeniu nauki.

Ubezpieczony pracę zawodową w pełnym wymiarze czasu pracy podjął od 25 lipca 1970 roku pracując do 14 sierpnia 1970 roku, jest to okres 21 dni, na stanowisku stażysty mechanika samochodowego.

W okresie od 15 sierpnia 1970 roku do 31 sierpnia 1970 roku ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego.

W okresie od 1 września 1970 do 31 marca 1971 roku, jest to okres 7 miesięcy, odwołujący zatrudniony był na stanowisku stażysty mechanika samochodowego.

W okresie od 1 kwietnia 1971 roku do 13 października 1971 roku, jest to okres 6 miesięcy
i 13 dni, odwołujący zatrudniony był na stanowisku ślusarza samochodowego.

W okresie od 14 października 1971 roku do 16 października 1971 roku, odwołujący korzystał z urlopu bezpłatnego.

W okresie od 17 października 1971 roku do 20 października 1971 roku, jest to okres 4 dni, odwołujący pracował na stanowisku ślusarza samochodowego.

W okresie od 21 października 1971 roku do 23 października 1971 roku odwołujący korzystał z 3 dni urlopu bezpłatnego przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej.

W okresie od 25 października 1971 roku do 17 października 1973 roku, jest to okres 1 roku, 11 miesięcy i 24 dni, odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

W okresie od 7 listopada 1973 roku do 31 marca 1974 roku, jest to okres 4 miesięcy i 24 dni, odwołujący pracował na stanowisku montera, montera samochodowego.

W okresie od 1 kwietnia 1974 roku do 31 marca 1975 roku, jest to okres 1 roku, odwołujący pracował na stanowisku mechanika samochodowego w warsztacie centralnym.

W okresie od 1 kwietnia 1975 roku do 28 lutego 1976 roku, jest to okres 11 miesięcy, odwołujący pracował na stanowisku ślusarza remontowego.

W okresie od 1 marca 1976 roku do 20 listopada 1976 roku, jest to okres 7 miesięcy i 20 dni, odwołujący pracował na stanowisku mechanika w warsztacie centralnym.

W okresie od 21 listopada 1976 roku do 22 marca 1977 roku odwołujący pracował
na stanowisku starszego magazyniera.

W okresie od 23 marca 1977 roku do 31 grudnia 1984 roku, jest to okres 7 lat, 9 miesięcy
i 9 dni, odwołujący pracował na stanowisku mechanika w warsztacie centralnym,
w warsztacie remontowym.

H. T. w okresie zatrudnienia na stanowisku stażysty, na stanowisku określanym jako ślusarz samochodowy, monter, monter samochodowy, mechanik samochodowy, ślusarz remontowy, mechanik warsztatu centralnego, wykonywał obowiązki jako tak zwany mechanik podwoziowy. Przedsiębiorstwo (...) w C. posiadało kilkaset jednostek transportowych, jednocześnie było przedsiębiorstwem wykonującym naprawy gwarancyjne samochodów marki S., T.
i Kamaz z całej Polski. W zakładzie zatrudnionych było kilkudziesięciu mechaników, przy czym w warsztacie znajdowało się 8 kanałów 2-stanowiskowych, na każdy wjeżdżały 2 auta, a praca odbywała się w zespołach 2-3 osobowych. Tym samym, biorąc pod uwagę ilość stanowisk, co najmniej 16 stanowisk roboczych i co najmniej 2 osoby pracujące, co najmniej 30 mechaników miało możliwość pracy w kanałach. W kanałach pracowały osoby wyspecjalizowane, były to czynności związane z naprawami podwozia, wymianą wałów napędowych, wahaczy, resorów oraz osi. Wszystkie te czynności były możliwe do wykonania wyłącznie z poziomu kanału. Tym samym odwołujący wykonywał cały czas pracę
w okresach zatrudnienia we wskazanym Przedsiębiorstwie (...) w C. na stanowiskach wymienionych w wykazie A Dziale XIV punkcie 16, wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dziennik Ustaw z 1983 roku,
Nr 8, poz. 43 ze zmianami), to jest prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych. Suma okresów pracy w tych warunkach przypadająca w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w C. wynosi 13 lat, 10 miesięcy i 25 dni, przy czym
na potrzeby liczenia sumy tych okresów Sąd nie uwzględnił okresu zatrudnienia
na stanowisku ucznia praktycznej nauki zawodu, kiedy to odwołujący nie był zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd nie uwzględnił również okresu przerwy, jaka wystąpiła po zakończeniu nauki, a przed podjęciem pracy na stanowisku stażysty mechanika samochodowego oraz kilkudniowych okresów urlopów bezpłatnych, jak i okresu zatrudnienia od 21 listopada 1976 roku do 22 marca 1977 roku na stanowisku starszego magazyniera.

