Pełny tekst orzeczenia

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 sierpnia 2021 roku

Sąd Rejonowy w Chełmnie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Julita Preis

Protokolant: ----------------------

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2021 roku w Chełmnie na posiedzeniu niejawnym

spraw z powództw : małoletniej A. Ś. (1) reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową - matkę A. Ś. (2) , małoletniego N. Ś. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową - matkę A. Ś. (2) i małoletniego R. Ś. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową - matkę A. Ś. (2)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

orzeka:

I.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. Ś. (1) kwotę 12 000,00 zł ( dwanaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 października 2019 r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. Ś. (1) kwotę 4367,00 zł ( cztery tysiące trzysta sześćdziesiąt siedem złotych ) z tytułu kosztów procesu.

III.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda N. Ś. kwotę 12 000,00 zł ( dwanaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 października 2019 r. do dnia zapłaty.

IV.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda N. Ś. kwotę 4367,00 zł ( cztery tysiące trzysta sześćdziesiąt siedem złotych ) z tytułu kosztów procesu.

V.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda R. Ś. kwotę 12 000,00 zł ( dwanaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 października 2019 r. do dnia zapłaty.

VI.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda R. Ś. kwotę 4367,00 zł ( cztery tysiące trzysta sześćdziesiąt siedem złotych ) z tytułu kosztów procesu.

VII.  Zwraca powodom: A. Ś. (1) , N. Ś. i R. Ś. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Chełmnie kwoty po 500,00 zł ( pięćset złotych ), łącznie kwotę 1500,00 zł ( jeden tysiąc pięćset złotych ) z tytułu złożonych i niewykorzystanych zaliczek na wydatki .

VIII.  Zwraca pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Chełmnie kwotę 157,64 zł ( sto pięćdziesiąt siedem złotych sześćdziesiąt cztery grosze ) z tytułu niewykorzystanej części zaliczki na wydatki.

Sędzia Julita Preis

UZASADNIENIE

Powodowie: małoletnia A. Ś. (1), małoletni R. Ś. pozwami z dnia 18 października 2019 r. ((...) i (...)) oraz małoletni N. Ś. pozwem z dnia 22 października 2019 r. (...) (...)) wszyscy reprezentowani przez opiekuna prawnego - matkę A. Ś. (2), wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na swoją rzecz kwot po 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia z tytułu zerwania więzi emocjonalnych i rodzinnych łączących powodów ze zmarłą babcią B. W. oraz z tytułu rozstroju zdrowia psychicznego oraz cierpień jakich doznali i doznają w związku z jej tragiczną śmiercią, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że w dniu 3 czerwca 2019 r. na 7 km trasy S5 Ś.-G. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego, w następstwie doznanych obrażeń zmarła pasażerka samochodu marki F. o nr rej. (...) - B. W.. Do zdarzenia doszło w ten sposób, że kierujący pojazdem marki F. – D. M. (1), na prostym odcinku drogi zjechał na pobocze, gdzie uderzył w przepust drogi a następnie dachował. W toku prowadzonego śledztwa przez Komendę Powiatową Policji w Ś., w dniu 4 czerwca 2019 r. Prokuratura Rejonowa w Świeciu przedstawiła D. M. (1) zarzut o czyn z art. 177 § 2 k.k. Pojazd, którym kierował sprawca zdarzenia, w dacie wypadku objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Powodowie pismem z dnia 17 czerwca 2019 r. zgłosili stronie pozwanej roszczenie tytułem zadośćuczynienia w kwotach po 40.000 zł. Po uzupełnieniu akt szkodowych o wskazane przez pozwanego dokumenty, decyzją z dnia 17 lipca 2019 r. pozwany odmówił wypłaty zadośćuczynienia na rzecz powodów wskazując, iż nie doznali oni krzywdy w wyniku wypadku, w którym śmierć poniosła B. W., a sama śmierć poszkodowanej nie jest równoznaczna ze spowodowaniem poczucia krzywdy u powodów. Wezwaniem do pozasądowego rozwiązania sporu z dnia 27 września 2019 r. powodowie podjęli próbę zakończenia postępowania likwidacyjnego na etapie postępowania przedsądowego. Pismem z dnia 30 września 2019 r. pozwany poinformował powodów, iż nie jest zainteresowany zawarciem ugody. W ocenie powodów decyzja o odmowie przyznania zadośćuczynienia jest dla nich krzywdząca, a odpowiednią kwotą zadośćuczynienia powinna być kwota 20.000 zł pomniejszona o 40% przyczynienia się poszkodowanej do szkody, a zatem kwota po 12.000 zł dla każdego z nich. Podnieśli, iż przed wypadkiem rodzina powodów funkcjonowała prawidłowo. Nagła śmierć B. W. doświadczyła ich bardzo mocno i wywarła ogromne piętno na ich psychice. Wskazali, iż to nagłe i brutalne rozerwanie więzi spowodowało u nich traumę, ogrom cierpienia, poczucie osamotnienia, cierpienia natury moralnej, wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, krzywdę wynikająca z utraty pomocy, wsparcia i opieki osoby bliskiej, utratę czerpania przyjemności z życia rodzinnego oraz zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu struktury rodzinnej (k. 1-8, 66-74 i 134-142 akt).

