Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 19 listopada 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) S.A. z siedzibą w D.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o obliczenie opłaty koncesyjnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 26 lipca 2017 r. nr (...). (...) (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w D. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 308/17

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 26 lipca 2017 r. znak (...). (...) (...), podstawie art. 34 ust.1 w zw. z art. 30 ust.1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r.- Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 220, z późn. zm. – dalej: Pe) oraz w zw. z § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 w zw. z ust. 1-3 rozporządzenia Rady Ministrów z 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. z 1998r. nr 60, poz. 387, z późn.zm., dalej: Rozporządzenie w sprawie opłat lub Rozporządzenie) oraz w zw. z art. 2 § 2 i 3 oraz art. 21 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2015, poz. 613, z późn.zm.) ustalił dla (...) S.A. z siedzibą w D. (dalej: powód, Przedsiębiorca) opłatę należną z tytułu koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu ciepłem, udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 21 maja 2012r. r. znak (...) na kwotę 3 282 zł.

(...) S.A. z siedzibą w D. w złożonym odwołaniu zaskarżył decyzję Prezesa URE w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

1.  naruszenie art. 32 w zw. z art.34 ustawy Prawo energetyczne w zw. z § 4 w zw. z § 6 Rozporządzenia w sprawie opłat w zw. z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art.7a k.p.a. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że powód winien uiścić opłatę z tytułu koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu ciepłem, udzielonej decyzją Prezesa URE znak (...) z dnia 21 maja 2012 r. r. w kwocie 3 282 zł.

Tymczasem, jak wynika z § 4 Rozporządzenia w sprawie opłat pierwszą opłatę koncesyjną wnosi przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji na wniosek – tylko wtedy – gdy w roku poprzedzającym udzielenie koncesji uzyskało przychody ze sprzedaży produktów i wyrobów lub towarów w zakresie działalności objętej tą koncesją (a nie poprzednią koncesją). Natomiast powód w 2012 r. dysponował dwiema koncesjami na obrót ciepłem :

-koncesją nr (...) z 24 lipca 2009 r., która obowiązywała do 13 maja 2013 r.

-koncesją nr (...) z dnia 21 maja 2012 r., która obowiązuje od 15 maja 2013 r.

Jednocześnie powód w roku poprzedzającym wydanie koncesji z 21 maja 2012 r. – tj. w roku 2011 – nie uzyskał żadnych przychodów w zakresie działalności objętej tą koncesją tzn. koncesją z 21 maja 2012 r.) gdyż koncesja ta jeszcze nie obowiązywała. W 2011 r. wszystkie przychody z tytułu obrotu ciepłem jakie powód uzyskał były objęte poprzednią koncesją z 2009 r. i od tych przychodów powód uiścił opłatę koncesyjną w dniu 30 marca 2012 r.

Tym samym powód uiścił należną opłatę koncesyjną i nie zostały spełnione przesłanki do wydania zaskarżonej decyzji administracyjnej.

2.  naruszenie art.77 w zw. z art.7 w zw. z art.80 k.p.a. w zw. z art.32 w zw.art.34 Pe w zw. z §4 w zw. z § 6 Rozporządzenia w sprawie opłat poprzez dokonanie błędnego ustalenia stanu faktycznego w sprawie i przyjęcie, iż powód nie uiścił należnych opłat z tytułu posiadanych koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu ciepłem.

Na podstawie podniesionych zarzutów powód wniósł o:

1.uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez umorzenie postępowania ze względu na jego bezprzedmiotowość, ewentualnie uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy pozwanemu do ponownego rozpatrzenia.