Sąd zaliczył ubezpieczonemu do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych okres odbywania zasadniczej służby wojskowej, podzielając tym samym pogląd wyrażony
w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 w sprawie I UK 126/09, zgodnie
z którym okres odbywania zasadniczej służby wojskowej należy traktować jako okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy
w rozumieniu art. 29 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli zostały spełnione warunki określone w art. 108 ustawy z 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej w jego pierwotnym brzmieniu. Odwołujący podjął pracę po zakończeniu służby wojskowej w terminie wynikającym z przepisów tej ustawy, to jest w terminie krótszym niż 30 dni.

W okresie od 2 stycznia 1985 roku do 1 października 1991 roku ubezpieczony zatrudniony był w Autoryzowanej Stacji Obsługi Samochodów B. i T. A. P.
w C. na stanowisku mechanika samochodowego, przy czym zgodnie z informacją o przebiegu ubezpieczenia znajdującą się na karcie 11 akt KPU organu rentowego odwołujący faktycznie był ubezpieczony w okresach:

- od 2 stycznia 1985 roku do 29 maja 1985 roku,

- od 1 czerwca 1985 roku do 27 czerwca 1985 roku, pierwszy okres to były 4 miesiące
i 29 dni, drugi okres to 27 dni;

- w okresie od 1 lipca 1985 roku do 28 lipca 1985 roku, jest to okres 28 dni,

- w okresie od 1 sierpnia 1985 roku do 27 listopada 1985 roku, jest to okres 3 miesięcy
i 27 dni,

- w okresie od 1 grudnia 1985 roku do 27 grudnia 1985 roku, jest to okres 27 dni,

- w okresie od 1 stycznia 1986 roku do 29 stycznia 1986 roku, jest to okres 29 dni,

-w okresie od 1 lutego 1986 roku do 28 kwietnia 1986 roku, jest to okres 2 miesięcy i 28 dni,

-w okresie od 1 maja 1986 roku do 11 września 1986 roku, jest to okres 4 miesięcy i 11 dni,

- w okresie od 26 września 1986 roku do 29 października 1986 roku, jest to okres 1 miesiąca
i 4 dni,

- w okresie od 1 listopada 1986 roku do 26 grudnia 1986 roku, jest to okres 1 miesiąca
i 26 dni,

- w okresie od 1 stycznia 1987 roku do 17 lutego 1987 roku, jest to okres 1 miesiąca i 17 dni,

- w okresie od 21 marca 1987 roku do 30 czerwca 1988 roku, jest to okres 1 roku, 3 miesięcy i 11 dni oraz

- w okresie od 3 lipca 1988 roku do 30 września 1991 roku, jest to okres 3 lat, 2 miesięcy
i 29 dni.

W kilkudniowych okresach przerw przypadających między wskazanymi szczegółowo okresami odwołujący nie podlegał ubezpieczeniu korzystając z urlopów bezpłatnych. Suma jednak tak ustalonych okresów wynosi około 6 lat z tytułu pracy w Autoryzowanej Stacji Obsługi Samochodów B. i T. A. P..

Zgodnie ze świadectwem pracy, które jest jedynym dokumentem zachowanym z tego okresu, ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku mechanika samochodowego. Zgodnie
z wyjaśnieniami odwołującego złożonymi na rozprawie w dniu 30 maja 2018 roku odwołujący zajmował się wyłącznie pracą w kanale. Wskazał, że w zakładzie tym znajdował się 1 podnośnik diagnostyczny, 1 podnośnik zwykły, 2 stanowiska naprawcze oraz 1 kanał.
W firmie tej odwołujący miał specjalizować się w naprawie automatycznych skrzyń biegów
i tylnych mostów. Odwołujący, mimo że to na nim zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego spoczywał ciężar udowodnienia faktów w tym zakresie nie przedstawił żadnych innych wniosków dowodowych na okoliczność pracy w serwisie (...). Odwołujący
w szczególności na rozprawie w dniu 30 maja wskazał na fakt, że znane mu osoby, które pracowały w tym warsztacie nie żyją, wskazał również na nazwisko G. K..

