Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

8 lipca 2020 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w Rybniku V Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wiesław Jakubiec

Sędziowie

Ławnicy: Jolanta Bartoszewicz-Szweda, Teresa Szymała

Protokolant: sekr. sądowy Izabela Niedobecka-Kępa

przy udziale ./.

po rozpoznaniu 8 lipca 2020 roku w Rybniku

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej

o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę

1.  zasądza od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej na rzecz powoda K. W. kwotę 16.439,61 zł (szesnaście tysięcy czterysta trzydzieści dziewięć złotych 61/100) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę,

2.  zasadza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.540 zł (trzy tysiące pięćset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w tym 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  wyrokowi w pkt. 1 co do kwoty 5.479,87 zł (pięć tysięcy czterysta siedemdziesiąt dziewięć złotych 87/100 ) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia Wiesław Jakubiec

Jolanta Bartoszewicz-Szweda Teresa Szymała

Sygn. akt V P 171/17

UZASADNIENIE

Powód K. W. wniósł przeciwko (...) sp. z o.o. w K. Oddział KWK (...) w R. (obecnie: (...) S.A. z siedzibą w K.) pozew o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne i przywrócenie do pracy. W uzasadnieniu wskazał, że podana przyczyna wypowiedzenia umowy – umożliwianie kontrahentom wywozu z kopalni węgla klasy wyższej niż wynikało to z zamówień, przez co pracodawca poniósł straty finansowe, co stało się powodem utraty zaufania do pracownika, była niekonkretna. Powód zaznaczył, że nie wykazano, którym kontrahentom miał umożliwić nabycie lepszego węgla, a nadto w zakresie w jego obowiązków nie mieścił się kontakt z nabywcami. Powód dodał, że w zakresie sortowania, ustalania kategorii i sprzedaży węgla obowiązują instrukcje, które były zatwierdzane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

W odpowiedzi na pozew, pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu. Nadto, wniosła o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. art. 11 k.p.c. W uzasadnieniu wskazała, że przedmiot postępowania karnego jest ściśle związany z przyczyną rozwiązania z powodem umowy o pracę. Odnosząc się do twierdzeń uzasadnienia pozwu, pozwana zaznaczyła, że postępowanie powoda pełniącego funkcję nadsztygara doprowadziło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pracodawcy, co stanowiło naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, w tym obowiązku dbałości o mienie pracodawcy i uzasadniało utratę zaufania. Pozwana wskazała, że do zakresu czynności powoda, oprócz ogólnego obowiązku dbania o dobro zakładu pracy, chronienia jego mienia i racjonalnego gospodarowania majątkiem pracodawcy, należała również odpowiedzialność za prowadzenie ruchu technicznego i kolejowego na zmianach oraz koordynacja nad całokształtem zagadnień związanych z załadunkiem węgla do wagonów i kierowanego do sprzedaży drobnicowej.

Na rozprawie 23 października 2019 roku powód zmodyfikował żądanie w ten sposób, że domaga się od pozwanej kwoty 16 439,61 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

Sąd ustalił co następuje:

W okresie od 19 czerwca 1985 roku do 31 sierpnia 2017 roku powód K. W. był zatrudniony u pozwanej w (...) sp. z o.o. w K. Oddział KWK (...) w R. (obecnie: (...) S.A. z siedzibą w K.) na podstawie umów o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie od 1 października 2004 roku do 31 sierpnia 2017 roku powód zajmował stanowisko nadsztygara przeróbki mechanicznej węgla na powierzchni. Na ostatnio zajmowanym stanowisku, powód był odpowiedzialny m.in. za terminowość załadunków węgla i właściwe parametry jakościowe załadowanego węgla w ścisłej współpracy z działem jakości działem obsługi klienta, a także posiadał uprawnienie do wydawania podległym pracownikom poleceń służbowych dotyczących metod pracy oraz całokształtu zagadnień organizacyjnych związanych z realizacją przewidzianych do wykonania zadań. Bezpośrednim przełożonym powoda był kierownik działu obróbki mechanicznej.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda obliczone jako ekwiwalent za urlop wynosiło 5 479,87 zł.

Zwał na kopalni (...) był podzielony na dwa obszary. Na pierwszym składowano klasę handlową 23, groszek 1 i ekogroszek, a na drugim obszarze miał surowy klasy 19. Za prawidłowe wykonania całości czynności związanych ze zwałowaniem węgla, jego załadunkiem na samochody i sprzedażą odpowiadał na danej zmianie nadsztygar zakładu przeróbki mechanicznej węgla. Na początku zmiany, nadsztygar wraz z przedstawicielami poszczególnych oddziałów ustalał prowadzenie ruchu na danej zmianie, w tym jaki asortyment będzie ładowany. Osoby dozoru przeróbczego decydowały też, którym torem będzie zwałowany materiał. Samochód wyjeżdżający na wagę miał już tablice z określonym asortymentem który zakontraktowano i będzie wywożony.

W okresie od 20 kwietnia 2017 roku do 24 kwietnia 2017 roku w KWK (...) została przeprowadzona kontrolę, nr (...), przez Dyrektora Biura Bezpieczeństwa S. D.oraz Dyrektora Biura Kontroli Wewnętrznej D. L. i Audytu przy udziale Głównych Specjalistów Biura Kontroli Wewnętrznej i Audytu: Ł. K., J. A. oraz K. S. (1) która to kontrola wykazała, że w KWK (...) na szkodę (...) sp. z o.o. odbywa się ładowaniu na samochód węgla w klasie lepszej niż wynikało to z zamówień. Nie była to zmiana powoda. Podczas tej kontroli ustalono, że też 30 stycznia 2017 roku dokonano podmiany próbek węgla pobranych w trakcie kontroli towarów masowych z tego samego dnia. Wobec powyższego pozwana złożyła zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Na zmianie na której pracował powód, 30 stycznia 2017 roku około godz. 6.30 został zatrzymany samochód do kontroli. Po zważeniu, samochód został skierowany do wysypania. Następnie przeprowadzono kontrolę jakości. Po konsultacji z kierownictwem, powód zakazał z tego miejsca ponownego ładowania. Kierownik kontroli jakości – U. K. przyznała się do podmienia próbki ze wskazaniem, że zrobiła to z własnej inicjatywy z obawy, że wynik będzie zawyżony. Kierownik kontroli jakości nie podlegała służbowo powodowi.

Po wykryciu ww. nieprawidłowości, powód nie został wysłuchany przez przełożonych.

Do powoda nie docierały informacje o nieprawidłowościach w załadunku ani skargi pracownic z wag. Powodowi nie były składane propozycje finansowe w zamian za uczestniczenie w procederze nieprawidłowej sprzedaży węgla ze zwałów kopalni (...).

Pismem z 9 maja 2017 roku Związek Zawodowy (...) KWK (...) poinformował, że jest przeciwny rozwiązaniu umowy o pracę z powodem. Zdaniem organizacji związkowej, podana powodowi przyczyna wypowiedzenia była niekonkretna, bowiem nie wskazywała jakich dokładnie nieprawidłowości miał dopuścić się powód.

Pismem z 10 maja 2017 roku pozwana wypowiedziała powodowi umowę z zachowaniem 3 - miesięcznego okresu wypowiedzenia. Przyczyną podaną w wypowiedzeniu były liczne nieprawidłowości w (...) polegające na umożliwieniu kontrahentom wywozu z kopalni węgla klasy wyższej niż wynikało to z zamówień przez co pracodawca poniósł straty finansowe, co stało się powodem utraty zaufania do pracownika.

Prokuratura Rejonowa w Rybniku nie prowadziła postępowania karnego przeciwko powodowi o czyny z art. 13 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i inne.

Postanowieniem z 12 grudnia 2019 roku, sygn. akt III Kp 640/19, Sąd Rejonowy w Rybniku uchylił postanowienie Prokurator Prokuratury Rejonowej w Rybniku z 28 czerwca 2019 roku o umorzeniu dochodzenia prowadzonego ad rem w związku z zawiadomieniem strony pozwanej o podejrzeniu popełnia przez pracowników pozwanej czynów z art. 13 kk w zw. z art. 28 kk i innych. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Rybniku po przeprowadzeniu postępowania w zakresie czynności nakazanych przez Sąd postanowieniem z 16 marca 2020 roku, (sygn. PR 2 Ds.11.2020) ponownie wydał postanowienie u umorzeniu dochodzenia, które uprawomocniło się z dniem z 19 czerwca 2020 roku.

Dowód: akta osobowe powoda: umowa o pracę zawarta 18.06.1985r., umowa o pracę zawarta 3.07.1985r., umowa o pracę zawarta 19.06.1986r., zakres obowiązków na stanowisku nadsztygara przeróbki mechanicznej wprowadzony 1.07.2016r., pismo ZZ Kadra z 9.05.2017r., wypowiedzenie umowy z 10.05.2017r, świadectwo pracy z 31.08.2017r;

zaświadczenie z 19.10.2017r. o wynagrodzeniu k.39, protokół kontroli z 30.01.2017r. k.40-42v., protokół kontroli z 11.04.2017r. k. 43-48v., notatka służbowa z 27.04.2017r. k. 49-52v., zeznania świadka S. D. k.121-122, zeznania świadka D. L. k.122-122v., zeznania świadka G. K. k.123, zeznania świadka L. M. k. 135v.-136, zeznania świadka M. P. k. 136v.-137, zeznania świadka P. S. k.137-137v., zeznania świadka U. K. k. 145v., zeznania świadka K. S. (2) k.146-146v., zeznania świadka A. G. k.146v.-147, zeznania świadka C. M. k. 168v., zeznania świadka E. A. k.168v.-169v., zeznania świadka J. J. j. 169v.-170, zeznania świadka K. D. k.170, zeznania świadka H. Ś. k.176v.-179v., zeznania świadka J. W. k.179v.-181, zeznania świadka T. K. k. 181-181v., pismo z Prokuratury Rejonowej w Rybniku z 17.06.2019r. k.187, pismo z Prokuratury Rejonowej w Rybniku z 9.07.2019r. k.190, zeznania świadka C. W. k. 191v.-192v., przesłuchanie powoda k.192v.-193v., postanowienie z 28.06.2019r. o umorzeniu dochodzenia wraz z uzasadnieniem k.198-205, akt oskarżenia z 3.09.2019r. k. 206-215, postanowienia z 12.12.2019r. o uchyleniu postanowienia z 28.06.2019r. o umorzeniu dochodzenia wraz z uzasadnieniem k.220-223v., wydruk z analizatora k.229, wydruki z książki ewidencyjnej k.230-231, zeznania świadka B. D. k. 232-232v.,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci w/w dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, wzajemnie ze sobą korelujące i rzeczowe, a także w oparciu dowód z zeznań świadków i przesłuchania powoda, które wraz z dowodami z dokumentów wzajemnie się uzupełniały tworząc wyrazisty obraz całości sprawy. Przy czym sąd dał wiarę dowodowi z zeznań świadków S. D. i D. L. jedynie w zakresie w jakim nie były one sprzeczne z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd oddalił wniosek o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. art. 11 k.p.c. z uwagi na to, iż postępowanie karne, o sygn. PR 2 Ds. 11.202, zostało zakończone poprzez wydanie prawomocnego postanowienie o umorzeniu dochodzenia.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016r. poz. 1666 ze zm.) każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem.

W myśl art. 30 § 4 kp w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Jak stanowi przepis art. 45 § 1 kp w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Z mocy art. 47 ¹ kp odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 kp przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Wadliwość wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony zachodzi zarówno wówczas, gdy zostało dokonane z naruszeniem wymagań przewidzianych przepisami prawa pracy, jak i wówczas, gdy wypowiedzenie było nieuzasadnione.

W rozpatrywanej sprawie warunki formalne wypowiedzenia zostały spełnione: zachowano formę pisemną, podano przyczynę i okres wypowiedzenia, poinformowano go przysługujących środkach odwoławczych. Wobec tego, zasadne okazało się zbadanie wypowiedzenia pod kątem jego zasadności.

Ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę powinna być dokonywana przez sąd w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98, OSN 1999/21/688). Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę wskazana pracownikowi musi być rzeczywista i konkretna (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 sierpnia 1999 r., I PKN 182/99, OSNP 2000/23/858; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997 r., I PKN 419/97, OSNP 1998/20/598).

W orzecznictwie przyjmuje się też, że utrata zaufania do pracownika może stanowić przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę, jeżeli znajduje oparcie w przesłankach natury obiektywnej oraz racjonalnej i nie jest wynikiem arbitralnych ocen lub subiektywnych uprzedzeń (wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 1997 r., I PKN 285/97, OSNP 1998/18/538).

Jednocześnie Sąd Najwyższy zaznaczył, że w wypadku wskazania przez pracodawcę jako przyczyny wypowiedzenia utratę zaufania spowodowaną zaistnieniem określonych zdarzeń, w pierwszej kolejności należy ocenić, czy wskazane przez pracodawcę okoliczności mogły uzasadnić utratę zaufania do pracownika, a następnie pod warunkiem pozytywnego rozstrzygnięcia tej kwestii, czy utrata zaufania w tych okolicznościach uzasadnia dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę. Nie każdy przypadek utraty zaufania do pracownika może być uznany za uzasadniający wypowiedzenie mu umowy o pracę. Utrata zaufania do pracownika uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę, jeżeli w konkretnych okolicznościach nie można wymagać od pracodawcy, by nadal darzył pracownika zaufaniem (wyrok Sądu Najwyższego z 18 lipca 2018r. III PK 57/17).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy w pierwszej kolejności należy wskazać, że powodowi wypowiedziano umowę o pracę wskazując na liczne nieprawidłowości w (...) polegające na umożliwieniu kontrahentom wywozu z kopalni węgla klasy wyższej niż wynikało to z zamówień przez co pracodawca poniósł straty finansowe, co stało się powodem utraty zaufania do pracownia.

Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym zwłaszcza zeznania świadków, powód (w trakcie zatrudnienia u pozwanej) nie był zaangażowany w działalność, która mogła przynieść pozwanej straty finansowe. Powodowi nie zgłaszano nieprawidłowości w załadunku towaru i nie były składane propozycje finansowe w zamian za ewentualne uczestniczenie w procederze. Co więcej, z zeznań licznych powołanych w sprawie świadków wynikało, że powód był sumiennym, rzetelnym i lojalnym pracownikiem. Co prawda, z racji zajmowanego stanowiska nadsztygara, powód miał szeroki zakres obowiązków i uprawnień związanych z załadunkiem węgla i jego sprzedażą. Jednakże sformułowane przyczyny wypowiedzenia są zbyt ogólnikowe. Zarzuty powinny dotyczyć konkretnych zdarzeń i strona pozwana powinna wykazać, że to właśnie powód był odpowiedzialny za ich powstanie lub niedopełnienie obowiązków. Przy tak sformułowanych przyczynach wypowiedzenia powód nie miał możliwości racjonalnej oceny , czy takie przyczyny zawinione w stosunku do niego rzeczywiście istnieją i wymusiło to na nim konieczność wszczęcia sądowej procedury odwoławczej.

W toku procesu ustalono, że 30 stycznia 2017 roku była przeprowadza wewnętrzna kontrola, podczas której okazało się, że na jednym z samochód wywożących towar jest inny klasy miał niż wynikający z zamówienia, przy czym kontrolerzy się o tym nie dowiedzieli gdyż doszło do podmieniania próbki. Do nieprawidłowego działania przyznała się ostatecznie kierownik kontroli jakości, która jednocześnie wskazała, że zrobiła to z własnej inicjatywy z obawy, że wynik będzie zawyżony. Co istotne, kierownik kontroli jakości nie podlegała służbowo powodowi, a nadto nie została pociągnięta do odpowiedzialności za ww. zachowanie.

Prokuratura Rejonowa w Rybniku prowadziła postępowanie tylko ad rem w związku z zawiadomieniem strony pozwanej o zdarzeniu z 30.01.2017 r. i z podejrzeniem popełnienia ewentualnych innych czynów podobnych do ujawnionego 11.04.2017 r. Nie było prowadzone postępowanie karne przeciwko powodowi o czyny z art. 13 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i inne. Prawomocnym postanowienie 16 marca 2020 roku umorzono dochodzenia odnośnie ww. spraw. Prokuratura nie znalazła podstaw do uznania, iż na zmianie pozwanego dochodziło do procederu, który wypełniał znamiona czynu zabronionego, a w konsekwencji tego należy przyjąć, że w ogóle nie zaistniała okoliczność wskazana przez pozwaną jako przyczyna rozwiązania umowy o pracę.

Rozwiązanie umowy musi mieć związek z działaniem lub zaniechanie pracownika, nie zaś być efektem specyficznie podjętej odpowiedzialności zbiorowej. Pozwany nie miał możliwości kontroli każdego z pracowników, zwłaszcza nie był w stanie kontrolować każdego załadunku towaru. Za poszczególne konkretne czynności odpowiadali pracownicy. Jeśli jak twierdzą niektórzy przesłuchiwanie świadkowie (zwłaszcza zajmujący stanowisko wagowych) ww. nielegalny proceder odbywał się na rożnych zmianach, to należy zarzucić pozwanej, że odpowiada za nieprawidłowe funkcjonowanie w zakładzie wymiany informacji, skoro o tak istotnych dla pozwanej kwestiach pracownik nie mógł przekazać wiadomości osobie decyzyjnej (np. powodowi).

Reasumując, ciężar dowodu w zakresie prawdziwości i konkretności wskazanej przyczyny spoczywał na stronie pozwanej, czego -w ocenie Sądu -strona nie udźwignęła.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, Sąd na podstawie przywołanych przepisów w pkt 1 wyroku zasądził od strony pozwanej (...) SA na rzecz powoda K. W. kwotę 16 439,61 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

Na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. i art. 98 § 1 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r. w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania, Sąd w pkt 2 wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3 540 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym 180 zł tytułem zawrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W pkt 3 wyroku Sąd zgodnie z art. 477 ² § 1 zd. 1 k.p.c. nadał wyrokowi w pkt 1 co do kwoty 5 479,87 zł rygor natychmiastowej wykonalności.