Postanowieniem z dnia 10 marca 2020 r. Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. zarządził połączenie sprawy prowadzonej pod sygn. akt (...) z powództwa małoletniego R. Ś. ze sprawą o sygn. akt (...) z powództwa małoletniej A. Ś. (1) do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (k. 196 akt).

Postanowieniem z dnia 10 marca 2020 r. Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. zarządził połączenie sprawy prowadzonej pod sygn. akt (...) z powództwa małoletniego N. Ś. ze sprawą o sygn. akt (...) z powództwa małoletniej A. Ś. (1) do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (k. 198 akt).

Pozwany w sprawie niniejszej z powództwa małoletniej A. Ś. (1) i połączonej z powództwa małoletniego R. Ś. ((...)) był reprezentowany przez pełnomocnika r.pr. G. K., natomiast w sprawie połączonej z powództwa małoletniego N. Ś. ((...)) przez pełnomocnika r.pr. M. K.. We wszystkich sprawach przedstawione stanowiska były co do zasady tożsame. Pozwany wnosił o oddalenie tych powództw w całości i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. Każdorazowo wnosił także o zawiadomienie i wezwanie do udziału w sprawach D. M. (1) z uwagi na fakt, iż w przypadku niekorzystnego dla pozwanego rozstrzygnięcia sprawy pozwanemu będą przysługiwały roszczenia regresowe do sprawcy szkody.

W uzasadnieniach wyrażonych stanowisk pozwany przyznał, iż w dniu 3 czerwca 2019 r. udzielał ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych D. M. (1), kierującemu samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej (...) oraz, że co do zasady ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za następstwa wypadku drogowego, który zaistniał tego dnia na trasie Ś.-G., w następstwie którego śmierć poniosła B. W. – babcia powodów. Przyznał także, iż prowadził postępowanie likwidacyjne dotyczące zgłoszonych przez powodów roszczeń o zadośćuczynienie za śmierć B. W. i wydał decyzję, w której odmówił przyznania zadośćuczynienia zarówno dla małoletniej A. Ś. (1) jak i dla małoletniego R. Ś., bowiem w ocenie pozwanego, powodowie pozostają poza kręgiem osób uprawnionych do dochodzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c., którymi są tylko osoby najbliższe zmarłemu. Babcia powodów była dla nich osobą bliską, lecz nie najbliższą. O tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami. Powodowie w chwili śmierci babci zamieszkiwali ze swoimi rodzicami, którzy to stanowią dla nich osoby najbliższe. Nadto poszkodowana B. W. miała aż dziewięcioro wnucząt, swoją relację musiała dzielić nie tylko między nich, ale także między czworo własnych dzieci. Powyższe utrudniało powstanie bardzo silnej więzi pomiędzy członkami rodziny. Powodowie nie wykazali także szczególnej więzi łączącej ich z babcią B. W.. Nie wykazali także, aby na skutek jej śmierci przeżyli szczególną traumę, która wpływałaby na zdolność wykonywania codziennych czynności bądź, że żałoba odbiegała od normalnie przeżywanej żałoby, naturalnej w przypadku utraty osoby bliskiej. Nadto wskazał, iż żądana kwota zadośćuczynienia jest rażąco wygórowana, mając na uwadze przede wszystkim stosunki społeczne, w jakich żyli dotychczas powodowie oraz fakt, iż nie wykazali aby z uwagi na śmierć babci którykolwiek z powodów leczył się z tego powodu się psychiatrycznie, czy też przechodził terapię psychologiczną. Nie wykazali, aby w ich zdrowiu w związku z tym powstał jakikolwiek uszczerbek w związku z tym zdarzeniem. Podkreślił, że w przedmiotowej sprawie nie jest kwestionowana wysokość przyjętego przez pozwanego przyczynienia się B. W. do powstania szkody poprzez niezapięcie pasów bezpieczeństwa - określonego na poziomie 40%. Z ostrożności procesowej zakwestionował również termin wymagalności roszczenia stwierdzając, iż odsetki winny być przyznane od dnia wyrokowania, gdyż dopiero w wyroku zostaje określona wysokość świadczenia, a zatem od tej chwili powstaje dla dłużnika obowiązek zapłaty odpowiedniego świadczenia (k. 52-54, 119-122 i 189-191akt).

Sąd , na podstawie art. 84 k.p.c. zawiadomił o toczących się sprawach D. M. (1) i wezwał go do udziału w sprawach pouczając , że może przystąpić do strony pozwanej w każdej z tych spraw jako interwenient uboczny . W odpowiedzi z dnia 16 lipca 2020 r. D. M. (1) poinformował , że nie jest zainteresowany przystąpieniem do strony pozwanej w każdej ze spraw jako interwenient uboczny ( k.239 akt ) .