Jak wynika z ustaleń poczynionych przez sąd z urzędu G. K. nie żyje. Nie udało się z tego okresu pozyskać akt osobowych i jak wynika z informacji telefonicznej uzyskanej przez Sąd od byłego właściciela firmy akta te zostały wyrzucone. Odwołujący na rozprawie
w dniu 8 sierpnia 2018 roku pouczony o zasadach ponoszenia ciężaru dowodu wskazał,
że nie będzie zgłaszał wniosku o przesłuchanie właściciela firmy (...) uznając,
że jego wyjaśnienia będą w tym zakresie nieprzydatne, w szczególności odwołujący wskazał, że A. P. większość czasu spędzał, jako właściciel firmy za granicą w Niemczech,
a tym samym należy domyślać się, że nie są mu znane warunki pracy odwołującego.

Z samych wyjaśnień odwołującego, jak i z treści świadectwa pracy wskazującego,
że odwołujący zatrudniony był na stanowisku mechanika samochodowego nie można wywieść wniosku, że odwołujący zatrudniony był wyłącznie przy pracach wykonywanych
w kanale remontowym w rozumieniu punktu 16 Działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku. Biorąc pod uwagę doświadczenie życiowe i biorąc pod uwagę fakt poziomu serwisów naprawczych, także już
na przełomie lat 80 i 90 oraz zważywszy, że chodzi tutaj o renomowane marki B.
i T., większość tego typu prac diagnostycznych i naprawczych w tego typu serwisach odbywa się albo przy wykorzystaniu podnośników samochodowych, albo ze stanowisk naprawczych. Sam odwołujący w swoich wyjaśnieniach wskazuje, że firma dysponowała
w praktyce dwoma podnośnikami, dwoma stanowiskami naprawczymi, a tylko jednym kanałem. Biorąc pod uwagę, że odwołujący sam wskazywał na fakt, że w warsztacie tym pracowało kilka osób nie sposób uznać, że odwołujący był jedyną osobą, która pracowała non stop w kanale, a dla uznania, że praca wykonywana jest w warunkach szczególnych zgodnie
z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagane jest z mocy § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, by praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

W konsekwencji brak było możliwości zaliczenia odwołującemu okresów pracy i okresów podlegania ubezpieczeniu szczegółowo wskazanych w treści uzasadnienia z tytułu zatrudnienia w Autoryzowanej Stacji Obsługi Samochodów B. i T. A. P. w C. do okresu pracy w szczególnych warunkach.

Wobec poczynionych ustaleń Sąd uznał odwołanie za niezasadne podnosząc
w motywach tego rozstrzygnięcia co następuje:

Biorąc pod uwagę, że ubezpieczony pracę w warunkach szczególnych wykonywał wyłącznie w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w C. w wymiarze 13 lat, 10 miesięcy i 25 dni i przy przyjęciu, że brak było podstaw do zaliczenia do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Autoryzowanej Stacji Obsługi B. i T. A. P. w C. oraz brak było podstaw do zaliczenia do okresów pracy w warunkach szczególnych okresu praktycznej nauki zawodu, okresów urlopów bezpłatnych, jak i okresu zatrudnienia na stanowisku starszego magazyniera, brak było podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji albowiem ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych a tym samym nie nabył prawa do rekompensaty na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

Jednocześnie mając na uwadze charakter sporu i przekonanie ubezpieczonego co do wykonywania pracy w warunkach szczególnych Sąd uznał, że zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 102 k.p.c., by nie obciążać ubezpieczonego kosztami procesu.

Apelację od tego wyroku wywiódł ubezpieczony zarzucając:

- naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 217 § 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. i 228 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu
z załączonego do akt sprawy dokumentu – wyjaśnień Departamentu Świadczeń Emerytalno — Rentowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 10 kwietnia 2013 r. na okoliczność,
iż wymóg zatrudnienia u pracodawców, którzy w przeszłości stosowali (bądź nadal stosują) resortowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach (wydane przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze dla podległych im zakładów pracy), co może być uznane za pracę w szczególnych warunkach
w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, o ile w świadectwie pracy
w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy pracodawca określił: rodzaj pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji według wymienionego rozporządzenia Rady Ministrów, stanowisko pracy wymienione w odpowiednim wykazie, dziale i pozycji i punkcie zarządzenia resortowego lub uchwały, a także okresu, w którym praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym
na danym stanowisku, nie dotyczy osób zatrudnionych w szczególnych warunkach
u pracodawców, którzy nigdy nie stosowali resortowych wykazów prac, np. w prywatnych firmach, a także wystarczające jest, aby wykonywana praca wskazana w świadectwie pracy była zgodna z rodzajem prac lub stanowiskiem wymienionym w rozporządzeniu
z 7.02.1983r.;

