Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

WYROKU W CAŁOŚCI

Decyzją z 19.03.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przeniósł na G. N. (1) odpowiedzialność za zobowiązania płatnika AGRA N. G. N. (1), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych pracowników wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 37372,25 zł w tym:

1)  na ubezpieczenia społeczne:

w kwocie 19886,85 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r.-maj 2015 r.

w kwocie 7950 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

2)  na ubezpieczenie zdrowotne:

w kwocie 5026,73 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – luty 2015 r.

w kwocie 2008 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 174,60 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności

3)  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

w kwocie 1635,37 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – maj 2014 r.

w kwocie 654 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 36,70 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności.

(decyzja z 19.03.2020 r. w aktach ZUS dot. G. N.)

Decyzją z 19.03.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przeniósł na A. M. (1) odpowiedzialność za zobowiązania płatnika AGRA N. G. N. (1), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych pracowników wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 37372,25 zł w tym:

1)  na ubezpieczenia społeczne:

w kwocie 19886,85 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r.-maj 2015 r.

w kwocie 7950 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

2)  na ubezpieczenie zdrowotne:

w kwocie 5026,73 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – luty 2015 r.

w kwocie 2008 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 174,60 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności

3)  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

w kwocie 1635,37 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – maj 2014 r.

w kwocie 654 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 36,70 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności. (decyzja z 19.03.2020 r. w aktach ZUS dot. A. M.)

Uznając powyższe decyzje za krzywdzące zarówno G. N. (1), jak i A. M. (1), złożyli od nich odwołania, wnosząc o ich uchylnie, zarzucając, że ZUS nie wyjaśnił podstawy prawnej kwestionowanych decyzji a jedynie ograniczył się do przytoczenia treści przepisów bez wyjaśnienia w jaki sposób znajdują zastosowanie w n/n sprawie, a także, że pozwany nie wskazał jaka jest wysokość zaległości z tytułu składek na poszczególne miesiące ograniczając się do podania zbiorczej kwoty, ponadto nie wskazał jak wyliczył odsetki, których zapłaty żąda od wnioskodawcy, a także nie podał na poczet jakich zaległości została zaliczona wpłata otrzymana przez ZUS w toku postępowania upadłościowego prowadzonego wobec AGRA N. G. N. (1), (...) spółki jawnej, co uniemożliwia weryfikację prawidłowości naliczenia kwot żądanych przez Zakład, a ponadto zarzucili, że ZUS wydał analogiczną decyzję w stosunku do drugiego ze wspólników w/w spółki nie określając jaki jest zakres odpowiedzialności każdego ze wspólników, przez co może dojść do wyegzekwowania dwa razy tej samej kwoty z tytułu zaległych składek ubezpieczeniowych.

(odwołanie G. N. k. 3-5, odwołanie A. M. k. 3-5 akt VIII U 1083/20)

W odpowiedziach na odwołania wnioskodawców ZUS wniósł o ich oddalenie oraz o ich łączne rozpoznanie i rozstrzygnięcie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(odpowiedzi na odwołania k. 7-8, k. 6-7 VIII U 1083/20)

Postanowieniem z 26.01.2021 r. sprawa VIII U 1083/20 z odwołania A. M. (1) od decyzji ZUS II Oddział w Ł. z 19.03.2020 r. została połączona ze sprawą VIII U 1082/20 z odwołania G. N. (1) od decyzji ZUS II Oddział w Ł. z 19.03.2020 r., celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia za sygn. VIII U 1082/20

(postanowienie k. 18)

Na rozprawie w dn. 26.01.2021 r. – bezpośrednio poprzedzającej wyroku w n/n sprawie – wnioskodawca G. N. (1) poparł odwołanie, oświadczając, że nie kwestionuje tego, że jako wspólnik spółki jawnej ponosi odpowiedzialność za zobowiązania składkowe spółki, natomiast argumentował, że syndyk w postępowaniu upadłościowym spółki mógł uregulować wszystkie zaległości spółki, ponieważ w chwili wszczęcia postępowania upadłościowego spółki istniał kapitał pozwalający na ich uregulowanie, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie obu odwołań oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, jednocześnie oświadczając, że nie wie dlaczego w zaskarżonych decyzjach nie podano, że jest to odpowiedzialność solidarna i przyznał, że pozwany tego nie kwestionuje.