W piśmie procesowym z dnia 29 kwietnia 2021 r. strona powodowa (k. 314-316), a w piśmie z dnia 6 maja 2021 r. pełnomocnik pozwanego w sprawie niniejszej z powództwa małoletniej A. Ś. (1) i połączonej z powództwa małoletniego R. Ś. (k. 321 akt) oraz w piśmie z dnia 7 maja 2021 r. pełnomocnik pozwanego w sprawie z powództwa małoletniego N. Ś. (k. 319 akt) – podtrzymali dotychczas zaprezentowane stanowiska.

W dalszym czasie stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 4 czerwca 2019 r. ok. godz. 3:10 w miejscowości G., na trasie S5 doszło do wypadku drogowego, w którym kierujący samochodem marki F. (...) o nr rej. (...), który nie miał aktualnych badań technicznych – D. M. (2), nie posiadając wymaganych uprawnień do kierowania pojazdami, nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że nie zachował należytej ostrożności, nienależycie obserwując drogę, nie dostosowując prędkości do warunków atmosferycznych, nienależycie korygując tor ruchu pojazdu, spowodował nieumyślnie wypadek zjeżdżając z jezdni na prawe pobocze, uderzając w betonowy przepust i powodując wywrócenie pojazdu na dach. W wyniku zdarzenia, pasażerka pojazdu, B. W. – babcia powodów, doznała wielomiejscowych obrażeń ciała i poniosła śmierć na miejscu. B. W. w momencie zdarzenia nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa.

W związku ze zdarzeniem, (...) przedstawiła D. M. (2) zarzuty o czyn z art. 177 § 2 k.k.

/Fakty bezsporne, a nadto dowody: notatka urzędowa – k. 12, 78, 146 akt, postanowienie o wszczęciu śledztwa – k. 13, 79, 147 akt, zarządzenie o powierzeniu śledztwa w całości – k. 14, 80, 148 akt, postanowienie o przedstawieniu zarzutów – k. 15, 81, 149 akt, odpis skrócony aktu małżeństwa A. Ś. (2) – k. 9, 75, 143 akt, odpis skrócony aktu zgonu B. W. – k. 11, 77, 145 akt, odpis skrócony aktu urodzenia A. Ś. (1) – k. 10 akt, odpis skrócony aktu urodzenia R. Ś. – k. 76 akt, odpis skrócony aktu urodzenia N. Ś. – k. 144 akt, akta szkody nr (...) na płytach CD - k. 62, 129, 194 akt/

Pojazd, którym kierował sprawca zdarzenia – D. M. (2), w dacie wypadku objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

/Fakty bezsporne, a nadto dowody: pismo (...) z dnia 14 czerwca 2019 r. – k. 16, 82, 150 akt, akta szkody nr (...) na płycie CD - k. 62, 129, 194 akt/

Powodowie A. Ś. (1), R. Ś. i N. Ś., działając przez profesjonalnego pełnomocnika, pismem z dnia 17 czerwca 2019 r. zgłosili szkodę pozwanemu, domagając się wypłaty kwot po 40.000 zł na rzecz każdego z nich tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. w związku ze śmiercią babci.

/Fakty bezsporne, a nadto dowody: pismo z dnia 17 czerwca 2019 r. – k. 20-28, 86-94, 154-162 akt, akta szkody nr (...) na płycie CD - k. 62, 129, 194 akt/

Pozwany, po uzupełnieniu na jego wezwanie przez powodów dokumentacji szkodowej, decyzją z dnia 17 lipca 2019 r. poinformował, iż nie może zostać przyznane zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na rzecz wnuków A. Ś. (1), R. Ś. i N. Ś., bowiem pozostają oni poza kręgiem osób najbliższych uprawnionych do dochodzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. wskazując dodatkowo, iż powodowie nie doznali krzywdy w wyniku wypadku, w którym śmierć poniosła B. W., a sama śmierć poszkodowanej nie jest równoznaczna ze spowodowaniem u nich poczucia krzywdy.

/Fakty bezsporne, a nadto dowody: pismo z dnia 21 czerwca 2019 r. – k. 29-30, 95-96, 163-164 akt, wiadomość e-mail z dnia 21 czerwca 2019 r. – k. 31, 97, 165 akt, pismo z dnia 17 lipca 2019 r. – k. 32-33, 98-99, 166-167 akt, akta szkody nr (...) na płycie CD - k. 62, 129, 194 akt/

Dnia 27 września 2019 r. powodowie przesłali pozwanemu wiadomości e-mail, w których zaproponowali zawarcie ugody pozasądowej. Pozwany w odpowiedzi, pismem z dnia 30 września 2019 r. wskazał, iż nie jest powyższymi propozycjami zainteresowany.

/Fakty bezsporne, a nadto dowody: wiadomość e-mail z dnia 27 września 2019 r. – k. 34-35, 100-101, 168 akt, wiadomość e-mail z dnia 30 września 2019 r. – k. 36, 102, 169 akt, wiadomość e-mail z dnia 30 września 2019 r. – k. 36 i 85 akt, akta szkody nr (...) na płycie CD - k. 62, 129, 194 akt /

Poszkodowana pasażerka – B. W. była babcią powodów. W chwili śmierci babci A. Ś. (1) miała 10 lat, R. Ś. – 5, a N. Ś. – 7 lat. Wszystkie wnuki traktowała równo i sprawiedliwie.

Powodowie A. Ś. (1) i R. Ś. od 2013 r., a R. Ś. od urodzenia, zamieszkiwali wraz z matką A. Ś. (2), wspólnie z B. W.. Mieszkali w domu jednorodzinnym , A. Ś. (2) wraz z mężem i dziećmi zajmowała jeden pokój , zaś B. W. zajmowała drugi pokój. Oprócz tych dwóch pokoi w domu znajdowała się jeszcze kuchnia i łazienka oraz pokoik na strychu , który nie nadaje się do zamieszkania z uwagi na dużą wilgoć . Przed wspólnym zamieszkaniem A. Ś. (2) wraz z dziećmi i mężem zamieszkiwała w Anglii , B. W. odwiedzała ich 2-3 razy w roku , był wówczas częsty kontakt przez S.’a – co kilka dni. Po wspólnym zamieszkaniu B. W. bardzo dużo czasu spędzała z wnukami : A. , R. i N., pomagała swej córce A. Ś. (2) w codziennej opiece i w wychowaniu wnucząt , w szczególności , że A. Ś. (2) przeżywała problemy z mężem , jego odejście w styczniu 2018 roku , miała okresy załamania. Dlatego pomoc matki w opiece nad jej dziećmi była ważna . B. W. przygotowywała dla wszystkich posiłki, zajmowała się wnukami, w okresach, gdy A. Ś. (2) poodejmowała próby podjęcia jakiejś pracy zawodowej B. W. chętnie spędzała wspólnie z wnukami czas na różnych zabawach – grze w piłkę, w badmintona, w skakankę, w linkę, a także na układaniu puzzli, czy klocków. Wspólnie oglądali bajki . Chodziła z dziećmi na plac zabaw . Gdy chodziła na zakupy często zabierała któregoś z wnuków. Każdy z wnuków raz na jakiś czas spał u babci . B. W. znała potrzeby wnuków , wiedziała o czym marzą , kupowała dzieciom drobne prezenty , ubranka . R. Ś. stanowił jej oczko w głowie, bowiem bardzo przypominał jej zmarłego męża. A. Ś. (1) była zaś jej najstarszą wnuczką. Wspólnie spędzali uroczystości rodzinne i święta. Babcia zawsze chętnie uczestniczyła w szkolnych przedstawieniach z okazji Dnia Babci.

B. W. 2 razy do roku wyjeżdżała do syna do Niemiec na 2 – 3 tygodnie .

Informację o śmierci babci powodom przekazała matka A. Ś. (2). A. i N. Ś. wpadli w rozpacz, tak że ciężko było ich przez bardzo długi czas uspokoić. R. Ś. również był z babcią bardzo zżyty. Był najmłodszy i początkowo nie rozumiał co się stało, płakał i często wołał babcię, cały czas pytał kiedy babcia wróci.

Teraz wszyscy często ją wspominają, zwłaszcza gdy idą na cmentarz lub gdy nadchodzą święta , jej urodziny . Dzieci pamiętają zabawy , których ich nauczyła , wspominają jej pomoc w nauce , posiłki jakie im przyrządzała .

B. W. w chwili śmierci miała(...) lat, nie chorowała, dbała o zdrowie, nie korzystała z żadnych używek. Była babcią bardzo aktywną i zaangażowaną.

/Fakty częściowo bezsporne, a nadto dowody: sprawozdanie organizatora pomocy poszkodowanym w wypadkach – k. 37-43, 103-109, 170-176 akt, zeznania przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów A. Ś. (2) – k. 234v-237 akt/

Powodów ze zmarłą babcią B. W. łączyły silne więzi emocjonalne, które uległy gwałtownemu zerwaniu w momencie wypadku dnia 3 czerwca 2019 r. Więzi miały charakter naturalny, bliski. Babcia zajmowała w ich życiu ważne miejsce. Należała do grona ich osób najbliższych.

U powódki A. Ś. (1) śmierć poszkodowanej spowodowała nasilone cierpienie psychiczne w postaci gwałtownego, znacznego obniżenia nastroju, zaburzenia rytmów dobowych, zaburzenia odżywiania, braku zdolności odczuwania przyjemności. Po około miesiącu jej stan psychiczny zaczął ulegać poprawie. Z uwagi na fakt, iż powódkę charakteryzuje podwyższony poziom lęku, napięcia występujące w życiu codziennym oraz niższa w porównaniu do rówieśników odporność na stres i sytuacje trudne mogła ona przeżywać śmierć babci długotrwale, starając się jednocześnie ukrywać swoje emocje. Zdarzenie to mogło się także przyczynić do utraty motywacji do nauki, znacznego pogorszenia się w nauce. Śmierć babci nie wpłynęła jednak poza powyższym dezorganizująco na funkcjonowanie powódki w środowisku domowym i szkolnym . Powódka bezpośrednio po śmierci babci nie wymagała terapii, leczenia psychologicznego. Zaleca się jednak odbycie konsultacji psychologicznej z uwagi na obniżenie motywacji do nauki, znaczne pogorszenie w nauce.

U powoda N. Ś. śmierć babci B. W. spowodowała nasilone cierpienie psychiczne w postaci gwałtownego, znacznego obniżenia nastroju, zaburzenia rytmów dobowych. Pojawiły się wówczas u niego problemy emocjonalne – tiki w postaci chąkania, zdarza się, że się v-zająknie. Pogorszyło się też jego zachowanie – częściej się denerwuje, dużo szybciej wpada w złość i stał się bardziej zamknięty w sobie. Śmierć babci nie wpłynęła jednak poza powyższym dezorganizująco na funkcjonowanie powoda w środowisku domowym i szkolnym. Powód bezpośrednio po śmierci babci nie wymagał terapii, leczenia psychologicznego. Zaleca się jednak odbycie konsultacji psychologicznej z uwagi na pogorszenie się zachowania, tiki.

R. Ś. nie rozumiał zaistniałej sytuacji jaką była śmierć babci, nie wierzył, że babci już nie zobaczy. Był przekonany, że za jakiś czas wróci. Płakał, gdy widział, że inni płaczą. Po czasie zaczął rozmieć co się stało i wówczas wypytywał o szczegóły wypadku. Dopiero teraz rozumie, że babci więcej nie spotka. Dużo szybciej zaczął się denerwować. U małoletniego po śmierci babci nie występowały objawy psychosomatyczne tj. bóle głowy, problemy z układem pokarmowym. Nie wykazywał zachowań regresyjnych. Jedynie krótko po zdarzeniu miał problemy ze snem – wybudzał się w nocy. Od niedawna zaczął obgryzać paznokcie. Nie korzystał z pomocy psychologicznej, matka nie dostrzegała niepokojących zmian w jego zachowaniu, nie widziała zatem konieczności by udać się z synem do psychologa, czy psychiatry.

W sferze psychicznej powodów A. Ś. (1) i N. Ś. za następstwa śmierci B. W. należy uznać silną tęsknotę, żal, okresowo obniżenie nastroju. Obecnie powodowie prawidłowo funkcjonują w środowisku domowym i szkolnym.

/Dowody: opinia biegłej A. Ś. (3) – k. 250-259 akt, opinia uzupełniająca biegłej A. Ś. (3) – k. 290-292 akt/

Sąd zważył, co następuje:

Znaczna część stanu faktycznego sprawy dotycząca okoliczności zdarzenia oraz faktu śmierci B. W., a także objęcia ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej pojazdu sprawcy wypadku, była bezsporna. Fakty sporne natomiast, Sąd ustalił w oparciu o przedłożone przez strony dokumenty, akta szkodowe pozwanego , opinię biegłego sądowego psychologa A. Ś. (3) oraz w oparciu o dowód z zeznań przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów A. Ś. (2).

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w sprawie, albowiem nie były one kwestionowane przez strony, a ich autentyczność i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd dał wiarę zeznaniom przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów A. Ś. (2), co do wskazywanych przez niego charakteru więzi rodzinnych i emocjonalnych łączących powodów z babcią oraz stanu ich psychiki po śmierci B. W., albowiem brak było okoliczności, które mogłyby wzbudzać wątpliwości, co do ich wiarygodności. Relacje matki powodów w tym zakresie były spójne i logiczne, a ponadto znajdowały potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie , w tym opinii biegłej sądowej. W szczególności nie budziło wątpliwości Sądu, że więzi łączące powodów ze zmarłą babcią, była bardzo bliskie, a jej śmierć wpłynęła na ich dalsze życie. Należy wskazać, iż ostatecznie, po potwierdzeniu wniosków opinii przez biegłą w opinii uzupełniającej, strona pozwana w żaden sposób nie kwestionowała prawdziwości złożonych wyjaśnień.

Sąd uznał opinię biegłej sądowej – zarówno główną jak i uzupełniającą - z dziedziny psychologii A. Ś. (3) za rzetelną, sporządzoną zgodnie z tezą dowodową i precyzyjnie odpowiadającą na postawione pytania. Wnioski opinii były logiczne, wysnute na podstawie analizy akt sprawy oraz wywiadu i wyników przeprowadzonych badań powodów.

Wniosek pozwanego o wysłuchanie małoletniego N. Ś. nie został przez Sąd uwzględniony. Możliwość wysłuchania małoletniego istnieje w sprawach dotyczących jego osoby, czyli w sprawach niemajątkowych, a więc rozstrzygnięć dotyczących w szczególności władzy rodzicielskiej, w sprawach o rozwód, unieważnienie małżeństwa, separację (art. 425 k.p.c.), do których niniejsza sprawa nie należy (tak w: Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz. Art. 2015 ^{( 1)} -424 ^{( 12)} 2019, wyd. 1, red. (...) 2019, wyd. 1/(...) Legalis, art. 216 ^{( 1)} ). Natomiast zgodnie z art. 302 § 2 k.p.c. w sprawach osób znajdujących się pod władzą rodzicielską, opieką lub kuratelą od uznania sądu zależy przesłuchanie bądź samej strony, bądź jej przedstawiciela ustawowego, bądź też obojga ,w ocenie Sądu w niniejszej sprawie wystarczające było złożenie zeznań przez przedstawicielkę ustawową małoletnich powodów .

Całość zebranego materiału dowodowego Sąd oceniał wedle kryteriów, o jakich stanowi art. 233 § 1 k.p.c., a więc w sposób wszechstronny i w zgodzie z własnym przekonaniem.

Sąd zważył, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był w zasadniczych aspektach między stronami bezsporny, a spór dotyczył zasadności i wysokości należnego powodom świadczenia. Powodowie domagali się zasądzenia na swoją rzecz kwot po 12.000 zł i wywodzili swoje roszczenie z art. 446 § 4 k.c., uznając jednocześnie stopień przyczynienia się poszkodowanej do wystąpienia szkody na poziomie 40%. Strona pozwana twierdziła zaś, iż roszczenie powodów jest niezasadne, a jeśli w ocenie Sądu taka krzywda powinna być zaspokojona to roszczenie powodów jest rażąco wygórowane. Strony nie były zgodne także co do terminu początkowego naliczania odsetek.

Wszystkie połączone powództwa , w ocenie Sądu , zasługiwały na uwzględnienie w całości.

Odpowiedzialność cywilna kierowcy pojazdu nie była przedmiotem sporu. Sprawca wypadku, za którego odpowiedzialność ponosi pozwany ubezpieczyciel (art. 822 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i(...) – Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 t.j.), dopuścił się nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, doprowadzając do wypadku, w wyniku którego śmierć poniosła jadąca z nim pasażerka B. W..

Podstawę zgłoszonych przez powodów roszczenia stanowił przepis art. 446 § 4 k.c., zgodnie z którym , w nawiązaniu do § 1 tegoż artykułu , jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Uprawnienie przysługujące z tytułu zadośćuczynienia uregulowanego w art. 446 § 4 k.c. wynika z bezpośredniej krzywdy, która powstała wskutek śmierci osoby najbliższej. W związku z tym, legitymowany do wystąpienia z roszczeniem jest osobą poszkodowaną, pomimo braku bezpośredniego działania sprawcy przeciwko temu poszkodowanemu. Kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Dyspozycja tego przepisu obejmuje nie tylko małżonka i dzieci zmarłego, ale także innych członków jego rodziny, a więc krewnych, powinowatych lub osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (np. konkubenta, jego dziecko), jeżeli zmarły pozostawał z nimi faktycznie w szczególnej bliskości powodowanej bardzo silną więzią uczuciową (por. (...) (...), Zobowiązania..., s. 268). Doświadczenie życiowe uczy, że dla wnuków osoba babci, czy dziadka jest ważna nie tylko we wczesnym dzieciństwie, gdyż nawiązana wówczas więź, przenosi się na dalsze lata, kiedy na zasadzie wzajemności wnuki i dziadkowie wspierają się nawzajem.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie – wbrew twierdzeniom pozwanego, powodowie wykazali swoje uprawnienie do domagania się zadośćuczynienia. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości okoliczność, ze każdy z powodów należy do osób bliskich poszkodowanej. Z zebranego materiału dowodowego wynika także jednoznacznie, ze każdego powoda łączyła z nią stała, bliska wieź. Powodowie mieszkali razem z babcią , mieli z nią stały , codzienny kontakt , babcia opiekowała się powodami , wspólnie spędzali czas . B. W. jako babcia niewątpliwie była osobą najbliższą dla powodów, a jej śmierć odcisnęła piętno na życiu każdego z nich.

Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień fizycznych (ból i inne dolegliwości) oraz cierpień psychicznych (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, lecz utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Adekwatność zadośćuczynienia ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia. Z drugiej strony należy wskazać, że zadośćuczynienie nie może stanowić zapłaty symbolicznej. Ustawodawca pozostawił swobodę sądowi orzekającemu w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia i pozwala na uwzględnienie indywidualnych właściwości osoby uprawnionej. Do kategorii krzywdy kompensowanej zadośćuczynieniem pieniężnym na podstawie art. 446 § 4 k.c. zalicza się w szczególności takie uszczerbki niemajątkowe wywołane śmiercią osoby najbliższej, jak: wstrząs psychiczny, cierpienia psychiczne, spadek sił życiowych, przyspieszenie rozwoju choroby, uczucie smutku, tęsknoty, żalu, poczucie osamotnienia, utrata wsparcia, rady, towarzystwa, niemożność odnalezienia się w nowej sytuacji, zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny, zachwianie poczucia bezpieczeństwa. Doniosłym prawnie są przede wszystkim takie okoliczności, jak stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego, wiek uprawnionego, intensywność więzi między nim a zmarłym, skala bólu i cierpień przeżywanych przez uprawnionego, stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2015r.(...), Legalis (...), także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2017 r. (...) (...), Legalis(...) )

Wszyscy powodowie bardzo odczuli śmierć babci. Babcia pomagała w codziennej opiece i wychowywaniu wnucząt. Byli bardzo ze sobą zżyci, mieszkali wspólnie , babcia zajmowała się wnukami , bawiła się z wnukami ,wspólnie oglądali bajki , wspólnie spędzali czas. Wspólnie także spędzali uroczystości rodzinne i święta. Powodowie wspominają babcię i tęsknią za nią. Podkreślić należy że B. W. miała w chwili śmierci 57 lat , była osobą zdrową i dbająca o swoje zdrowie , w związku z powyższym dalsze umacnianie więzi między nią a powodami było wysoce prawdopodobne, a krzywda powodów niewątpliwe polega także na utracie tej więzi. Niewątpliwe każdy z powodów został pozbawiony uczestnictwa babci w ważnych w jego życiu chwilach, jej opieki i wsparcia w późniejszym etapie swojego życia.

Przy ustalaniu wysokości zasądzonego zadośćuczynienia Sąd musiał wziąć pod uwagę przyczynienie się poszkodowanej do wypadku. Zachowanie B. W. polegające na podróży bez zapiętych pasów bezpieczeństwa stanowiło istotne przyczynienie się do zaistniałego skutku zdarzenia. Stosowanie do treści art. 362 k.c., jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Strony nie kwestionowały tego, że instytucja przyczynienia się do szkody powinna znaleźć zastosowanie w sprawie. Zgodnie oceniły przyczynienie na poziomie 40%.

W ocenie Sądu okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają przyjęcie przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody na poziomie 40%. W myśl przepisu art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r., Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2021 r. poz. 450 t.j.) kierujący pojazdem samochodowym oraz osoba przewożona takim pojazdem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa są obowiązani - poza zastrzeżeniami wynikającymi z tego przepisu - korzystać z tych pasów podczas jazdy. Zważyć należy, że obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa ma na celu zwiększenie zakresu ochrony osób podróżujących samochodem i zminimalizowania ryzyka zagrożenia ich życia lub zdrowia. Z uwagi na powyższe należało uznać, ze zachowanie B. W., wyrażające się w zaniechaniu zapięcia pasów bezpieczeństwa, było zachowaniem obiektywnie nieprawidłowym. Jest okolicznością notoryjną, iż zapięcie pasów w sposób znaczący ogranicza skutki wypadków. Obrażenia doznane przez pasażerów pojazdu na skutek zadziałania pasów bezpieczeństwa są w sposób istotny mniejsze od obrażeń doznanych na skutek uderzenia w elementy auta bądź na skutek wypadnięcia z niego. Świadomość obowiązku zapinania pasów bezpieczeństwa jest na tyle powszechna, ze uchybienie temu obowiązkowi przez pasażera musi być traktowane jako oczywiste niedbalstwo, usprawiedliwiające ograniczenie odpowiedzialności zobowiązanego na podstawie art. 362 k.c. Należy mieć jednak też na uwadze , że także kierowca ma obowiązek zwracać uwagę na realizację obowiązku zapięcia pasów przez pasażera . Zgodnie bowiem z art.45 ust. 2 pkt .3 ustawy Prawo o ruchu drogowym kierującemu pojazdem zabrania się przewożenia pasażera m.in. w sposób niezgodny z art. 39, 40 lub 63 ust. 1 ustawy czyli bez zapiętych padów bezpieczeństwa .

Należy również odnieść się do argumentacji strony pozwanej, zgodnie z którą przy ustalaniu wymiaru zadośćuczynienia należy mieć na uwadze stosunki społeczne, w których żyli dotychczas powodowie oraz to jaki wymiar ekonomiczny dla nich konkretnie ma wysokość przyznanego zadośćuczynienia. Ocena tego jak duży wymiar gospodarczy dla powodów stanowi dochodzona kwota możliwe jest poprzez ustalenie stosunku dochodzonej kwoty w porównaniu do zarobków powodów, czy też utrzymujących ich rodziców. Nawet przyjęcie takiego porównania mogłoby doprowadzić do konkluzji, że krzywda osoby ubogiej winna zostać wyceniona niżej aniżeli osoby bogatej. Godziłoby to w zagwarantowaną w art. 32 Konstytucji zasadę równości wobec prawa, a także w powszechne poczucie sprawiedliwości. Poziom życia osoby ubiegającej się o zadośćuczynienie nie może być zatem zaliczany do czynników, które wyznaczają rozmiar doznanej krzywdy i wpływają na wysokość zadośćuczynienia. Stopa życiowa poszkodowanego czynem niedozwolonym nie może wyznaczać wysokości rekompensaty za wyrządzoną szkodę. Należy jednak przyznać rację pozwanej, że wysokość zadośćuczynienia winna być utrzymana w rozsądnych granicach. W związku z tym na wymiar zadośćuczynienia w sposób pośredni rzutuje więc przeciętna stopa życiowa społeczeństwa, a nie status społeczny oraz materialny poszkodowanego (zob. wyrok SN z 20.08.2015 r., (...), (...), wyrok SN z 17.09.2010 r., (...),(...), nr 4, poz. 44.).

Strona pozwana wskazywała również, że śmierć babci powodów nie wpłynęła negatywnie na dalszy ich rozwój. Podkreśliła brak ponadmiarowego wpływu zdarzenia na psychikę powodów. Należy zauważyć, że zasadność roszczenia o zadośćuczynienie, ani jego wysokość nie są uzależnione od zaistnienia jedynie okoliczności świadczących o patologicznym przebiegu żałoby, czy też ujawnienia się u poszkodowanych jakichkolwiek schorzeń, czy też rozstroju zdrowia psychicznego. Przeżywanie traumy po stracie osoby bliskiej jest indywidualną sprawą każdego człowieka. Stosownie do własnych możliwości psychicznych, osobowości i charakteru, a także okoliczności zewnętrznych, każdy szuka w tym zakresie własnych rozwiązań. Przeżywanie żałoby bez jakichkolwiek objawów patologicznych nie może być uznane za okoliczność pozbawiającą poszkodowanego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub umniejszającą jego wysokość (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 5 marca2014 r.,(...), LEX nr(...); wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 22 lutego 2018 r., (...), LEX nr (...)).

Mając na uwadze powyższe i dokonane ustalenia, Sąd uznał, że powodom należy się zadośćuczynienie za doznaną przez nich krzywdę. Całe roszczenie strona powodowa oceniała na kwotę w wysokości po 12.000 zł, w których to kwotach uwzględniony został na podstawie art. 362 k.c., bezsporny stopień przyczynienia się zmarłej do powstania szkody na poziomie 40% (20.000 zł – [20.000 zł x 40%] = 12.000 zł). Zdaniem Sądu, uwzględniając rodzaj i intensywność więzi łączącej powodów ze zmarłą babcią, rolę jaką pełniła ona w ich życiu, wiek poszkodowanych, jak i skutki psychiczne, które u powodów wywołała nagła śmierć babci, kwota zadośćuczynienia należna każdemu z powodów winna wynosić 20.000 zł (kwota ta pokrywała się więc z tą wskazywaną przez powodów). Wobec braku wypłaty świadczenia na etapie przedsądowym i przy uwzględnieniu przyczynienia, do zapłaty pozostawała kwota 12.000 zł na rzecz każdego z powodów. Wobec powyższego Sąd wyrokiem łącznym, wydawanym w przypadku połączenia spraw do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zasądził od pozwanego na rzecz powódki A. Ś. (1) w pkt I sentencji wyroku, na rzecz powoda N. Ś. w pkt III oraz na rzecz powoda R. Ś. w pkt V - żądane przez nich kwoty.

Odnośnie żądania zasądzenia odsetek ustawowych należy podnieść, że należą się one zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. od dnia wymagalności roszczenia, z którego nadejściem dłużnik popada w opóźnienie. W przypadku ubezpieczyciela wymagalność ta nadchodzi co do zasady w dniu następującym po okresie 30 dni od dnia złożenia przez poszkodowanego zawiadomienia o szkodzie, jakim to okresem dysponuje ubezpieczyciel w celu wypłaty odszkodowania (art. 817 k.c. oraz art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. - Dz. U. z 2003 r., Nr. 124, poz. 1152, o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). W niniejszej sprawie mając na uwadze fakt, że ostateczna decyzja strony pozwanej dotycząca przyznania świadczenia została wydana w dniu 17 lipca 2019 r. - co nie było sporne między stronami, Sąd żądanie zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwu tj. 18 października 2019 r. w sprawie A. Ś. (1) i R. Ś. i 22 października 2019 r. w sprawie N. Ś., uznał za zasadne. W tej dacie pozwana z pewnością posiadała wiedzę zatem o roszczeniach strony powodowej, a przeprowadzone postępowanie likwidacyjne powinno dostarczyć informacji, które pozwoliłyby na wypłatę zadośćuczynienia we właściwej wysokości. Pozwana wszelkie okoliczności stanowiące podstawę wypłaty świadczenia, a zatem i jego wysokość szkody, mogła ustalić już w toku postępowania likwidacyjnego.

O kosztach procesu orzeczono w pkt II, IV i VI sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne dla celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W niniejszej sprawie Sąd w całości uwzględnił wszystkie powództwa, stąd też to pozwanego – jako stronę przegrywającą – obciążył kosztami procesu. Wskazać należy, iż koszty procesu poniesione przez każdego z powodów opiewały na kwotę 4.367,00 zł i stanowiły: opłatę sądową od pozwu w kwocie 750 zł, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 3.600 zł ustalone zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego.

W pkt VII i VIII sentencji wyroku Sąd, na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 755 t.j.) zwrócił stronom ze Skarbu Państwa kwoty tytułem niewykorzystanych zaliczek. Strona pozwana wniosła zaliczkę w wysokości 1.000 zł, z której wypłacono należności dla biegłej w łącznej kwocie 842,46 zł, dlatego też pozwanemu przysługiwał zwrot kwoty 157,64 zł. Powodowie wnieśli zaliczki po 500 zł każdy z nich. Jako, że w sprawie nie powstały żadne inne koszty, prócz tych wypłaconych biegłemu z zaliczki pozwanego, całość kwoty podlegała zwrotowi.

Sędzia Julita Preis