b) art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie faktu pracy ubezpieczonego w Autoryzowanej Stacji Obsługi Samochodów B. i T. A. P. w C. na stanowisku mechanika podwoziowego naprawy pojazdów samochodowych w warunkach szczególnych za nieustalony, mimo istnienia ku temu dostatecznej podstawy w zebranym materiale dowodowym;

c) art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż ubezpieczony nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z której wywodzi skutki prawne, podczas gdy ubezpieczony zaoferował logiczne, wzajemnie uzupełniające się dowody w postaci: świadectw pracy z tymi samymi stanowiskami pracy - mechanik samochodowy, z tym samym pełnym wymiarem czasu pracy, z tym samym wykonywanym zakresem pracy: mechanika podwoziowego naprawy pojazdów samochodowych, tj. na stanowiskach wymienionych w wykazie A Dziale XIV w punkcie 16 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co w konsekwencji doprowadziło do wysnucia przez Sąd Okręgowy odmiennych wniosków, mimo tożsamych stanów faktycznych z obu stanowisk pracy w/w firmach, w których pracował ubezpieczony;

d) art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego;

e) art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie zawarcie w uzasadnieniu dowodów, na których Sąd I instancji się oparł i przyczyn, dla których Sąd odmówił mocy dowodowej: zeznaniom powoda oraz świadectwu pracy;

- naruszenie prawa materialnego tj.:

a) § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez nie uwzględnienie, iż ubezpieczony pracował, a nawet zakończył pracę
w Autoryzowanej Stacji Obsługi Samochodów B. i T. A. P.
w C. w okresie, w którym obowiązywało rozporządzenie w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej w 1996 r.;

b) art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych polegające na uznaniu, że brak wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych
do przyznania ubezpieczonemu prawa do rekompensaty pieniężnej;

c) art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze przez uznanie,
że wykonywanie przez pracownika innych czynności niż wskazane w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (...), stanowiących jednak immanentną część całości pracy wykonywanej na danym stanowisku, zakwalifikowanym jako praca w szczególnych warunkach, pozbawia ubezpieczonego prawa do rekompensaty pieniężnej w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach, o jakiej mowa w art. 21 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, z uwagi
na brak wymaganego 15 -letniego okresu pracy w warunkach szczególnych;

d) art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i § 4 oraz § 2 rozporządzenia RM
z 7.02.1983r. przez ich niewłaściwą wykładnię i niezastosowanie.

Wskazując na przytoczone zarzuty skarżący wnosił o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania lub jego zmianę i przyznanie prawa do spornego świadczenia.

Nadto skarżący wnosił o uzupełnienie postępowania dowodowego i ponowne przesłuchanie ubezpieczonego oraz dopuszczenie dowodu ze wskazanego dokumentu, tj. wyjaśnień Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
z 10 kwietnia 2013 r.

Na rozprawie apelacyjnej ubezpieczony wniósł nadto o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia, że ubezpieczony wykonywał w spornym okresie pracę
w warunkach szczególnych oraz dla wykazania, że w nieuspołecznionych zakładach pracy, zgodnie z wyjaśnieniami Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 10 kwietnia 2013 r. nie było obowiązku potwierdzania pracy
w warunkach szczególnych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Ubezpieczony w rozpatrywanej sprawie domagał się przyznania prawa
do rekompensaty przewidzianej w art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, jako że nie nabył prawa do emerytury w obniżonym wieku, ani prawa do emerytury pomostowej, natomiast została mu przyznana emerytura z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego wynikającego z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ale odmówiono mu prawa do owej rekompensaty.

Zgodnie z art. 2 punkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych przez rekompensatę rozumie się odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynoszący co najmniej 15 lat, przy czym zgodnie z art. 23 ust. 1 tej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego, a zgodnie z ust. 2 tego przepisu rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego,
o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W stanie rzeczy spór ogniskował się wokół kwestii czy ubezpieczony legitymuje się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych.