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Zdaniem powoda zastosowana przez Prezesa URE w zaskarżonej decyzji wykładnia przepisu § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat jest niezgodna zarówno z funkcjonalną jak i literalną wykładnią przepisów. Interpretacja pozwanego jest w niedopuszczalny sposób rozszerzająca i prowadzi do obciążenia przedsiębiorcy podwójną opłatą z tytułu prowadzonej działalności. Ponadto opłata koncesyjna jako obciążenie publicznoprawne o charakterze daniny i regulujące ją przepisy muszą być interpretowane precyzyjnie, a wszelkie wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść zobowiązanego. Powód zauważył, że zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe opłata koncesyjna jest wnoszona raz na rok, z tytułu działalności objętej koncesją, od aktualnie obowiązującej koncesji. Z delegacji ustawowej zawartej w art. 34 ust.2 Pe nie wynika, by Rada Ministrów została upoważniona do ustalenia podwójnej opłaty koncesyjnej za dany rok. Powołując się na art. 217 Konstytucji wskazał, że nakładanie podatków i wszelkich danin publicznych następuje w drodze ustawy. W powołaniu na wykładnię systemową i art. 217 Konstytucji powód uznał za uzasadnione, że nałożenie drugiej opłaty koncesyjnej w ciągu roku wykracza poza zakres delegacji ustawowej i narusza przepisy Konstytucji RP. W ocenie powoda przepisy § 4 w zw. z § 6 Rozporządzenia w sprawie opłat nie mogą być interpretowane w ten sposób, że uprawniają Prezesa URE do dwukrotnego nałożenia opłaty koncesyjnej.

W załączniku do rozprawy powód wniósł o dopuszczenie dowodów z dokumentów w postaci projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 2017 r. z uzasadnieniem oraz pisma Prezesa URE dnia 31 lipca 2017 r. na okoliczność wykazania, że pozwany w swej praktyce przyjmował wykładnię, iż § 4 ust. 3 rozporządzenia dotyczącego opłat koncesyjnych dotyczy przedsiębiorstw nieposiadających wcześniej koncesji, a nie przypadku, którego dotyczy niniejsza sprawa.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, że w związku z wnioskiem Przedsiębiorcy z 13 grudnia 2011 r. decyzją z 21 maja 2012 r. udzielił powodowi koncesji w zakresie obrotu ciepłem na okres od 15 maja 2013 r. do 31 grudnia 2030 r. Przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia wydania mu koncesji nie wniósł pierwszej opłaty od wymienionej koncesji. Z tego względu konieczne było ustalenie tej opłaty w zaskarżonej decyzji. Prezes URE wskazał, że zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe każde przedsiębiorstwa energetyczne, którym udzielono koncesji (przepis nie rozróżnia czy po raz pierwszy, czy po raz kolejny) wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa. W świetle powołanego przepisu obowiązek wnoszenia corocznej opłaty koncesyjnej wynika z samego faktu uzyskania i posiadania ważnej koncesji oraz obliguje do uiszczenia opłaty koncesyjnej niezależnie od faktycznego wykonywania działalności koncesjonowanej. Przedsiębiorstwa energetyczne, posiadające koncesję udzieloną przez Prezesa URE na wykonywanie koncesjonowanej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 32 Pe, mają obowiązek wnoszenia pierwszej i kolejnych corocznych opłat do budżetu państwa. Zasady, wysokość i sposób pobierania opłaty koncesyjnej reguluje Rozporządzenie w sprawie opłat, wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 34 ust. 3 Pe. Opłata koncesyjna jest płatna z góry do 31 marca każdego roku, niezależnie od tego, czy działalność koncesjonowana wykonywana jest przez cały okres, za który opłata zostaje uiszczana. Wysokość opłaty ustala się na podstawie przychodów osiągniętych w roku poprzedzającym jej ustalenie. Natomiast sam obowiązek zapłaty powstaje z dniem 1 stycznia kolejnego roku, na który została udzielana koncesja. Pozwany argumentował, że podmiot, który posiadał koncesję w danym roku (w dniu 1 stycznia) zobowiązany jest do wniesienia opłaty koncesyjnej za ten rok niezależnie np. od tego, że przed upływem terminu płatności koncesja ta wygasła lub została cofnięta. Prezes URE powołał się na stanowisko dotyczące tej kwestii, wyrażone w wyrokach Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Sądu Apelacyjnego w Warszawie wskazał, że wysokość należnej opłaty koncesyjnej nie jest zależna od wysokością uzyskanego przychodu lub długością okresu wykonywania działalności koncesjonowanej w danym roku. Pozwany dodał, że w opinii Sądu Apelacyjnego ekwiwalentem opłaty koncesyjnej jest uzyskanie uprawnienia, a nie korzystanie z tego uprawnienia. Zauważył, iż w niniejszej sprawie powód uzyskał stosowną koncesję i niezależnie od długości korzystania z tego prawa w danym roku jest zobligowany do uiszczenia tzw. pierwszej opłaty płatnej po uzyskaniu tej koncesji. Zgodnie z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat, przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji na wniosek, wnosi pierwszą opłatę w terminie określonym w § 4 ust. 2 Rozporządzenia tj. w terminie do 30 dni od dnia wydania koncesji, jeżeli w roku poprzedzającym udzielenie koncesji uzyskało przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie działalności objętej tą koncesją.

Zdaniem pozwanego, zaistnienie wymienionych w § 4 Rozporządzenia przesłanek warunkuje możliwość jego zastosowania. Przedsiębiorstwo energetyczne musi złożyć wniosek o udzielenie koncesji, przedsiębiorstwu temu musi zostać udzielona koncesja, przedsiębiorstwo energetyczne w roku poprzedzającym udzielenie koncesji prowadziło działalność gospodarczą w zakresie objętym koncesją oraz uzyskało przychody z tej działalności. Pozwany stwierdził, iż udzielona powodowi w dniu 21 maja 2012 r. koncesja stanowiła samodzielny tytuł prawny do żądania przez Prezesa URE wniesienia opłaty koncesyjnej, a w przypadku braku jej dobrowolnego uiszczenia przez powoda - tytuł prawny do obliczenia tej opłaty i jej wyegzekwowania. W ocenie pozwanego brak pobierania opłaty za udzielenie koncesji w terminie do 30 dni od dnia wydania takiej koncesji, stanowiłby uprzywilejowanie dla podmiotów, które dopiero rozpoczynają działalność koncesjonowaną.

Prezes URE zauważył, że powód posiadał koncesję na obrót ciepłem udzieloną w dniu 6 maja 2003 r., obowiązującą do 14 maja 2013 r. W zw. z tym był obowiązany do wniesienia opłaty od tej koncesji za rok 2012 do dnia 31 marca 2012 r. Powód wniósł tę opłatę w dniu 2 kwietnia 2012 r. Pozwany stwierdził, że jeżeli Przedsiębiorca nie złożył, stosownie do art. 39 Pe, wniosku o przedłużenie ważności posiadanej przez niego koncesji z dnia 6 maja 2003 r. w terminie 18 miesięcy przed jej wygaśnięciem, a wystąpił do Prezesa URE o udzielenie nowej koncesji, to jego sytuacja prawna niczym nie różni się od sytuacji podmiotu, który wnioskowałby o udzielenie nowej koncesji.

Zdaniem Prezesa URE, wynikającą z art. 34 ust. 1 Pe coroczną opłatę koncesyjną, wnoszoną do dnia 31 marca danego roku należy odnosić do roku następującego po roku udzielenia koncesji. Opłata wymagana na podstawie § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat stanowi pierwszą opłatę, należną w związku z wnioskiem powoda bezpośrednio po udzieleniu koncesji z dnia 21 maja 2012 r. Pozwany stwierdził, że są to dwie odrębne opłaty wnoszone na podstawie innego tytułu prawnego. Nie zgodził się z zarzutem powoda, że jest to „podwójna” opłata za rok 2012, mimo, iż faktycznie oparta jest na tej samej podstawie przychodów, wynika z odrębnego tytułu prawnego. Podkreślił, że powód uiścił jedynie opłatę koncesyjną wynikającą z koncesji z dnia 6 maja 2003 r. Nie wykonał zobowiązania wynikającego z udzielenia koncesji z dnia 21 maja 2012 r.

Pozwany nie zgodził się z twierdzeniem, że powód nie miał obowiązku wnoszenia spornej opłaty, ponieważ pierwszym rokiem, w którym uzyskał przychody z działalności koncesjonowanej, był rok 2013. Prezes URE wskazał, że zasadnicze znaczenie w sporze ma fakt, że powód prowadził w roku poprzednim działalność koncesjonowaną w takim samym zakresie, jak koncesja udzielona w dniu 21 maja 2012 r. Zdaniem Prezesa URE obowiązek poboru tej opłaty wprost wynika z przepisów prawa i ogranicza możliwość obchodzenia przepisów dotyczących opłat koncesyjnych. Przyjęcie stanowiska powoda mogło by prowadzić do naruszenia dyscypliny finansów publicznych poprzez niepobieranie należności przypadających Skarbowi Państwa.

W odpowiedzi na zarzuty naruszenia przepisów k.p.a. pozwany powołał się na dotyczące tej kwestii stanowisko przyjęte w orzecznictwie sądowym. Dodał, że wskazany przez powoda art. 7a k.p.a. nie obowiązywał w dacie wszczęcia postępowania administracyjnego, zakończonego zaskarżona decyzją, nie zostało ostatecznie zakończone, nim przepis ten zaczął obowiązywać. Zarzut naruszenia wskazanego przepisu uznał pozwany za niezasadny, ponieważ art. 7a k.p.a. nie miał zastosowania do postepowania administracyjnego, zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu ciepłem na podstawie koncesji nr (...), udzielonej przez Prezesa URE w dniu 6 maja 2003 r. Koncesja powyższa obowiązywała do dnia 14 maja 2013 r.

W dniu 30 marca 2012 r. Przedsiębiorca dokonał wpłaty w wysokości 140 351,00 zł obejmującą także opłaty wynikające z posiadanych przez Przedsiębiorcę koncesji tytułem opłat koncesyjnych za rok 2012 (k. 4 i k. 12 akt adm.). Przelew ten obejmował także opłaty z tytułu innych koncesji posiadanych przez powoda, nie tylko koncesji na obrót ciepłem.

W dniu 21 maja 2012 r. na wniosek Przedsiębiorcy złożony w dniu 13 grudnia 2011 r. Prezes URE udzielił mu koncesji na obrót ciepłem nr (...). (k.137 akt adm.) Przedsiębiorca nie wniósł w terminie 30 tj. do dnia 20 czerwca 2012 r. opłaty w związku z uzyskaniem nowej koncesji. (bezsporne)

Pismem z dnia 23 listopada 2016 r. znak (...). (...) (...) Prezes URE wezwał Przedsiębiorcę do wniesienia w terminie 14 dni opłaty z tytułu udzielonej 21 maja 2012 r. koncesji wraz z odsetkami od dnia 21 czerwca 2012 r. oraz poinformował o sposobie jej uiszczenia. (k.1 akt adm.)

W odpowiedzi z 14 grudnia 2016 r. Przedsiębiorca oświadczył, że w 2011 r. nie uzyskał żadnych przychodów w zakresie działalności objętej koncesją z 21 maja 2012 r., gdyż wówczas jeszcze ona nie obowiązywała. Wszystkie przychody z tytułu obrotu ciepłem uzyskane przez powoda objęte były poprzednią koncesją, która obowiązywała do dnia 14 maja 2013 r. (k.3 akt adm.)

Prezes URE pismem z dnia 15 marca 2017 r. (k.10 akt adm.) zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obliczenia opłaty koncesyjnej. Wezwał Przedsiębiorcę do złożenia stosownych wyjaśnień i nadesłania dokumentów, tj. wypełnionego formularza dotyczącego wyliczenia opłaty koncesyjnej (formularz został przekazany Przedsiębiorcy z wezwaniem do wniesienia opłaty koncesyjnej) oraz potwierdzenia uiszczenia przedmiotowej opłaty na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki.

Pismem z dnia 27 marca 2017 r. powód ponownie wskazał, w 2011 r. nie uzyskał żadnych przychodów w zakresie działalności objętej koncesją z 21 maja 2012 r., gdyż wówczas jeszcze ona nie obowiązywała. Wszystkie przychody z tytułu obrotu ciepłem uzyskane przez powoda objęte były poprzednią koncesją, która obowiązywała do dnia 14 maja 2013 r. Od przychodów objętych poprzednią koncesją powód uiścił już coroczną opłatę koncesyjną w dniu 30 marca 2012r. Jednocześnie powód jako dowód przedstawił potwierdzenia przelewu opłat koncesyjnych m.in. potwierdzenie przelewu z 30 marca 2012r. (k.12-24 akt adm.)

Pismem z 8 maja 2017 r. (...). (...) (...) Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów, jak również o prawie do złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień. W wyznaczonym terminie Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia. (k. 27 akt adm.)

W roku 2011, poprzedzającym udzielenie koncesji z dnia 21 maja 2012 r., Przedsiębiorca uzyskał przychody w zakresie działalności objętej koncesją na obrót ciepłem w wysokości(...) zł - formularz opłaty koncesyjnej. (k.26 akt adm.)

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, wnosi coroczną opłatę do budżetu państwa, obciążającą koszty jego działalności. Z przepisu art. 34 ust. 1 Pe wynika, że przewidziany w nim obowiązek obejmuje wszystkich przedsiębiorców energetycznych, którym została udzielona koncesja. Przepis ten nie przewiduje żadnych zwolnień od spełnienia określonego w nim obowiązku. Dotyczy koncesjonariuszy, którym udzielono koncesji po raz pierwszy jak i tych, którym udzielono następnej koncesji i odnosi się zarówno do pierwszej opłaty z tytułu udzielenia każdej koncesji jak i kolejnych opłat, wnoszonych w każdym roku kalendarzowym. W świetle art. 34 ust. 1 Pe nie ma więc znaczenia, czy koncesji udzielono przedsiębiorcy po raz pierwszy, czy też na jego wniosek Prezes URE udzielił przedsiębiorcy kolejnej koncesji i w związku z tym ma on obowiązek wniesienia pierwszej opłaty od nowej koncesji. Okoliczność, że przedsiębiorca energetyczny uiścił już w danym roku opłatę koncesyjną nie wyklucza więc możliwości, że w określonych okolicznościach przedsiębiorca ten będzie zobowiązany do wniesienia w tym samym roku jeszcze jednej opłaty z tytułu udzielenia koncesji.

Zasady, wysokość i sposób obliczania opłaty koncesyjnej zostały uregulowane w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. nr 60 poz. 387, z późn. zm.). Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej, zawartej w art. 34 ust. 3 Pe. Podstawą do nałożenia na koncesjonariuszy obowiązku wnoszenia tej opłaty jest jednak art. 34 ust. 1 Pe, a nie przepisy Rozporządzenia w sprawie opłat, mającego jedynie charakter wykonawczy w stosunku do przepisów ustawy Prawo energetyczne.

Zgodnie z § 1 ust. 1 i 2 Rozporządzenia w sprawie opłat wysokość corocznej opłaty wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, stanowi iloczyn przychodów przedsiębiorstwa energetycznego uzyskanych ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie jego działalności objętej koncesją osiągniętych w roku poprzedzającym ustalenie opłaty, oraz współczynników opłat określonych tabelą stanowiącą załącznik do Rozporządzenia. Zgodnie z § 4 ust. 1 Rozporządzenia opłatę wnosi się w terminie do 31 marca każdego roku. Ustawa Prawo energetyczne statuuje zatem coroczny obowiązek uiszczenia opłaty koncesyjnej, który powstaje 1 stycznia każdego roku, a Rozporządzenie określa termin jej płatności.

Opłata koncesyjna ma być wnoszona tylko raz w roku. Jednak należy pamiętać, że każda opłata dotyczy tylko jednej koncesji. Jeśli więc w ciągu danego roku Prezes URE udzieli przedsiębiorcy następnej koncesji, to pierwszą opłatę od tej nowej koncesji ma on wnieść w terminie określonym w § 4 ust. 3 Rozporządzenia, tj. w ciągu 30 dni od daty wydania koncesji. Dla istnienia obowiązku wniesienia przez przedsiębiorcę pierwszej opłaty od nowej koncesji nie ma znaczenia, że uiścił już w tym roku opłatę koncesyjną z tytułu posiadania wcześniej wydanej koncesji. Sam fakt udzielenia nowej koncesji nakłada na przedsiębiorcę obowiązek wniesienia pierwszej opłaty od tej koncesji w terminie 30 dni od jej wydania.

Opłata ta ma charakter opłaty administracyjnej i każde przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji jest obowiązane do jej uiszczenia. Obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej wynika z samego faktu uzyskania i posiadania ważnej koncesji. Opłaty koncesyjne są wnoszone do budżetu państwa, na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki i stanowią dochód tego budżetu. Należą one do tzw. niepodatkowych należności budżetu państwa. Zakwalifikowanie opłat koncesyjnych w taki sposób skutkuje tym, iż zgodnie z art. 2 § 2 ordynacji podatkowej do opłat tych stosuje się przepisy działu III ordynacji podatkowej „Zobowiązania podatkowe”. Do realizacji przez Prezesa URE zadań wynikających z konieczności egzekwowania realizacji obowiązku sformułowanego w art. 34 Pe przepisy ordynacji podatkowej stosuje się w takim zakresie jak: powstanie zobowiązania oraz jego wygaśnięcie, naliczanie odsetek za zwłokę, jak również ulg w spłacie opłaty koncesyjnej, przedawnienia zobowiązania wynikającego z art. 34 Pe, nadpłaty opłaty koncesyjnej oraz praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształconych. [tak: M. Z. (red.), S. M. (red.), Prawo energetyczne. Tom II. Komentarz do art. 12-72, wyd. II Opublikowano: WK 2016] Wobec tego, że podstawą do ustalenia w zaskarżonej decyzji opłaty koncesyjnej dla powoda były przepisy rangi ustawowej, podnoszony w odwołaniu zarzut naruszenia art. 217 Konstytucji nie zasługiwał na uwzględnienie.

Należy wskazać, że chociaż opłata ta jest uiszczana w związku z przyznaniem praw wynikających z treści koncesji, to jednak nie odnosi się ona do faktycznego wykonywania działalności koncesjonowanej lecz do hipotetycznej możliwości jej wykonywania, na co wskazuje moment jej uiszczenia tj. z góry za cały rok oraz oderwanie wartości opłaty od faktycznie zrealizowanych w danym roku obrotów, i ustalenie jej wysokości na podstawie poziomu obrotu przedsiębiorcy z roku poprzedniego. Opłata ta nie jest świadczeniem przedsiębiorstwa energetycznego, które wnosi ono proporcjonalnie do okresu, w którym korzysta z udzielonej sobie koncesji. Stanowi wprawdzie w pewnym sensie swoistą cenę za prawo prowadzenia działalności koncesjonowanej, ale nie jest ustalana w wysokości proporcjonalnej do okresu ważności koncesji ani nie pozostaje w związku z realnie osiąganym przychodem w roku, w którym powstał obowiązek jej zapłaty. Dlatego zdaniem Sądu opłata koncesyjna stanowiąc jednorazową opłatę za wykonywanie działalności w danym roku kalendarzowym nie podlega także stopniowemu wykorzystaniu i nie może być ustalana proporcjonalnie do okresu w danym roku w którym działalność faktycznie była wykonywana. Stanowisko takie zostało wielokrotnie wyrażone w orzecznictwie (np. w wyroku SOKiK sygn. XVII AmE 52/15).

W razie stwierdzenia, że opłata została obliczona w sposób nieprawidłowy, Prezes URE na podstawie § 6 Rozporządzenia w sprawie opłat wzywa przedsiębiorstwo energetyczne do ponownego jej obliczenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. W razie niedotrzymania przez przedsiębiorstwo energetyczne terminu, o którym mowa w § 6 ust. 1 Rozporządzenia, lub gdy opłata ponownie została obliczona w sposób nieprawidłowy - Prezes URE na podstawie § 6 ust. 2 Rozporządzenia dokonuje obliczenia opłaty. Po dokonaniu obliczenia przedsiębiorstwo energetyczne wnosi niezwłocznie należną kwotę, albo Prezes URE zwraca nadpłaconą kwotę. Zgodnie z § 6 ust. 4 Rozporządzenia w sprawie opłat powyższe znajduje zastosowanie również w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo energetyczne nie wniesie opłaty w terminie określonym w § 4 ust. 1 Rozporządzenia tj. do dnia 31 marca każdego roku. Zgodnie jednak z § 4 ust. 2 oraz 3 Rozporządzenia, przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji z urzędu, jak również przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji na wniosek, jeżeli w roku poprzedzającym udzielenie koncesji uzyskało przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie działalności objętej tą koncesją, wnosi pierwszą opłatę w terminie do 30 dni od dnia wydania koncesji.

Podkreślić należy, że koncesjonariusz, który chce kontynuować dotychczasową działalność gospodarczą, może na podstawie art. 39 Pe złożyć w określonym ustawowo terminie wniosek o przedłużenie ważności posiadanej koncesji. Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą z należytą starannością, planujący działalność gospodarczą na następne lata i przewidujący konieczność podejmowania czynności z wyprzedzeniem, ma na podstawie art. 39 Pe możliwość wyboru korzystniejszego rozwiązania, które pozwoli mu uniknąć obowiązku ponoszenia zbędnych opłat obciążających jego działalność gospodarczą. Ustawodawca stworzył więc w ustawie możliwość uniknięcia obowiązku wnoszenia przez przedsiębiorcę w tym samym roku kalendarzowym pierwszej opłaty od następnej koncesji, mimo poniesienia już opłaty od poprzedniej koncesji. Skorzystanie z tej możliwości jest zależne jedynie od woli i inicjatywy samego koncesjonariusza.

W analizowanej sprawie powód będący przedsiębiorstwem energetycznym wystąpił w dniu 13 grudnia 2011 r. do Prezesa URE z wnioskiem o udzielenie koncesji na obrót ciepłem i w dniu 21 maja 2012 r. r. uzyskał nową koncesję na prowadzenie wnioskowanej działalności gospodarczej. W związku z tym, zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe powód obowiązany był do wniesienia w terminie 30 dni pierwszej opłaty od nowej koncesji. Prezes URE po stwierdzeniu, że koncesjonariusz nie wykonał ciążącego na nim obowiązku, zgodnie z art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, uprawniony był do wydania decyzji, w której na podstawie § 6 Rozporządzenia określił wysokość należnej opłaty koncesyjnej.

W następstwie udzielenia Przedsiębiorcy decyzją z dnia 21 maja 2012 r. nr (...), koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu ciepłem, na powodzie jednoznacznie ciążył obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej w terminie 30 dni od wydania decyzji. Powód spełnił przesłanki określone w § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat, tj. złożył wniosek o udzielenie mu koncesji, uzyskał decyzję o udzieleniu mu koncesji, prowadził przed wydaniem przedmiotowej decyzji działalność w zakresie obrotu ciepłem oraz uzyskał z tej działalności przychód, który stanowił podstawę obliczenia opłaty koncesyjnej. Z obowiązku tego nie zwalniało powoda uiszczenie corocznej opłaty od koncesji udzielonej decyzją z dnia 6 maja 2003 r. nr (...) obowiązującej do 14 maja 2013 r.

Wbrew twierdzeniom powoda w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z podwójnym naliczeniem opłaty koncesyjnej przez organ. Obowiązek wnoszenia corocznych opłat przez przedsiębiorców, którym została udzielona koncesja, wynika z art. 34 ust. 1 Pe. Obowiązek wniesienia każdej z tych opłat wynikał z zaistnienia innych okoliczności faktycznych. Po udzieleniu Przedsiębiorcy w dniu 21 maja 2012 r. na jego wniosek nowej koncesji na powodzie spoczął obowiązek wniesienia po raz pierwszy opłaty koncesyjnej od nowej koncesji w terminie 30 dni od tej daty, wynikającym z § 4 ust. 2 Rozporządzenia, czego powód nie uczynił.

Prezes URE za bezsporne uznał, że powód uiścił w 2012 r. opłatę z tytułu koncesji udzielonej w roku 2003. Pozwany prawidłowo jednak ustalił, iż powód nie uiścił w terminie określonym w § 4 pkt 2 Rozporządzenia opłaty z tytułu udzielenia koncesji z dnia 21 maja 2012 r. nr (...). Błędne było natomiast stanowisko powoda, że skoro wniósł coroczną opłatę od koncesji nr (...), to nie ciąży już na nim obowiązek wniesienia opłaty przewidzianej w § 4 ust. 3 Rozporządzenia, ponieważ nie uzyskał przychodów z działalności koncesjonowanej objętej nową koncesją.

Wskazać należy, iż w zaskarżonej decyzji Prezes URE nie stwierdził, że powód nie uiścił opłaty koncesyjnej lecz określił opłatę należną z tytułu koncesji udzielonej decyzją z dnia 21 maja 2012 r. Zarzut powoda dotyczący błędnego ustalenia w zaskarżonej decyzji stanu faktycznego i przyjęcia, że powód nie uiścił należnych opłat z tytułu posiadanych koncesji na wykonywanie działalności polegającej na obrocie ciepłem jest nietrafny. Dodać należy, że w § 4 ust. 3 Rozporządzenia wskazano na prowadzenie działalności w zakresie objętym tą udzieloną koncesją a nie o przychodów objętych koncesją. Zrozumiałe jest, że 2011 r. jeszcze nie obowiązywała koncesja udzielona w 2012 r. W roku poprzednim Przedsiębiorca nie mógł wykonywać działalności gospodarczej na podstawie koncesji udzielonej w roku następnym. W przepisie § 4 ust. 3 Rozporządzenia chodzi o wniesienie opłaty od nowej koncesji w przypadku uzyskania w roku poprzednim przychodów na podstawie wykonywania działalności koncesjonowanej w takim samym zakresie, jak działalność objęta tą nowo udzieloną koncesją. Z tego względu podnoszenie przez powoda, że w roku 2011 nie uzyskał przychodów objętych koncesją z 2012 r. nie może mieć wpływu na istnienie obowiązku powoda wniesienia opłaty koncesyjnej, wynikającego z udzielenia kolejnej koncesji na prowadzenie tego samego rodzaju działalności koncesjonowanej, jak działalność, którą powód prowadził na podstawie koncesji udzielonej decyzja z 6 maja 2003 roku, kilkakrotnie następnie zmienianej. W tym kontekście zawarty w sformułowaniu „tą koncesją” zaimek „tą” odnosi się do koncesji udzielonej przedsiębiorstwu energetycznemu na wniosek, czyli tej, o której już wyżej była mowa w § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat.

Z powyższych względów nie zasługują na uwzględnienie podniesione w odwołaniu zarzuty naruszenia art.32 w zw. z art. 34 Pe oraz § 4 w zw. z § 6 Rozporządzenia w sprawie opłat oraz zarzut dokonania błędnego ustalenia stanu faktycznego w sprawie.

Odnośnie podniesionych w odwołaniu zarzutów naruszenia przepisów postępowania administracyjnego tj. art. 77 w zw. z art.7 w zw. z art.80 k.p.a. wskazać należało, że w ocenie Sądu Prezes URE w sposób wszechstronny i wyczerpujący przeanalizował zebrany materiał dowodowy, przedstawiając istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty i wyjaśniając przyczyny ich uwzględnienia bądź pominięcia. Wskazać należało, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. W prowadzonym postępowaniu odwoławczym SOKiK nie ogranicza się wyłącznie do badania legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. SOKiK zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu obowiązujących w postępowaniu cywilnym zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron w postępowaniu dowodowym. W świetle powyższego nawet gdyby przyjąć, iż w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to, o ile nie stanowią one podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji, nie mogą one prowadzić do uchylenia decyzji i nie mogą być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 roku sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 roku sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312).

Przedstawiona powyżej argumentacja, oparta na utrwalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczy również zarzutu naruszenia przepisu art. 7a k.p.a. Ze względu na swój charakter zarzucane naruszenie nie dawało podstaw do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji i nie miało wpływu na ocenę jej zasadności. Z uwagi na specyfikę postępowania prowadzonego przez SOKiK po wniesieniu odwołania od decyzji organu administracji podniesiony przez powoda zarzut nie uzasadniał uwzględnienia wniosku powoda o uchylenie zaskarżonej decyzji. Wskazać także należy, iż w poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji postępowaniu wątpliwości interpretacyjne nie występowały, a decyzja jest zgodna z przyjętą w takich przypadkach praktyką orzeczniczą pozwanego organu. Ponadto zgodnie z treścią art. 7a § 2 k.p.a. przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa. Mając na uwadze, że opłaty koncesyjne wnoszone są do budżetu państwa, więc prowadzone przez Prezesa URE postępowanie dotyczyło istotnych interesów państwa uznać należało, że przepis art. 7a § 1 k.p.a. nie miał w niniejszej sprawie zastosowania. Zarzut naruszenia ww. przepisu przy wydawaniu zaskarżonej decyzji należało uznać za bezzasadny.

Powołane przez powoda w załączniku do protokołu rozprawy dowody z dokumentów w postaci projektów aktu prawnego i opinii Prezesa URE, nie weszły w życie i nie stanowią obowiązującego prawa. Z tego względu Sąd, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął te dowody uznając, że dotyczą one jedynie koncepcji prawnej i nie mają statusu przepisów obowiązującego prawa, ponadto nie obowiązywały w dacie wydania zaskarżonej decyzji i nie są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

W załączniku do rozprawy powód powoływał się także na treść art. 34 Pe po nowelizacji, która weszła w życie w dniu 18 stycznia 2018 r. W ocenie Sądu, bez względu na to w jaki sposób wprowadzona nowelizacja zmienia istotnie sytuację przedsiębiorcy po udzieleniu mu koncesji wskazać należy, iż w dacie wydania zaskarżonej decyzji przepis art. 34 Pe w powołanym przez powoda brzmieniu nie obowiązywał. Nie może więc stanowić podstawy do oceny zasadności zaskarżonej decyzji wydanej na podstawie przepisów obowiązujących w dacie jej wydania.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do jego uwzględnienia, oddalił odwołanie jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym po 27 października 2016 r.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.