(e-prot. z 26.01.2021 r.: 00:01:39, 00:01:52, 00:07:01, 00:07:52)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Odwołujący się - G. N. (1) i A. M. (1) byli, zgodnie z wpisem do KRS, od 13.12.2001 r. do 25.03.2019 r. (...) spółki jawnej (...), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł..

(okoliczności niesporne, a nadto odpis z KRS w aktach ZUS)

(...) G. N. (1), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł. zgłosiła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej od 5.11.2001 r. Spółka prowadziła działalność do 25.03.2019 r.

(okoliczność bezsporna)

W lipcu 2015 r. została ogłoszona upadłość (...) G. N. (1), (...) Spółki jawnej.

(okoliczność niesporna, a nadto przyznana przez wnioskodawcę na rozprawie 26.01.2021 r.: 00:01:52)

Spółka jawna (...), A. M. (1), z siedzibą w Ł. w badanym okresie zatrudniała pracowników i z tego tytułu była zobowiązana do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ponieważ spółka nie wywiązała się z nałożonego na nią obowiązku w sposób prawidłowy, na jej koncie powstało zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Na koncie rozliczeniowym w/w spółki za okres przed ogłoszeniem upadłości ustalono niedopłatę na:

- ubezpieczenia społeczne w wysokości 47421,65 zł za okres czerwiec 2014 r. – maj 2015 r., w tym koszty upomnień w wysokości 23,20 zł oraz koszty egzekucyjne w wysokości 1994,01 zł,

- ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 14883,62 zł za okres marzec 2014 r. – maj 2015 r., w tym koszty upomnień w wysokości 46,40 zł oraz koszty egzekucyjne w wysokości 753 zł,

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 4481,04 zł za okres kwiecień 2014 r. – maj 2015 r. w tym koszty upomnień w wysokości 46,40 zł oraz koszty egzekucyjne w wysokości 220,30 zł.

Za okres po ogłoszeniu upadłości ustalono niedopłatę na ubezpieczenie społeczne w wysokości 0,26 zł za lipiec 2017 r.

Pozostałe należności płatnik dokonywał zgodnie z terminem płatności za okres sierpień 2015 r. – lipiec 2017 r.

Na koncie zaewidencjonowany został dokument wyrejestrowujący (...) z dniem 1.01.2019 r. z kodem 350 (wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych ostatniego pracownika)

W dn. 13.06.2018 r. została zaksięgowana wpłata uzyskana w związku z prowadzonym postępowaniem upadłościowym w kwocie 15.000 zł z walutą 11.06.2018 r., która została rozliczona na następujące należności objęte postępowaniem upadłościowym: FUS za luty, marzec, kwiecień 2014 r. oraz częściowo czerwiec 2014 r.

(wydruk przeglądu danych – stany należności z 14.01.2020 r. i z 19.03.2020 r. w aktach ZUS)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wystawił 13.04.2015 r. tytuły wykonawcze, do których został zastosowany środek egzekucyjny w postaci zajęcia rachunku bankowego w/w spółki w (...) SA (obecnie (...) Bank (...) S.A.). W odpowiedzi na zajęcie bank poinformował ZUS o zbiegu egzekucji sądowej z administracyjną. W celu dalszego przymusowego dochodzenia należności egzekucja została przekierowana do rachunku bankowego w (...) Bank (...) S.A. Egzekucja wobec spółki okazała się nieskuteczna z uwagi na brak wpłat egzekucyjnych.

(okoliczność niesporna)

Pozwany poinformował odwołujących o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie przeniesienia odpowiedzialności za zadłużenia składkowe Spółki jawnej (...), A. M. (1) pismami z 24.01.2020r., w których pouczył wnioskodawców o przysługującym prawie zapoznania się z materiałem dowodowym.

W/w pisma zostały wnioskodawcom skutecznie doręczone - G. N. (1) w dn. 27.01.2020 r., a A. M. (1), w trybie art. 44 k.p.a., w dniu 11.02.2020 r.

(pisma z 24.01.2020 r. w aktach ZUS, z.p.o.k. przez G. N. w aktach ZUS dot. G. N., zwrócona po podwójnej awizacji przesyłka z pismem z 24.01.2020 r. adresowana do A. M. w aktach ZUS dot. A. M.)

Odwołujący nie skorzystali z możliwości zapoznania się z aktami sprawy w postępowaniu przed organem rentowym.

(okoliczności niesporne)

Pismami z 21.02.2020 r. ZUS poinformował wnioskodawców o zakończeniu postępowania.

(pisma z 21.02.2020 r. i z.p.o.k. w aktach ZUS dot. wnioskodawców)

W efekcie przeprowadzonego postępowania ZUS II Oddział w Ł. wydał:

1/ zaskarżoną decyzję z 19.03.2020 r., mocą której przeniósł na G. N. (1) odpowiedzialność za zobowiązania płatnika AGRA N. G. N. (1), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych pracowników wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 37372,25 zł w tym:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

w kwocie 19886,85 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r.-maj 2015 r.

w kwocie 7950 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

w kwocie 5026,73 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – luty 2015 r.

w kwocie 2008 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 174,60 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

w kwocie 1635,37 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – maj 2014 r.

w kwocie 654 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 36,70 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności.

(decyzja z 19.03.2020 r. w aktach ZUS dot. G. N.)

2/ zaskarżoną decyzję z 19.03.2020 r., mocą której przeniósł na A. M. (1) odpowiedzialność za zobowiązania płatnika AGRA N. G. N. (1), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych pracowników wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 37372,25 zł w tym:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

w kwocie 19886,85 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r.-maj 2015 r.

w kwocie 7950 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

w kwocie 5026,73 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – luty 2015 r.

w kwocie 2008 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 174,60 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

w kwocie 1635,37 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres grudzień 2014 r. – maj 2014 r.

w kwocie 654 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 19.03.2020 r.

w kwocie 36,70 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od w/w należności.

(decyzja z 19.03.2020 r. w aktach ZUS dot. A. M.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych, uznając, że treść dokumentów i ich forma nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości, jak również nie ujawniły się takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania co do zasady nie zasługują na uwzględnienie.

Wstępnie przypomnieć należy, że poza sporem pozostaje, że w okresie objętym skarżonymi decyzjami do dnia zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej (...).03.2019 r. przez Spółkę jawną (...), A. M. (1), z siedzibą w Ł. –oboje odwołujący się byli wspólnikami tej spółki. Nie jest też sporne, że w/w spółka zatrudniała pracowników i z tego tytułu była zobowiązana do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ani to, że w/w spółka nie wywiązała się z nałożonego na nią obowiązku w sposób prawidłowy, na jej koncie powstało zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.; dalej też ustawa systemowa) płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać i opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Z art. 84 ust. 1 i art. 87 ust. 1 ustawy z 28.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1398 ze zm.) wynika natomiast, że składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu. Osoby i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 84-86, są obowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenia społeczne, a jeżeli do jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym – w terminie do 15 dnia następnego miesiąca.

Zgodnie z treścią art. 31 ustawy systemowej, do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio art. 107 § 1, 1a, § 2 pkt 2 i 4 i § 3, art. 116, art. 116a, art. 117, art. 118 § 1 i 2 oraz art. 119 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.).

Do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne (art. 32 ww. ustawy systemowej).

Zgodnie z art. 107 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1325; dalej jako: (...)), znajdującym odpowiednie zastosowanie w sprawie na podstawie art. 31 i art. 32 ustawy systemowej, w przypadkach i w zakresie przewidzianych w rozdziale 15 działu III, za zaległości składkowe płatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z płatnikiem również osoby trzecie.

Stosownie do art. 107 § 2 pkt 2 i 4 Ordynacji podatkowej, osoby trzecie odpowiadają również za odsetki za zwłokę od zaległości składkowych, jak też koszty postępowania egzekucyjnego.

Jak już wcześniej wskazano, na podstawie art. 31 i art. 32 ustawy systemowej, powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ rentowy orzeka w drodze decyzji (art. 108 § 1 Ordynacji podatkowej) odpowiednio stosowany.

Wskazać należy, że odpowiedzialność za zaległości spółek jawnych uregulowana została szczegółowo w art. 115 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z § 1 tej regulacji, wspólnik spółki jawnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości składkowe spółki. Przepis § 1 stosuje się również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości składkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie, gdy był on wspólnikiem. Za zobowiązania składkowe powstałe, na podstawie odrębnych przepisów, po rozwiązaniu spółki odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki (art. 115 § 2 ordynacji podatkowej).

Z cytowanych regulacji wynika, że omawiana odpowiedzialność składkowa obejmuje zaległości spółki jawnej i dotyczy wspólników takiej spółki. (...) spółki jawnej odpowiadają za wszystkie zaległości spółki istniejące w okresie, w którym byli wspólnikami – bez względu na datę ich powstania (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 2014 r., I (...)). Pogląd ten nie budzi wątpliwości w judykaturze.

Sąd zważył także, że przepis art. 31 ustawy systemowej nie odsyła do § 2 art. 108, a jedynie do pozostałych jednostek redakcyjnych tego przepisu, tj. § 1, 3 i 4. Sąd Okręgowy miał na uwadze, że zgodnie z zasadą wynikającą z art. 108 § 2 pkt 2 lit. a Ordynacji podatkowej, postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości podatkowe podatnika jest poprzedzone wydaniem decyzji określającej zobowiązanie podatkowe podatnika. Stosownie bowiem do treści tego przepisu postępowanie w sprawie odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej nie może zostać wszczęte przed dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Samo orzeczenie o odpowiedzialności osoby trzeciej następuje dopiero po uprawomocnieniu się decyzji wobec pierwotnego dłużnika.

Jednakże przepis art. 115 § 4 Ordynacji przewiduje wyjątek od tej generalnej zasady. Orzeczenie zatem o odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariuszy spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej za zaległości podatkowe spółki z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych z mocy prawa nie wymaga uprzedniego wydania decyzji określających zobowiązanie podatkowe. W tym przypadku określenie wysokości zobowiązań podatkowych spółki następuje w decyzji orzekającej o odpowiedzialności osoby trzeciej. Celem tej regulacji jest odstąpienie od wymogu przewidzianego w art. 108 § 2 pkt 2 Ordynacji, co z pewnością ma wpływ na szybkość postępowania.

Zawarty w art. 115 § 4 Ordynacji zwrot „nie wymaga uprzedniego wydania decyzji”, należy jednak odczytywać w ten sposób, że w postępowaniu w sprawie odpowiedzialności wspólnika jawnej za zaległości podatkowe tej spółki organ podatkowy może korzystać z wcześniej wydanej decyzji tzw. wymiarowej, w której określono spółce wysokość zobowiązania podatkowego, a dopiero w przypadku braku takiej decyzji, postępowanie będzie łączyło w sobie elementy postępowania wymiarowego oraz postępowania zmierzającego do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej (tak: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 17 stycznia 2012 r., I (...) 466/11; z 25 maja 2016 r., I (...)).

Co do zarzutu skarżących dotyczącego braku wskazania w kwestionowanych decyzjach w jakim zakresie wymienieni w nich wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zaległości składkowe spółki jawnej, to Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z 26 września 2017 r. (II UZ 51/17), że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za dług spółki powstaje ex lege w stosunku do każdego ze wspólników oddzielnie, gdyż na podstawie art. 22 § 2 k.s.h. każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Stosunek prawny spółki jawnej oparty jest na wzajemnych relacjach między spółką – jako odrębnym podmiotem – a jej wspólnikami. Należy oddzielić ten stosunek, jako wewnętrzny stosunek spółki (art. 37-57 k.s.h.), od stosunków zewnętrznych, tj. stosunku do osób trzecich (art. 28-36 k.s.h.). (...) spółki jawnej może domagać się zaspokojenia od każdego z dłużników solidarnych określonych w art. 115 Ordynacji, tak samo jak na podstawie art. 22 § 2 k.s.h., bez względu na ukształtowane między wspólnikami stosunki wewnętrzne. Zaspokojenie wierzyciela spółki przez jednego ze wspólników będącego dłużnikiem solidarnym może później skutkować jego roszczeniami regresowymi wobec pozostałych dłużników solidarnych, lecz okoliczność ta nie wpływa na kształt i zakres uprzedniej odpowiedzialności dłużnika solidarnego wobec wierzycieli spółki na podstawie art. 376 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z 23 kwietnia 2009 r., IV CSK 558/08).

Wobec powyższego należało podzielić podniesiony przez skarżących zarzut naruszenia prawa materialnego polegający na niewskazaniu przez pozwanego w żadnej z zaskarżonych decyzji, że wnioskodawcy ponoszą odpowiedzialność solidarną za zobowiązania płatnika. W zaskarżonych decyzjach brak bowiem wyraźnego zastrzeżenia, że odwołujący odpowiadają solidarnie z drugim wspólnikiem za zobowiązania płatnika określone w spornych decyzjach. Pozwany nie potrafił wyjaśnić przyczyn, dla których w decyzjach nie wskazano, że jest to odpowiedzialność solidarna, ale jednocześnie przyznał, że tego nie kwestionuje.

Należy też wskazać, że pomimo ustalenia okoliczności w postaci bezskuteczności egzekucji wobec spółki – to jednak nie miało to oczywiście większego znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonych decyzji. Dla orzeczenia o odpowiedzialności wspólników za zaległości składkowe spółki osobowej wymagane jest bowiem jedynie posiadanie przez te spółki zaległości, gdyż art. 115 Ordynacji nie przewiduje żadnych okoliczności egzoneracyjnych. Zatem w decyzji wydanej na podstawie art. 115 Ordynacji w zw. z art. 31 art. 32 ustawy systemowej, nie ma potrzeby wykazywania bezskuteczności egzekucji. Z przepisu art. 115 Ordynacji podatkowej nie wynika (tak jak w przypadku art. 116 Ordynacji podatkowej), że postępowanie związane z orzeczeniem o odpowiedzialności wspólników lub byłych wspólników może być wszczęte jedynie wówczas, gdy w stosunku do spółki nie wykazano bezskuteczności egzekucji. Przepis ten statuuje jedynie zasadę solidarnej odpowiedzialności wspólnika spółki jawnej oraz samej spółki i pozostałych wspólników (zob. wyrok NSA z 21.11.2018 r., I (...), L., wyrok WSA w Białymstoku z 9.01.2019 r., I SA/Bk 627/18, L., wyrok WSA w Poznaniu z 23.01.2019 r., I SA/Po 541/18, L.).

Wobec braku możliwości powoływania się przez odwołujących – jako wspólników spółki jawnej – na jakiekolwiek okoliczności egzoneracyjne, dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bez znaczenia pozostawała również kondycja finansowa spółki w dacie wymagalności poszczególnych należności składkowych (skarżący na uzasadnienie odwołań wskazywali m.in., że syndyk prowadzący postępowanie upadłościowe spółki mógł uregulować zobowiązania spółki jawnej wobec organu rentowego, gdyż istniał odpowiedni kapitał). Wskazać należy, że ewentualne nieprawidłowości dotyczące prowadzenia postępowania upadłościowego spółki jawnej mogły być jedynie badane w postępowaniu upadłościowym, natomiast nie mogą być przedmiotem postępowania dowodowego w niniejszej sprawie. Podkreślić też należy, że podstawą odpowiedzialności z art. 115 Ordynacji podatkowej jest fakt bycia wspólnikiem spółki osobowej w danym okresie (kiedy upłynął termin płatności podatku/składek), niezależnie od tego czy spółka w ogóle swój majątek ma i niezależnie od tego czy egzekucja z majątku spółki jest możliwa. W sprawie zaś poza sporem pozostaje, że każdy ze skarżących w okresie, którego dotyczą badane decyzje był wspólnikiem AGRA N. G. N. (1), (...) spółki jawnej aż do dnia zakończenia działalności tej spółki 25.03.2019 r. Wspólnik spółki osobowej odpowiada solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zaległości składkowe spółki niezależnie od tego czy można mu przypisać winę w odniesieniu do powstania zaległości, czy też wykaże, że do zaległości składkowych doszło bez jego winy. Skoro odpowiedzialność wspólników nie jest oparta na zasadzie winy, to nie ma znaczenia ustalenie stopnia przyczynienia się danego wspólnika do powstania zaległości składkowej (por. wyr. WSA w Warszawie z 16.06.2004 r., (...) SA 447/03, L.). Stopień zaangażowania poszczególnych wspólników w działalność spółki i przyczynienie się do powstania zaległości podatkowych/składkowych także nie ma wpływu na orzekanie odpowiedzialności wspólników za te zaległości. Odpowiedzialność ta ma bowiem charakter obiektywny (por. wyrok WSA w Poznaniu z 17.06.2014 r., I SA/Po 1273/13, L.).

Co do zarzutu odwołujących dotyczącego prawidłowości ustalonego w zaskarżonych decyzjach stanu zadłużenia spółki jawnej, to w pierwszej kolejności wskazać należy, że stosownie do treści art. 34 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, informacje zawarte na koncie ubezpieczonego i koncie płatnika składek prowadzonych w formie elektronicznej, które przekazane zostały w postaci dokumentu pisemnego albo elektronicznego, są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym i sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych. Wnioskodawcy kwestionowali działania organu rentowego polegające na ustaleniu stanu zadłużenia spółki jawnej z tytułu należności składkowych za okresy objęte skarżonymi decyzjami w sposób ogólnikowy i bez podania jakichkolwiek dowodów na poparcie wysuwanych przez nich zarzutów. Wskazać zatem należy, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wnioskodawcy nie udowodnili, że ich wątpliwości co do poprawności ustalonego stanu zadłużenia spółki są uzasadnione. W złożonym odwołaniu, jak również w trakcie procesu, nie wskazali żadnych dowodów, na poparcie swoich twierdzeń, które mogłyby podważać ustalenia poczynione przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zarzuty dotyczące nieprawidłowego ustalenia stanu faktycznego, a więc nieprawidłowego zaliczania dokonanych wpłat na poczet istniejących zobowiązań, miały jedynie ogólny i nieprecyzyjny charakter. Skarżący nie tylko nie przedłożyli dowodów, na podstawie których można by stwierdzić tego rodzaju uchybienia, ale również nie wskazali konkretnych błędów w działaniach rachunkowych poczynionych przez organ rentowy. Nie wyjaśnili również dlaczego ustalone w decyzji kwoty są w ich ocenie nieprawidłowe i w jakim zakresie nastąpiły błędy organu. W tym stanie rzeczy odnośnie powyższych rozważań Sąd uznał, że z uwagi na ogólnikowość zarzutów w omawianym zakresie oraz brak materiału dowodowego, nie było najmniejszych przesłanek do kwestionowania ustaleń poczynionych przez ZUS w zakresie wysokości należności składkowych, tym bardziej, że stan zadłużenia stwierdzony w badanych decyzjach wynika ze znajdujących się w aktach rentowych wydruków przeglądu danych – stanów należności z 14.01.2020 r. i z 19.03.2020 r., które zgodnie z powołanym wyżej art. 34 ustawy systemowej ma moc środka dowodowego w postępowaniu administracyjnym i sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dodać należy, że każdy z odwołujących mógł na etapie postępowania przedsądowego prowadzonego przez ZUS zapoznać się z materiałem dowodowym, wziąć w nim czynny udział i przedłożyć ewentualne dowody w zakresie przeniesienia odpowiedzialności. Pozwany bowiem zawiadomił skarżących zarówno o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji w zakresie przeniesienia odpowiedzialności za należności z tytułu nieopłaconych składek przez spółkę jawną, pouczył ich, że mogą wziąć czynny udział w każdym stadium postępowania przed organem rentowy, jak i powiadomił o zakończeniu postępowania oraz możliwości zapoznania się z aktami sprawy. Żaden z odwołujących nie skorzystał z takiej możliwości, nie zapoznał się z aktami sprawy, ani nie przedłożył materiałów dowodowych w zakresie przeniesienia odpowiedzialności.

Mając zatem na względzie powyższe rozważania, należało stwierdzić, że zachodziły podstawy do wydania zaskarżonej decyzji stwierdzającej odpowiedzialność odwołujących się jako (...) spółki jawnej - (...), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł. za zaległości składkowe tej spółki objęte kwestionowanymi decyzjami, natomiast odwołania odniosły zamierzony skutek w takim tylko zakresie, w jakim należało zaskarżone decyzje zmienić poprzez dodatkowe stwierdzenie, że odwołujący się odpowiadają solidarnie za zobowiązania płatnika AGRA N. G. N. (1), (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł.. W tym zakresie Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W tym pozostałej części Sąd Okręgowy, działając na podstawie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołania, jako bezzasadne, o czym orzeczono w punkcie 2 sentencji wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U z 2018 r., poz. 265) zasądzając na rzecz ZUS-u jako strony wygrywającej n/n postępowanie po 3600 zł od każdego z odwołujących tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy wraz z pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

A.P.