Sąd I instancji uznał, że nie, natomiast skarżący kwestionuje prawidłowość jego ustaleń
w tym względzie, zatem ocenie należało poddać prawidłowość tychże ustaleń w tym prawidłowość dokonanej oceny dowodów.

Ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopnia prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeżeli więc z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Musi się ona zatem ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Odnosząc te uwagi ogólne do rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny podziela
i przyjmuje za własne. Skarżący nie wykazał bowiem, że wnioskowanie Sądu I instancji wykraczało poza schematy logiki formalnej albo dokonywane było wbrew zasadom doświadczenia życiowego, czy nie uwzględniało jednoznacznych związków przyczynowo - skutkowych, natomiast skuteczność procesowych zarzutów apelacji zależna była właśnie
od wykazania powyższego.

Co do zasady okresy pracy w warunkach szczególnych mogą być wykazywane przez zainteresowanego przed sądem wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi przez Kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków oraz wyjaśnieniami stron, zatem sama okoliczność,
że ubezpieczony nie uzyskał od pracodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych oczywiście nie stała na przeszkodzie ustaleniu w postępowaniu sądowym wykonywania takiej pracy.

Powyższe czyniło zbędnym przeprowadzenie wnioskowanego przez ubezpieczonego dowodu z wyjaśnień ZUS na okoliczność, że w przypadku pracodawców nieuspołecznionych
nie istniał obowiązek wystawiania takich świadectw pracy.

Z tego względu Sąd Apelacyjny oddalił ten wniosek dowodowy a także uznał, że Sąd I instancji nie popełnił błędu nie prowadząc takiego dowodu.

Sąd Apelacyjny oddalił także wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego dla ustalenia czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w czasie zatrudnienia w (...) stanowiła pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia RM z 7.02.1983r. albowiem wnioskowany środek dowodowy nie był przydatny dla poczynienia tego rodzaju ustalenia.

Stwierdzić natomiast należy, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy istotnie nie pozwalał na ustalenie, że w okresie zatrudnienia w Autoryzowanej Stacji Obsługi Samochodów B. i T. A. P. w C. ubezpieczony stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku wymienionym w poz. 16 dział XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przywołane przez Sąd I instancji okoliczności
co do typu serwisu, jego wyposażenia i liczby zatrudnionych pracowników czynią w pełni zasadnym stanowisko Sądu I instancji.

Oczywistym jest bowiem, że nie każdy rodzaj prac naprawczych przy pojazdach mechanicznych, czy szynowych wymaga ich wykonywania w kanale remontowym. Tymczasem poz. 16 działu XIV wykazu A jako prace w szczególnych warunkach wymienia tylko prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych a nie wszystkie prace przy naprawie pojazdów mechanicznych,
czy szynowych. Spośród prac naprawczych powołany wykaz wymienia jeszcze pod poz. 14 prace przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych a także prace spawalnicze i lakiernicze.

Zatem ustawodawca uznał za prace wykonywane w szczególnych warunkach tylko niektóre z prac wykonywanych zwykle w toku naprawy pojazdów mechanicznych,
czy szynowych.

Ta konstatacja wyklucza możliwość zaliczenia do okresów pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które w świetle przytoczonych regulacji nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w takim stopniu, aby zostać wskazane jako wykonywane w szczególnych warunkach, zwłaszcza, że nie chodzi
o czynności krótkotrwałe, uboczne, wykonywane incydentalnie a o czynności naprawcze, które z zasady nie wymagają ich wykonywania w kanale remontowym.

W tym miejscu wypada przypomnieć stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w wyroku z dnia 12.04.2012r. II UK 233/11(LEX nr 1216852), który stwierdził, że „Nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Od tej reguły istnieją odstępstwa. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne równocześnie wykonywane prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny”.

W przypadku ubezpieczonego żaden ze wskazanych przypadków odstępstw
nie zachodzi.

Mając na uwadze okoliczność, że brak zaliczenia tego okresu skutkuje uznaniem,
że ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych,
a w konsekwencji nie spełnił też przesłanek warunkujących nabycie prawa do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych uznać należało, że Sąd I instancji nie popełnił błędu nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.

Z przytoczonych względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako pozbawioną podstaw.

/-/ Tadeusz Szweda /-/ Jolanta Pietrzak /-/ Marek Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia